btt-^JiUR
GEI
DUKAAT
MELANGE
HST
PUI
VERVANGT
1STE
NATUURBOTER
FEUILLETON.
IN VERKEERDE SCHDENEN
B IJ VOEGSEL
Woensdag 26 Sept. 1923, No. 227.
DE KWESTIE VAN
DEN VORM.
Toen in de laatste jaren het verschijn
sel van loondaling zich openbaarde in
de parti uliere bedrijven, door verla
ging Van hel loonpeil in de collectieve
arbeid «ontraden, vaak in weerwil vsn
stakingen, en door verlaging van de sa
larissen in particuliere handelsonderne
mingen en bauken, in die dagen heeft
men weinig gehoord, ook niet in amb
tenaarskringen, van schending v<an be
lofte. Integendeel kon men loen vaak
liooren, dat die daling verstandig was,
omdat de loonen in de mooie jaren te
boog waren opgedreven, en de bedrijven
ze niet meer konden dragen Dit in
zicht dat de bedrijven de kosten van de
hooge Loonen niet meer konden dra
gen, hielp de meeste niet-btetrokke-
nen heen over de bezwaren van bel niet
meer "kunnen voeren van een mensch-
vaardig bestaan en over de klachten van
emriig ongerief voor velen, die hun
loven hadden ingericht naar dat oude.
loonpeil, en die bij hel nieuwe Loon hun
leven moesten wijzigen, hun kinderen
andere opvoeding moesten geven, enz
En er werd loen ook op gewezen, dat
onder een ander deel der 'bevolking,
de kapitaalbezitters, velen door de ver
mindering van inkomsten reeds vroeger
hun leven hadden moeten Wijzigingen, en
dat hel billijk was dat iedere laag der
bevolking haar aandeel droeg in de alge-
mee ne daling van de welvaart- 1
jNu de regeering komt met een plan
om ooi de verhoogde salarissen der
ambtenaren te verminderen omdat de
Staat de kosten niet meer kan dragen, nu
worden al die bez\varen zeer sterk op
oen voorgrond geschoven; wordt wèl
gesproken van een immoreele schending
van belofte, wordt gevraagd waarom men
de tekorten alleen op de ambtenaars wil
verbalen (wat niet juist is), en worden
de bezwaren van eeh verandering in de
levenswijze zeer hoog opgevoerd.
We meenen dal men goed doel bij' die
bez'waren een verschil in het oog le h[oiu-
den. I
Voor z|o,over de salarisvermindering
betreft een bemoeilijking van liet le
ven waaraan men zich gewend bad ge
maakt, slaat de kwestie der ambtenaren
precies eender als die der arbeiders,
en kantoorbedienden die met minder in
komen moeten zien rond le komen
Voor zloover betreft de wijfee waarop
zoo'n Icons vermindering kan worden toe
gepast, staat de zlaak der ambtenaren
inderdaad anders dpn die van de werkers
in hel particuliere bedrijf-
Wanneer een arbeider, kanlooiibe-
diende e. d. zich verbindt om tegen loon
bij een werkgever arbleid te verrichten,
dan valt die verhouding onder de wet op
het arbeidscontract, welke in onderdee-
len regelt hoe de partijlen zich hebllen
Le gedragen. Zoolang zoo'n contract
duurt hebben beide partijen zich daar
aan te houden Wensehl een werkgever
hel loon te verminderen, dan ltan hij' den
werknemer ontslaan met in achtneming
van den door de wet voioü'gjelsch re ven
termijn en daarna ,als de arbeider dal'
wil, een nieuwe overeenkomst aangaan
tegen Jager loon. Zoo is dat o a. ge
schied op verschillende groote kanto
nen En in bedrijven waarin een collec
tief arbeidscontract was gesloten, voor
ren zeker aantal jaren, moest eerst het
eind van dien termijn worden afgewacht,
om dan weer een nieuw contract af te
tuilen, waarmee de werknemer zich ver-
eenigde, rij het ook vaak na eerst verzet
te hcb/i°n gepleegd door .-.taking.
