FEUILLETON. SIR HERBÊRTI SAMUEL U». 35. Zaterdag !0 Februari 1923 MIDDELS OU RANT. öit nummer. bestaat uit TWEE bladen. EERSTE BLAD. Abonnementsprijs per kwar- op de buitenwegen om Middelburg, en voor de andere gemeenten p. post 2.50; Veor Middelburg en agentschap Vlis- lingen 2.30; Weekabonnementen in Middelburg i8 cent per week. Advertentiën: 30 cent p. regel ingezonden Mededeelingen: 50 cent p regel. Bij abonnement veel lager. Familieberichten en dankbetuigingen; van i7 regels £2.10, elke regel meer 30 cent. Kleine advertentiëa niet groter dan vijf regels druks en waarbij is aangegeven dat zij in deze rubriek moeten geplaatst worden, 85 cent bif vooruitbetaling. Advertentiën onder brieven of bevragen bureau dezer cou rant 10 cent extra. Bewijsnummer 5 cent plus 2 cent voor port per stuk. Advertentiën moeten, willen ze nog in 19ns blad van dienzelfden dag worden opgenomen, uiterlijk 12 UUR en des 2ATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan ons Bureau bezorgd zijn. Aangesloten bij den Post-, Cheque- en Girodienst onder no 43255. BINNENLAND. IN EN OM D\E HOOFDSTAD. XIII. ■Vermaak voorheen en thans.' Ter Gouw verhaalt in zijn geschiede nis van Amsterdam, dat men hier in de 15e eeuw een gilde had, dat zich op een voor de bui-gerij lang niet aange name wijze vermaakte vóór den Vasten avond-lijd. In die dagen bestond hier n.l. het „Droncke-gilde". De leden van dit achtbaar" gezelschap trokken s avonds, voorafgegaan door trommelslagers en mei een banier-drager, die aan een stok een flapperend zeildoek droeg, waarop een drinkebroers-kan was geschilderd, door Kalverslraat, Nes, Nieuwendijk en Burgwallen, schreeuwend en tierend, zooals het dronken lieden „betaamt", en zetten de burgers, zelfs onder be dreiging van "knuppelslagen en messte ken, de noodige penningen af. Zij ont zagen zich zelfs niet hier en daar ra men ©11 deuren te rammeien om de ont stelde bewoners tot offeren te dwingen Een „Algemecne Politieverordening met de zooveel honderd artikelen, waarin hel „Hel is verboden"' wordt geleeraard, bestond in die, dagen nog niet en bijal dien er al iets van dien aard beslaan mocht hebben, dan waren blijkbaar bnrgemeesteren der stad niet hun hoofd commissaris en agenten pardon, men noemde ze toen „Schout en zijn rak kers" niet in staat die verordeningen te handhaven, want in eiken Vasten avond-tijd liet dit „Droncke-gilde" zich weer gelden en haalden de leden hun oogsl binnen om den naam hunner Vereeniging daarmede eer te kunnen aandoen Blijkbaar vond toch een deel der bevolking er genoeg vermaak om niet te hard op ontbinding der Ver eeniging aan t© dringen."' Tot - dus vertelt Ter Gouw verder in 1-194 dp initiatie tv an burgemeester Dirk Ruysch, gepoogd werd een soort gelijken optocht voor 1495 te voor komen Met dit doel voor oogen richtten burgenieesteren een verzoekschrift tot den landsheer, den aartshertog Filips van Bourgondiè in de geschiedenis als Filips <ie Schoone bekend en aan dal verzoekschrift gevolg geveilde, vermoedelijk omdat deze landsheer Am sterdam te vriend wilde houden, aange zien liij nog wel eens geld uil do stad noodig zou kunnen hebben, vaardigde hij een Perkamenten Brief uit, waarin hij burgenieesteren gelastte in liet lm sin van 1495 desnoods met geweld aan de gewoonte van dil „Droncke-gilde" een einde te maken En mei dieu Brief gewa pend, afgekondigd dpor de stadsomroe pers .durfden burgemeesteren en schout en rakkers op te treden en was er géén „Droneke-gilde"-oplooht met den aan-1 kleve van dien in het begin van 1195 Dank zij den