II
jVo. 297
Zaterdag 16 D«eember 1922.
108* .Jaar
gang
BINNENLAND.
fUllLETON.
BBS» -
Dit numimer bestaat uit TWEE bladen.
EERSTE BEA1>.
Abonnementsprijs per kwar
taal:
op de buitenwegen om Middelburg, en
voor de andere gemeenten p, post f 2 50;
voor Middelburg eD agentschap Vlis-
J-'ngen f 2.30;
weekabonnementen in Middelburg 18
üent per week.
Advertentie n: 30 cent p. regel,
ingezonden Mededeelingen: 50 cent p.
regei. Bij abonnement veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen:
van t7 regels f2.10, elke regel meer
30 cenL
Kleine advertentiën niet
grooter dan vijf regels druks en waarbij
is aangegeven dat zij in deze rubriek
moeten geplaatst worden, 85 cent bij
vooruitbetaling. Advertentiën onder
brievan of bevragen bureau dezer cou
rant 10 cent extra.
Bewijsnummer 5 cent plus 2 cent voor
port per stuk.
Advertentiën moeten, willen ze nog in
oes blad van dienzelfden dag worden
Opgenomen, uiterlijk 12 UUR en des
ZATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan
ons Bureau bezorgd zijn.
Aangesloten bij den Post-, Cheque- en
Girodienst onder no. 43255.
IN EN 03S J>E HOOFDSTAD.
V.
De „longen" der groote stad.
Daar wordt hier de laatste weken erg
veel over ons Vondelpark geschreven en
danig voor gebedeld ook. De beheerders
tot den Amstelveenschen weg en zoo gekregen. In het Oostelijk deel d©r stad
gebracht op de tegenwoordige grootte, het Oosterpark, zich aansluitende aan de
Do naam Vondelpark werd eerst gebo- sedert een aantal jaren ontruimde Oos-
ren, toen in 1867 het standbeeld ter na- terbegraafplaats; het Westerpark buiten
gedachtenis van den grooten Amsterdam- de Haarlemmerpoort; het Sarphatipark
sehen dichter daar werd onthuld. in de „Pijp"; hel Wertheim-park, datgene
De geschiedenis van het park leert,wat jaren en jaren geleden de Parktuin
van het Ainsterdamsche „Bois de Bou- dat de iaalste vergrooting na 1866 tol was en waar eenmaal de Stumpff-concer-
logné" dien naam werd er bijna zestig stand kon worden gebracht door nieu-1 Uui vermaardheid hadden. Maar behalve
jaren geleden bij de opening, ietwat we giften van belangstellende burgers,dan het Oosterpark, dat alleengs een
overdreven, aan gegeven konten dui- maar ook door het feit, dat degenen, die j mooi stuk stadstuin is geworden, hebben
groote trom wordt flink en niet zonder
den verkoop der gronden langs het toen- in zij gelegen zijn. Het Vondelpark is en
ntaligc Schapenburger pad thans Vos- j blijft nog immer een onder de grioote
siusstraal -- gronden, waarop de Pieter open plekken der hoofdstad en dat staat,
Corneiiszoon Hooftstraal, in de wande- eigenaardig genoeg onder particulier be-
omdat er in 'n groote stad niet genoeg I ling de P. C. genoemd, is verrezen. -stuur en moet door vrijwillige bijdragen
flinke open ruimten kunnen zijn voor I Hel is dit jaar een halve eeuw gele-1 'n sland worden gehouden, ligt daar
degenen, die in al die duiventillen, alias'den, dat de „Burger Bouwmaatschappij" ao8 ajs. ®ea merkwaardig stuk „particu-
succes geroerd. Ik heb er niets op te
gen; ik heb ook met vreugde mijn be
scheiden steentje aangedragen, allereerst
bovenhuizen, opgesloten zitten als in
kooien, frissche lucht en natuur zullen
kunnen genieten, maar ook omdat ik
toch nog eerbied gevoel v-oor degenen,
die zooveel tientallen jaren geleden hei
initiatief namen om de hoofdstad met
een park te begiftigen, en Amsterdam aan
hun nagedachtenis ook wel verplicht is
werd opgericht, met het doel „goede j}iev initiatief ten bate van iedare&n
woningen te stichten tegen matigen prijs" 'n onzen lijd, waarin men zoo gaarne
precies zooals in onze dagen zoovele aIles wat de geheele gemeenschap ten
maatschappijen of gemeentebesturen het j Sordc moet komen, „annexeert en on-
doeu of althans beweren te doen en df' beheer der overheid slell. Niet al-
het was die maatschappij, welke op die "jd me'- evetl groot succes en niet steeds
langs het Schapenburgerpad gekochte met die financieele resultaten, welke een
gronden op 10 Mei 1872 de eerste drie 'particulier exploitant er zeker uit zou
te zorgen, dat hun stichting behouden blokken der perceelen aanbesteedde, die weten te halen. Maar zqo heet het dan
EEN WOuNINGBOUVVVEREENIGING.
GENAAST.
De Coöp. