Zaterdag 9 Juni 1923 BINNENLAND. FEUILll-T-OK, So. 134 166° Jaargang MIDDELBURGSCHE COURANT 2>jf mojimer bastajat alt TWEE BlaÜem. EERSTE BLAD. ad EN- )ST ND 21 per per. tjes- aïm met een ippet- 478. rstr. eren nboot Abonnementsprijs per kwar taal: op de buitenwegen om Middelburg, voor de andere gemeenten p. post f2.50; voor Middelburg en agentschap Vlis- singen f 2,30; weekabonnementen in Middelburg 18 cent per week. Advertentie n: 30 cent p> regel. Ingezonden Mededeelingen: 50 cent regel. Bij abonnement veel lager. Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels f2.10, elke regel meer 30 cent. Kleine advertentiën niet grooter dan vijf regels druks en waarbij is aangegeven dat zij in deze rubriek moeten geplaatst worden, 85 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder brieven of bevragen bureau dezer cou rant 10 cent extra. Bewijsnummer 5 cent plus 2 cent voor port per stuk. Advertentiën moeten, willen ze nog in ons blad van dienzelfden dag worden opgenomen, uiterlijk 12 UUR en des ZATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan ons Bureau bezorgd zijn. Aangesloten bij den Post-, Cheque- en Girodienst onder no. 43255. IN EN OM DE HOOFDSTAD. XXX. (Nadruk verboden). o (fememtp.-exploitatic Hei /al over een paar maanden oen kwart eeuw geleden zijn, dat de gasfabrieken uit handen van een Engelsehe jnaafcrohappij over gingen in die der gemeente Amsterdam. Die 10e Augustus zal voor deze stad een ge denkdag wezen, omdat toen feitelijk de eer ste stap van beteolcenis gezet is op don weg van geineontelijk bedrijven-beheer sedert zijn tal van annexaties" gevolgd: exploi tatie van tram, telefoon, electrisck licht, om van andere bodvijven van minder betee ken is voor de burgerij in al haar lagen, die zijn gevolgd, maar niet te spreken. Moet 10 Augustus 1923 dm aangemerkt worden als een juuboldag voor de gemeente Amsterdam? Ongetwijfeld zullen besliste •voorstanders van gemeentelijk beheer; /uilen zij. die van zoo ver mogelijk doorgevoerde socialisatie alleen het algemeen heil ver wacht er:, die vraag zonder aarzeling be antwoorden. Anderen echter, die het praoh- -fcige van gemeentelijk beheer niét zoo in zien en het dooden van het particulier ini tiatief niét zoo bewonderen, zullen den ge noemden datum zeker anders bekijken. Op de vraag, welke beschouwing de juiste moet worden genoemd, ga ik natuurlijk niet in, daartoe is zij in den loop der jaren reeds te veel besproken; bovendien is het diep in gaan op de vraag nutteloos, omdat de grooto gomconte-bedrijven er nu eenmaal zijn en vermoedelijk wel zullen blijven. Maar do herinnering aan den dag, waarop de exploitatie del' bedrijven in Amsterdam begon, is zekor van beteelcenis [n deze dagen, nu de kwestie dol' loonsverlagingen in ver band met de nieuwe regeling van de ar beidstijden der gemeente-werklieden weder op den voorgrond is gekomen en vermoedelijk nog tot heel wat gepraat in den Raad aan- ZEVENGESTERNTE. Roman door Margawtba Böhmf. Naar het Buitich door C. M. d© iStt. (Geautoriseordo vertalfnm). 81. En dal bekoorlijke, vlugge jonge vrouwtje met dat gouden roodc haar'? Die tewfem hem bekend voor t), is 'twaar. mevrouw Ingeborg 'Bredenschëil, de vrouw van zijn bekenden collega' Ilij herinnerde zich flauw hel aardige Dak- vischje uil dien tijd. Op Lena Zevengo- sfernte's haardos lag een dichtere laag zilverpoeder dan vroeger, anders was zij weinig veranderd; ook bij den vlotten Toni en zijn aardige vrouw hadden de jaren geen groolc verandering gebrachl. En die elegante dame in reformkleeding? De vrouw van den jongen Braunberg Dc weduwe van overste