FEUILLETON,
No. 63.
Zaterdag 17 Maart 1823
166e Jaargang.
MIDDELBURGSCHE COURANT
Dil nummer bestaat uit TWEE bladen.
EERSTE BEAD.
Abonnementsprijs per kwar-
ta"al:
op de buitenwegen om Middelburg, en
voor de andere gemeenten p. post f 2.50;
voor Middelburg en agentschap Vlis-
siagen f 2.30;
weekabonnementen in Middelburg 18
cent per week.
Advertentiën: 30 cent p. regel.
Ingezonden Mededeelingen: 50 cent p.
regel. Bij abonnement veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen:
van J7 regels f2.10, elke regel meer
30 cent.
Kleine advertentiën niet
gröoter dan vijf regels druks en waarbij
Is aangegeven dat zij in deze rubriek
moeten geplaatst worden, 85 cent bij
vooruitbetaling. Advertentiën onder
brieven of bevragen bureau dezer cou
rant 10 cent extra.
Bewijsnummer 5 cent plus 2 cent voor
port per stuk.
Advertentiën moeten, willen ze nog in
»jw blad van dienzelfden dag worden
opgenomen, uiterlijk 12 UUR en des
ZATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan
o»e Bureau bezorgd zijn.
Aangesloten bij den Post-, Cheque- ea
Girodienst onder no. 43255.
OVERHEIDSSTEUN EN ZUIGELINGEN-
RESCIIER31ING.
Dat alom, ook in ons "land, de nood
zakelijkheid van zuigelingenbescherming
wordt ingezien, dit verschijnsel is niet
het gevolg van philantropischje overwe
gingen, doch van de maatschappelijke
beteekenis, welke men heeft leercft zien
on de zorg voor het jonggeboren kind.
■Ook nu het aanvankelijk zoo hooge sterf
tecijfer dezer kinderen verbetert en wij
ons hier te lande, ondanks het da
lende cijfer der geboorten, in een bevre
digend geboorten-overschot mogen ver
heugen. Hel zal immers met de sterfte
der zuigelingen gaan, als met de alge
meen© sterfte, die na een snelle en be
langrijke vooruitgang, door een langza
mere wordt gevolgd. Doch de achter
uitgang van de geboorten zal zich clan
ook in zijn vollo bclcckenis doen gevoe
len en ten slotte kunnen leiden lot een
toestand als thans in Frankrijk valt waar
te nemen, in welk land, zooals het plas
tisch heel, in sommige jaren meer dood
kisten dan wiegen noodig zijn.
Nog altijd sterven er veel te veel
kinderen in hun eerste levensjaar. Hoe
komt het dat dit cijfer, ongeveer i/5
gedeelte van dc sterfte over alle ande
re leeftijden te zamen, zoo licog is? Men
hoeft heel wat gegevens verzameld, die
alle teeren, dat er aan de voeding en
de verdere verzorging van het jonge
kind, aan de gezins- en woning'oestanden
waarin het opgroeit, nog zeer veel ont
breekt en dat van dit alles dikwijls on
kunde, sleur, vooroordeelen en hoe de
ze duistere machten verder mogen hee-
ten, de oorzaken zijn.
Doch niet minder duidelijk is gebleken,
dat de jonggeborenen heel bijzondere
zorgen cischen, in dezen zin, dat de
verbetering der openbare hygiëne veel
minder aan de jonggeborenen dan aan de
andere leeftijdsgroepen ia ten goede ge
komen. De zuigeling is in al zijn levens
omstandigheden te zeer van slechts en
kele personen afhankelijk; het is niet
mogelijk lien evenals de overige leef
tijdsgroepen, volgens algemeene regels te
behandelen, door dc verschillende wijze
waarop de jonge kinderen op alles ple
gen le reageeien, b.v. op een bepaalde
samenstelling van het voedsel of op al
lerlei infecties. Men weet, dat de nieu
were kindergeneeskunde, alleen reeds
door rekening le houden me dc/.c bij
zondcrheid van hel jeugdig organisme,
dagelijks een aantal successen heeft te
boeken.
