Zaterdag 22 September 1923
FEUILLETON,
So 224
166° Jaargang
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Abonnementsprijs per kwar-
iaal:
op de buitenwegen om Middelburg, en
voor de andere gemeenten p. post f2.50;
voor Middelburg en agentschap Vlis-t
dogen f 2.30;
weekabonnementen in Middelburg 18
cent per week.
Advertentie n: 30 cent p. regel.
Ingezonden Mededeelingen: 50 cent p.
regé!. Bij abonnement veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen;
»an 17 regels f2.10, elke regel meer
30 cent.
Kleine advertentiën niet
grooter dan vijf regels druks en waarbij
is aangegeven dat zij in deze rubriek
moeten geplaatst worden, 85 cent bij
vooruitbetaling. Advertentiën onder
brieven of bevragen bureau dezer cou
rant 16 cent extra.
Bewijsnummer 5 cent plus 2 cent voor
port per stuk.
Advertentiën moeten, willen ze nog in
ons blad van dienzelfden dag worden
oogenomen, uiterlijk 12 UUR en des
ZATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan
ons Bureau bezorgd zijn.
BINNENLAND.
EEUWFEEST VAN DEN MINISTER.
RAAD.
Woensdag was hel honderd jaar g«
leden, dat Nederland 'met hel belangrijke
staatsorgaan, dat mSnisterraad is ge-
heeten, werd verrijkt.
Napr aanleiding vaïil dit feit publi
ceerde gisteren dr. E. van Raalte ia „de
Nieirwe Crt." een Artikel, waarin hij een
terugblik werpt op" wat de oorsprong
Jnlag heeten v,an den Ncderlandsche Raad
vian Ministers!
Van het mfoment af, dat Willem! I de
de souvereinileit aanvaardde, heeft hij
Minister^ (aanvankelijk Commissarissen
Generaal or Secretarissen van Staat ge-
noemd) naast zich gehad die met het al
gemeen bestuur belast waren. En. ter
stond ging hij er toe over een Kabinets
raad in te stellen (Souverein. besluit ran
7 December 1813), bestaande uit eenige
'Deplarteiments-hoofden, voorgezeten, door
den Vorst. Sinds 1815 hadden zitting in
dien Raad, iele vice-president van den
Raad van State, de Ministers, hoofden
van Depjartemientear en Ministers van
Slaat, Voor zoover him bij him benoeimdng
Speciaal dat recht geschonken was. Ge
denkschriften van mannen als van Ho-
gendoip en Falek doen echter zien, dat
de bijeenkolnisten van1 den aanvankelijk
zelfs meer dan eens per week onder
presidium, van Willem I vergaderenden,
Raad, spoedig van geringe beleekenisi
werden. Voornaamste factor was hier,
de zucht Van den Konjing orai alles zelf te
willen doen. Die neiging móest er wel
toe leiden, dat in zijn oogen breedvoerige
discussies in een Kabinfetsraad niets ge
daan Waren <^n at is dit instituut nooit
officieel afgeschaft, na tien jaar lïjds
schijnt het geheel op den achtergrond
te zijn.
Dan krijgen we wat nieuws, n.l. een
Ministerraad, d. w. z. een college, het-
hetwelk vergadert niet onder voorzit
a iüüui?a ö\j auü m
Naar het Engelsch, door Berta Ruck.
1.
HOOFDSTUK I.
De noodlottige ontmoetinf
„Instappen, daar ginds, instappen:
De conducteur bad het fluitje al aan
de lippen, tnbt de groene Vlag' werd reeds
gezwaaid.
„Achteruit! achteruitl pas op den trein
baad u wat, juffrouw", zei de vader
lijke witkiel, die m'ijn sjofel valiesje
droeg. „Haast u Wbfc) Geen plaats in de
derde? Dan kunt u later wel van wagon
verwisselen. Slap mjaar in!"
Terwijl de trein lal in beweging was,
liep de conducteur mee en hield het
portier vian een eerste klasse wagon open
Ik tuimelde er haastig in. Mijn valies
werd mij achterna geworpen.
De trein beWöog zich langzaam voort,
het onmetelijk groote, sombere hol Van
het Eustbnstalion uit.
„VaarwelSchrijVen hoor! Denk er
aan Heyert",, riep een stem' uit de me
nigte. Vergtoet voorat niet ons te laten
weten wat er gebeurt met je hoor!"