Brannberg Mevr Bitaunberg was akelig ilik geworden en leed aan benauwdheid, dat zag men dui delijk. Haar dochter, hel fijne, bleeke, verwelkte schepseltje herkende de no taris dadelijk, maar wie was die bijzonder leiding zal geven, miasohien zelfe tot aller lei moeilijkheden. Immers, de voortdurende uitbreiding deer moentelijko bedrijven heeft Amsterdam „ge- zogend" met een leger van gemeente-werk- liodon. Wanneer mon de ambtenaren bij de bedrijven, waartoe ook behooren de collec teurs der gaarokeningon ed., en de politie agenten enz., niet moclerekent, heeft men on geveer tienduizend gemeente-werklieden, do hebben. In diè organisaties, aangosioton bij Plaatselijk Arbeidssecretariaat, hoeft men vrij heftig togen het ontwerp geopponeerd hebben de woordvoerders verklaard, dat men zoo krachtig mogelijk dient op te treden tegen de van aJlè kouten zich toononde reactie, welke de 4Ö-urige arbeidsweek wil afschaffen; men moot allea in hot werk stel- djen te behouden en waar zij niet anderen medogerekead, ongeveer het dubbele znoer bestaat ,,to berechten". cijfer te boeken. Uit den aard der zaak heeft de gemeente in don loop der jaren mot het regelen der loonen, werktijden, arbeidsvoorwaarden, enz. heel wat moeite gehad'. Telkens en telkens weder hebben daaromtrentbesprekingen aak zéér heftige besprekingen in den Raad plaats gehad en zelfs zijn af en toe ernstige moeilijkbeden gerezen, doordat groe ien werklieden in staking gingen. Bovendien is voor de atad ontegenzeggelijk een groot na deel geweest, dat de gemeente-politiek door hot zich voortdurend uitbreidend gemeente- lijk-arbeidspersoneel is vertroebeld, omdat langzamerhand, bij het toenemend aantal vér- vooruitstrevende Raadsloden, de belangen van gemeen te-ambtenaren en gemeente-werk lieden telkens weder op den voorgrond wer den gedrongen en hot vaak den schijn kreeg alsof dilt gedoolte der burgerij, hetwelk buiten die categorieën staat, eerst in de fwei de plaats bij do behartiging der algemeone belangen in aanmerking kwam. Op dit oogenblik is weder oen belang rijke kwestie omtrent de werktijden en loonen gerezen. De Raad had reeds eenigen tijd geledon besloten dat de achturige -verk- dag zou worden ingevoerd. Daartegen is uit do gelederen der werklieden natuurlijk ern stige oppositie gerezen, waarvan met name de communisten in de stedelijke vertegen woordiging zich de tolk maakten. .Natuurlijk" schreef ik, ofschoon oigen- lijk had moeten goschieven zijn onnatuur lijk", want do oppositie tegen den achturen- dag is mij nooit duidelijk kunnen worden Wie zich nog herinnert de dagen van weleer, toon gceu arbeids-meeting kon uiteengaan zonder dat hot acht-uren-lied werd gezongen, waarvan de slotregel was: „Acht uur zij onze arbeidstijd", kan zich niet begrijpen, waar- nu de oppositie oplaait, wanneer open bare lichamen dien acht-uur werktijd, welke door de wereld ia goedgokeiml, werkelijk wil len gehandhaafd zien. Onder den drang van hot geweldig wereld gebeuren heeft mén te kwader ure hot in voeren van dien acht-uron-dag opgevat in dien zin, dat het een 45-urige werkweek ii plaats van oen 48-urigo geworden is en nu het gemeentebestuur dezer stad, waar de wereld althans éónigszins zioh hersteld heeft, tot den oorspronkolijken weiisch dor werklieden terug wil kceron en tevens de loonen in. ver band daarmede on in verband met de tijds omstandigheden wil regolen, komt dadelijk verzot. Na langdurige besprokingen, gevoerd de Centr. Comm. voor 't Georg. Overleg, is ten slotte overeenstemming gekregen en zijn do neekloonon \oov de verschillende Icankla s;n vastgesteld. In de hoogste