,Hcl Burgerlijk Wetboek, waarin die
nepalingen zijn opgenomen, geldt ech
ter niet voor de verhouding tuasiheü den
Staat en rijn ami) ten wen
En een daarnaast slaande wet, speciaal
«Voor de ambtenaren, is er niet! Er is wel
in 1920 een wetsontwerp tot regeling van
den recnlsloestand van de ambtenaren
ingediend, waarover hel afdeelingsver
slag der Tweede Kamer reeds het vol
gend jaer door de regeering werd opant
woord, maar verder is dal blijven t uslen
.Op dal gebied beslaat er vv e 11 e 1 ij k
feitelijk niet anders, dan de Grondwet»"
bepaling dat „de Koning (dus niet de Ko
ning mèt de Stalen Generaal, maar de
Koning alleen, wat dus wil zeggen, de
regeering) regelt de bezoldiging van
alle colleges en alle ambtenaren, die uit
's Rijks kas betaald worden' Alleen
de bezoldiging van de leden van den
Raad van State, van de Algeiu Rekenka
mer en van de Rechterlijke macht is
dasr uitdrukkelijk van uitgezonderd, en
bij afzonderlijke wel geregeld
En ter uitvoering van die Grondwets
bepaling werden dan ook niet bij een
wet maar bij Koninklijk besluit de jaar
wedden geregeld, in den jongs ten
vorm door hel veelbesproken b'ezoldi"
gingisbesluil van 1920.
En nu komt de 'bivi(ii(dend|e vraag
in hoever i> dei regeeryig gjerechtigd om
de salarissen le verminderen;?
Een door de regcering uilglevaardigd
Koninklijk besluit kaji natuurlijk weer.
door die regeering worden ingetrokken.
Jawel. Maar in hoever kan zij ook le
niel doen de rechten die anderen kregen
door dal eer-1 nilgcvhardigde beriuil?
Als de ïegeering een ambtenaar aan
stelt, niteldl ze hein d it hij benoemld is op
dat on dat salaris. Gelül dal voor zijn
leven? Neen, want de ambtenaren die
wèl voor hun lev^n worden; benoemd,
zooals de ambtenaren van de rechter
lijke 'macht, 'zien pok op andere wjfze hun)
salaris geregeld, n 1. bij een wet Maal
ais die benoeming slechts lijdelijk is,
in hoever is dan de 'regeering gerechtigd
om eenzijdig, dat wil zeggen door een
besluit harerzijds en zonder toestem
rning van den ambtenaar, zijn salaris
te verlagen? Moet de regteering' dan den
ambtenaar met inachtnioming van een
opzeggingstermijn ontslaan, em dan op
nieuw benoemen tegen hel lagere 'srfla-
ris? Of lean zij lot de ambtenaars eenf-
voudig zeggen je krijgt van mm af
veel minder?
Fn als dil laatste gebeurt, kan dam
dc ambtenaar doen wat een, werker in
hel particulier bedrijf zou doen, n.l(
zich wenden lol eemi rechtbank om
zijn werkgever schuldig le doen slol-
len aan contractbreuk? Hel schijnt,
dat hij dat niét kan doen. Want er iis
geen rechtbank aangewezen voor dal
doel. Ja,- in hel burgerlijk wetboek,
voor de mken v,an ingezetenen onl-
derling, is er bij d'ie regeliinlg! van hel
njiibeidsroiitnacL voor gezorgd, dat er
ook een rerhter werd aangewezen voor
die .zjiken Maar die wel geldt niiel voor
de publiekrechtelijke verhouding van ecu
ingezetene (hier een ambtenaar) en
den Staat. Er wa? in die leemte wel
voorzien in dal mog altijd ruslende
wetsontwerp op den rechtstoestand van
de laniblenaren, maar da|ar heeft men
nu niets aan.
En als hij zich \vendl lot den aclmi-
nistratièven relchler dien wij hebben,
dan komt hij b'ijl den duivel te biecht,
want dan komt hij terecht bij' de re
geering zelf, daar de Kroon in hoogste
instantie uitspraak doel in die zaken;
wel na ingewwiben advies van de af-
deeling voor geschillen van bestuur van
den Raad van State, maar dan toch vrij
blijvend in hajar beslissing, omdat die
Naar het Engelsch, door Berla Ruck.
Ik keek liemi door en mijn oogen,
waren eensklaps1 door tranen beneveld.