eersten „afschafferFilips den Schoone, was hel voor goed uil mei i dit zotte volksvermaak. "Wat niet wegneemt, dat men sedert dien te Amsterdam nog wel andere volksvermaken heeft gehad, die niet ge tuigden van de verzachting der -zeden en andere, die bewezen hoe zot het vermaak is, dat velen zoeken. Zelfs is voor 't laatste hot bewijs ook nu te geven uil do jongste weken Wij hebben te Amsterdam een Dada-voorstelling ge had, de faam Was don uitvoerenden van dezie nieuwe zotheid reeds vooruitge sneld on honderden en nog eens hondor den verdrongen zich om deze beroemd heden in „Bellevuc" te zien, wilden er garme hun daalder en meer voor offe ren. Die geheele vertooning was éón aaneenschakeling Van nonsens en het publiek vermaakte zidi door schreeu wen en tieren jegens degenen, dF zeker in lutn vuistje gelachen zullen hebben 0111 de levenmakers, welke hun drinkebroer, jaar in, jaar uil, meer dan vier eeuwen later in dezelfde stad raakt aan andere vermaken Tengevolge van den invloed der beschaving en ver zachting der zeden? Zekor voor een deel, doch misschien nog meer onder den invloed van uitgebreider en stren ger gehandhaafde politie verordeningen Hel is nog zoo héél lang niet gele den, dat een groot gedeelte van liet Amsterdamsche publiek zich dol ver maakte met het wreedc paling-trekken in de^ grachten van de Jordaan, zoo zelfs dal in den zomer van 1886 het optreden der politie tegen dat vermaak de directe oorzaak is geworden van hel toen plaats gehad hebben palingoproer Ik weet wel dat er nog andere oorzaken voor de relletjes van die dagen geweest zijn, dan alleen dat verbod van paling trekken, maar toch t verbieden van zoodanig „\ermaak" was eanleiding ge nocg tol heigeen toen gebeurd is. Met hel einde van het palingorroer was ook liet paling trekkerij-vermaak voor goed uit In dienzclfden lijd had men in hel hart der stad, in de Nes, plaatsen van vermaak, die niet van hooge beschaving getuigden. Ik herinner mij nog heel goed die drink- en dansgelegenheden, die café- chanlants van twijfeiachligeu aard, waar s avonds de portiers-uitsmijters de voor bijgangers luide lot binnentreden nood den en daarbij even aan het koord dei- toegangsdeur trokken 0111 een blik te gunnen in do zaal, waar het bach anaal mei „schooncn" van twijfelachtig allooi reeds in vollen gang was De Nes had toen zijn grootc aantrekkelijkheid op dergelijk gebied, zijn kroegen cn tingel langels, ook zijn wal nog de besïe en veiligste plaats was en waar o a een Solser de menschen trok en deed lachen en dan nog bjj' het andere einde dier straal den „Frascati -schouwburg met zijn operettes Al die soort vermakelijkheden zijn ver dwenen ook in dit genre kwam geleide lijk meer deftigheid. De Nes-Gelegenhe den maakten allengs plaats voor vermaak en ontspanning wordt verlangd, diep is doorgedrongen Zoolang geconstateerd moet worden dat voor goede looneelspeelkunst 'lechts een klein publiek te vinden is, zoo lang de beste artislen op muzikaal gebied vaak met groote moeite slechts een be staan kunnen vinden; zoolang de „.rieze- ligste" bioscoop nog den grootsten toe loop heeft en duizenden guldens cooffcrd worden voor hel bijwonen van voetbal wedstrijden en wieler-wedstrijden, die zooveel uren, zelfs dagen van uithou dingsvermogen eischen, kan niet gezegd worden, dal ten aanzien van he'geen ge vraagd wordt voor vermaak en ontspan ning, liet volmaakte is bereikt En ware en geen politic-verordeninp, die „ver biedt", men zouten aanzien van hetgeen •ermaak genoemd wordt, nog veel zien gebeuren, dat in vroeger ecuwen als