„Kent D de
I
II MMD SPMEBZEKIINfi
De Belgische Kousenhandel
J[ pleasant
antiseptic dentifrice
7
v«»sxniddelen is den laatsten lijd luide en uil Miinchen. Vermaak kunnen, deze
hoorbaar En liet heeft mijn Hollandsch heide sleden haar bezoekers ook niöB
hart goed gedaan, dat ons land en zijn meer bieden.
zindelijkheid in de behandeling van voed,- De metamorfose, die zich de laatste
£el bij die klachten nog wel eens ten twee maanden aan hel Berhjnsche le-
vcfsrbeeld is gesteld ven voltrokken heeft, wordt getypeerd
,!jezé beschouwing over de Broadway door bel feit, dat de Russen die zich
zou niet volledig zijn, indien ik niet mei- hier bij honderdduizenden gevestigd liad-
din$ maakte >£n ©enige prjjzeu, welke de den en die een stad in de stad vornil-
Enoelsche huisvrouw J001' baai' levens- den, Berlijn beginnen te verlaten Ze!
middelen moei betalen .duchten hier te bekomen, toen hel ver-
Een van de duurste voedingsmiddelen',bUjf in hun vaderland hun onverdragelijk
hier is melk goede en hygiënisch gebot-geworilen was, Thans echter, nu liet
telde melk kost hier veertig cent p©rin Deibolilond nauwelijks heter is dan
liter Voor de beste boter, welke even in Ru.dand, biedt Berlijn hun geen beko-
goed is als de beste Nederlandsche bo-jinc
ter, vraagt men f 1.10 per Engelselie vei
men Juleer en ze wenden hun blikken,
ter, vraagt men f 1.40 per Engelselie verder naar liet Westen,
pond, dal" iets'lichter is dan vier en een Spoedig zal Parijs een dergelijke Bus-
half Nederlandsche onzen. De vleesch-' sen invasie doormaken, zooals wij ze de
houwers verkoopen hun vleesCli met de la ihte jaren beleefden
beenderen er in en laten aldus even Hef is heel duidelijk merkbaar in de
veel betalen voor liet vleescli als voior de straten van West Berlij'n, waar men een
„beenen." Een Engelsch pond goed os- i ingcii lijd bijna meer Russisch dan
senvleesch, waarin dus altijd een stuk Duilsch hoorde spreken, worden de Sla-
heen zit, kost f 1.20. vhcho klanken veel zeldzamer gehoord.
Van de groenten is alleen *de kool „Do rallen verlaten hel schip" men
schappelijk van prijs; een groole koiol, weel, wat dal beteekent
waarvan nog al veel moet worden weg- jfej verval van dc oude levensvor-
gegooid, kost 25 cent. Alle andere gi'oen- men. dal onafgebroken verder schrijdt,
ten zJijn voor de meeste inenschen on be- |iccfl prn tragiscïi^e gestalte aangenomen
taalbaar Snijboonen en princessenboo- -pol nu toe waren wc er Irotsch op, dal
nen kosten gemiddeld veertig cent per nie|legenslaande de verschuiving en oni-
Engelsch pond. Maar wanneer de groen- keCring Van alle verhoudingen, tenminste
tenboer bang is, dat hij ze niet kan kwijt- d(. ieehl spie ging onaangetast gebleven
raken en dal ze zullen verdrogen, en
wanneer liet Zaterdagavond laat wordt, Df I)uilSchc rechters, die onbewogen
dan wil hij ze wel eens voor een dubbel-. dcm het favvaai 0'm hen heen, zelfs
tje minder opruimen. [0en in den tijd van opstanden en revo-
Die prijzen doen reeds vermoeden, dal luües dc kogels dow. Berlijn vlogen,
de Engelselie tatel niet overeenkomt met in de zalen van de gerechtshoven
de Nederlandsche. Groenten komen er 7atCT C11 recht spraken, htebben recht,
haast niet op voor. Vleesch, de „jiiinl is 0p onZf. hoogste waardeering. Dat is
alles. Een stukje aardappel, een stukje oolv llu nog nie, veranderd, als nauwe-
lcool en sausen en „pickles" uit de fa- ddn aiidere stand of groep Duitsche
brieken om aan het maal smaalt te geven,;unt,tenaren hebben de rechjters hel al-