Hel was een aandoenlijke brief die
brief Van een moeder die haar ecpigen
zoon verloren heen. Ilij begon''met „Mijn
lieve!" en ik lmd een vpag besef dat de
schrijfster zich toen pas bewust was
geworden dal er een persoontje bestond
nis liet mleisje aan wie zij zoo vriendelijk
schreef over haar beider vreeselijk' ver
lies.
1 Hel schijnt dal George een brief had
achter gelaten aan zijn; familie die al
leen geopend nnloclit worden' in geval lidln
iels overkwam. Die brief bevatte de
tijding dal li'ij getrouwd was vlak voor
ziju verlrek naar Fra(nki}k.
(Hoe haastig ik dezen onderen, brief
las, ik scheen er door lot de overtuiging
Le komJen dat die familie van Geoijgo
lieve, goede en vriendelijke menschen
waren).
En nu, zoo 'bleek uil dien, brief,
moest hel jonge vrouwtje van George
naar hen toe gaan', vriendschap met hen
>-
(ln.je/. Mod
haad van State slechts adviseert, en
de Kroon van dal advies kan afwijken.
Afgescheiden dus van de kwestie
van de wenschelijkheid, slaat de re
geering voor de zeer moeilijke vraag,
in welken vorm de salayisverminde-
ring moet geschieden, die door haar
in de miilioenieriiioti werd aan gekout
digd als „een in geen geval le Ver
mijden noodzakelijkheid.
En na deze uiteenzet ling wordt ook
de betcekcnis duidelijker vnn Kien oenen
zin m de mitlioéiiiennola
„Aangezien over de wijze, waar
op de salarisverlaging zal moeien
worden voltrokken, 'nög overleg ge
pleegd wordt, kan de regeerin[g'
daarover thans nog niet anders
dan hare aanvankelijke meening
kenbaar maken.'
Waarop dan de reeds vermelde aan
kondiging volgll: 20 pCl. verlaging in
twee jaar; 10 pCt. in '21; en Hoor ecu
önmiddellijk Ier hand le nemen her
ziening van het bezoldigingsbesluit nog
een verlaging in 1925, wlaardoor totaal
20 pCt. vermindering wordt Verkre
gen. Dal is dus de „aanvankelijke mee
ning der regcerimip|.
Eenzelfde onzekerheid is er ook op
het gebied van de pieriodiieke verhoo
gingen.
Wij hebben eerst uil da millijocneb-
nola gelezen, zooals bijna iedereen, dal
hel de bedoeling van Be regeering wa.s,
om de stopzetting van de periodieke
verhoogingen 'Eediirem|de drie jaar le
doen ingaan "in '21, als een der lijdelij
ke maatregelen, die zij noodig acht om
dc automatische verhooging der uitga
ven le verhinderen. Daarop kwam de
vci-jrassendc medcdeeling, dal do re
gcering besloten had daar niet toe osei-
te gaan in "21, omdat die gehecle kwes
tie onder de oogen zou worden gezien
bij de bovengenoemde herziening v
hel Bezoldigingsbesluit, waarin ook die
periodieke verhoogingen worden gere.-
geld. We hebben toen nog eens den
tekst der milUoeneniibla gelezen, en
daarbij bleek ons, dal er ook nog geen
jaar in wordt genoemd. Er wordt al
leen gesproken van een periode vnb
drie jaar, zonder een woord 'over den,
datum van aanvang.
Dus ook daarvan hangt de vorm nog
in 'ne Tucht.
We hebben deze opmerkingen, niet
gemaakl omdat wij zelf zouden kuil-
nen aangeven hoe de regeoring zich
uil deze juridische moeilijkheden zou
kunnen redden. We hebben ze alleen'
in hel licht gesteld om duidelijk le
maken, voor welke moeilijkheden de
fegeering sLa,at, en om aan' "te duiden
in hoever er iels' waar is van de «in
ook al gehoorde voorspelling, dal de
regeering niels k:\ul veranderen aan de
salarissen.
„Een in geen geval le vermijddn
noodzakelijkheid»chreef de lieer Co-
lijn in zijn, nota. De mees ten zullen dal
sluilen en een lid van .de familie worden.'
„Een lid van de familie I" riep de Ver-
schijninglegenover nwj plotseling uil.
