FEUILLETON.
8 IJ V O E G S E L
Woensdag 25 April 1923, No. 97.
KAMEROVERZICHT.
Tweede Kamer.
Zitting van Dinsdag
Dc re cht'b ank le Z i e r i k z e o
ral dus worden opgeheven: mei 52 tegen
332 stemmen vereenigde de Kamer zich
met het regeering&vporslel dal iegelijk
de rechtbank le Heerenveen ophefl.
Er ging èen vrij langdurige discussie
aan vooraf.
De heer IC r ij g e r (C -H had ernstige
bezwaren legen deze opheffing, omdat
de financieele Voordeelen niel opwegen
legen de vodr de bevolking daaraan
verbonden lasten. Spr. bepaalt zich lot
de opheffing van de rechtbank le Zie-
rikzee, en betoogde dat men voor deze
mensOhen de moeilijkheden steeds groo-<
ter maakt, eerst door opheffing van
de kantoren van rijksbetaalmeester en
rijkswaterstaat, nu door die van l<le
rechtbank en hel is geen wonder, dat de
bewoners van'het laatste voorstel zijn
geschrokken, omdat deze maatregel de
laatste slag is, om Zierikzee te maken
•tiol een doode staid. Deze maatregel
loch be teekent alleen voordeel voor 's
rijks schatkist, maar die baten worden
verhaald op de eilandbewoners, die moe
ten lijden onder zeer slechte reis ver
bindingen e. d. Het is waar dat de
meeste bewoners Breda kunnen berei
ken en denzelfden dag weer thuis kun
nen komen, maar dan blijft er zoo wei
nig tijd over, dat de rechtbank te Bre
da onmogelijk de zaken behoorlijk ton
afdoen. Mede door de verlaging bij de
tramwegen kan spr. concludeei'en, dat
de woners van Tholen en St. Philipslahd
twee dagen voo1' de reis noodig' hebben.
Voor de bewoners van Schouwen en
Duiveland, die naar Middelburg moeten,
geldt vrijwel hetzelfde. Deze reizen z'iju
voor ouden en zwakken beslist ondoen
lijk. Men reist gauwer en gemakkelijker
van den Haag naar Brussel dan van
Schouwen naar Middelburg. Spr. zal zijn
stem aan dit wetsontwerp niel geven.
De heel' Bakker (C.-H.) bespreekt
«als Fries de opheffing der rechtbank le
Heerenveen, een bezuinigingsmaatregel,
die echter de volksbelangen verwaar
loost. Een goede rechtspleging in
Friesland wordt er door geschaad.
De heer Boon (V. B.) doel zich aan
bij de vorige sprekers. Hel is onmoge
lijk om in Leeuwarden zonder personeel-
uifbreiding' het werk af le doen. Het
«aantal zlaken zal ongeveer met de helft
toenemen en dat zal noodzakelijk tenge
volge hebben, dat er minstens twee rech
ters bij zullen moeten komen.
Voor een rechtszitting le Zierikzee
staal de za,ak precies zoo en spr, sloot
zich geheel aan bij wat de heer Krijger
zeide. Ook daar zal men den vorigen
avond moeten vertrekken naar Breda of
Middelburg, omdat zij anders alleen ge
legenheid hebben voor de behandeling
hunner zaak gedurende hel koffieuur-
tje der rechters. Spr. wil Wel bezuini;
gen, maar niet op zulk een incidenleele
wijze. Waarom kan men niel in hel al
gemeen bezuinigen op het personeel, door
b.v. niet naast een officier van justitie
een substituut-officier te benoemen eu
naast een griffier een subslituut-grief-
fier? Spr. meende dal bij opheffing dezer j
rechtbank cultureele en sociale belangen
zijn betrokken. Men moet hel platteland,
dat in zooveel opzichten al is achterge
steld, nu niet ook de rechtbanken ont
nemen. Spr. met zijn politieke vrienden
zullen tegenstemmen.
