lr»
'Vlug en goed
jïef echter
op de oranje band
Q/azen buisje 75 cents.
Pop/erroi 60 cents,
87.
Donderdag 8 Maart 1923
166e Jaargang,
te-
ul~
an
zah
d©-
k>d
lijk
den
ïcht
ver-
'anl
ge
loor
rust
KAMEROVERZICHT.
Tweede K a me r.
Zitting van Woensdag
tie onderwijzer- hebben in de Kamer
reie vrienden, oud-collega's, en dus werd
■ar vrij veel gesproken over hel wetje dat
de gemeenten de bevoegdEieid zon
geven om het veel besproken niet-be-
laalde overwerk van de laatsle jaren
itiói' de nieuwe onderwijswet alsnog te
vergoeden Maar al hetgeen er gesproken
werd, Week ten slotte nutteloos, wamt
de Minister stelde zich zeer valst
op het standpunt: zóó, ol' niets.
Hij zei dat hij in hel voorstel niet an
ders bad gedaan dan het inlossen van
dm in Maart 1922 door hem gegeven
toezegging om le voltjoen aan den
wensch .uitgesproken in de motie-Otto,
en in die motie was er ook geen sprake
van dal de staat zou betalen zooals som
mige sprekers hadden voorgesteld, er
werd alleen in gezegd dal- er maatrege
len moesten worden getroffen om do uit
betaling van de verschillende beloonin-
geo m og;e 1 ij k te maken. Het ingediende
wetje geeft de gemeenten de gelegenheid
daartoe Verder wilde de Minister niet
gaan Van een verplichting der gemeen
ten wilde hij niet weten. En ook niet van
undere wijzigingen. Als de Kamer het
wetje veranderde zou hij schorsing van
de beraadslagingen verzoeken.
Na dat krasse ultimatum trokken de
kritiserende Kamerleden 'bakzeil. De
reeds ingediende amendementen werden
teruggenomen. En het wetje ging cr z/h
■st door
Een na-verwanle kwestie kwam daarna
aan de orde door een adres van een drie
taf onderwijzers van de Christelijke
Kweekscliool te Leeuwarden, die een toe
slag vroegen op hun salaris; over 1919,
waarop ze recht haddon, maar welke ze
oiot gekregen hebben omdat de gemeente
Leeuwarden het daartoe strekkende ver
zoek niet vóór 1 Jan 1921 lot de Krootu
:had gericht
Op grond van dit verzuim van het ge
meentebestuur weigerde de Minister dit
verzoek nog toe te staan, om ïinhn-
cieeie redenen.
De Commissie der Kamer, die over dit
verzüék rapport uitbracht adviseerde hel
verzoek wèl toe te staan, omdat er nog
meer van deze gevallen waren.
Maar na de houding van den Mi
nister bij het bovergenoemd wetje, was
duidelijk dat lvij took hierin niet verder
wilde gaan, ook omdat nu de gemeenten
de bevoegdheid tot betalen ~krijgt.
De cftnclussk- der commissie werd ver-
Worpen niet 48 tegen 24 stemmen.
Vervolgens de Jachtwet.
We komen er in ons volgend nummer
nader op "terug Alleen zij nu reeds ge
meld cfat Minister Ruys, die de laak van
verdedigen van Üit wetsontwerp over
nam nit de erfenis van Minister van
I.Ts-selsteyn, en die na de tegenslagen
die hij den laatsten tijd gehad Weeft,
wellicht met eenige bezorgdheid de
groeiende beweging Van jagerszijde tegen
deze wet heeft waargenomen, gister
althans deze voldoening had, dat alle
sprekers vóór de wet waren, nl. de hee-
D© Boer, Hiemslra, v. d. Heuvel en Duy-
maer. Heden zullen er echter ook wel
andere stemmen gehoord worden.
BINNENLAND.
WIJZIGING AANVULLING DEIS
STOOMWET.