ge bruikelijk gold Men heeft in de latere paar jaren van sommige zijden hooron afkeuren, dat in de politieverordening een bepaling be staat, die het geven van dansgelegenheid in lokalen, waar men gelagen zet en dergelijke, verbiedt „waarom do men schen zich in dergelijke lokalen niet mo gen vermaken met een onschuldig dans je?" wordt gevraagd Fr kan zeker niets worden ingebracht teji'en een „onschuldig dansje", doch hel is maar de vraag, welke beteekenis men aan het woord „onschuldig" hecht ten aanzien van open bare vermakelijkheden Zoo veredeld 'ijn de zeden nog bij lan(ie na niet, dnt „het is verboden" ten opzichte van he'geen vermaak dezer massa betreft, gehóól uit de Amsterdamsche pobtieverordening kan 'erdwijnen Er zijh hier en daar nog „Fijipon de Schoone"' noodig SIN! SANA KWALITEITSSIGAREN Q- IQ-12-15 CENT, j (Ingez. Med geld hadden geolferd en zij zullen zeker j n-lRUNV geiirc vermakelijkheden, onder den hebben gedacht „mundu, vult deepciul iU.iu.llinri,.h, „ie hm, dus houd ,0 voor don mal on slnjk horoiklou onder I nt. van hun duiten op Mof. metres onder dc j met zijn gezelschappen zon m 11U cn voorgaande ,aren dc lor<le zotten ,dic hun geld ophravhl™ m Ctoir,,,, en I.oui- selte b.v. met hun „musie-hall'"-liederen van het Amster- oudere dtvtwn, die hun geld offerten f gooslclhijten n-nren -elke on- damsche publiek Maar ook die speciali teiten en die „music-haU"-aanlrekkolijk- hedqn verlorenlangzamerhand hun be- Sedert" diePl^rondke-gildc -optochten koring Het ver m aak-zoekende publiek heeft de Amsterdamsche burgerij allerlei kreeg «smaak in hedereii-voorcb soort andere vérmaken gekend. Daarom aooger kunstwaarde <1 aan andere potsenmakers, der een onbegrijpclijken nieuwen naam Dadaïsten optreden die welke waren de jaarmarkten of Kei-mis sen natuuurlijk de voornaamste cii xn Latere jaren de eens zoo beroemde „Hartjes dag", een verbastering van „Hertjes-dag", omdat het de opening van de hertenjachten in de grafelijke hos- schen builen Amsterdam tieteekende, waarbij volksfeesten niet ontbraken Bei de feesten ontaardden meer en uic°r, met liet gevolg dat in 1875 de Vnvter- 5damsehe Kermis werd afgeschaft slechts eenige kramen er van bleven, in het voorjaar nog over op een paar stads pleinen en de Hartjesdag, die hel nog jaren en jaren heeft uitgehouden, ver liep ook gedeeltelijk \*an jaar tot jasr en ev is thans niets meer dan een bitter schijntje van over gebleven De zeden zijn verbeterd de bachanaliën van kermissen en „Hartjes-dagen" zijn niet meel" van onzen lijd de Am sterdammers waren allengs gewoon ge- ■re special ileiten gaven cn liet vond die in de huidige „cabarets", bij degenen, die thans met h un grootmeester op dil gebied, Pisuisse, aan het woord zijn. Aan den anderen kant echter wendde hel Amsterdamsche publiek zich, even goed als elders, hoe langer hoe meer af van het sciiouwburgtooneel, doordat de steeds in aantal, in omvang, in luxe toe nemende kinemn- of bioscoopgele^enhe- den een gcweldïze aantrekkelijkheid op de massa kregen, tot eroot nadeel der tooneelspo'elkunst, die moeilijke lijden be leeft De zeden zijp verzacht; het ver maak door de Amsterdammers thans ge zocht, is ontegenzeggelijk van hooger gehalte dan dat h elwelk men een dertig?, veertig jaren geleden zocht, maar toch kan nog bij lange na niet gezegd wor den, dal bij de groote massa de verede ling ten aanzien van datgene, wal tot ZEVENGESTERNTE, Roman door Margaretha Böhmf. N**r het fiuitsch door G. M. de W. (Geautoriseerde vertaling). Si) „Moet ik het dadelijk lezen, Peter? "Wat is