De heer Z ij 1 s t r a (A. 11 erkende dal
)er belangrijke bezwaren zijn, maar de
bezuiniging moet hel zwaarst wegen en
indien de hoofdbezwaren kunnen wor
den ondervangen, zal spr. toch voor
stemmen
De heer De Boer (Plat!.) zal liet ont
werp niel steunen. De bezuinigde bedra
gen zullen belangrijk beneden de ra
ming blijven Hel ontwerp is verder een
groote schade voor de plattelandsbevol
king en de rechtspleging kan er niet door
worden bevorderd. Achterstalllige werk
zaamheden zullen er hel gevolg van zijn
en personeelsuitbreiding zal niet uil kun
nen blijven.
Van 24 burgemeesters uil Zeeland
is een protest ingekomen, dal goed is
gedocumenteerd en dal maar niel zoo
ter zijde kan worden gelegd.
Mevr. B a k k e r-N o I (V. D.) onder
schrijft de groote bezwaren door de hee-
ren Krijger en Bakker uiteengezet. Het
betreft hier niel een reëele 'bezuiniging,
maar eenvoudig een verplaatsing der las
ten. Opheffing der rechtbanken beleekent
tevens opheffing van het intellectueel
en cultureel centrum. Bovendien een al-
geheele reorganisatie komt spoedig aan
dc orde. Doet men nu beter een inci
denleele wijziging achterwege te laten en
le wachten tot alles kan worden geregeld
dan zou tevens kunnen worden overwo
gen of hel inslliluut der reizende recht
banken zou kunnen worden ingevoerd
De heer De Wilde (a.-r.) verdedigt
liet ontwerp gedeeltelijk. Niet alleen
'overvloed van werk, maar ook tekort
^aan 'werk is njadeelig voor een rechtbank
en in dat opzicht is de opheffing dus
aan le bevelen. De protesten tegen dc
opheffing der rechtbank le Zierikzee kan
spr. zich echter begrijpen, omdat hpel
dikwijls door slechte boolverbindingen
een zaak niet kan doorgaan. Indien dc
minister ernstig overweging van liet
denkbeeld der reizende rechtbanken kan
toezeggen, zal spr. zijn slem voor kunnen
uitbrengen. Indien de minister dal niet
doel, zal spr. zeer moeilijk worden ge
maakt zijn stem kan liet ontwerp te
geven.
De heer K 1 e e re koper (S..D wijst
op de vele goede hervormingen van de
zen minister, die tevens vereenvoudigin
gen waren. Behalve hervormd moet er
echter ook bezuinigd worden.
Spr overweegt indiening eener motie
vragende om een algemeen plan voor
reorganisatie der rechterlijke macht.
De heer vanSassevanYssell is
voorstander van het ontwerp, dat nader
Wordt bestreden door den lieer Dresscl-
huys
De heer Rutgers van Rozen
burg wil de behandeling van het ont
werp geschorst zien tol na het verschij
nen van het rapport der commissie voor
reorganisatie der rechterlijke macht
Minister Heemskerk betoogt, dat
dc noodzakelijkheid van bezuiniging op
heffing der rechtbanken le Zierikzee en
lieerenveen rechtvaardigt- Dat juist deze
rechtbanken werden gekozen, vindt zijn
oorzaak in hel feil dal deze rechtbanken
hel minst le doen hebben.
In_ Zierikzee wordt uitgegeven aan
salarissen f 41.233 en in Heerenveen
i 52.541. Worden die rechtbanken op
geheven, dan vervallen die bedragen.
Do kosten van de griffie laat spreker
oven buiten rekening.
De vergoeding aan getuigen- en
deskundigen bedroegen in Zierikzee over
1921 f 1G24, over 1922 f 1122; in Hee-
renveen waren die bedragen over 1921
1S26, over 1922 f 3824; dus minder
Nu wordt geraamd, dat indien Zierik-
ZEVENGESTERNTE
Roman dow Morgaretha Böhmf.
Naar het Duitsch door C. M. de W.
(Geautoriseerde vertaling).
57).