Dit Was niet voor mij bestemd. Ik had
niemünd die mij Wegbracht, niemand die
terschap van den vorA, die in deze ver
gaderingen nl. niet verschijnt, maar on
der leiding van..den Vice-President van
den Raad vari State. Hoezeer de Koning
ook voelde voor een persoonlijk regime,
hij zag-zeer goed in, dal een zekere male
van eenheid in een moderne monarchie
noodig was en waar de praktijk had uil
gewezen, dat de Kabinetsraad te dien
aanzien weinig nut Icon verrichten, be
sloot hij tot de instelling van den Raad
Van Ministers over te gaan. „In over
Weging nemende, dat het voor 'sRijks-
dienst bevorderlijk en nuttig kan geacht
worden, dal onze Ministers, die aan het
hoofd van eenig departement van Alge
meen Bestuur geplaatst zijn, in een voor-
loopig gemeenschappelijk onderzoek en
gemeen overleg treden yam alle ont
werpen van Wetten, en Verordeningen,
die de aigemleene administratie aanbe
langen, teneinde op' zulle eene wijze, de
meest mogelijke éénheid, en samehstem-
mdng in alle takken van bestuur te doen
plaats hebben, zoowel bij het daar stellen
der wettelijke en administratieve veror
deningen als bij 't in werking brengen
derzfelve, enz. enz."
UITVOERING LANDARBEIDERS'
WET.
De Minister van Financiën heeft in
een uitvoerige circulaire o. m. het vol
gende onder de aandacht der gemeen
tebesturen gebracht
Herhaaldelijk is gebleken, dat bij de
loekenniüg van voorschotten ingevolge
de Landarbeiderswet voor de verkrijging
Van plaatsjes het standpuht wordt inge
nomen, dat de betrokken landarbeider
niet meer dan 1/10 vah den kostprijs van
het door hem bestemde plaatsje uit eigen
middelen behoeft bij te dragen.
Deze opvatting is naar de meen ingaan
den Minister in strijd met de artt. 13 en
14 der wet. Deze stellen/, i. boven allen
twijfel, dat een landarbeider een zoo
groot mogelijk bedrag! in zijn plaatsje
bohporl te stekèn,
Het volgen van een tegenovergestelde
gedragslijn brengt trouwens ongewenseh-
le gevolgen mede. Het spreekt wel van
zelf, dat de landarbeider zal trachten,
zóo weinig mogelijk in de koopsom van
z'ijh plaatsje bij te dragen en zooveel
mogelijk voorschot te krijgen, daar de
rente slechts 4 pCt bedraagt. Al kan
iedere landarbeider in zekeren zin
n de wet een recht op steun bij liet
verkrijgen van een plaatsje ontleen©»,
hieruit volgt nog niet, dal hij in alle
gevallc-n een recht kan doen gelden op
liet toekennen van hel maximum-bedrag
van 9/10 vso den prijs
Hierbij komt, dat gebleken is, dal de
gemeentebesturen goed zullen doen, bij
de toekenning van voorschotten n« uw-
kcuijg toe te zien, of de aan te boopen
plaatsjes wel een behoorlijk onderpand
vormen Worden de plaatsjes tegen te
hoogen prijs gekocht, dan is de mogelijk
heid niet uitgesloten dat ten <gevolg|e van
waardedaling bij evenlueeleh verkoop
ern groot verlies zal worden geleden
Ook rpet het oog hierop is een groobere
.bijdrage dan 1/1$ Izcer gewenscht.
Uil hel bovenstaande volgt natuurlijk
niet dat de landarbeider zijn geheele hte"
zit zou moeten aanwenden bij den aan
koop van een plaatsje Het is duide
lijk dat hij een gedeelte mag reservee
ren voor de inrichting /fijner woning
van z.'ijn bedrijfje en voor het san-
brengen zoo ïioodig, van eenige ver
beteringen. Het gaat echter niet aan
de bepaling van hel bedrag, dat voor de
betaling van eeti gedeelte v.an de koop
som zal worden besteed, geheel ^an het
believen van deli landarbeider over le
laten. In elk hepzald geval zal hij onder
ling overleg moeten worden vastgesteld
welk gedeelte van den koopprijs dooi
den landarbeider ztal worden .gedragen
en welk gedeelte zal worden gedekt 'lom-
een voorschot van hel Rijk.
Slechts indien met bovenstaande wordt
rekening gehouden, znllen in den ver
volge aanvragen om voorschotten in
overweging worden genomen
DE NEDERLANDSCHE BANK EN DE
JAVASCHE RANK.
Zooals sommige lezers al zullen weten,
is er een zeer belangrijke polemiek ont
staan, naar aanleiding van een mede-
deeling door president Vissering der Ned.