het?" „Het is het koopcontract van het huis op jouw naam en een schenkingsacte voor. den inventaris. Je bent nu in je eigen huis; alles wat er m is, behoort je toe, en ilc heb hier eigenlijk niets te maken „Peter! O Peter „Bon je er blij mee? Dat had ik wel gedacht Ik ken je practischen aard. J© moet or Alfons echter ook voor be danken. Het huis heeft van verleden jaar af leeg gestaan, maai' zoolang! ik alleen was kon ilc er niet toe besluiten. Acht of0* V°°r ons Huwelijk is de koop ge- Moten. Het moest een verrassing voor je rijn en Al Pons heeft de taak op zich' ge nomen (gedurende onze reis voor dever- huixiug to zorgen en het hier in te richten. Heel eenvoudig was dat nu juist niet. Maar hij heeft zich bepaald uit stekend van zijn taak gekweten." „J© bent veel te goed voor mij I .Te be derft my." Zij kon haar tranen nau- wolljkb inhouden. Het was al te veel. Op de huwelijksreis had z^f iederen dag, ITT DE PERS. De daling van 1 rinckoers In de Vubrick „Van de Beursin het weekblad „De Vrijheidwijdt I-Ton sac een artikel aan „Wisselkoers zorgen" en schrijft daarin o.a Tc Parijs beert dc hernieuwde daling van 1 nationale ruilmiddel een fcrmeele storm doen opsteken in de pers, en men heeft daarbij vrijwel uitsluitend de oor zaken willen zoeken in allerlei geheim zinnige manipulaties van Duitsche zijde. Of er inderdaad gegronde reden bestond voor die veronderstelling i-> moeilijk uit te maken. Dat de Duitschcrs bij wijze van economisehen tegenzet tegenover de dwangmaatregelen, waaraan zij in het Roergebied zijn blootgesteld en die eer lang hun fnuikenden invloed moeten doen gevoelen in heel het Duitschje be drijfsleven, er niet tegen op zouden zien om, indien z\j er He macht toe hadden, liet devies van den gehaten tegenstander naar beneden te halen op een «ogenblik dat behalve niaterieele ook psychologi sche factoren de positie vai^ den franc steeds verder in het gedrang brengen, is niet onwaarschijnlijk Evenwel behoeft men nog niet aan hel bestaan van een dergelijke geheimzinnige aclie te geloo- ven om een verklaring te vinden voor voor den veroutriistenden achteruitgang waaraan de franc tot voor enkele dagen heeft bloot geslaan In de eerste plaats ;s het best mogelijk, dat een geduchte stoot aan het Fransche devies is toegebracht door aanbod van francs voor Duitsche rekening, niet in de erts te plaats le« doel hebbende een manipulatie -p de wisselmarkt, doch de verrekening ven een handelstransactie, bestaande in aa» koopen van steenkolen en grondstoffe* in het buitenland, die in vpvstrrlcto mat» noodig zijn geworden nu Duilschland do< r de omsingeling van het Roergebied van zijn belangrijkste hulp! ronnen be roofd is Niet onwa-r "hjjnli,ik worden voer een dergelijke transactie de Trant» waarover men de oe schikking had, om gezet in ponden om op die wijze d© sonderingen van hel buitenland te vér effenen De rijzing in het pond sterling die de laatste dagen vooral ten onzent van een ongewone heftigheid was en Je aandacht van de eveneens toch wel be langrijke hernieuwde rijzing in dc u koers van den Amcriknanschen dolrir eenigs zins afleidde, zou daarmee dan tevens ten deele een verklaring vinden Nochtans is ok it 'echts ."en ver. n derslelling Dat er -mdcre, trouwens reeds langer dan vandaag of gisteren werkende krachten zijn, riïot in l bui tent and, maar in Frankrijk zelf, de ce* drukkenden invloed op den "*ranc bob ben, blijkt meer te zijn dan een bloote veronderstelling. De Engolsche Econo mist, anders zoo omzichtig met het uitspreken van een meening ten aanzien van het