Nad al Galo Braumbei'g heiu de zaak
bad medegedeeld had hij zooveel lact
zich' le onUlöiiden een positie in deze
(kwestie fii ie nemen, ja, hij verklaarde
'op hel dringend verzoek der weduwe
haai' toch raad te geven, ronduit, dat
hel hem niet mogelijk was. Zulke diugen
moest een mensch mei zichzelf en zijn
geweten uitmaken. Hij weigerde bepaald
rijn meening le zeggen. Daarop wendde
Calo zich in haai' gewetensangst lothaar
neef Goor ge, die sedert twee jaar dc
geestelijke herder was van een kleine
gemeente aan den Moezel. Pastoor Ze
vengesternte vatte de zaak niel al te
tragisch op. Wanneer twee mensclien
tut liefde alleen lot elkaar konten en zij
hun huwelijk door dc wet laten bekrach
tigen, wordt er gemakkelijk een middel
gevonden om de nog bestaande verschil
len van zuiver uilerlijken aard op te los
sen. Ook aan de Alster wordt de mis ge
lezen en lofzangen giezongen en Maria
ken aan de zijde van een echtgenoot,
die een ander geloof was toegedaan
höar God en haar geloof even trouw die
zee wordt opgeheven, voor reiskosten'
van rechterlijke ambtenaren, een ver
meerdering zal ontslaan van I 3000;
voor Heerenveen wordt hel op f 1800
geschat. Spreker noemt die cijfers, om
dat vele leden die vermeerdering schat
ten op I 10.000.
De Minister wees voorts op hel inge
zonden stukje in het Weekblad van hel
Recht uo. 11011, van den officier van
justitie te Middelburg. Daarin staal bij
voorbeeld, dal met ingang van 1 Mei oen
nieuwe verbinding komt tusschen Mid
delburg en Zierikzee door een autobus
naai' Woltaartsdijksche veer en van daar
per stoomboot. Dan zal er drie maal
daags gelegenheid zijn om van Je cene
naar de andere plaats le komen- De laat
ste autobus gaat 6 uur 's middags naar
Zierikzee Dc bezwaren vervullen dus.
De heel' Hugenholtz: En. als die
ondei'iiemiug dan lailliel gaal' Dal ge
beur («-herhaaldelijk.
De Minister herinnert er .aan, d it
ei' is betwijfeld, of die verbinding lot
stand zou komen....
De heer D r e s se 1 h u ij sHet i een
onjuiste mededeeling in hel Weekblad
van tiet Recht, die u daar voorleest
De M i n i s ter Hel is een mededee
ling va» den heer Woll'son, niet als of
ficier van justitie, -maar als particulier.
De heer D r e s s e 1 h u ij sHij heeft
het mis, blijkens mededeeling van de
onderneming zelf.
De heer Boon Eergisteren is dooii'
een rechtelijk ambtenaar verklaard, dat
liet niel juist is.
De Minister weel niel of, wanneer
lil ontwerp ware aangenomen, men nog
zou betwijfelen of die mededeeling on
juist was.
De heel' Boon: Eergisteren zei die
onderneming het zelf!
De Minister zegt dal er in ieder
geval ernstig kwestie is van een ge
makkelijke communicatie.
De heer Kleerekoper heeft hel graag
over contact tusschen rechters en volk.
Nu zijn toch de rechters le Middelburg
wel in staal te oordeelen over hel ka
rakter van de bewoners van Schouwen.
Dat kunnen ze even goed als over hel
karakter.» der Zuid-Bevelanders en
Zeeuwsch-Vlaamtschen.
In Leeuwarden heeft men even goed
Friezen als in Heerenveen.
Eenig bezwaar is er ten aanzien van
Tliolen, dat onder Breda komt. Maar in
West-Brabant heeft men minder provin
ciaal gevoel dan in het oosten van die
provincie. En Tholen is dichter bij Bre
da dan bij Zierikzee.
Dal is zoo sterk, dat spreker meer
dan eens bij een behandeling der be
grooting hoorde aandringen op de vesti
ging van een rechtbank te Bergen-op-
Zoom waarvan' vermoedelijk niet» zal
komen juist ook met hel oog op de
belangen van Tholen. Men kan dus niet
zeggen, dat door het voorgestelde aan
de justiciabelen le kort wordt gedaan.
Over rondgaande rechtbanken wilde de
Minister geen geïmproviseerde toezegging
doen Dal moet onderzocht worden
De motie-Kleerekopcr noemde de Mi
nister een zeepbel; als men 'hem aan
raakt, is hij weg
Voorts deelde hij mede, dat de advies
commissie voorstelde de opheffing van
vijf rechtbanken en 50 kkantongerecli-
len. Maar zoo ver gaat de Minister niet.