Bank in liet jongste jaarverslag over een
beslissing der Javasche Bank J etref-
fende een uitkcering als winst Van éfen
avon< op dollars en goud in Amerika
\efckregen; en voorts over het maken vpn
remises door de Javasche Bank ten
behoeve van het gouvernement in Ned
fndië tot afdekking Van voorschotten in
loopende rekening, door den Minister van
Koloniën ten behoeve van den Ned In-
dischen dienst verleend
Deze mededeelingen van d®n heer Vis.
erin., gaven aan rar. J Gerrilzen, Lid
der Tweede Kamer en oud-directeur der
Javasche Bank, aanleiding tol een lcrïti-
seerend artikel in „Economisch Stilis
tische Berichten" Dat leidde weer tot
een uitvoerig antwoord van den lieer
Vissering en tol re- en dupliek
De redactie van genoemd tijdschrift!
heeft nu deze polemiek, inet nog een
interview van den heer K F v d Berg,
directeur der Javasche Bank, als een af
zonderlijk boek uitgegeven
BV EN OM DE HOOFDSTAD.
XLTV.
(Nadruk verboden)
Wethouder salarissen en nog wat.
En ook ten stadhui ze is, zoo liesloot ik
mijn schrijven der vorige week, het feestro-
druisch thans verstomd en is men weder, tot
den geregelden arbeid voor dc gemeente
belangen teruggekeerd onder het bewind van
[het nieuwe college van Dagelijkecb Bestuur,
i of, beter gezegd: slechts een zevende ge-
'deelte daarvan is nieuw. De burgemeester,
!die den nieuwen gemeenteraad, presides ren
j zal, is dezelfdevijf der wethouders rijn,
J herkozen, alleen de zesde onder hen is de
nieuwe man. In het college is de buvgc-
I meester De Vlugt (anti-revolutionairgeble-
ven niet dc w ethouders Wierdels (katholiek),
Vos (vrijzinnig), Ter Haar (chrietolijk-hjsto-
risch), Wibaut en De Miranda (sociaal-domo-
craten) ©n naast beide laatstgenoemden koos
de nieuwe Raad in zijn volgens de gemeen-
tevvet op den eersten Diusdac van Septem-
bffr gehouden installatie-bijeenkomst, als dor
de den heer E. Polak, den broeder van dien
1 bekenden voorzitter van den Diamantbower-
kersbond, Henri Polak, en tot dusverre re
dacteur-verslaggever van „Het Volk", waar
mede voor de zoovealste maal bewezen is
het bekende „le journalisme mêtle a tout
En bij het verdoelen der werkzaamheden is
alles gebleven zooals het vóór September was
en heeft do heer Polak hot bohcon gekregen
over de afdeoling onderwijs, die voordien
door rijn afgetreden collega-geestverwant, djen
beer Vliegen, was bestierd Zoo is hek eersito
stedelijk college weer knusjes gevormd en.
kunnen, .burgemeester on achepenpn" gaan
toonen wat rij in do komende jaren van c"
„benarde vest©" zullen weten te maken.
Vóór dat op 4 September de Raad tod
het samenstellen van het college van B en
'W overging, behandelde hij oen voorstel
van de communistische groep om bet. salaris
mij „UeVert" noemde. Ik had zelfs nie
mand, die er iets om gaf wat er met mij
gebeurde ontet mij, het hijgende meisje,
met een veel gedragen Jfwtart sergje pakje
aan, het meisje dat met een benauwd ge
zichtje uit het raampje van den eerste
klasse wagon zat te kijken
Het laatste Nvitto flisen van wuivende
Zakdoeken Nvhs voorbij.
"Wij waren veil'trokken.
Voor mij geeai goed begin
Ik was gloeiend warm, opgewonden,
ik voelde mij ellendigi. Alles1, van het on
geluk met mijn wekker van morgen af
aan, het te laat komëïi van mijn taxi,
alles scheen tegen mij samen te span
nen ik scheen niet rustig' te mogen ver
trekkeen. Mijn bad in het Tehuis voor
Werkefade _Jongtemeisjes te Clulfea was
niet meer "dan een plasje. Mijn ontbijt,
dat mij boven gebracht werd, was ellen
dig en dêr koffie veel to warm om te
drinken en een ei waar een luchtje aaln
was. In mijn haast had ik mijn lioedepen
'achtergelaten, ik wist niet waar ik hem
neergelegd had en juist die lioedepcn,
die ik voor geen schatten wou missen
een militaire knoop, mijh eenig souve
nir van Reggi Pónmore. En dan had ik
veel moeten betalen aan den ktteföiér,
omdat ik geen klein geld genoeg bij mij
ha<d!