Verschenen is de Mem. van Anhv. <»p
het ongunstig voorl verslag der Eerste
Kamer,, betreffende liet ontwerp van wet
Cot wijziging en aanvulling van de Stoom-
wel
De regeering is na ernstig beraad lo-t
de onclusie gekomen, dat er oor hpar
geen aanleiding bes-Hond de verdere be
handeling van het Kmtwerp op le houden,
omdat ook in dezen tijd van malaise de
belangen der nijverheid döor de geringe
heffing die thans wordt voorgesteld, geen
schade zullen ondervinden, terwijl jjaar
enlegen het brengen van evenwicht tus-
schen de Staatsuitgaven en de StaatSjin*
komsten met alle ten dienjste slaande mid
delen, welke billijk en uitvoerbaar zijn,
lrij den ongunstigen toestand van 's lands
financiën van overwegend belang moét
worden geacht.
De heffing der retributie zal echter
worden vastgesteld tot 1924.
OIR. PLATTELANDERSBONI) EN
STAATK. GEREI'. PARTIJ.
Ds. Kersten, te Ierseke, schrijft
aan de Stand.
Gelijk ik in mijn eersle rede in de
Kamer duidelijk heb gezegd is er van
vereeniging onzerzijds met dc Chr.
Plattel, geen sprake. Onderhandelin
gen worden daarover niet gevoerd,
noch na de verkiezingen hervat Ik kan
het niet absoluler zeggen, en hoop, dat
dergelijke lie richten als nu weder de
ronde doen door uw blad niet meer
worden verbreid. Ik onderschrijf ge-
geheel, dat zulk een politiek meer van
ces- dan van beginsel politiek zou
hebben
Uit Stad en Provisisie.
De Minister van Arbeid heeft goed
gevonden dat vroeger toegekende bij
dragen voor woningbouw zullen worden
uitgekeerd aan de gemeenten
Biggekerke, ten behoeve van G
Polderman, f 565;
Schore, ten behoeve van A- Biq-
rens, f 520.
Uit Middelburg
Dc aMeeling Middelburg van
de S.D.A.P heeft een voorstel van het
bestuur ,om gezamenlijk met den Mid
delburgs <fhen Bestuurdersbond over te
gaan tot aankoop van het volksgebouw
„Vooruit", thans eigendom van de coö
peratie met algemeene stemmen goed
gekeurd.
-- De Vereeniging voor Vreemdelin
genverkeer alhier, die indertijd reeds
een oude Axelsche sjees in haar "beril
wist te krijgen, heeft nu de "hand gelegd
op een oude Zuid-Bevelandsche sjees,
die in '13 aanwezig was op de tentoon
stelling in de Abdij en daar 'toen veler
aandacht trok. Door dezen aankoop is
voorkomen dat het voertuig naar iict
buitenland verdween. De beide sjeezen
staan tlians in de Abdij.
- Met liet oog op het groot aantal
Iiuilsche meisjes, dat ook hier ter
stede in dienstbetrekking is heeft zich
een damescomité gevormd bestaande uit
de dames Dronkers—Lueasse, Peter-
meyer—Dönzelman en M. Kalirau, die
de meisjes op hun uitgangsavond in een
gezelli," samenzijn bijeen brengen en hun
op Duitsche wijze afleiding bezorgen. Op
de tot nu toe gehouden avonden zijn 30
mesijes bijeen gekomen en dit zijn nog
niet allen ,die hier dienen. Hel schijnt
dal men meent ,dat aan de bijeenkomsten
een bepaalde godsdienstige richting
wordt gegeven ,wal juist beslist verme
den wüi'dl. Het doel is uitsluitend, tic
meisr'e .die Tier geen bekenden heb
ben en die toch eens eenige uren
willen een voor hen aangename en 'C-
paslc afleiding te geven. Dat dit door
baai die reeds kwamen gewaarwerd
bleek reeds herhaaldelijk o a. toen een
barer woorden van dank bracht aan
do dames voor de moeite die zij zich ge-
getroosten
De politie alhier heeft pi oces-vei-
'baal opgemaakt tegen de 15-jarige J de
V. uil Souburg, die verschillende winke
lier-, oplichtte voor gouden ringen, wel
ke zij ten deele verkocht en ten dccle
weg wierp In hoeverre hierbij sprake
is 'van heling, zal de justitie moeten
beOordeelen.