loonklasse is men gekomen tot een weekloon vö(nr-f 40.56, dat bij de 45-urige werkweek f 40.50 bedroeg; in de laagste klasse is men gekomen van f 34.08 tot f 34.20, terwijl in de z.g. Nul-klasse; het loon van 14-jarigon wordt teruggebracht van 40 tot f 4.80, in de eerste,, tweede en der- do loonklasse dier jongeren, van f 7.65 lot f 3.76. Die jougdige werklieden zullen elk half jaar loonsverhooging krijgen en op 21- javigen leeftijd het loon dor volwassenen van klasse, waartoe zij behooren. Sedert hebben de verschillende groepen n allerlei politieke kleur, vertegenwoordigd do Centrale Commissie voor het Geor ganiseerd Ovprleg, vergaderd en deze ont worpen regeling onder de oogen gezien on hot gevolg is geweest, dat zij met irroote stemmenmeerdorheid zich daar tegen - erzet Men ziet, dit doolt al zoo'n beetje een dreigement in de richting van de lieoren ten gtadhoize. Wanneer nu straks blijken zal, Jat overeenstemming in de Commissie voor Cen traal Overleg niét is vorkregen, moet krach tens het reglement dier commissie de be slissing aan den Raad worden overgelaten. Die Raad. zooals hij nn nog is in zijn oude samenstelling, zal, naar men veilig kan aan nemen, de voorgestelde 48-urjge weck de nieuwe loonsbepalingen aanvaarden. Edoch in September e.k. treedt een andere Raad op en die zal dan, naar vrij zekor to ver wachten is, de goheole kwestie weder on der de oogen. zien, en mocht ook hij zioh aan de nieuwe regeling houden, dan zou het wel eens mogelijk kunnen zijn, dat men ia de gemeente-bedrijven voor groote on aangenaamheden zal komen te staan. Bezuinigen, intensiever werk leverc-n, is in de tijden, wolko wij doormaken, noodig, doch de gem eon te - world joden van dezen tijd, en zeker de grooto meorderheid in de hoofd stad, trokken zich van die eitoheu ai heel weinig aan; bezninigen, moer werk leve ren prachtig, maar zij wenschon daaronder niet begrepen to worden en de communis tisehe woordvoerders in don Raad zullen hen in die meening zeker gaarne stijven zóó zijn de tijden nu eenmaal geworden. De consequenties van een steeds in om vang toegenomen gemeentelijk beheer zal men met al zijn onaangenaamheden dienen te aanvaarden, maar met al die feiten voor oogen is het zekor de vraag of men zich op 10 Augustus a.s. wol zoo bijster mag ver heugen bij de herinnering aan het vóór 25 jaren ingezette gemeentelijk beheer op groote schaal en indien het zou blijken, dat straks tegenover een verzet van de gemoonfo-werktioden zal komen te staan den vorm van een staking, zal dit allcsf zekor niet doen verlangen naur het Invoe ren van maatregelen, die het leger van ge meente-werklieden cn van gomeente-aml)- tenaren nog meer zal doen toenemen. En toch zijn nog genoeg zaken aanhangig, waaromtrent door den nieuwen Raad be slist zal moeten worden de nieuwe markt hallen-plannen het denkbeeld van een ge meentelijk molkbedrijf b.v. zullen, gesteld :j worden inderdaad werkelijkheid in den vorm, waarin zij door B. on W, zijn voor- wed©v oen groote uitbreiding van gemeente-personeel vorderen en bet ,so- ciaüseeren" zit nu eenmaal in do lucht In elk geval, eerst dient nu eens te wor den afgewacht hoe de hangende werktijd en loonkwestie zich ontwikkelen zal, dat is al belangwekkend genoog ook voor kleinere gemeenten dan do hoofdstad. SIN1 SANA. KUNST EN WETENSCHAPPEN. Speenhof i" 11 a a. r Brussel De „Opr IIugH Crl.verneem!, dat Speenhofl' van den Bond van Nederland- sche Vereenigingetu te Brussel opdracht kreeg om voor een op\jocring van ,,Klp-: ris en Roosje" ter gelegenheid van del aldaar te vieren Regeermgsjuhïfeunilces- len van de Kqmingin, voor