completeeren het gerecht. j genie ene vertrouwen behouden. M;uu- de
Alle winkels van levensmiddelen in de jcosion van een proces zijn zóó gestegeni
Broadway zijn -volgestopt met verduur- dal ho( nanlsl mensclUen, die bij hen
zaamd goed van Hemz, Crosse en Black- v<wdedigin0 van hel rech;l zoeken, sclirik-
well en een dozijn andere fabrikanten jjaiend verminderd is. De Berlijnschc
Een blikje met kleurig etiket, zorgvul- advocaten weten daarvan mee te praten,
dig en smakelijk verpakte doozen, fles-Deze raatElieden van het publiek gaat
schen, polten met allerhande gezuiverde het ellendig. Ze moeien h,un kanloorlniur
gedroogde, hermetisch afgesloten spijs,j hetaler, hun dure werkkrachten betalen,
dat trekt een Engfclsdh oog aan. De mand- cn hun wachtkamers blijven leeg. ZeHs
jes der winkelende vrouwen zijn altijdj de bezeilde oude advocaten weten nau-
zwaar van de verduurzaamde producten gelijks meer, hoe ze 114m beroep verden
der fabrieken, van Worcester-, AI-, HP-moelen uitoefenen En juist degenen!, die
en andere sausen. Niet in de keukOn een eereplifhl er in zageh, onbemiddelde
van het huis, maar in het laboraio-. - personen rechtsbijstand te verleenen,
rium van de fabriek wordt aan „the voejen deze verandering het smartelijkst
dinner" van de Engelselie familie smaak
BRIEVEN UIT BERLIJN.
Een katastrophenstemming.
De ratten verlaten het schjp.
Rechteloosheid als gevolg van de
duurte. Advocaten en artsen.
Rondtrekkende kunstenaars.
De nood der musici. De onver
nietigbare Berlijners.
Berlijn, begin October.
Kalsstrophen-stemiming onder het
leeken van dit woord staat het leven in
de Duitsche apofdstad Iedere dag brengt
verwikkelingen. Crisis met't bui
tenland en in het binnienland, regeei-
ringstfrisis, kanselierscrisis, ltabinets-
hervonming, geruchten over of zelfs po
gingen tot een Putsch, volgen elkaar zon
der onderbreking op.
Van alle zijden drjfven donkere wolken
a«n en flitsen bliksemstralen. Men wacht
er bijna op, dat het onweer zicht boven
ons hoofd samentrekt en losbarst.
Waarheen gaan we' Niemand weel
hef. Zullen we eerstdaags een rechjtscfoe
dictatuur krijgen? Of een linksche dicta
tuur? Of eerst de eene en dan de anldejre,
of in onïgekeerde volgorde? Dat alles
verbergt de toekomst; want het is ont
zettend moeilijk, de macht der verschil
lende politieke krachten, die elkaar ïn
het geheim bestrijden, zuiver af te we
gen.
We weten niet eens, of Berlijn nog
lang den naam van hoofdstad van
Duïls-chland zal dragen. Het is onvermijr
delijfk. iedere Duitschei', die niet al
leen aan zijn portemonnaie en zijn per
soonlijke belangen denkt, legt zich be
zorgd de vraag voor, of niet onder de
voortdurende schokken het staatsgebouw
plotseling uil de voegen zal geraken.
Zal inderdaad dit groote land, waarin
Irots alle sLagen van het noodlot, ook
thans nog zooveel kracht en wil tot
piortuetieven arbeid schuilt, weer als
vroeger, in kleine staten uiteenvallen
en te gronde gaan?
Mei ontzetting constateeren we, dat
iedere goede bedoeling, iedere maótfïgjd
aanloop ons tot schande wordt, tegen de
harde rotsen van demonische mlachten
Ie pletter slaat. Het besluit tot ophef
fing van het lijdelijk verzet in hpt Ruhr-
gebied, zou de knoop van de moeilijk
heden doorhakken. Dat mioest toch dacht
meh, leiden tot eed verbetering, een op
klaring van deh toestand. Maar wat is er
in merkelijkheid het gevolg van? Een
nieuwe, grooter, dreigender chaos dan
ooit te voren.