Uit Vlisaiacea.
Het hoofd slembureau voor de Pro
vinciale Slatenverkiezing in den kies
kring Vlissingen heeft de candidaat-
lijsten goedgekeurd en de daarop voor
komende candidaien gehandhaafd
Te V lissin gen had heden Don
derdag) een droeve plechtigheid plaats
n.l, de ter aarde bcstolling van het stof
felijk overschot van Iwee agenten van
politie .de heeren J van Weele en A J
Vilijn, die beide na een langdurig lijden
op re.sp 47 en 32 jarigen leeftijd aan hun
familie en het-poliliekorps zijn ontvallen.
Naast iederen lijkwagen gingen 8 agenten
van politie en een brigadier. Deze politie
mannen droegen op de begraafplaats hun
overleden collega's grafwaarts
-O-
Uit Z u i d-B e v e 1 a n d
Op de Dinsdag gelioudjcn algef-
nieene vergadering van de vereeniging
hel Groene Kruis te W o 1 f a a r t s d ij k
bleek uit hel jaarverslag dat de vereeni
ging 454 leden telt
[Door de wijkverpleegster, zuster De
Rel werd in 35 gezinnen 2203 bezoeken
afgelegd. 67 maal werd een van de ver-
'plegingvsarlikelcn in bruikleen afgegeven.
Voor de tuberculosebestrijding kwam do
zusier geregeld in 12 gezuinCïi ü!s huis-
bezoekster. Voor de ontsmetting van bed-
tiegoed werd f-12.45 uitgegeven; 2 liglen-
ten waren bijna het geheele jaar door in
gebruik.
Do bcgrooting Groene Kruis 1923 werd
"vastgesteld in ontvangst en uitgaaf op
f 1002.01 met een post van onvoor
zien grool f 451.01. De begrooling wijk
verpleging wees aan een som van
f 21602.42 met f 452.92 onvoorzien De
bogrooting t.b.c. bestrijding op f 1123.75
met oen onvoorzien van f 25
Als teriuursleden werden bij aclama-
lio herbenoemd de heeren C Koert en
J J. Preuitingen. Door den voorzitter
weid een korte lezing gehouden over
V- al is ziekte?
Uit Sc h o u w e n-D u i v e 1 a n d.
-- De Minister ran Financiën maakt
bekend, dat len behoeve van s Rijks
schatkist is ontvangen, bij den inspecteur
der directe'belastingen enz te Zic-
rikzee f 212 97, wegens le weinig be
taalde- inkomstenbelasting over 1921/22.
o
Uit Zee uwsch-V laanderen W. D.
Te Oost 1> o r g is een Christelijk
Historische kies vereeniging opgericht met
aanvankelijk 15 leden.
Voorzitter is dc heer J. H. Boeltjes,
secielaresse-penningin.es. mej. C. Aal-
biegbe beiden te Oostburg.
ZEVENGESTERNTE
Roman door Margaretha Böhmf.
Naar het Duilsch door C. M. de Wi.
(Geautoriseerde vertaling).
34).
Inge jben je een duivelin? Luister toch
Inge ,een minuut nog..." Zij' was al ver
weg ,dc heer Von Moritzheide trok del
schouders op en veegde met zijd zakdoek:
over zijn gloeiend gezicht. Die rakkert
lieeft een verduivelde sterke hand. Ach
hemel, hij voelde zich zoo gedrukt. Op
de heele wereld wasi er geen liever, be-
valjiger, wilder en aardiger kind' dan In
ge Zevengesternte. Maai- hel kon nu
eenmaal niet en een wijs man neemt de
dingen op zooals zij zijn en maakt rich
liet leven niet moeilijk door melancho
lieke overpeinzingen over iets wat had
kannen rijn.