Thomasvaer en Pielernel een heihvensch te (Sctarijv«n. Verder voor allegorische vojoirslellingen van onze provinciën toepasselijke gedich ten te maken, welke hij mol zijne vrouw moo.'e blonde vrouw ine! die groole, donkerblauwe, vroolijke oogen en prach- tige .teint- ww dat ook e,en aangetrouwde Zevengesternte1 Hel dienstmeisje ruimde de tafel op en veegde de kruimels vhn hef tafellaken In plaats van te antwoorden gaf Schilling den notaris een der geïllustreerde tijd schriften, die straks bij het dessert van hand lot hand gingen en wees pp hel vrouwenportret in) 't 'midden van de blad zij. Maria Braunberg, ontdekslev van hel serum tegen roodvonk. Zie ons artikel Wetenschappelijke vrouwen', las de oude] heer „Wel, wel, is dat een dochter yan de Braunberg's uit Olicrhodcn? Mijn respect hoor! Wie zou liet mogelijk achten, dat l' - zoo verschillende l\vij-j gen uit één Jfcun opgroeien'?' „De jongste dochter van mevrouw; Brannberg is leerares in handwerken aan de kloosterschool alhier en op haar' gebied ook zeer bekwaam" De notaris hok de schouders op. Hel algemeen gesprek klonk luid op rondom de tafel Het scheen dat men het doel der samenkomst haast vergeten had tot - dal de notaris op tafel tilde en kuchte. Dadelijk verstomde het gesprek. De heer Midler stond op, maakte zijn lorgnet schoon, liet hem door zijn vingers glijden en hiefd een kleine toespraak Geachlc aanwezigen' Tien jaren zijn voorb ïjgegjaan sedert wij elkaar op een ernstig oogenblik alhier ontmoetten Des tijds heerschte hier een slemtning'salmos- feer. als ik het zoo eens noemen mag, met ontplofbare stoffen bezwangerd. Dc Laatste wilsbeschikking vpn Peter Zeve.n- gesternte bracht verrassingen, die, van een zuiver incnschclijk standpunt be schouwd zeer geschikt vvbren bij zijn erf genamen meer teleurstelling1 dim dank baarheid op te wekken Maar als ik he den rondkijk in den liarmonisehcn fa miliekring, wanïlecr ik dc opgbwekte, te vreden gezichten van allo Zovcngestern. ten aanzie, kan ik de overtuiging niet van mij afzetten, dat de overledene bij het opmaken van zijn testament de zaken be schouwde uit een verstandig oogpunt I Ik zie mij omringd door personen, die zich inleefden in ïle lum toebedeelde levensomstandigheden, die, gebruik ma kende van hun persoonlijke bekwaamhe den. zooals de overledene dit iverischte zich uil eigen kracht een positie ver worven hebben, en hel tol een aanzien lijlce hoogte hebben gebrachl Volgens den wensch cn wil \;m Wijlen den lieer Peter Zevengesternte zullen wij nu over gaan tot het openen van het toege voegde codicil van zijn testament Lena Zevengesternte stond op, drukte als öompère en üommère zelf zal zeg gen Tevens werd het gezelschap .Speen hoff uitgenoodigd gedurende de feesten Zijp liederen teat beste te geven LANDBOUW. - Onder leiding vtan den heer D .1. Dees van Térneuzen is te Utrecht een algemeene vergadering gehouden van Het Platteland, de organisatie, welke ont staan is uit den Centralen Bond voor on jgevjallen- en ziekteverzekering1, en den Christ Boeren- cn Tinndersbond, welke nu le zAmen één bedrijfswroen igfag in het leven hebben geroepen Als bestuurslid werd on. gekozen de heer D. J Dees te Tcrneuzen Als plaatsvervangend bestuurslid on de hoeren L de Jongh te Goes en A Wisse te St. "Philipsland In de commissie van beroep o.a de heeren M J W. Goedbloed te Goes en Joh. Dominicus te Wemcldinge o O n d e r 1. Slachtvee Ver z. Te Oostburg werd oador voorzitter schap van den heer A. II. do Milliano de eerste jaarvergadering gehouden van de On derlinge Slachtvee-verzekerings-Maatchappij in Zeeuwsch Vlaanderen Westelijk