Het schijnt, alsof ons bjj alles, wat
we ondernemen, een stenï toeroept „Vejr1-
geels"! Tengevolge hiervan verkeert dé
bevolking in eed gemoedstoestand, som
berder dan in de dagen van de militaire
ineenstorting en van de revolutie ïn den
herfst van 1918 het geval was. Men ge
looft dat een donkere gestalte met ee!n
vlammend zwaard boven Berlijn zweeft.
Gemakzuchtige mieuschen, die zooveel
wereldgeschiedenis niet vertejrteh kun
nen, geven er de voorkeu,?" aan,
hcofdttad te verlaten. De Weenschp hor
leis x$jn vol welgestelde gasten uif Berbjn
en hei zwaarst.
Om enkele voorbeelden te noemfen,
Een pteegzuslerr gaf in April van
dit jaar aan een groote reinigingisïnrïdia
ling nnar japon, die een opfrisgch,ing
noodig had. Zij londerteekende daarbij
contract, dat haar japoh voor 20.000
Mark verzekerd was. Nu ontvangt ze in
Juli de mededeeling in antwoord op
een van baar talrijke vragen dal npar
kleed helaas bij de de reiniging s'-
protedure toevallig verbrand is en de
inrichting zendt haar de vergoeding] toe.
20.000 Mark! De pleegzuster schrijft aan
de directie, dat ze nu met deze som, die
in April tenminste nog eenige waarde
had, niets meer begiunen kan. 2e ont
vangt het antwoord, dat ze toch liet con
tract onderteekend heeft, alles is in orde
en de inrichting zal haar met meer uit
betalen. Het arme meisje gaal ntóar
advocaat, die haar als een welwillende
beschermer van de kleinen genoemd
wordl, en die ook werkelijk met de di-
ectie in briefwisseling treedt Ei
loopen eenige maanden. Nu eens is de
directeur van de inrichtipg op reis, dan
weer wordl er onderhandeld met de ver-
zeke r in gsmaa l *eh apjlij, of er worden on
derzoekingen naar de oorspronkelijke
waarde van de japon ingesteld. Intus-
is het October geworden en 20.000 Mark
bétpekenen nog sleichts het klein ge
deelte van een Pfenning.
M2ar wat moet de pleegzusier begin
nen? Moet zij het op een proces
sturen? Dat zou beteekenen, dat ze het
gerecht en de advocaat, die tenslotte ook
niet alles pro deo doen kan, milliarden
aan voorschotten zou moeten betalen.
En dat kan ze biet.
Dezelfde jurist, die mij dit vertelde,
deelde mij nog tal van dergelijke geval
len mede. Een inwoner van een kleine
stad moest geopereerd worden en door
een slordigheid van den arts in het ste
delijk ziekenhuis, is een deel van een
pintoet in de wond achtergeblevem. Ern
stige complicaties waren hiervan het
volg en de mlan stierf. De familie eischt
schadevergoeding. Reeds anderhalf jaar
is men met de behandeling van dezw
rechtszaak bezig. Er doen zich moeilijk
heden voor, wie de schadevergoeding zal
moeten betalen. Maar de vooruitzichten
Voor de familie zijn gunstig. Deze moet
echter het proces, dat reeds zooweel geld
verslonden heeft, thans afbreken, omdit
ze de ontzaglijk gestegen kosten niet meer
betalen kan. Dat zijn geen uitzonderingen,
dit is helaas tegenwoordig regtel
Het resultaat is een ontzaglijke rechts
onzekerheid voor het gros der bevolking
onstaat, een weerloosheid van den en
keling tegenover kapitaalkrachtige
lichamen van iederen aard
Niet veel beter dan de rechtsgeleerden
zijn de artsen er aan toe. Ook de artsen
werden gedwongen hun honoraria aan te
passen aan de daling van de mlark. Maar
het gevolg is, dat de patiënten uitblijven.