Inge haalde wal ruimer adem Jioen zij
deai volgenden morgen hoorde, dat mijn
heer Von Moritzheide heel vroeg in den
morgen vertrokken was en pas In den
laten herfst terugkwam. Den a wood te
voren had zij geschreid lol rij er uit
geput van was, maar daarna doorgesla
pen tol klaarlichten dag. Toch had zij
den geheelen dag een gewoel van bui
tengewone zwakheid en^ vermoeidheid.
Tegen den middag ontving zij een brief
van haar moeder, waarin deze lianr aan
staand huwelijk met den heer Schvvam-
mele aankondigde. Op een ander oogen-
blik zou Inge zich misschien over deze
tijding verheugd hebben. Vandaag ver
wekte hel 'bericht niets dan een „stugge
bitlerhoid. Zij las den brief in de keu
ken Onverschillig wierp zij hem in het
vuur. Mijnheer Schwanunele bad haar
nooit cenig kwaad gedaan, hij had inte
gendeel bepaald rijn best gedaan haar
gunst le verwerven door kleine geschen
ken, vriendelijkheid, bloemen en vruch
ten uit zijn mooien tuin; niettegenstaan
de dat vond zij hem onuitstaanbaar en
belachelijk. Het was niet in te denken
familie van hem te worden. „Nu héb ik
mijn ouderlijk huis ook verloren. Wat
nu?"dacht zij. Om aan Oom Peter's voor
waarde te voldoen moest er het een of
ander gebeuren. Ze ton die twintigdui
zend mark Inch. niet enkel uit indolentio
en luiheid verboren* laten gaan. In haar
tegenwoordige stemming was alles, haar
onverschillig hoe het ook ging, liet le
ven was weerzinwekkend. Na een te
leurstelling ah die welke zij pas on
derwonden had, kou ze toch nooit weer
vroolijk worden Zij streek met de hand
over haar oogen, die gloeiden. Maar niet
schreien. Met opeengeklemde landen, liet
hoofd in den nek. Niemand hoefde te
zeggen, dat Inge Zevengesternte aan hart
zeer leed. Trots en fierheid waren de
beste wapens om de spiart te overwin
nen Een flinke vioet gezet op dc her
inneringen van dien heerlijken winter,
znodat zij vergaten weer op te staan.
Haar beslist rechtvaardigheidsgevoel
pleitle ten gunste van Koenraad Zooals
de zaken op Moritzheide stonden, kon
hij werkelijk niet trouwen met een meis
je zonder geld. Tegen de macht der
omstandigheden kon nu eenmaal niet op.
Maar dit nam niet weg, dat Koenraad te
laf geweest was haar de waarheid te
zeggen. Dat hij haar als kinderachtig
en klein beschouwd had en daardoor
bang geweest was voor een scène met
tranen en verwijten en een uitbarsting
van wanhoop. Wie dat van haar dacht
kende Inge Zevengesternte al heel slecht.
Een feit waaraan niets te veranderen was
had zijn zonder een spier te vertrekken
opgenomen. Dan waren zij ten minste
C F/ON Dl IEIDSCOMMISSS1E
MIDDELBURG.
In hel jaarverslag dezer commissie
wordt naar aanleiding van hel Iwiiil;.
jarig bestaan der commissie ecne ver
gelijking van enkele cijfers en sterfte
1203 en 1922 betrekking hebbende
in gewezen
1903 1922
lerend geboren -177 347
d. i. per 1000 24 97 19
gestorven 315 239
d. i. per 1000 16.19 12.93
zuigelingensterfte 17.48 3.71
Van dc overledenen stierven er
nog geer jaar 88 26.3 ®-o 13 5.-/5 n
1 4 17 5.4 -2 0.86
5--13 II 3.5 1 1.70
14--19 8 2.54 8 3.38
20- 19 48 15.3 32 13.59
óO-Ot 42 13.3 36 15.29
65—79 65 20 6 91 38.07
80 j en ouder 11 13.06 53 22.12
De sterftecijfers van 1922 zijn beslist
-»f I gunstiger, niet alleen omdat liet
totaal lager is - trouwens dit hangt
•or een deel dikwijls samen met den op
bouw der bevolking ,dicn wij niet ken
nen maar vooral omdat cr zooveel
minder op kinderlijken leeflijd sterven
en het procent, der overledenen dat eén
zeer hoogen ouderdom bereikt zooveel
grooter is.