Ook op hel gebied der eigenlijke voe
dingsleer van den zuigeling is men een
goed eind verder gekomen, zoodat men
de aoo gevreesde voedingsstoornissen
grootendeels beheerscht entracht
te voorkomen. Dit laatste behoort lol de
taak der Qonsultat ebuieaux, wr.ar ru ;lig
met de jonge moeddrs woidl gesproken,
op eenvoudige wijze en bij herhaling,
zoodat de beproefde beginselen en me-
Uioden, in' do groole zuigelingenklinie
ken gevolgd, lang amerhand gemeen; o d
worden van de jonge moeders. De groo
le beteekenis van regelmaat en reinheid
bij de voeding en verzorging der jongge
borenen wordt door woord en daad ge
leerd; allerlei wenken worden gegeven
tot goed gebruik der woning, zoodat zon
en licht en lucht ruim kunnen toetreden;
kortom men kan zeggen, da! op liet Con
sultatiebureau de jonge moeders voort
gezet onderwijs, haast vakonderwijs, van
de allerbeste soort ontvangen.
Dit wat de bestrijding der kindersterf
te betreft. Veel grooter nog is de be
teekenis der kinderbescherming, wanneer
wij onze aandacht wijden aan de andere,
zooveel groolere groep van zuigelingen,
de groep der overlevenden, die later ons
volk zullen hebben'op te bouwen en on
dernemend en krachtig te maken. Al
slei'ven deze kinderen niet In hun eer
ste levensjaar, zij kunnen door veikeerd
gerichte zorg en ondoelmatige behande
ling, door verwaarloozing van alles wat
voor hel goed gedijen van een kind
nu eenmaal noodig i s, voor goed in hun
gezondheid, in hun levenskracht, woiden
benadeeld. Uit zijn eerste Jaar houdt
menig kind verzwakte ingewanden over,
de oorzaak weer van latere algemeene
lichaamszwakte, misschien pok van gees
telijke minderwaardigheid.
Ats tweede voorbeeld worde de ra
chitis of Engelsche ziekte genoemd-
Het is bekend lipe buitengewoon veel
vuldig deze ziekte voorkomt. Wanneer
een ouder kind opvallend klein is voor
zijn leeftijd, pf de borstkas op bepaalde
wijze is misvormd, zoodat het kind onder
het spelen met zijn makkers spoediger
dan de anderen kortademig of vermoeid
raakt; wanneer bij een kind de becncu
een buitenwaartsche of binnenwaartsche
kromming verloonen; of wanneer kinder
ziekten als mazelen en kinkhoest niet
binnen den gewonen lijd tot gene
zing komen, doch aanleiding geven lot
gevaarlijke complicaties der luchtwegen,
dan heeft men in negen van de tien
gevallen met rachitis te doen. En nog
is het zpndenregister dezer ziekte niet
ten einde, daar, ook op Iateren ieeftijd,
I het de rachitis is, die, als oorzaak van
bekkenvernauwing, hel meest tot bemoei
lijking of verlenging en alzoo lot meer
der gevaar, bij de baring aanleiding geeft.
Algemeen nu wordt tegenwoordig aan
genomen, dat hel beste middel tol be
strijding dezer ziekte bestaat in een
goede prophyJaxe, en dat hiermede hi
dc vroegste jeugd reeds moei worden
begonnen Het voorkomen van darm-
sloornisspn bij jonggeboi enen ko ut daar
voor hel meest in aanmerking. Even ge
wichtig is de zorg voor licht en lucht en
zonneschijn, vvaa.op ook Prof. van Leer-
sum in de N. it. Crl. bij zijn verdedi
ging van don zomcrlijd, meer bij on dei-
voor de rachitis, nog eens met nadruk
heeft gewezen.
Onnoodig zal het zeker zijn aan te
tobfien, hoe door een doelmatige zui-
gehngeiïbesclicrming ei der op het voor
komen van andere ziekten een gunsligen
invloed kan worden uitgeoefend. Alleen
nioge in dil verband nog aan de tuber
culose worden herinnerd en aan het be
lang van een tijdige herkenning dezer
ziekte juist bij jonge kinderen
Dat d.t alles mood/akel.jk moet leiden
tot een allerbelangrijkste besparing van
ziekenhulp en ziektebehandeling, maar
vooral lot verhoogmg der volksgezond
heid en volkskracht, zai mede duidelijk
zijn geworden.