De heer Rutgers v. Roozenburg
trok toen zijn motie in.
1 Na verwerping met 52 tegen 32 stem
men van de motie-Kleerekoper, nerloe
lende geen incidenleele wijziging, maar
een overzichtelijke regeling, geldende
voor liet geheele land, le treffen, kwam
het ontwerp in stemming en werd aan
genomen met 47 tegen 36 slem-
men
i ovEUAÏ 'vöJHHuerwAn
PRIJZEN VAN Af f. 3- LET OP ONS nANDUSMERrc
<ooa ewsnosGillette wro razor cy - KcizERsonAinr n
HAMSTERDAM
(ingez. Med
iïsnkii faaaaaarjaa
BINDIEIiL&Nö,
nen als in haai" Rijnlanüscli dorp Na
tuurlijk was het zeer wenschelijk, dal
dc kinderen allen in het katholiek ge-
kol werden groot gebracht.
Bijna gelijk met Geoi'ge schreef Koert
Braunberg een brief. Hij had hij een
kameraad, een Hamburger van afkomst
geïnformeerd naar dc Morrisons en niets
dan schitterende inliclüingen ontvangen
De Mbrrisous behöoi'den lot de oude
Hamburger patriciërs, liet vermogen
dei" familie bedroeg ongeveer een mil-
lioen en ofschoon Swen Moi'rison als
privaat geleerde niets lol vermeerde
ring van zijn inkomen bijdroeg was hij
bij de belasting aangeslagen voor een in
komen ran veertig a vijftigduizend mark.
Zulk een partij liet men zich niet zouder
dringende reden ontgaan. Hij ried aan
verdraagzaam le zijn en voorzichtig.
Paslooi" Primtorius las beide brieven
en verviel cenige oogenblikken in nar
denkend zwijgen. ,,U weel lieve vrien
din, dat ik in principe tegen gemengde
huwelijken ben", zei hij eindelijk. „In-
lussclien komen er gevallen voor, dat
men zijn tegenstand niet kan volhouden
lm verdraagzaamheid noodzakelijk,
schijnt. Maai' hier heeft mijn waarde
collega zich blijkbaar in zijn uitlating
VeVgist. Een katholieke opvoeding der
kinderen is niel alleen wenschelijk,
waai' stellig noodzakelijk. Anders zou
de kerk haar dochter de genademid'-
delen ontzeggen. Zooals ik u reeds ge
zegd heb, staat het mij tegen invloed op
u uit te oefenen. 'U moet den vachten
weg zelf vinden."
nemers in de labaks- en sigarenindustrie
met ondergang worden bedreigd
VAN EEN STAATSCOMMISSIE.
We lezen in do St.crt. de volgende, iet
wat onduidelijke modedeeling:
Bij Koninklijk besluit van 21 April 1923
no. 67 is:
lo. aan don hoer mi-. H. P. Mareliant,
lid van do Tweede Kamer dor Statea-Gene-
raal, op zijn verzoek, eervol ontslag verleend
als lid der Staatscommissie, ingesteld by
Koninklijk besluit van 12 December 1910 no
56, zulks onder dankbetuiging voor do in
zijn voormelde functie aan den lande be
wezen diensten
2o benoemd tot lid der voornoemde Staats
commissie de heer mr. P. J. Oud, lid van
de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nu weet je nog niks! zeggen de jongens
op straal.
Ter toelichting diene dat de bier bedoelde
Staatscommissie belast is met: „het instellen
van een onderzoek tot bevestiging der over
tuiging omtrent de noodzakelijkheid van de
geldelijke en persoonlijke lasten voor de
verdediging des lands op het volk gelegd.
Die commissie heeft, blijkens de jongste
mededeeling over baar werkzaamheden, een
onderzoek ingesteld inzake het onttrekken
van dienstplichtigen aan den eersten oefen
tijd, en is bezig met een onderzoek naar
de resultaten van den Vrij willigen Land
storm.
Het is dus wellicht van eonige beteekenis,
dat de heer Merchant zijn ontslag neemt
uil die oomznisaie. en wordt vervangen door
den heer Oud
TEGEN BE TABAKSWET.
