FEUILLETON
Ifo. 100.
Zaterdag 28 .April 1923
166° Jaargang
MIDDELBURGSCHE COURANT
©it nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Abonnementsprijs per kwar
taal:
op de buitenwegen om Middelburg, en
voor de andere gemeenten p. post f 2.50;
voor Middelburg en agentschap Vlis-
•ingen l 2.30;
weekabonnementen in Middelburg 18
cent per week.
Advertentie n: 30 cent p. regel
Ingezonden Mededeelingen: 50 cent p
regel. Bij abonnement veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen
van 17 regels f 2.10, elke regel meet
30 cent.
Kleine advertentiën niet
grooter dan vijf regels druks en waarbij
Is aangegeven dat zij in deze rubriek
moeten geplaatst worden, 85 cent bij
vooruitbetaling. Advertentiën onder
brieven of bevragen bureau dezer cou
rant 10 cent extra.
Bewijsnummer 5 cent plus 2 cent voor
port per stuk,
Advertentiën moeten, willen ze nog in
Qns blad van dienzelfden dag worden
opgenomen, uiterlijk 12 UUR en des
ZATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan
ons Bureau bezorgd zijn.
Aangesloten bij den Post-, Cheque- en
Girodienst onder no. 43255.
BEVDENDjTERKLARING.
Het zal voor de belangstellenden ver-
fiwsend geklonken hebben, toen ze lazen
jdtot de Hooge Raad van Arbeid in zijn
•dries aan den Minister van A. over
«Ie bedrijfsorganisatie zich met „een
groole Meerderheid", n.l. 23 tegen 6
stemmen uitsprak vóór een wettelijke
regeling, de gelegenheid openend, omi
een collectieve arbeidsovereenkomst bin
dend te doen verklaren door de regee
ring, wanneer de meesten van de betrok
ken bedrijven zich daarvoor verklaren.
De grootte van die meerderheid ijl
dezen Raad krijgt echter een ander aan
zien, wanneer er op gelet wordt daj*"
dit lichaam (aiet beslaat uit 29 leden,
miaar uit 441 Tegenover dét cijfer is 23
telf§ een zeer kleine Meerderhéid.
4 Men ban er zich over verbazen dat
Mi zulk feen belangrijke beslissing 15
der 44 stoelen leeg waren, hoewel voor
ieder dér 26 vertegenwoordigers van
Werkgevers en werknemers een plaats
vervanger is aangewezen. Maar hel bleek
toch mogelijk.
Wie de afwezigen waren, wordt niet
vermeld in het in de bladen verschenen
uittreksel van het rapport. Maar we ver
moeden, dat daaronder niet behooren dp
zes ambtenaren van het Departement van
Arbeid, die ambtshalve lid zijn; en ook
niet de dertien vertegenwoordigers van
vakcentralen der arbeiders. Er blijven
dan nog over 12 sociaal economen en
13 vertegenwoordigers van werkgevers
organisaties, Van deze laatsten weten we
alleen dat er wèl waren de vertegen
woordigers van de Mij van Nijverheid,
de Vereen, van Ned. Werkgevers, de
Mijnindustrie en de Scheepvaartvereeni-
giag. Immers er wordt speciaal vermeld
dat die tégen de bindendverklaring wa
ren. Waren de afwezigen meest werk
gevers»
In ieder geval staat men voor het feit,
dat tegenover 23 j'a's slechts 6 n ecu's
klonken
Na hetgeen we er vroeger over schre
ven, is het begrijpelijk, dat we die uit
spraak zeer beteureu, en dat we van
stond voor een verbindend-verklaring die
ook de onwilligcn kon dwingen,, maar
iedere gebruiker, iedere afnemer van
drukwerk moet gevoelen, dat hij niét door
oen bindendverklaring zou zij|n gebaat
omdat zij den maligingsdfwang van conour-
renlio-niogelijkheid wegneemt.
Als wc hier de drukkerijen noemen, is
dat niet om hen naar voren te brengen,
harte hopen, dnt er geen gevolg aanWat voor hen geldt, gaat op voor alle
seh.uwd mag worden tegen de gevolgen
die zouden voortvloeien uit een gedwee
uitvoeren van de uitspraak van den
Iloogen Raad Van Arbeid
wordt gegeven.
Het gaat nog altijd tegen ons rechtsgcr
Yoel in, dat een vrij'willig aangegane over
eenkomst tusschen bijv. 9 persjonen, bij
de wet bindend verklaard kan worden
voor een tienden persoon, die weigerde
de overeenkomst mede te teekenén. Wé
meenden dal in ons burgerlijk recht nog
altijd een van de grondslagen was, dat
een overeenkomst alleen van kracht is
tusschen de handelende partijen en hun
rechtverkrijgenden ,maar niet voor een
derde.
Als gij1, lezer, u voorstelt, dat iemand
bij' u komt om iets af te spreken waarin
;een lust hebt, zoodat ge weigert,
en ge moest ondervinden dat ge ten
slotte toch aan die afspraak gebonden
werd ómdat uw bezoeker met eenige
andere personen wel tot die overeen
komst kwam, dan zou alles in u in op
stand komen tegen een dergelijlken dwang.
En daarom zouden we ons er over
kunnen verbazen dat met zoo'n gemak
de Hooge. Raad van Arbeid zich voor
dergelijke mogelijkheid verklaarde,
wanneer we niet beseften, dat achter
dezen drang zit een sterke wensch
-an eigenbelang, dat alleen door zulk
een wettelijken dwang kan bereiken wat
het door vrijwilligheid niet kan ver
krijgen.
Maar juist ómdat hier zulk een sterk
element van eigenbelang in zit, zijn we
des te huiviger voor hetgeen de moge
lijkheid van wettelijke bindend verklaring
met zich kan brengen.
Een voorbeeld ter verduidelijking: In
het drukkersvak is het nooit gelukt Allo,
drukkerijen onder het collectief con-
tract te krijgen, in weerwil van den steun
an de arbeiders vak vereenigingen en van
de leveranciers. En zelfs van de over
heid, die allleen bij aangeslotenen liet
werken Dat iji*eeft natuurlijk de aange
slotenen gehinderd, omdat die vrije druk
kerijen niet op de lasten zalen welke het
contract meebrengt, en dus Vaak voor
lagere prijzen werkten
Die toestand maakt het dan ook be
grijpelijk, dat in het rapport van den
Hoogen Raad door de voorstanders wordt
aangevoerd: dat juist een lering van
werkgevers, Welke de meeste ervaring
met dë collectieve contracten hebben
opgedaan, zich vóór de verbindendverkla
ring heeft uitgesproken. Ja, zeker, dat
vinden we heel natuurlijk. Maar we trek
ken er een andere conclusie uit dan
het rapport ons wil lalen doen Want,
uit de beroeringen van hel vorig jaar
in de drukkerswereld is voldoende naar
buiten doorgedrongen, om te durven con-
cludeeren, dat de mogelijkheid voor het
publiek om drukwerii te laten maken voor
prijzen beneden het, op het collectief
contract steunend, prijstarief een drei
gend'gevaar was voor het bijeen houden
van de aangesloten drukkers, van wie
er sommigen ook van dat tarief af weken
En nu is het van het eigenbelang van de
drukkers uit geredeneerd, wel verklaar
baar dat onder hen een beweging ont-
ZEVENGESTERNTE.
Roman door Margarotha Böhnsf.
Naar het Duilaéh door C. M. de W.
f (Geautoriseerde vertaling).
58).
Toen op eens... Maria keek op. Da-
(talljk stierf het geringste gertiisch weg,
zoadat iedere hoek van de kamer door
do halfluide, duidelijke stem van George
Zevengesternte vervuld scheen te wor
den. Hij sprak van het nauwe gemeen
schapsgevoel in de familie Zevengestern
te, ieder der loden staat voor .le an
deren in. En hpezeer het hun genoe,-
gen deed don verloofde van Maria in
hun familiekring op te nemen; hij voor
z'Jjn persoon twijfelde dan ook geen
oogenblik of de nog jfwevende geschil
len
„Geschillen? .Hoe zoo geschillen?.'
Morrisons stem klonk buitengewoon
.schérp. „Ik heb reeds aan mevrouw
Braunberg géschreven en dacht dat haar
stilzwijgen na mijn brief een bewijs was
dat zij het met mij eens was...."