Men mbet in allessi besparen, daarom be
spaar! men ook hierin en verwaarloost
liever een gezondheidsstoornis', voor men
er toe besluit, den kostbaren weg naar
den dokter te kiezen. De beklagenswaar-
dige artsen ödhter uitoefen hun groote
woningen met spreek- en wachtkamers
onderhouden, mioeten verwarmen,
moelen gas gebruiken om hun instrumen
ten in orde te houden dat allemaal
kost enorm veel geld.
Deze vrije beroepen van de „inlellec-
lueelenvan fle gestudeerden zijn er het
ergst aan loe." Hel is onnoodig te zeg'genj
dal onder hen de kunstenaars het bijzon
dei hard le verantwoorden hebben. Toen
ik onlangs in Italië was, ontmioetle ik vier
jonge mensichen, twee jongelui en twee
meisjes, die mei rugzakkeu door het land
trokken, 0111 hun brood te verdienen liet
waren kunstenaars, leerlingen van de
Berlijnstehe academie Twee schilderes-
sou, een schilder en een beeldhouwer. Ze
boden in de groote hotels aan het Gar-
da meer hun aquarellen en lecke'ningen. te
koop aan, ontwierpen snel-por treilen of
knipten silhouetten naar hel 'gelaat van
een gast, die de kunst vriendelijk gezind
is Op de terugreis van Italië kwam ik
over Weimar cn vernam dat eenige leer
lingen van de aldaar gevestigde kunst
school denzelfdcn weg over dc Alpen ge
nomen hadden en heLzelfde doel beoog
den In Berlijn tenslolle hoor ik van een
kleinen troep looneelspelers, die besloten
hebben op dezelfde wijze de wijde wereld
in le trekken Zij allen vreezen, dal er in
DuilsCliland in de naaste toekomisl niet
veel voor een kunstenaar le halen zal zijn.
Ze zijn bereid alle werkzaamheden te ver
richten, die beloond worden 'Willen, als
hel niloet, schoenen poetsen, en zich op
zee als steward verhuren en ook,
als er zich een goede gelegenheid voor-
doel oomedie spelen
Zoo onstaat een nieuw Type de Duit
sche kunstenaar, die door liet land trekt
zijn brood le verdienen en in ruil voor
kleine artistieke prestaties de milddadig
heid inroept
Plotseling openbaart zich ook een
noodtoestand onder de musici Zelfs in
Berlijn zijn het groote en beroemde Phil-
hanmonislche Orchest en het Blüthner-
orlcest nog juist Moor de ontbinding gjered
niemand kan zeggen, hoe lang] deze
moeite nog met kluicces bekroond lean v
den Maar in kleinere steden kunnen de
muziekgezelschappen zich niet meeg
slaande houden, kunnen ze geen orkest
betalen en geen concerten ineer geven
Dal werkt natuurlijk op de positie der
musici, der solisten en componisten te
rug. Al deze moeilijkheden zijn langza
merhand ontstaan nu plotseling wor
den ze in haar gansfche!n omvang geopen
baard.
Dit tragische verval op de geheele linie
woreïf het duidelijkst uifgedrtdcl in de
vermindering van het aantal geboorten in
Berlijn en in de andere Duificlie steden.
Jn het ofgeloopen kwartaal zijn in 46
groote steden nog slechts 66.000 levend
geborenen aangegeven tegen 69 600 in
hel vorige en 75.700 in het overeenkom
stige kwartaal in 1922 En toch geven we
oen moed niet verloren; dezelMc Mati*-
tiek, die dit berekend heeft, stelde tege
lijkertijd vast, dat de sterftecijfers in deze
plaatsen verbeterd waren' Hoe eigenaar
dig 'Hoe groot is het uithoudingsMer
mogen van den mensichMaar als men
den Berlijn,er gadeslaat, die veel meer
beweging in de frissphe lucht neemt dan
vroeger, omdat hem de tram te duur ge
worden is, die minder rookt en minder]
drinkt, omdat sigaren en wijn en bier
luxe artikelen geworden zijn, zegt men
hel schijnt werkelijk alsof hij gezonder is
en alsof zelfs de meer bescheiden voe
ding hem lichamelijk ten goede komt Het
moet wel een onvernietigbaar menMchen-
slag zijn.
Dr. MAX OSBORN.
Advertentiën.
BURGERLIJKEN STAND.
Middelburg.