De vraag of de Consultatiebureaus,
wanneer particuliere krachten te kort
schieten, op den steun der overheid mo
gen rekenen, is door de praclijk dan
ook reeds lang in gunsligen zin beant
woord. In vele groolere sleden maken
zij zelfs, als gemeentelijke instellingen,
deel uil van den gemeentelijken gezond
heidsdienst; en men mag verwachten dat
ook in kleinere gemeenten als Middel
burg het bestuur de groote maatschap
pelijke beteekenis dezer instellingen zal
welen te waardeeren. Te eerder mag
dit worden vei wacht, daar in deze laatste
groep van gemeenten, d.e wal de bevol
kingsstatistieken betreft nog lot het plat
tel fixia worden gerekend, de verhoudingen
waaronder de jonggeborenen leven, niet
gunstiger zijn dan in de gixiote steden;
veeleer een zekere achterstand is in té
halen.
C. GIEBEN.
ZEVENGESTERNTE
Roman door Margaretha Böhmf.
Naar het Duitsdh door C. M. de W.
(Geautoriseerde vertaling).
391
Fientje Brauwnberg ook lerua. Fientje
z.ou con jaar een cursus volgen als voor
bereiding lol hel examen van onderwijze
res in handwerken. Maria kwam op een
inrichting voor hcilserum ,wnar zij prac-
tiseh en theoretisch onderricht ontving
in bacleriologi. Inge was haar voorne
mens trouw gebleven en ging dagelijks
vijf uur naar een handel school \vonds
werkte 2ij thuis. Op de dagen der week
had zij niet veel tijd over om le rusten.
Zij had het zelf alles zoo ingedeeld. In
dal opzicht geleek Inge op haar broeder.
Reiden waren op school lui geweest, bei
den hielden niet zooveel van werken,
dal zij het opzochten. Maar nis ze wer-
GEMEENTERAAD TER NEUZEN.
Onder de ingekomen stukken, die wer
den medegedeeld in de vergadering van
ƒ.1. Donderdag, was een verzoek van de
Vereeniging tot Ziekenverzorging, om
alsnog eene subsidie ad f 5Ó00 's jaars te
willen verleenen, daar zonder dit de ex
ploitatie niet mogelijk is. Het bestuur
kan de bij de behandeling door den raad
gestelde voorwaarde van vrije artsen
maar ook chirurgen-keuze niet inwilli
gen. Het wenschte plaats te maken voor
een ander bestuur, doch de vorming
daarvan blijkt niet mogelijk. Blijft de
raad het ingenomen standpunt volhou
den, dan rest het bestuur niets anders
dan de vereeniging voor te stellen het
ziekenhuis te sluiten en te liquideeren.
In een volgende vergadering zal hierom
trent worden beslist.
Voorts werd medegedeeld de beschik
king van den Minister van Onderwijs,
K. en W., dat het bestuur der vereeni
ging voor Chr. Volksonderwijs terecht
de haar aangeboden openbare school
A heeft geweigerd. Het schrijven is voor
kennisgeving aangenomen.
Nog is ingekomen een beschikking
van den Minister van Binnenlandsche
Zaken, dat hij niet genegen is over de
maanden JanuariApril een bijdrage
van 50 pet. toe te kennen voor de uit-
keeringen aan de crisiswerkloozc haven
arbeiders. Hij acht een bedrag van f 660
per vier weken niet zóó bezwarend en
de belastingen in de gemeente nog niet
j hoog genoeg om voor dien steun in aan-
j merking te komen. Intusschen zijn de
uitkeeringen toegenomen en zullen de
toegestane f 7000 voor 1923 op a.s. Za
terdag gebruikt zijn. De raad stond voor-
loopig een nieuw crediet toe van f5000.
Gehoopt wordt, dat de Minister voor de
j verdere maanden van het jaar een an
dere beslissing zal nemen.