„Neen, neen", riep Calo. Zij steunde
baar beide handen op de armleuningen
van haar stoel, stond op en
liet zich weer terugvallen. „Van 'ééns
anderen. Ze zijn voor ons slecht» een
voorbeeld ter verduidelijking
En het geldt ook niet alleen voor de
drukkerijen, dal het niet-deelnemen aan
een collectief contract, geenszins een un
faire poging behoeft te zijn om anderen
1c onderwróélen. De bezwaren tegen die
contracten zijn waarlijk voor vele pa"
troons verre van denkbeeldig! De vaak
heftige onwil tegen den band is lang
niet allijd een ongerechtvaardigd verzet.
En behalve dal: als een patroon, die
zelf werkt met een paar zoons of broers,
zich niet Wil laten binden door bcpor"
kende contraclbepalingen van loon, ar
beidstijd of wat ook, durft dan iemand
beweren dat zoo iemand iets onredelijks
doet, dat hem door een wettelijke
bindendverklaring belet ïnoet worden? En
als iemand dat durft beweren, laat hij
clan eens zich eerlijk afvragen of hij zélf
nooit voor schilderwerk, behangen, vi
sitekaartjes enz. gebruik gemaakt heeft
van de gelegenheid om bij zoo'n eigen
werker goedkooper het verlangde te krij
gen, dan mogelijk zou zijn bij iemand
die trouw het collectief contract volgt?
En werpt die overal te constateeren con
currentie niet een helder licht op het
algemeen belang dat zich tegen de
bindendverklaring verzet?
Er wordt in het rapport als de mée-
ning van de voorstanders gezegd, dat de
bindendverklaring een zeer geoorloofde
dwang is van de meerderheid over de.
Minderheid, „welke dwang bijv. ter zake
van do Zondagsrust en de winkelsluiting
algemeen als geoorloofd wordt erkend."
Maar dat 'is een schijn-argument. Op
een principieel punt is hier een groot
verschil: de verordeningen voor Zondags
rust en winkelsluiting zijn vastgesteld,
niet door de belanghebbenden
zelf, en ook niet door een deel van hen,
maar door de wetgevende colleges,
als gemeenteraad en Kamers die in hun
samenstelling een objectiviteit voor het
algemeen belang waarborgen, die
niét wordt gegeven door een meerder
heid uit bedrijven van één soort.
Do ervaring van cle oorlogsjaren en
van den na-oorlogjstijd geef! ons geen ver
lrouwen in de onbaatzuchtigheid noch
:ui patroons noch van arbeiders, zoo
dra zij de macht hebben Dan is lot nu
tee steeds cle consument in het gedrang
gekomen. AVat hebben de bouwvak-
arbeiders niet een misbruik gemaakt van
hun macht toen zc, door gebrek aan
Arbeiders in dat bedrijf, ontzaglijke
Iconen konden vorderen. En is de herin
nering aan producentcn-veir&enigingen uit
den crisistijd soms overtuigend voor de
zorg die men daar had voor don gebrui
ker, dal is voor ons allen»
Neen, naasL of liever achter het over,
wegende bezwaar van aantasting van een
der grondslagen van ons recht, zijn nog
zooveel bezwaren aan te voeren tegen de
bindendverklaring van collectieve con
traden, dat er waarlijk wel gewaar-
BINNENLAND.
UIT 5>E PERS.
De Rtrjjd om de
Wielingen.
Do hoefijzercorrespondent van Bet Han
delsblad* schrijft:
Konden wij in Januari er op wijzen dat,
voor 't eerst sedert onheuglijke tijden, het
aantal door Nederlandsche en door Belgi-
scho loodsen geleide schepen dat langs de
Wielingen in December binnenkwam, gelijk
was, thans is dit reeds niet meer zoo. In de
jelijke sterkte van het materiaal hebben de
Belgen niet berust; terstond zijn zij hnn
materiaal ook weer gaan versterken en ver
beteren (vervanging van zeil door stoom),
zoodat reeds in Januari do toestand in de
Wielingen zóó was: Bij den Wandelaar 1
Noderl. stoomboot on 1 Belgische dito, bij
don West-Hinder 1 Nedorl. stoomboot (vlie
ger) en 2 Belgische, bij Dungtmess 1 Ne
dorl. zeilboot en 1 Belgische stoomboot. Het
resultaat spreekt uit het volgende overzicht
van door de Wielingen binnengekomen scha
pen (de uitgaande van Antwerpen worden,
dank zij den Antwerpschon praktijken, op
een klein percentage na allo door Belgen
beloodst) in het eerste kwartaal van dit jaar
(de mailbooten van do "Zeeland" niet inbe
grepen):
Januari 1928.