„Een lid Van die familie' Ik' Hel ecnige
ivfcit ik verlang is zoo spoedig mogelijk
weer aan mijn eigen werk le glaan Ik
verzeker u, 'dal er goed geld mee le
verdienen is met dal Ameriknalnische
zaakje' Ik- begrijp nog hiel waarom, ik
het niet dadelijk aangepakt heb en liet
hun niet vert'old en geschreven mlaar
daar heb je hel nu weer'" Zij blies een
kringetje rook uit. „Mijn goede liarl is
allijd mlijn verderf geweest' 11c kon be
paald niel schrijven eml die menschen
voor bel li ooFd dooien dia pas iemand
verlofen hebben waar zij zoo dol op
waren, Je kon zien hoe dol ze op George
waren uil de dingen ciie hij van hen ver
telde Ik weet dat ik „armen George" tol
ontbijt, „armen George" voor iederen
maaltijd' zal krijgen, en ik iedere miinuait
van den lieden langen dag1 mee zal
moeten spelen' O hemel! hoe zfal ik er
dal afbrengen!"
Ja, zeirs ik kon begrijpen dat het
moejelijk voor hahr zou wezen!
Zij zullen van mij verwachten, dat ik
miij als een schoonmaakster in het zavari
2hl kleeden", ging zij' voort, terwijl zij
haar opzichtige japon gladstreek. „Ze
zullen verwachten, dal ik mijn oogen uil
mijn hoofd zal 'breien, steeds maar- war
me kleeren voor de soldaten Epj verga
ook erkennlen, al is men hel niel eens
over de male. En niemand zal hel als
den besten toestand prijzen, wanneer
hel mocht blijken, dftl de juridische
moeilijkheden liet onmogelijk maken ook
maar iets -aan dc afgrissen' (e ver
anderen, ook al zou de Slaat eron
der bezwijken.
Maar dat neemt njiel weg, dat de re
geering met die bezwaren ernstig' re
kening heeft te houden1, en dal met
belangstelling zal worden uitgezien, hoe
zij ze zal Iraehlen le overkomen
BINNENLAND.
WETIIOr I) E rspensioen EN.
le licbbon In dat geval wilde bij hun dan
het vólle salaris als pensioen toekennen
Dit voorstel vond geenerlei ondersteuning,
omdat het in de practijk in verband met fiC
Rcbommelingen der politieke verhoudingenavol
nimmer zal voorkomen, dat een wethouder een
zittingsduur v an twintig jaren zal hebben
De beor Kelder (SP.) Verklaarde zich voor
vermindering of afschaffing der pensioenen,
mits daaraan terugwerkende kracht kan wor
den verleend Was dat niet mogefijk, dan zou
hij uit het beginsel van gelijke monniken ge
lijke kappen tegen elke wijziging stemmen
Bij do stemming over het vooral-Peilt
(afschaffing der pensioenen) verklaarden z'ch
negen leden vóór dit voorstel en negen, leden
dit voorstel, zoodat de volgende vergadering
de herstemming zal plaats hebben.
In do jongste vergadering van den g<
meenteraad \an Zaandam waren van do oud-
wethoudors, de heeren Duys, Donia, Brink
man en Van Velsen, verzoeken ingekomen
om in het genot van pensioen te worden
gesteld
De lieer Pelt zeide,' niet tegen dezö aan
vragen te willen stemmen, omdat de be
trokkenen krachtens do verordening daarop
recht hebben. Echter bestaat er ernstige ont
stemming onder een groot deel van de bur
gerij ten aanzien van den heer Duys, iemand
die nog in de kracht van zijn leven is in de
zelfde politic verkesrt als wanneer hij geen
wethouder zou zijn geweest en bovendien, in
zonderheid gedurende de laatste jaren, zijn
taak op niet te verdedigende wijze heeft ver
vuld, door zoo nu en dan eens te Zaandam te
komen kijken, hoe het ging. Spr. zou het
nobeler vinden van den heer Duys als hij
van zijn vechten geen gebruik wilde maken
Burgemeester Ter Laan wees er op, dat de
pensioenverordening door den rand is vastge
steld, mot medewerking van alle politieke
partijen en het niet opgaat zich te wroken
op de personen. I
De heer Kelder (S.P.) stelde de vraag,
wat zal er gebeuren, als de raad op deze
aanvragen afwijzend zou beschikken.