toekomstige, koersvr rloop in wis scl- of fondstfnnf&ï*^ zin.vpeettjri r mt-t een enkel werd op in zijn jongste 'over zicht. Na do sterke depreciatie en hel daarop gevolgde herstel h- bobben nage gaan der de Fransche en dc Belgische valuta's merkt het blad,.op „Het is evenwel onmogelijk om eepig- ver'rouwen te hebben in de duurzaamheid van ilil herstel, vo; ral daar er zich :neer en meer teekenen va' rdocn 111 beide landen die wij-zen op de begeerte om over te stappen van don franc 111 v.Dutas van grootere stabiliteit De uitlating van hel Engelsche weekblad staal niet op zich zelf Ook van andere zijde hooft inen r in Engeland op gewezen, dal. afgezien van overwogingen ten aanzien van fïi nan.ieele poVrtiek. van handels cn bo talingsbalans, in hoofdzaak psychologi sche factoren reeds sedert geruimeu tijd de waardeering van den Fransche» IVam- en in min of meer gelijke maten ook vr.11 den Belgischen bepalen, om ten slotte den politieken invloed, die zich nu 11 zonderheid in den vorm van het Rooi conflict doet gelden, niet te vergeten. Wat de twee eerstgenoemde invloe den de financieele politiek en do kan delsbalans aangaat zou de toestand, vol gons sommigen, enkele lichtpunten ver toonen, waarop men dan ook van Fran sclie zijde niet heeft nagelaten, vooral tijdens de opzienbarende daling van dc vorige week, de aandacht te vestigen Wet worstelt de Fransche staatliuishou ding mei 'n gestadig toenL'mend tekort op de begrooting ,dat in de laatste 3 rron ach te 1 eenvolgens 20 7. 21 7 en 21 mil liard bedroeg, maar men heeft er mot ze keien trots op kunnen wijzen, dat dit bijna ieder uur het bewustzijn gehad, dat zij plotseling een zeer gelukkige vrouw geworden was. De reis door Ita lic, dc Middellandsche Zee over naar Egypte, het verukkclijk, welbehagelijk ge voel dal liaar steeds vervulde, het dage- lijksch samenzijn met een man, dien zij van dag tot dag meer begon lief te hebben en te vereeren, dat alles was zoo wonderlijk -geweest, dat zij zich nóg meer geluk haast niet indenken kon. Maar deze verrassing was het toppunt. Reeds als klein kind had zij de men schen benijd, die een eigen tehuis had den. Zij zelf had er nooit een gehad, Haar kinderjaren had zij doorgebracht op een stoomboot, en haar latere plee; moeder had tot het laatst toe zooveel lust in zwerven gehad, het zal haar te zeci' tn hel bloed, dat zij het nooit lang op óén plaats kon uithouden. Het was een eeuwigdurend reizen en trekkeneen jaar in Duisburg, toen een in Keulen, een in Godesberg en eindelijk twee jaar in Dusseldorp Daarna volgde liaar stu diejaar in Berlijn en toen liet zwervend tooneelleven. Nu bad zij eindelijk een eigen tehuis. Als een kind, dat zijn SI. Nicolaascadeau- tje bekijkt, liep zij van de eene kamer naar do andere, bleef voor de glazen kast met den kostbaren inhoud staan, streek met een zekere teederheid ovór meubels en gordijnen, bewonderde meu bels en platen, steeds vervuld van het bewustzijn „Van mij! Dat is alles mijn eigendom. Mijh tehuis." De beide mannen sloegen haar lachend gade Schilling nam spoedig afscheid. Hij had nog' dringend noodig werk, beweer de hij Buitendien moest een echtpaar den eersten avond in hun eigen huis al leen gelaten worden Dat hoorde nu een maal zoo Toen hij vertrokken was, begon het echtpaar de massa brieven, kaarten en telegrammen die gekomen waren, door te zien. Zij hadden zich de brieven in dc maanden van hun afwezigheid niet laten opzenden, de meesten waren dus van half September. Peter sorteerde de brieven en legde die van dc familie, ter zijde, om