Deel. Uit het jaarverslag bleek dat do omslag f 0.72 por verzekerd dier bedroeg en dat' het loden tal verdubbeld was. Medegedeeld word dat de grooterc risico van afkeuring van geslicht vee, die door de •leeschkeuringswet ontstaan is. oorzaak was dat de besturen van den Christelijken Boeren bond en van do Afdeeling- Oostburg van de Zoeuwsche Landbonw-Maatfchappij deze ver een iging oprichtten, in samenwerking met handelaren en slagers. Gemeenschappelijk gedragen blijken do kosten zeer gering te zijn on vooral bleek do samenwerking van allen, zoo van land bouwers als van handelaren cn slagers over ;cheole streek zoo nuttig en zoo noodig te zijn ter vermijding van fraudo, die in oen Aa-oek als Zeeuwsch Vlaanderen, met zijn vele afleveringsplaatsen van vee, zoo naar erig Nedorlund als nuar België, zoo licht kan voortkomen, Als eenling is het dan ook onmogelijk do geschillen met, zijn onaangename gevolgen, die uit hot risico van afkeuren van geslacht ontstaan, te voorkomen, terwijl die ge- ïschappelijk wel vermeden kunnen wor den. door de goede controle, die men uit oefenen kan, wat voor den eenling nninoee- lijb is. li I e e n- Coöperatieve Boe bank te Terne u zen. In de deze iveek gehouden ulgemcc'- ne vergadering van de Coup Boerenleen bank te Terneuzen, zei do voorzit led. de heer D. J Decs, dat mot dankbaar heid kan worden teruggezien op htet afgeloopen jaar; de Bank is wederom in iblpei toegenomen en. in alle deeleai vferu fjoont zij vooruitgang. Ondanks de be- ■ogen tijden voor den landbouw, is de bank kerngezond, dank zij de activiteit an het bestuur en den raad van loei zicht. Dat de winst over luet afgeloo pen jaar betrekkelijk gering is, vindt zijn loorzaak in de ren ledwij zi gingen van de Centrale Bank, kort na de vorige alge- Vneenc vergadering Het bestuur en de R. v T. W-aren van oordeel, dat met 'een nieuwe rentewijzigijig voor dc hr- leggers behoorde geWachj(: te worden tot Januari 1923 Uit hel verslag van; den kassier over het afgeloopeu jaalix blijlcl, dat is ontvangen aan spaargelden 1 025.359 24i,/?< terugbetaalde voorschot ten f 51 591 571/», in Joopendc rekening an de leden f 2 722 952 60V», van de Cenntrale Bank f 020.761 75, wegens in geleverde depositie-oblUities f fOOOO, wegens rente, provisie en diversen, f 97 233 06. De uitgaven bedroegen: a;1n spaargel den f 741.309.92Vj, aan verstrekte voor- Schokten f208.860 93, in loopende re kening aam de leden f 2 098 979/211/?, aan d(e Centrale Baulk f 1 791 011.80i/», aan rente, verschotten, salarissen aï- jsPhrïjving enz. f 97.468;6D/- De liolale omzet bedroeg f 9 922 410 04 tegen ruim f82000 in 1913 Op 31 December 1922 bedroeg heU tegoed van de spaarders f 1 156 130,11 en van de deposanten in looplende re keningen f 849 366 12, Op dien datum stond uit wegens ver strekte voorschotten f 231 260 90*/». in loopende rek aan de Jeden f 8147.957,7 J. Het Depot bij de Centrale Bank beliep '854 575 96 Aan winst werd gemaakt f 2.096.311/3- De vergadering besloot deze winst aan, de reserve toe te voegen Aan den kas sier en het personeel werd dank ge brachl woor bJUn arbeid. De 'lVecrcn G. van Fraaijcnbjove en Jac. Weijns te Axel werden met bijna algemeene stemmen tot bestuurslid her benoemd In dc plaats van den heer Ph J van Dixhoorn, die staande <Jc verga dering mededeelde, dat hij wegens druk ke werkzaamheden de vergaderingen van het- bestuur niet geregeld heeft kunnpn bijwonen en dit in dc toekomst ook Wel niet zou kunnen doen en daarom voor een herbenoeming niet in aanmerking Avenschte te komen, werd gekozen de lieer A. de FeijLcr te Zaamslag, die met zijn benoeming