De voorzitter meende, dat vermoedelijk dan
de gemeente door do betrokkenen in rechten
zou worden aangesproken, in welk geval de
gemeente zeker gedwongen zou worden de
pensioenen uit te betalen.
Hierna werd met algemoone stemmen be
sloten op de verzoeken gunstig te beschikken.
Daarna kwam in behandeling het voorstel
van den heer Fermie (Midd.) tot wijziging
van de verordening, regelende het pensioen
van de wethouders. Ilij stelde voor, na min
stens ridr jaar wethouder to zijn geweest,
hot pensioen toe te kennen op 60-jarigen leef
tijd en dit te dóen bedragen 40 pöt. van hel
laastelijk genoten salaris.
De hoer Pelt (V.B.) stelde *voor de pen
sioenen geheel te laten \ervallen. Hoewel dit
theoretisch misschien denkbaar is, was hem
geen enkel geval bekend, waarbij een wethou
der, ten gevolge van zijn funotie, blijvend
particuliere inkomsten had moeten derven
Het wethouderschap is steeds waargenomen
als een nevenbetrekking.
De heer De Vries (R.-K.) stelde als eisch,
dat een wethouder twintig jaar in functie
moet zijn geweest, om aanspraak op pensioen
deringen Bijwonen van soldatenmoeders
miet bisschoppen en ik'weel al niel wal
op den preekstoel. En steeds wil die
armle mevrouw George Meredith ge
noemd 'Worden 'I)at is de rol die mij zal
worden toebedeeld door Sir Richard en
Lady Meredith' O, is dal alles niel vol
doende om iemand le doen besluiten in
Ca'mrys uit te stappen en als de wind
naar Liverpool lerug te koeren? Waarom
ben ik* locli op reis gegaan oni mij dunl
in le begeven? Een zottin als ik was
Haar berouw w,as volkomen oprcehl.
Eu lodh boe geheel anders zou een
anüer meisje rich in haar toestand ge
voeld biebbten ik zelf bijvoorbeeld.
Niet dal ik zoo verlangde sokken le
Lrrien en vergaderingen bijl le wonen
mol een biss-clipp op den preekstoel-
Maar ïk kon verlangen naar menschen
van mijn eigen kring', naar hun ge
sprekken. naar hju'n omgeving. En uit
dien briel zag ik dal dit alles beslem|d'
was voor dat andere meisje.
Ik begon vragen le doen aan miss Vera
Vayne, of liever aan de job ge mevrouw
Meredith.
„Waar lijëbt u met hem uw man
kennis gemaakt?"
„Bij Giro, op een souper. Ik h,eb idee
dut bij pas een blauwtje geloopen had
en biet met mij aanlegde uit baloorigheid
oi roekeloosb|eid", verklaarde de Vet
seïpjiiing heel openhartig. „Mapr ik beu
nooil veel van George tc weleü gekomen,
ztelfs nfiel in die veertien dagen. Een
knappe jongen dal was lifij", gaf zij' toe.
„Kijik, dil is hjij".
En uil hfaar bruloal laag uitgesneden
japon hljalde zij een groot medaiillo'n
le \ocpseh;ijn aan een gouden ketting.
Dit oierhandigde zij mij met dezelfde
\rijmoedigh|eid als waarmee zij mij' haar
vertrouwen geschpnkch bad.
Hel portret stelde voor een ovaal jon
gensachtig geziclil, donkere oogen, don
ker liair. iels krijgshaftigs en toch ja -
zfelfs op dat kleine portretje bespeurde
men een uitdrukking van wat z'ij ge
noemd bad „roekeloosheid". Wal men
nog duidelijker kon zien was, dal hel
origineel van dit portret een gentleman^
whs. Maiar al le duidelijk lol een andere
wereld heh/oorde dan die van de weel
derige schoonheid aan wie hij' zijn naam
had gegeven!
„Als ik bedenk, dal ik over een uur
of wal dien Sir Richard en Lady Mere
dith ontmoeten zal, aan zakt de moed
mij in de scli|pencn", verklaarde het oor-
Jogsweeuwtje. „Kom lief meisje, Jalen
wij een stukje gaan eteb. Ik lvcb een ta
feltje besteld. U gaat met me mee lun
chen. Mooi zool Ik moei iemand heb
ben om mee te pralen."