Vau 10—12 Oct. Ondertrouwd: L. de Jon-
Baas, 23 j., en J. de Klerk, 25 j.
Ovaa, 24 j., en J. Dingemanse, 19 j.
Getrouwd: J. Jan se, 25 j., en M. Come-
se, 22 j.
Bevallen: W. van Ouwerkerk, geb, Hoveijn,
dochter.
Overleden: A. J. Weber, geh. met H. N.
Hollestelle, 65 j. P. S. de Bree, d6
J. Switink, angeh. z., 74 j.
Vlies ingen.
Van 410 Oct OndertrouwdG Wijkhui-
n, 21 j., en A. L. Sohuering, 21 j.
0. L. A. den Hamei-, 26 j., en W. Dekker,
24 j. L. Schink, 23 j.„ en J M. Vlietinck,
J. P. Verheul, .31 j. en J. L .Tansent
M. P Warman, 27 j., en J M. Kole,
21 j. A. J. Griep, 20 j., en M. Rijnoaid^
21 j. A. v. d. Boom 25 j., en O. O, Ie
Febvre, 22 j. W- Dubel, 28 j en W. M.
J. v. Gijzen, 28 j.
Getrouwd: L. G E. Delanghe, 26 j., en
J. M. A. Poelaert. 22 j. D. L. de Koster,
j., en Th. le Feber, 25 j J?h.
igeldorp Gastelaar*. 25 j., en N.
31 3-
Bevallen: J. M. van Splundej', geb. Knij
per, d. G. O Vandezande, geb Oalcoen,
d. M. S. Hekhuia, geb. Blaas. z. G.
de Ridder, geb. Schots, d. J. v. d. Hoi,
geb. Roeting, z. M. de Bree, geb. Buis
man, d. E. Huieaoon, gob Sanderse,
S. Stroo, geb. Franso, d. A. P. Chris-
3b, Simpelaar, d.
Overleden: M. Leenpoel, man van M. J.
F. de Gerij, 66 j. M-i. A. Hanfer, wade.
von M. Dijkgraaf, 89 j. H. de Beer,
vrouw van S. M. Polak, 74 j O. van
Belzen, vrouw van A. de Pagtor, 32 j.
Goes.
Van 911 Oct. Getrouwd: A_ A. de Buck,
jm. 31 j., met L. S- van der Klooster,
27 j. A. K- Meulendijk, jm>. 26 jmei
'O. M. J. Kort, jd. 29 j.
Men prijtt mij om mijn
mooie handen,
Maar meer nog, om mijn
pracht'ge tanden,
Die dank ik, Mc breng de roem
haar ganrne na
Aan de Anfi-py-u Tandpasta
Waite's .feiafi-py-o Tasuelpasts
is verkrijgbaar bij de Drogisterij
SCHIKTE THSESV1E, LANGE DELFT k 94
MIDDELBURG.
Prijs SO eerat per gi-oote tube.
Tegen inlevering van deze annonce kunt ge bij de fa. SCHULTE
TI1IEME een monstertube geheei Gratis bekomen.
P. A. PIETERS - SE1SWEG - TEL. 206
MIDDELBURG.
Davo-Haarrieti en -Vulkachels, Calorifères
Keukenfornuizen en verdere benoodigdheden.
'sGII«iGEJIHl«PL13.
OPGERICHT 1907.
Coöperatief Spaarsysteem met stor
tingen vanaf f 3,— per maand
Ingeschreven voor 38 Millioen Qulden.
Spaarkas 1923 sluit 31 December a.s.
Wie dus voor dien datum toetreedt,
verkort zijn contract van 15 op I4 jaren
Vraagt inlichtingen voor agentschap
en gratis brochure aan het
BIJKANTOOR te MIDDELBURG,
Wagenaarstraat E 112.
Directeur C. C. MANTZ.
Hebt U onze KOUSEN al eens geprobeerd
Ze zijn beslist degelijk en goedkoop!!!!!
Goedkoopste Aanbrei-inrichtlng in Nederland.
Aanbreien van een paar vrouwenvoeten met
prima wol 84 cent!
Depat TH. WIJTMAN,'Lange Delft A 100, MIDDELBURG.