Een verzoek van den besturenbond,
om een steunregeling in het leven te
roepen voor de schildersgezellen werd
j niet ingewilligd, uit overweging dat dit
geen crisiswerkloozen zijn.
Aan A. A. E, Vermast en J. M. van
der Velden werd afwijking toegestaan
van de eischen der bouwverordening ten
opzichte van het open erf, terwijl aan
E. A. Eeckhout het leggen van een buis
leiding door gemeentegrond en aan D.
C- IJsebaert het leggen van een riool
werd toegestaan.
Tot schatters inzake de inkomstenbe
lasting werden herbenoemd de heeren
Van Cadsand, J. de Feijter, J. Huiinga
en J. D. Thielman en tot lid der com
missie van toezicht op het lager onder
wijs te Sluiskil-Driewegen is herbenoemd
de heer J. C. Jansen en lid der com
missie in de kom benoemd de heer W.
Temperman.
Door den Voorzitter werd mededee-
ling gedaan van een bij het bestuur der
woningbouwvereeniging „Werkmansbe-
'ané" gedane poging om alsnog 16 wo
ningen te bouwen en daarvoor premie
aan te vragen. De medewerking van den
raad zal worden gevraagd om eventueel
de bouwsom ter leen te willen verstrek
ken of daarvoor garant te zijn. De be
doeling is een type woningen te bouwen
dat iets kleiner is dan de tot nu toe ge
bouwde, met de bedoeling deze sneciaal
voor kleine of kooals men dat uit
drukt „onvolledige gezinnen" te be
steramen. De raad wenschte daaromtrent
thans nog geen besluit te nemen.
De heer Scheele trok het door hem
en den heer De Jager ingediend v >o -
stel om van de ambtenaren een bijdrage
in de pensioenpremie te vragen van 3
pet. in, nadat de heer de Meijer voor
stelde om de volle toegestane 8lJt pet.
van de ambtenaren te vorderen. In een
volgende vergadering zal hierover wor
den gestemd.
Door den heer Van den Ouden werd
de klacht geuit, dat B. en W. erg toe
schietelijk waren ten opzichte van het
bestuur der vereeniging voor Chr, on
derwijs. Hij meende, dat ze thans reeds
hadden kunnen voorstellen die vereeni
ging de beschikking te geven over
school B, waar het toch toe zal moeten
komen.
De Voorzitter voerde daartegen aan,
dat B. en W. de wet niet opzij kunnen
zetten en art. 72 ook voor het bestuur
der Hervormde school is geschreven.
Toen dit drie weken geleden een schrij
ven aan B. en-W, zond, heeft het col
lege het bestuur aanstonds gewaar
schuwd, dat het aan een verkeerd adres
was. Het had inmiddels overeenkomstig
de wet een verzoek tot den raad kun
nen richten; dat dit nog niet geschied
is, is' een zaak van het bestuur, dat dan
ook alle vertraging in dit opzicht aan
zichzelf te wijten heeft.
(Ingez Med 1
KUNST EN WETENSCHAPPEN
risping en rapporten. Hier maakte men
zich gereed tot den levensstrijd.
Den eersten lijd werd Inge dikwijls
wanhopig door de eentonigheid der leer
stof De hieroglyphen der stenograph iet
leken haar onoplosbare rebussen, liet ge
klepper der vele schrijfmachines gaf haar
hoofdpijn en bij de andere lessen zou zij
het liefst zyn ingeslapen Maar het duur
de niet lang of zij had zich in de oi<-
gevvone bezigheid ingewerkt en met haar
belangstelling ontwaakte haar eerzucht
zich de zaken eigen te maken en zoo
mogelijk de anderen vooruit te komen.
Ook maakte zij aardige kennissen De
vriendelijke jodin naast haar verleide dat
zij rijf jaar getrouwd geweest was en
Voor een geheel bezette zaal
hield gister (Donderdag) avond de heer
ter Meulen, leeraar aan de R, H. B, S„
in het Beursgebouw te Oostburg
een populaire lezing over draadiooze
telefonie en telegrafie. Verduidelijkt
door tal van lantaarnplaatjes schetste de
spr. de opwekking van electriciteit, de
beweging en voortplanting van geluids
golven, de toestellen ter versterking ca
tot opneming van geluidslrillingen. Dui
delijke foto's werden te zien gegeven
van verschillende entennes, van de ver
zendstations te Scheveningen, Kootwijk
en Nauen (Duitschland).