Maar o wonder! Zij werd veel stiller,
loen wij in de'n restauratiewagen aan
tafel zalen. Het was duidelijk dat haar
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
De'prijzenvan'Duitschoboeken
Naar 't Nwshf. v. d Boekh. meldt heeft
de Duilsche boekhandel tegenover het
buitenland thans officieel de Mark losge
laten Hij z.al de prijzen berekenen in
builenlandsche munt Officieus geschied
de dil reeds lang. De catalogi der Duit-
sche antiquaren prijken hl ->inils ge
nomen lijd niel medr met hunne prijzen
in honderd duizenden, doch vermelden
die in een meer slu\dvastige, huiten
klinische miumt In advertenties in liet
BörsenbfaU, ook voor levering in Duilseii-
land zelf, wordt reeds sinds eenigen tijd
naast den prijs in Marken een prijs in
Zwïlsersche francs vermeld, en liet is
dan ook deze laatste munt, welke den
boekhandel llians officieel door liet be-
sluur van den Börseniverein voor de be
rekening hunner prijzen bij levering naar
hel buitenland wordl voorgeschreven.
RECHTZAKEN.
Kantongerecht le Middelburg.
Door het kantongerecht te Middelburg
zijn veroordeeld wegens
het niel behoorlijk naar rechts uit
wijken hij hel ingehaald worden van mo
torrijtuigen J. B., Middelburg, tol 1' 10
b s. 10 d h overtreding Visscherijivve^t
L. J. B., Amsterdam, L. van B., Ariie-
niuiden, ieder tot f 5 b. s. 5 d h.; overtA
Tramvvegregl I. de W., Middelburg, lal
f 5 b !s. 5 d h.; op verboden lijd voor
werpen uitkloppen H. Th. L R., huisvr.
van de C., Missingen, tot F 'I lx s. 3
d h.; overlr. art. 160 Swb. P. S. C.
J R„ huisVr van P. S., heiden Vlissiugen,
ieder tot f 1 b s. 1 d h.; loopen loivör
een sjioorweg- J G„ Koudekerke, tot te
ruggave aan ouders; zich op de bolwer
ken buiten de paden bevinden. A. J.
I'"., Middelburg, lot teruggave aan ouders;
rijden mei een motorrijtuig 2onder rijbe
wijs; W. G. T. B„ Goes, J. C van \V
Vlissingen, ieder tot f 5 b s. 1 w. t na
sluitingsuur zich als bezoekers in een
herberg bevinden- F. B. H., J. F. de B.,
Th. II.Z. H„ allen Vlissingen, I- J.,
Antwerpen, allen tot f 5 b. s. 5 d. h
iets hinderde. Eens zei ze „Ik ?ou in
jn slaat zijn al lifet geld, dat ik noodig
had, ^net de biosooo-p te verdienen, maar
al* jk ieder woord, dat ik tegen de
familie van dien armen Georg zeg, op
een goudschaaltje wegen moet, daar zie
ik geen kans toe, dal is een zwaarder
.brok dan ik door mijn keel kan krijgen 1"
Tk luisterde en keek peinzehd naar de
kanten antimacassers op de rugleuningen,
toen keek ik den waggon rond, nsar
de nudere menschen aan de lunchtafel-
Ijes, en naar h(fel voorbijtrekkend land»
schap. Iedere mijl bracht ons nader lot
de plaats van onze bestemming mij
naai mijn kinderjuffrouwsrbjap hel
andere meisje naar de beproeving, die
een onbekende schoondochter wacht. Ik
begon te begrijpen, dat h,et een omno-
lijke toestand voor Iipar was. Ik ver
moedde, wal de familie van dien jongen
man uit hel medaillon zou denken van
dil -colijke, openhartige, vulgaire schep
seltje, dat door h|un zoo geliefden zoon
tot vrouw was genomen' Per slot van
rekening dacht ik, dat ik mijn eigen,
onmiddellijke toekomst nog verkoos bo
ven de liare. Die rijke Sutcliffe-Smith4
konden toch wel heel aardige menschen
rijn. In ieder geval hpefde ik mij niet «.in»
dei s voor le doen dan ik w<ts.
Wij waren klaar met een bijzonder
soort koffie, die men in een restauratie
wagen te drinken geeft, un keerden naar