Daar zat ik nu in een. eerste klasse
•wagon met een kaartje 3e klasse hce-
i lemaal naar Wales! Do tijd (oen ik eer
ste klasse reisde als, iels heel gewoons, i
lag al zöo ver achter mij, dat die klei- i
higheid zelfs mij bezwaarde.
Ach kom! zoodra de trein stil hield, j
zou ik in een 3e overstappen Dat deed
er nu eigenlijk niets toe.
„Ach! alle dingen doen ër niets toe!"
dacht ik in een aanval van fatalitefitsge-
loof.
„Het leven", hoorde ik eens iemand
zeggen, bestaat uit onverwachte gebeur
tenissen."
Ja zeker ,de dingen, die ik in mijn
teven onderranden had, waren zeker heel
onverwacht geweest. En de onbeduidende
kleine dingen ook' Het zou mij niet kun
nen schelen als er één heel groot otn-
verwacht ding gebeurd was. Maar eerst
niet gaan Studeeren, maar op mijh oude
school moeten blijven als kweekei ing ,dan
an school af gaan en den heolen dag
doorbrengen op een kantoor en tliuishoo-
ren in een Tehuis voor Werkende Jong®
meisjes in Londen, daarna schrijven op
een advertentie waarin een kinderjuf
frouw gevraagd werd door den een of
anderen vreemdeling in een omrtspn eek-
baar gedeelte van Wales
Het was alles een heel ander leven
dan ik mij had voorgesteld toen ik jong
was Wchtlien en een half jaar, meen
ik. Nu ben ik drie-en-twintig. En 't is
beft mogelijk, dat ik nog veertig jaren
voor mij heb, nog somberder en neer
slachtiger dan deze zes jaar geweest zijn!
der weihouders te verminderen mot f 300t
en hun pensioengrondslag evenredig daar
mede le verlagen, wat y.ooals de voorzitter
opmerkte, zou zijn neergekomen op oen sa
laris-vermindering met 40 percent geen
kleinigheid
Dc Houd is daarop niet ingegaana!Ie<*
de drie communistische Raadsleden de
vierde, hun voorman Wijnkoop, was toen af
wezig eu de har Jansen, de splintemieK-
e middenstander-specialiteit in viscli-aange-
legenhedeu, oen dier Raadsleden, voortra-
sproten uit de vroeger reeds door mij ge-
i diets to beroopsk ringetjes, waren er voor.
De voorzitter liad terecht opgemerkt, dal
men maar niet eenvoudig op do salariasea
dor wethouders kon gaan bezuinigen Hij
merkte niet onsarcasti.-.ch! op, dal de
voordvoord er dor communisten, do heer Lis-
er, blijkbaar naar bezuiniging op de e,ala-
isscn streeft, het zijne dat des bur
gemeester* niet uitgezonderd en dat d»
Raad daarmede eventueel rekening zal hou
den We zullen echter wol wat anders va*
den hem- lasser c. s. hoorpn als do Raad eens
mocht rueeiien, dat zekere categorieën ouder
do gemeente-werklieden wol wat allerdwaast
hoog worden bezoldigd
Maar hier gold het alleen de wethouder»
over dc vraag of dez© hoeren te Amster
dam met salarissen van £8000 's jaar' ea
de kans op eon heel behoorlijk pensioea
reeds na vier dienstjaren, te duur betaald
worden, kunnen do iueeningon natuurlijk ver
schillen, nu. ©igenljjk jammer genoeg, d»
wetgever er wel toe is moeten komen wet
houders-salarissen vost to stellen
De dagen toen in den Raad van Amster
dam salarissen voor de wethouders en pro-
sentie-gelden voor de andere Raadsleden nog
onbekend waren en toon de eerst© ma
gistraal der hoofdstad zieli moest tevrode*
stellen met een salaris van achtduizend gul
den, ligt nu al ver en voorgoed achter ons.