die het eerst te lezen. Evenaars hartelijke brief opende de rij. Toen volgden de ijskoude gelulcwenschen van Bramibcrg. Daarna het zoetsappige briefje van Virgin ie vol geaffecteerde uit drukkingen Lena schreef slechts een kort briefje, lief en eenvoudig Zij gunde haar zwager liet korte geluk van harte dat zijn jonge vrouw eigenlijk nog tot de familie Zevengesternte iiehoorde, scheen haar een gelukkig voorteelten toe In den zomer hoopte, zij haar jong schoonzusje aan den Rijïi Ic mogen be groeten. Toen een paar regels van Lo- dewijk Zevengesternte Hij feliciteerde zijn oom mei de nieuwe tante, die hij waarschijnlijk spoedig zou Ieeren ken nen, want hij had 0111 de waarheid gestand te doen meer door een ver bazend gelukje dan door eigen verdien ste liet examen ex- goed afgebracht en zou precies op 15 October op het kan toor der firma Kolberg en Zonen aan wezig zijn. Inge schreef er een paar re gels onder „Vandaag over drie weken ga ik naar Thüringjen Ilc verheug1 er mij op, maar ben toch een beetje ban;'. Oom. ik kan mij li haast niet voorstellen als getrouwd man Wanneer mag ik u een bezoek komen brengen1 Ik heb er •eel over nagedachl hoe ik ooit mijn eigen brood zal kunnen verdienen. Lie ve beslc Oompje, ik geloof niet dat dc betrekking van hulp in de huishouding of keukenjuffrouw heel veel geld in het zakje brengt en ik geloof ook niet dat ik er geschikt voor ben. Toch zal mijn best doen, cn ik hoop dat mevrouw Ncumann tevreden over mij zal wezen, Veel groeten aan u en aan de nieuwe tante. Uw Inge". Peter reikte zijn vrouw den brief „Den jongen zullen wij morgen dadelijk eens, hier lalen komen. Dat is een stijfkop, ze ik je. Ik wou hem' voor het machine' ak opleiden om hem later in de fabriek te nemen. Mij dunkt, dan had hij een 11100 kans, dal begrijpt iedereen. Maar hij wil niet. IIij heeft geen lust. Mij dunkt, dan had hij een mooie kans. Hij wil koopman worden Daaraan herken ik, dat hij aan het geslacht Zevengesternte behoort. Mij had iemand tien millioen kunnen voor leggen en ik had er toch voor bedankt koopman te worden." De volgende brief, deze was gedateerd midden October, was san Maria Braun berg Zij was nog altijd met Fientje ia het Ursulinenklooster Of men oom had 'géschreven wat er thuis was gebeurd vóór haar vertrek naar T.? Zij zou daar maar niet op terugkomen in oen brief, die toch hoofdzakelijk geschreven werd naar aanleiding aan de geluklcite gebeur tenis van zijn huwelijk, waarmee zij e» Fientje hun hartelijk feliciteerden Hel alles heel moeilijk geweest, maar langzamerhand begon /ij zich in het on- 'oranderüjke te schikken Fientje voet- de zich heel gelukkig bij de oerwaarde zusters, maar zij. zelf had dezen keer langer lijd noodig gehad om te wennen in liet gastvrije klooster, waar zij vrooger al meermalen geweest was. Hel is merk waardig lioc een inwendige ervaring iemand veranderen kan. bijna binnenst© buiten keenen Zij bad vroeger zooveel plcizier gehad in mooie handwerkjes. Fientje was op 't «ogenblik bezig voor neef George een misgewaad tc bordu ren; zij moest er zelf eigenlijk de bree de, fijne kant voor maken. Maar het was haar onmogelijk liaar aandacht te bepa len bij dat fijne, lastige werk Zij koa trouwens niet lang, meer op dezelfde plaats blijven zitten Het was een prik kelend gevoel of er millioenen naaldea in haar bloed slaken en dc gcdachteal deden haar gloeien ©11 benamen huw den adem, zoodat zij plotseling; moest op springen en zich bewegen om niet !e s! ililcen

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1923 | | pagina 1