Maandag zijn le Eindhoven, s-Herio-
genbosch, Kampen en Groningen van
wege het Landelijk Comité van Actie
legen de Tabakswei openbare protest
ergaderingen gehouden legen de Ta
bakswei.
In ieder dier vergaderingen weivf doo'"
;\ersehillende sprekers het woord ge
voerd, en werd de volgende motie aan
genomen
De vergaderingen enz. gehoord del
besprekingen betreffende de wet Ta
baksaccijns gepaard gaande met hel
'moordende ba ndero lie sy slee mproles
testeert met klem tegen de handhaving
V2n deze wel; spreekt verder de hoop
uil, dat liet de Volksvertegenwoordiging)
moge behagen een initiatief-voorstel te
doen om dit stelsel van wet in te trek
ken, daar anders onherroepelijk tal van
groote midden en kleine hedrijfsonde1"-
DE NIEUWE BUUBGEMEESTER VAN
ROTTERDAM.
De correspondent van Tiet Hbld <-eint
aan zijn bLad:
Het feil, dal de oud-minister van
Landbouw, de heer H. A van Ysselslein,
zijn verblijf in Nederlandsch-Indiê heeft
ingeperkt en vroeger vandaar naaf hel
vaderland terugkeert, dan aanvankelijk
in het voornemen lag, wordt van welin
gelichte zijde in verhand gebracht met
de nog steeds open zijnde functie van
hel burgemeesterschap van Rotterdam.
Reeds onmiddellijk na hel aan mr. A.
It. Zimmerman verleende ontslag werd
de naam van den heer Van Ysselslein
naar voren gebracht, minder wijl de
regeering hem had uitverkoren, dan wel
ooidat hij zelf de functie heette te am-
bieeren en de regeering aan een oud
collega de vervulling van zijn wensch
moeilijk heette le kunnen ontzeggen. Nu
de bezetting der vacature zoolang1 op
zich laat wachten,,waaruit dus zou
zou kunnen worden afgeleid, dat er nie
mand schijnt te zijn voor bel ambt als
hel ware aangewezen, kan de waar
schijnlijkheid veld winnen, dal de keu
ze ten slotte op dezen oud-minister zal
vatten, die naar bekend, alsvorens door
minister Talma le worden benoemd lot
hloofdiuspecteui' en later tot directeur
generaal van den Arbeid, te Rotterdam
de functie ran adjuncl-djftecteur der
gemeentewerken heeft vervuld, en dub
geacht kan worden van de RoUerdafflj-
sclie gemeentelijke huishouding eeniger-
mate op de hoogte te zijn.
Bij het beluisteren der verschillende
stemmen naar aanleiding van het inwin
nen van inlichtingen meenen wij in-
lussehen le mogen betwijlelen, of met
deze benoeming aan een harte wensch
van verschillende lagen der bevolking
zou worden voldaan.
Dienzelfden avond schreef Calo aan
Swen Morrison ,dat zij niets tegen de
verbintenis had, op voorwaarde alleen,
dal de kindleven, die uit het huwelijk
mochlen geboren worden in liet gelooi
der moeder wei'dbn opgevoed. Zonder
deze belofte zou zij helaas haai' toestemJ-
ïmng moeien weigeren.
Daarop kwam er een dikke brief uit
Berlijn. Op een afzonderlijk blad papier
was de stamboom der familie Morrison
geteekend, waarvan dc wortelen reikten
lol diep in de zeventiende eeuw. Eeni-
rnet rood geleekende lakken «aan dezen,
wijd-vertakten hoorn gaven aan, dat in
den loop de'" lijden verschillende twijg
jes van een andei' geloof aan den evajQj-
gelischen stam ontgroeid waren In liet
jaar 1729 had een Morrison een jonge
Indische lol vrouw genomen, van Boed-
hislisch geloof. Twee andere groolmoe-
■moeders, de Russische Olga Waronow
en de Braziliaanschc Juanita de Craja,
behoorden respectievelijk lot de
Grieksch- en Roomscli Katholieke kerk
en in 1827 trouwde Gerhard Morrison
in Londen mei de Engelsche Jodin
'Gwendolyn Stouefield. Al deze vi'ou,-!