Wielingen Oostgat
Ned. loods 180 Ned. loods 205
Belg. loods
Zonder loods
280
50
Belg. loods
Zonder loods
147 door Ned. binnenloodsen nuar Antwer
pen geloodst (van de 185 -f- 205)
Februari
Wielingen
Ned. loods 117
Belg. loods 817
Zonder loods 34
Totaal 468
134 door Ned binnenloodsen
werpen geloodst (van de 117 -fc
Maart.
Oostgat
Ned. loods 212
Belg. loods 162
Zonder loods 7
Totaal
381
212)
Wielingen
Ned. loods 152
Belg, loods 384
Zonder loods 55
Oostgat
Ned loods 256
Belg. loods 237
Zonder loods 7
Totaal
591
Totaal
ÓÖ0
183 door Ncd. binnenloodsen naai- .Ant
werpen geloodst (van do 152 -j- 256).
Dat deze loodsstrijd oen strijd is om- (Ze
Wielingen, blijkt uit het feit, dat do Belgen
hot resultaat van gelijk materiaal in het
Oostgat (en dat beteekont: achterstand in
hot aantal schepen) berusteu. Het is hun om
de Wielingen te doen en daarom blijven wij
herhalen: de Wjelingeii-loodsquaestio is een
Als men U iets anders geven wil, zeg dan
neen, ik neem om mijn Kleeren, Blouses, Gor
dijnen enz. te verven, alleen het van ouds
beproefde merk „Vossekop in ster".
Mcrrison. Ik heb u mijn ultimatum ge
steld Of u verbindt u de kinderen in
den katholieken godsdienst te laten op-
eden...."
„Neen." Het was een steenworp.
Zwaar en hard. Onwrikbaar.
Pastoor Zevengesternte nam den steen
van bet rond uitgesproken woord op en
wikkelde hem dadelijk in een enveloppe
ran zijden Vloeipapier. Zij waren hier
bij elkaar, een greotc, door innige ban
den verbonden familie, ze wilden rustig
overleggen, bespreken, elkaar recht la
ten wedervaren. Zij hadden eerbied voor
tradities van zuiver wereldlijken
aard staan de gewetenszaken. De katho
lieke kerk staat nu eenmaal op het
standpunt, dat zij een volledige overgave
aan haar geloof eischt van degenen, die
tol die kerk beh,ooren. Daarmee kan
niet samengaan de opvoeding der kinde
ren in een ander geloof. Wie zich niet
aan haar wetten onderwerpt dreigt de
strengste kerkelijke straf- men wordt
uitgesloten van de Heilige Communie
..Marie zou de eerste geëxcommuni
ceerde zijn in onze familie", riep Gate
Braunberg uit, geheel buiten zichzelf
van wanhoop. „Voor mij zou mijn doch
ter vanaf het oogenblik, dal zij deze
schande bracht over haar en ons boord,
gestorven zijn."
„Moedert" riep Fientje. „Maria boor
je dat» Dat mag je ons toch niet aan
doen Je zelve ook niet. Mijnheer pas
toor Primtorius zegt...."
„Ik aou geen enkele reden zien, dié
zijn van mi^i kant kan onder deze om
standigheden geen sprake zijn mijnheer mij tot verdere toegevendheid dwingt
Natuurlijk onderwerp ik de raaalregelen
uwer kerk niet aan kritiek, maar ik on
derwerp mijzelf evenmin aan een maat
regel, waarvan ik de billijkheid niet
inzie."