We zijn allengs aangeland in den ziek
noemenden „democratischon tijd", dio echter
menig opzicht „aristocratisch duur" i»,
want terwijl in die „vóór-democratisoh© pe
riode" vroede mannen on wethondore nog
te vinden wai-on, die louter voor do oer voj»
het ambt en uit liefde voor de stad honnor
inwoning hun tijd en moeite gaven, brengtt
thans die democratische twintigste eeuw me
de, dat voor velen ik zeg niet: allen
in deze en andore gemeenten de verkiezing
van wethouders is geworden een "partij-kwes
tie; uit elke partij tracht men zooveel mo
gelijk geestverwanten op het kassen te
brengen voor het vette salaris eu sik Raads
lid hoopt eens den wethoudersstaf in de
hand te krijgen Hoog© wethoudc-rssalarissoa
en hooge ambtenaarssalarissen in allo ge
ledingen. zijn een der uitingen van het „de-
rtiocratifch gedoe
Natuurlijk, in steden als Amsterdam, Rot
terdam, enz was het allengs bij do zich
steeds uitbreidende gemeente-bemoeiingen
erg moeilijk geworden mannen van be
kwaamheid te vinden, die zich 'outer vodr
eer aan hun particuliere zaken konden
onttrekken om de wethouderlïjke plichten op
zich to nomen en zich, ieder op z'n beurt,
in dan Raad bovendien vaak verre van vrien
delijk te hooren bejegenen Zoo i« men dan
wel gedwongon geworden om voor het vret-
houdorsanibi salarissen uit te trekken op d»
begroeting eu men ziet nu reeds, dat Raads
leden van het communistische type de wet
houders eenvoudig zijn gaan beschouwen als
gov one departements-chefs, die men long»
„democratischen" weg op een gegeven mo
ment op hun salarispeil mag gaan beknibbe
len, zonder dat zij zich blijkbaar de vraag
stellen of wethouders van een groote stad
r zoo gemakkelijk goéd te vervangen zijn
in het werkelijk belang der gemeente, oJ»
Ik heb mij natuurlijk niet altijd zoo som
ber gevoeld. Soms dacht ik dat iemand
zelfs op zjjn drio-en-tvrinligsfe jaar no;
wel oens iets opwekkends ondervinden:
kan.
O, mijn grillig gesternteHeb ik geen
gelijk gehad? Opwekkend? Dat /al waar
zijn maar laat ik beginnen met deze
treinreis, want dat is de aanvang van
alle-, geweest
Toen de trein de Noorder voorsteden
van Londen voorhij was, begon ik waf
kalmer cn bedaarder le worden In
ieder geval, hier zal ik. Het was mij dan
toch gelukt den trein le "halen Mijn
bagage was «gemakkelijk te tellen niets
anders dan het valies, dat de kruier mij
achterna geworpen had En. totdat ik
overstapte kon ik tenminste genieten van'
hel gemak en de afzondering van een
i leegen eerste klasse wagon.
Leeg? Neen. Toen ik opkeek naar het
knet, zag ik, dat er al bagage in lag;
!een valies van varkensleer, heel nieuw
'en heel netjes met gouden initialen „V
kV." Er lag ook nog een paraplue in met
eein grootenT heel natuurlijken kop van
'e«n papegaai, smaragdgroen met roode
oogen van juweclen.
hDc reizigster, eigenares van die zaak"
es, was zonder twijfel rijk. Voor haar
sprak het zeker van zelf eerste klassö
le reizen.
j Ik zat mij allerlei voorstellingen tc
maken van mijn medereizigster op grond
van die bagage alleen Was zij een vroaisv
dc wereld? Was ze mooi of elegant
en netjes gekleed door een kamenier,
die misschien ook in den trein zal, maar
dan in de dórde? Was ze jong9
En toen kwam er een schaduw voor
het licht uit do zijgang. Er verscheen
een gedaante voor het portier Kom bin
nen, mefdcreizigster'
Ilc waagde eten blik naar haar 0p "te
slaan ,toen zij in het hoekje tegenover
mij ging zitten Zij was, wat ik dadelijk
niet zonder genoegen voor mij zelf uit
maakte, een Vizioen, een Verschijning
Maar laat ik beginnen mei hetgeen mij1
het eerst in liet oog %iel de laarzen
van Rot Vizioen. Zij waren .buitengewoon
hooge, glimmende, verlakte laarzen, op
zij geregen met witte raters ©n wit
te 'votergaatjes, met twee groot©, co
quette, vuurroodc kwasten aan de punt.
Boran de laarzen een rand eekhoren
tjes! bont. En boran den honden kraag
van den mantel aanschouwde ik een.
zacht rood flink gezichtje En dan weer
boven het gezicht een donker rosachtige
gloed ran met henna geverfd haar em
idaar boven op "-tond oen klein loqueje,
dat samengesteld scheen te zijn uit ko-
jlossale, roode viooltjes. Ontzettend gtont
jen"met juweclen knóppen waren de hoe-
despelden, die daarin staken ontzet*
j tend groot de amethisten, die aan de
j ooren van dat meisje bengelden Zij d^oeg
1 paarlen om haar dikken hals cn allerlei