vveu waren, voordal zij 'l oude huis op
de Esplanade intraden, van geloof ved-
avisseld en hadden hel Evangelische
gelooi aangenomen. En de vreemde sap
pen hadden zich zoo volkomen geassi
mileerd met hel zuivere koele, Noorsclie
bloed, dal er nooit iels dan nlonde
Morrison met blajuwe oogen het licht}
dei wereld aanscbjowwd hadden. En
nooit had een dier vreemde We uwen
"ber-oulw gevloeid over haar overgangi
lol liet geloof van haar man. Het laatste
geslacht was lijdzamer geworden De
overleden eerste vrouw van hel legen-
woofltlige hoofd van het geslacht, Sér
na lol' Morrison, was van een oud-adc-
lijk Lolharingsch geslacht en was Ka
tholiek geweest. Zij had haar geloof be
houden en niemand had haar ooit iels in
den weg gelegd bij de uitoefening van
haar geloof. Ook hij Swen Morrison
verlangde niel van Maria, dal zij van
geloof zou veranderen, maar de kinde
ren moesten natuurlijk in den Erangeli-
lischen godsdienst worden opgebracht
Na dien brief van Morrison en cenige
regels van Maria, waarin deze verklaar
de, dat zij in geen geval van haar enga
gement afzag, liep Calo dagenlang afge
trokken rond. Zij wist geen raad Printe
lerius bad haar in den steek gelaten,
daar begreep zij niets van. Lena Zeven
gesternte vond. dal men aan Maria, die
meerderjarig was ,de beslissing moest
overlaten Fienlje schreide haar oogen
rood en bracht door haar jammeren en
klagen Calo's geprikkelde zenuwen nog
meer in de war. De Avenaar's wisten
ook niel wal zij er van zeggen zouden-
Zij waren bezig den beker der carnar
valsvreugde tol aan den bodpm toe te
ledigen en faalden op Asch-Woensdagl
hun kruisje van asch; zij vierden de fees
ton des levens, die zich aan hen voorde'-»
den en schreven aan den anderen kant
van het boek een heel rijtje kerkgangen
geboden en biechten als renlebvengend
reservefonds voor het hiernamaals
KERKNIEUWS.
Zondag a t aal de beroepen predi
kant J. Mortier, cand. te Wageningen, aiju
intrede doen voor de gecombineerde gemeen
te S er o o sk e r k e-Ker k ver v», de» na
middags 2 uur te Serooskerke, na des voor
middags half tien uur bevestigd te zijn door
ds J. G. Harthoorn van Scherpenzeel (G.),
te Kerkwerve
De vermaarde processie van het H.
Bloed te Brugge zal dit jaar op Maandag
Maar noch bij Toni noch bij Agues
Kwam het op, dat Maria genoodzaakt
z'ou zijn om godsdienstredlenen het gelul;
van n schitterend huwelijk op te geven
Toni had voor alle levensomstandighe
den lieden een woord gereed, dat hem
reeds over velerlei moeilijkheden hajd;
heengeholpen en dal hij ook aan Cato
aanbeval minnelijke schikking Maar
pastoor Prinlorius had immers reeds
een uitweg als uiterste schikking voor-
gcaleld Met andere overeenkomsten
moest inen maar niel bij hem aanko
men Er lag iets onverbiddelijks in zijn
reserve, een ijzeren vuist om allen te
genstand le breken tegen iets wat hij ruls
rechlvaardig beschouwde.
Eindelijk gaf George Zevengesternte
Calo den raad, die haar aanneembadr
toescheen een familie-unie bijeen te
roepen Liefst op een neutraal terrein
Misschien in St Blasien. Maria moest
daar ook komen. Men kon dan m alle
kalmte de zaal; bespreken. Mondeling
Laten zulke zaken zich beter behandelen
dan schriftelijk. Cato schreef dus de
uitnoodigingen lot een familie-unie.
De Avenaars konden zich dit jaar
eigenlijk geen reis permitteeren. Maar
zij waren steeds gaarne bereid een ge
legenheid, die hun afleiding of genoegen
verschafte, als een dringende iioodzakq-
kelijkheid te beschouwen, waar men
niet builen kou. Deze reis naar het
heerlijke St. Blasien was een verrukke
lijk slot van 'de vervelende zomermaan
den en bovendien woog het bewustzijn,
jast men hen noodig had, dat men aa.tr,