Mtorrisloin kriiisle de armen op de
borst. Een onbuigzame hardheid ver
toonde zich op zijn gelaat en in zijn
stem. Denkende hier niemand lo vin-
,c.n dan Maria's moeder, was hij in
volkomen vreedzame stemming hier
hier naar tee gekoïnen, bereid vér
gaande concessies te doen. Maar deze
manier van doen, do intiemste en teer
ste omstandigheden van twee menschen
tol onderwerp van een familieberaad te
maken, maalde hem toornig. Wanneer
de zwarte broeders dachten hem te
kunnen belceeren dan zouden ze zien
dat ze zich vergist hadden De hal-
stsrrigheid van den Hanzeaat kwam bij
hem le voorschijn.
Een korte pauze volgde. Over zulxe
dingen moest men eigenlijk niet praten.
„Moderne menschen hechten niet veel
gewicht aan zulke vraagstukken'
mevrouw Braunberg en dronk een slokje
inee uit haar kopje. Mevrouw Getrilde
Braunberg, geboren Biedermann, was
een knappe vrouw. Een stijlvol eigenaar
dig toilet ran licht grijze wollen stof viel
in rechte plooien langs haar slank fi
guur. Om den blooten hals droeg' zij een
fantastisch versierd collier van zilver
en turkooizen. Gedurende de drie jaar
dat zij in Zürich, in pensioen was ge
weest had zij voel in artistieke kringen
verkeerd en zich daar een ultramoderne,
politieke quaes tie, is oen etuk van het Wie
lingen- en von hot hoole Scheldogoschil. Wie
daarin verslapt, geeft, hangende dat ge
schil, een stuk van zjjn politieke poaitl*
prjja.
Wo zullen daarom ons materiaal wéér moe
ten versterken.
Het is een wilde on kostbare concurrentie,
maar zoolang België haai- niet opgeeft, mo
gen wij hot ook niet doen
Botalen kunnen wij altijd nog minstens
even goed 'als de Belgen
En varen ook
IN EN 0>I DE HOOFDSTAD.
XXIV.
(Nadruk verboden)
Het „uiouwe" Stadhuis
Men ts Begonnen met de uitvoering va»
hot Raadsbesluit om het Ameterdamscho stad
huis to verbouwen; er zullen eenige huizen,
gr en zonde aan hot voormalige Prinsenhof
dat nu ol jaren dienst hoeft moeten doen
voor iets, waarvoor het nooit bestemd is ge
weest, t. w. voor „gemeentehuis" in een
tijd van zich steeds uitbreidendo gomeonte-
bemoeiing mot al don daarvoor noodigon
en, niet te vergeten, ook onnoodigen romp
slomp worden afgebroken en zooals dut
bij alle verbouwingen van dorgelijken aard
is, zullen eenige gemeentediensten zich gedu
rende eenigen tijd moeten behelpen, om da*: -
na beter gehuisvest te zullen worden
't Is gcou overdadige woelde, datgen»
wat de gemeente zich nu zal gaan veroor
loven, want al sedert jaren en jaren zijn
do takken van den gemeentedienst voor hu»
administratiovo doeleinden gehuisvest in reek-
mmogelijko vertrekken en 't v errl tdjd dat
er verbetering kwam Het is zeker oen vol
doening voor den huidigen energieken wet
houder van publieke werken, den heer Ter
Haar, dat hij het dan toch ten slotte go-
daan hooft weten to krijgen, dat de Raad
eenigo honderdduizenden voor den verbouw
heeft gevoteerd en men zich aou don O. Z.
Voorburgwal '"■voör" dé eerstvolgend^ toékdrrmt
beter zal kunnen inrichten
Vooi de eerstvojgcude toekomst, want mea
hetgeen nu gobeuren gaat is de stadhuis-
kwee tio te Amsterdam feitelijk van de boa*
De lezer weet hoeveel daar jaren en jaren
over te doen is geweest Wat al boeken, bro
chures, artikelen zijn er geschreven over de
'raag oi' het oude Stadhuis op dou Dam
thans dienst doende als koninklijk paleis,
niet weder als zetel van het. stadsbo4uur in
oero zou kunnen worden hersteld; voor- eii
tegenstanders hobbou or zioh over laten hoo
ien, doch de oonclusie isi dan toch geweest,
dat bet gebouw van Van Dampen niet. mor
een 20sto eeuwsche -secretarie dienstig is e*
zoo aloud men dus voor do keuzo e n nieuw
Stadhuis ejdors, of hetgeen thans als zoo
danig dienst doet verbouwen on vergroot©».