Er zullen wel niet heel veel gemeen
ten zijn waar liet deel der overledenen,
meer dan 65 jaren oud wordt,
;leefde dan 80 jaren. En wat heel veel
een leeflijd waarop volgens onze pen
sioenwet de tijd om te gaan rusten
daar is nagenoeg zestig procent
bedraagt; terwijl zelfs 21 procent langer
waarde heeft, de verbetering klom ge
regeld - als 't ware van jaar lot jaar
met slechts enkele öüde rbre kin go naf
hankelijk van buitengewone omstandiglie
den (in 1911 de grootje hitte, in 1918
de influenze
Wij vleien ons, schrijft de commissie,
dat de gezondheidswet, de woningwet en
ook de gezondheidscommissie beslaan
do uit ingezetenen niet de plaatselijke
toestanden op de hoogte daartoe jets
hebben bijgedragen. In ieder geval is dat
bereikt, dat liet vfoegere wantrouwen
legen Verschillende hvgiëniscne maatre
gelen thans vrijwel is geweken, ter
wijl talrijke leeken nu geheel vrijwillig
en krachtdadig meewerken aan de bevor-
uëryig der volksgezondheid. Een voor
treffelijke zaak die wij len zeerste waar
deeren en die zooveel mogelijk moet
worden gesleuna cn bevorderd.
iDe arbeid der commissie bepaalde
zich het vorig jaar bpofdzakclijk tot hel
uitbrengen van gevraagde adviezen; hel
onderzoeken en zoo mogelijk verhelpen
van klachten. Dat de laatste niet veel
talrijker waren, moet worden beschouwd
als een teeken dat er pojg w o n i n g-
nood is Hoewel hef onderhoud van
menig huis veel te Wcnscben overlaat,
durft men niet klagen en kan dc commis
sie vaak niet doorlasten Daprbij komt
dat bij de aanvaarding van het perceel
meermalen het gebrek aan den huurder
niet onbekend was Dit woning tekort
drukt ook zeer den middenstand, die nu
woningen moet betrekken veel kleiner
clan men vroeger placht te gebruiken.
Het feit, dat in de laatste jaren de j
gezinnen kleiner zijn geworden, terwijl
in 1922 de bevolking te Middelburg,
grootendeels door Oneerdere vestiging, 1
met nagenoeg 500 personen toenam is
mede tot verdere woningbouw eene
krachtige aansporing.
Hel schijnt ons zeer in het belang der
gemeente en niet alleen uit hygiënisch
oogpunt dat in dezen ook voor den
middenstand wordt gezorgd.
Eén klacht geuit in de „Middelburg.
(zoo spoetfiji moge/ldl re geOrv/üenf.
{Ingpz. Mod.).
schc Courant' over stank veroorzaakt
door oen a b riek by Vli»singcu
gelegen, viel buiten ons gebied en werd
daarom tor kennis gebracht van den In
spceleur te Breda, die bericht zond dat
deze zaak hem reeds bekend was en
dal er hoop bestond op een oplossing.
Ziekten Dit jaar kwamen ter
kennis der Commissie 15 gevallen van
roodvonk en 10 \an diphtheric do
eerste over de tweede ow 5 maanden
verdeeld benevens een geval van ty
phus, waarvan de Burgemeester op
April bericht zond.