Over de waarde van de draadiooze
sprekend, wees de heer ter Meulen o.m.
op de weerberichten, op dc vele red
dingen van schepelingen in nood. Een
der lantaarnplaatjes liet een krant zien.
gedrukt aan boord van een schip, dat
niettegenstaande ver van de kust van
daan, door de draadiooze toch in staat
is, aan zijn bemanning dagelijks het
voorgevallen nieuws mee te deelen.
Het meest interessante van den avond,
waarpp de belangstelling der aanwezi
gen wel het sterkst gericht bleek, w^s
we! dat gedeelte, waarop de Spi<
de geluidsgolven te Parijs, Lavallois (een
plaatsje bij Parijs) en den Haag in de
lucht gestooten, langs den door hem,
tusschen kerk en beurstoren aange-
brachte entenne, op te vangen, en aGo,
een in het gebouw geplaatste weerge
ver, aan de aanwezigen te doen hooren.
De heer ter Meulen had gewaarschuwd
zijn verwachtingen niet te hoog te span
nen; dat er toch tal van factoren zijn,
die storend werken op de overbrenging.
Opmerkelijk was dat de muziek uit dem
Haag (zang) op verre na niet zoo dui
delijk te hooren was als uit Frankrijk.
De muziek van Parijs was zeer goed te
volgen, ook wat de nuanceering betrof.
Ten aanzien van den Haag werd last
ondervonden van de seinen van een sta
tion met ongeveer dezelfde sterkte,
waardoor ook deze werden opgevangen,
wat verwarring bracht. Toen dat
„vreemde" station „afgestemd" was,
was den Haag klaar.
Een hartelijk applaus beloonde den
spr., die ook nog een krans in ontvangst
te nemen had, voor zijn interessante
rede.
rechtzaken.
De moord t© Koewacht
Betreffende de behandeling der zaak
tegen J Apers, slager te St Jan-
steen, voor de rechtbank op gister
middag, zij nog gemeld, dat eerst door
middel van een door den burgemeester
afgegeven hewijs van Nederlanderschap,
„Ik geloof dat dit het meest geschikt
voor m"j is. Wat zou ik anders? Talenten
heb ik niet. Studoeren ,daar ben ik te
dom voor en ook te lui. Zou Ik niet in
Berlijn op een handelschool kunnen ko- ken moesten ,waren 2ij er logen opgewas-
mon?" j sen en pakten flink aan. Beiden had- geen kinderen had. Haar man had een
„Waarom niet? Daar zouden wo ons den taaie energie om een eenmaal voor- boekhoudster noodig en zij had veel vrij-
eens over kunnen bedenken Dan kom je genomen doel te bereiken tn lijd. Was liet nu niet geschikt dat zij
bij mij nan huis". De leerzalen der inrichting waren dicht zich handelskennis eigen maakte om haar
„Ik zou mijn heele leven wel bv u bezet met mannelijkcn en vrouwelijke leer >uan le helpen in plaats van een vreemd
willen blijven. Wilt u mij hebbent lingen van verschillenden leeftijd en uit meisje...,? En dan kon zij het salaris
„Dat spreekt van zelf lieveling. Dan de meest uiteenloopende standen. Naast uitspareu.