Tot dit laatste is het nu gekomen ik
zou zeggen helaas! Nu reeds honderd en
vijftien jnren zetelt hot gemeentebestuur v«m
Amsterdam in bet vroegere Prinsenhof. Wan
neer men de oude geachïedboeken over de»
stad naslaat, zal mep daarin merkwaardige
platen kunnen vinden, dio dat vroegere Prin
senhof in vogelvlucht doen zien Het zag er,
toen heel wat anders uit, dan nu het geval
■n het zag ov, toen hot nog werkelijk
Prinsenhof was, reeds anders uit dan buig
voor clieu. Want eeuwen geleden stond oj>
de huidige plok het oude Cociiicn-Klooster,
dat in 1578 door do stad in bezit genome»
werd en toen ingericht voor hot verblijf ra»
■orston cn prinsen, die .Amsterdam kwamen
rijdenkerswercldbe schouwing eigen ge
maakt, waarmee zij bij iedere gelegenheid
graag voor den dag kwam. „Naar mijn
opinie moest men aan het oruidspaar
zolf de beslissing overlaten over het
geen z'ij willen cn zich zonder verzet
schikken naar de beslissing der beide
onmiddellijk geïnteresseerden"
Herman knikte haar toe. „Bravo!
ide spreekt daar een waar woord'
kalmpjes uit. Wanneer Maria te*" wille
van haar verloofde den ban op zich
neemt dan is dal geheel alleen haar
zaak; aan den anderen kant
.Wanneer dr. Morrison een sprankje
■ware genegenheid voor mijn dochteV
koestert, kan hij haar niet irife. en ge
wetensangst drijven, die erger is dan
de lichamelijke dood
Mijnheer de pastoor Primtorius
zegt
Ach kom' Laat Maria toch looperi
riep Agues, „dat zijn werkelijk dingen,
die ieder alleen met zich zeil moet uit
maken. Maar mij dunkt ook. mijnheer
Morrison, als u Maria liefheeft
„Moet men in een minnelijke schik
king willen komen", z.ei Tom. „Het
heele leven beslaat uit schikken en
plooien. Dien kan nu eenmaal niet met
zijn hoofd door den muur. De jongens
evangelisch, de meisjes katholiek dan
krijgt ieder wat hem toekomt
De donkere, blos op Cato Braudberif's
'gezicht werd bijna zwart. De hand ran
haar geestelijken leidsman in Oberhpden
scheen plotseling de draden waaraan
hij haar marionetten zieltje vasthield.
aan le trekken Als een opgewonden
uurwerk liet zij zijn lijf woorden ufloo
pen, wx>orflen die haar 111 gedachte»,
kwamen. „Onze heilige katholieke kerk
kent schikkingen. Zij duldt geen halve
maatregelen, zij slaat rast als een rets
m do branding der zee van meenhvgftn,
twijfel en tegenstrijdigheden Zij iseea
groot geheel in toestaan en ontzeg ge»
Wie tegen de geringste harer grondbe
ginselen mocht slormloopen. verbrijzelt
zichzelf den schedel
„Ja, ja, Maria! De heer pastoor Prim
torius zegt ook -
Maria steunde met de ellebogen op
tafel en met groote weemoedige oogén
m den rooden gloed van den avondhe
mei liet interesseerde haar bitter wei
nig wat pastoor Primtorius reide en
Fientjes verklaring ging ongehoord en
met verstaan aan haar oor voorbij
Hoe onuitsprekelijk pijnlijk, onhandig en
weinig fijngevoelig was deze twist over
het zielcheil ran niet geboren kinderen
Tusschen de van opgewondenheid dof
te stemmen klonk de helle klank der
klokjes van de kudden, die oor den
avond naai- de weide gedreven werden.
In hel park dicht in de nabijheid speel
de hel orkest het minnelied iit tteo
Zigeunerbaron Wie ons vertrouwd
heelt ,zeg ons wie? De goudvink Op-
pringen en wegloopenHet was immer-,
niet uit te houden
(Wordt vervolgd).