In dc ceiMe inuatyjen \an~ lie[ ver.,Lig
jaar deed de influenza een twiytigl.ij
inge?.(^en£,j len gvuvé dalen, dat is
tius hel een twaalide deel van alle over
Ipdpnen. Vq kanker eischte over t ge
heel een dertigtal oifers, dus een achtste
deel der gestorvenen veertien stierven
él' dan longontsteking, er, bij niet .minder
dan -17 stond als doodsoorzaak een hart
lijden of broerte. Het sterftecijfer aan
tuberculose bedroeg 13, maar zooaLs
nu ii weel, vait he'. zwaartepunt bij de
bestrijding dezer ziekte veel meer
lij het aantal lijders immers tiê'
ziekte kan jaren duren dan bij dal dei-
sterfgevallen Het is dan ook zeer geluk
kig, dat in dit opzicht in Middelburg
de hand krachtig nan den ploeg wordt
geslagen
In verband met bet voornemen, dat
door hel bestuur der Godshuizen de zoo
genaamde theetuin zou worden in
gericht ter verpleging van tuberculose
lijders, vroegen Gedeputeerde Staten aan
de commissie een tweetal inlichtingen
Zij gaf in antwoord als haar meening
te kennen ten le dal de ligging van hel
bedoelde perceel in bel Noorden vatz.
dc gemeente geen bezwaar oplevert;
ten 2e dat liet ook geen bzwaar is, dat
dit perceel ligt binnen den bebouwden
kom ,mits de omheining of afsluiting van
de beide openbare wegen die het om
geven zoodanig geschiedt ,dat alle con
tact van de verpleegden met de wan de
iaars op den openbaren weg volstrekt on
mogelijk is.
Bedriegen wij ons niet zoo schrijft de
commissie dan geschiedt de bestr^-
fu n g d e r m a I a r i n op Walcheren niet
zonder succes
Wordt
•volgd)
als vrienden van elkaar gescheiden Zij
hield zich nag rechter dan vroeger Haar
lach klonk nog luider Maar onder dien
gedwongen overmoed lag een drukkend
gevoel van smart.
i
Op het regenaclilige voorjaar volgde
een stralende voorzomer. Dat alles gaf
Inge geen gonot meer. Moritzheide had
al haar plezier bedorven Liefst zou zij
dadelijk vertrokken zijn. Zij verlangde
ver, ver weg ie zijn, waarheen dat wist
zij zelf niet
Aan het eind van Juni werd mevrouw
Neumann ziek. De dokter oordeelde een
spoedige operatie noodzakelijk. Dienzelf-
den dag moest rij reeds naar een kliniek
j in Weimar gebracht worden. De lieer
I Neumann was zeer somber gestemd toen
hij terug kwam. De professor had gezegd
jdal zij op rijn minst drie maanden in
Weimar moest blijven. In deze omstan
digheden vond Neumann het zeer on
verstandig de meisjes, te laten blijven.
Ilij liet liet aan haar over heen te gaan
en na de genezing van rijn vrouw terug
te komen om het laatste kwartaal van
den huishoudcursus te volgen. Klaar-
Ije Taifbe vertrok dadelijk
Inge en Ulla hadden weinig lust naar
huis terug te keeren. Inge schudde haar
beursje uit en telde haar spaarpennin
gen Vierhonderd dertig mark Hoe geluk
kig dat zij baar spaarpot meegenomen
had. Zij vertrouwde mama 'niet. Als mama
haar zinnen gezet had op een nieuwen
hoed ot' op een nieuwe japon, dan was
niets haar heilig. Mama had haar ui
genoog afgebedeld Nu was mama wel
is waar mevrouw Schwammele en be
hoefde de spaarpenningen van haar kin
deren niet aan den toiletduivel op te
offeren.
„Ulla, ik heb een idee. Wij gaan een
mooie reis doen naar Tirol", zei ze.
„Wij met ons beidjes. Denk eens aan,
Vierliojiderd dertig mark. Als we tien
mark per dag besteden, hebben we ge
noeg voor veertig dagen, dus voor meer
dan vier weken. Wij zullen de .perjfen
eens gaan zien. Dan krijg ik Jok weer
eens andere gedachten. Jij (schrijft naar
huis, dat je met mij op reis gaat. en ik
ach, om mij bekommert zich niemand,
en mocht dat wel zoo zijn, welnu, dan zeg
ik dal ik met jou op reis ben. Dat is
volstrekt geen leugen. Is dat niet een
aardig plan?"
(IVuUdt verralgé).