in kennis zal wor den gesteld. De heer C. Wolfert te Neuzen wtejxl' met Dijn i algemeene stemmen herbe noemd tot lid van den road van toezicht De herbenoemden aanvaardden hout .veder opgedragen functie, waarna de voorzitter een woord van dank bracht viool" hetgeen de bfeer van Dixhoorn in het belang van de vereeniging bpeft ver richt. Hel salaris van den kassier bleef on veranderd. E'en idee van den heer Schjeele om daarin verandering te brengen, n 1 om de salarjeering van het personeel dooi: de Bank zelve en niet door dien kas sier te doen plaats hebben, vond geen ingang, nadat dc voorzitter had te ken nen gegeven, dat de bestaande toe standi geen enkele zijde tot op- of aan-, inerkmgen aanleiding geeft -Met betrekking tot de brand- en in- braakwijc kluis wekt de voorzitter dc leden op om daarvan meer gebruik te maken dan tol nog toe. Alvorens de vergadering ,te sluiten, deelt hij nog mede, dat de Bank 'ge durende haar tienjarig besla,an zich tot de grootste Boerenleenbank van Neder land heeft ontwikkeld en illustreert hij beide deuren stevig in het slot, en ging weer zilten. Toni Avena/ar Irok vlug' een gordijn neer. daar de zon, die fel scheen, hem verblindde Cato Brannberg schoof zeer merkbaar hnar stoel wat achteruit, de pastoor had achter zijn hand oen hoestbui en Inge werd bij het-aanschou wen der gespannen gezichten door een onweersl«aanbaren lachlust bevangen, dien zij mcl de grootste moeite onderdrukte. De notaris wachtte tol dc rust weer hersteld was Toen maakte hij met plech tige omslachtigheid de zegels van het geschrift los, vouwde hel open cn las „Manneer ik eenige kans luid op ver- ulling van mijn wenscjh, zou ik aan- dringen op dit verlangen, dal hel mijn ziel verooloofd werd het oogenblik hij te wonen van de ooening mijner 1 natste wilsbeschikking, zoodat ik mij onder de verzamelde familie Zevengesternte kon bevinden en mij overtuigen of de proef, die ik met mijn testament wou nemen, gelukt of niet gelukt whs. Ik wou hot jongere geslacht Zevengesternte in de gelegenheid stellen, niet verzwakt dooi den verweekelijkenden invloed van den den rijkdom, die vele moeilijkheden van den weg vereffent, zichzelf een bestaan le verwerven en zich daardoor moreel sterker te maken voor hetgeen zij In lev zullen erven. Hierbij voeg ik lot slotbepaling, dal hel legaat voor de familiestichting, in mijn testament genoemd, beperkt wordt lol een millioen mark, benevens de iiillds- schen opgeloopen rente dezer som De rente van deze schenking moet dienen lol ondersteuning of tot onderhoud van behoeftige en verarmde familieleden. In de eerste plaats hebben de jonge fami lie leden wier vaders de onkosten lum- Mi' opleiding niet of niet geheel lelalen kunnen, recht op ondersteuning uil dit fonds, hetzij voor schoolgeld, slu- deeren of andere dergelijke doeleinden. Het bestuur der inrichting moet wor den opgedragen aan een commissie van drie personen, die daarvoor een ver goeding zullen ontvangen van 5000 nrarlc 's jaai s Deze commissie kan luit familie leden gekozen worden, het is echter ook veroorloofd er vreemden in op Le nemter.. De keuze dor commissieleden geschiedt door stemming van de gczamenliike fami lieleden. Bij iedere aanvraag moet de commissie onderzoek doen of de candi- dant recht heeft op ondersteuning, wan neer blijkt dat do canditlaal in de termen valt moet men zoo ver er middelen be schikbaar zijn, zonder kleingeestigheid hel verzoek inwilligen Ook kan men uit het reservefonds geld uitleenen wanneer een der IVimilieleden Zevengesternte d-.inr-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1923 | | pagina 1