blijven wij van nu af aan bij elkaar?" een z g. bakvischje zat een vrouw met Meer nog dan bij mevrouw Lcvin sloot
Inge kuste haar tante de hand. Als het grijze haren, naast jonge jongens 'n man Inge zich aan hij juffrouw en mevvouw
kon zou 2ij o>k zien in Berlijn geplaatst van rijpen leeftijd," de elegante dames Kayser. Moeder en doehter. Het -meisje
te worden. In haar tegenwoordige ge- en het behoeftig gekleed© meisjó volg- volgde een halfjaars cursus in alle vak-
moedsslemming scheen niets haar ver- den hel onderricht mei oen oven groo- ken, de moeder leerde alléén lioókhoudén
■schrikkclfjker dan een leven met mijn- te opmerkzaamheid. Hel was evenals en op dc schrijfmachine -schrijven Me-
hoer en mevrouw Schwcmmelc op school en toch anders. Er lag iets vrouw Kayser en kinderen waren in het
van den koelen ernst des levens in de at- hczil van een vroeger zeer groole zaak
tn het eind van September werd het mosfeer, allen wisten. Hier stond meer in kruidenierswaren Do overgroolvadc
weer levendig In de villa Zevengesternlé. op hel spel, dan de tevredenheid der leér van mevrouw Kayser,s overleden man
Spoedig nadat da vrouw des huizes met meesters verwerven ,hicr belrof het din- Vid cc firma I wntd Kayser en Zonen
lage thuis kwam .kwamen Maria en gen van grooter beteekenis dan lof en be- in hel jaar 1790 opgericht. Nu was de
zaak verouderd, achteruitgegaan e
bracht nauwelijks genoeg op om de cigv
nares met haar dochter zoo eenvoudig
mogelijk te onderhouden Toen mevr.
Kayscr's man stierf ,wist de weduwe
geen raad, zij leek het failliet van de
zaak niet le kunnen ontgaan. Bij den fa
milieraad ,door de drie vrouwen gehou
den, was het de jongste ,de kleine Ma
ria Ulrike, Malrike genoemd, die het
gioote woord kalm uitsprak ,,Wij zullen
d© ?oak aanhouden en weer in de hoogte
trachten te brengen- Voordat wij onder
vrienden gaan om ons brood te verdienen
zullen wij tenminste probeeren ,de vast
gelopen boot weer vlot te krijgenDe
oudste zuster kwam in dc zaak bij een
Vroeg zij Inge. Deze trok de schouders
op ..Wal kan iemand als ik eigenlijk
worden 1"
De kleine Malrike sloeg de handen in
een ,,U is op de handelsschool cn vreet
nog niet wat u worden wilt? Alle mo
gelijke dingen kunt u worden boekhoud
ster cassière, kantoorbediende, secreta
resse... Ziet u, die kleine dame met dat
witte haai aan de Remington machine'?
Dal i'. een zekere mevrouw von Liebc-
neck. Die heeft ook niet gedacht dat zij
op haar vijftigste jaar nog naar school
zou gaan Kort geleden is haar eenige
dochter die weduwe was, gestorven ea
heeft niets nagelalen dan twee kleine
v-v—.w k'ndcren cn drie schrijfmachines. Nu
vroegeren handelsvriend in Hamburg, om Iccrl de oude vrouw stenographic om
zich van warenkennis op de hoogte tel l.el kantoor van haar dochter voort ce
stellen cn practisch met de klanten om zetten.
I© gaan Zij zou Jater de firtna op reis Inge liet de handen van haar machina
vertegenwoordigen Mevr. Kayser en haar glijden om de kleine elegante dame,
jongste dochter hoopten vooreerst het die met haar coquet gegolfde haren den
werk thuis alleen te kunnen afdoen indruk maakte van een roc.ocopoppet.je,
Malrike was niet ouder dan Inge, een nauwkeuriger op te nemen Een ruime
teer slank meisje. In het spitse, bleeké wereld opende zich voor haar oogen. Een
gezichtje stonden oen paar prachtige le- wereld van vlijtig werken .waarin ieder
vendige blauwe oogen behalve dat was j voor zich zelf zorgt, zonder onderscheidt
er niets moois aan haar. Maar als zij over van geslacht. Hier was geen sprake van
de toekomst praatte ,van haar pionnen vinnen en vrouwen van personen, die
om aan de oude firma den verbleekten het onderhoud verdienden en anderen
glans terug le geven, dan straalden haar die pinderhouden werden ,maar alleen
.oogen ah de ruime, glanzende zee wan- van memchen met gelijke rechten en
neer d© son er cup brandt en een tcér plichte n Geen een van al die jonge meis-
rood gloeide op haar bleek gezichtje jes vond het zoo natuurlijk dal zij trou-
■yv jj jjjrj plan Infer te doen?" wen zieu, om dc handen, daarop wnch-
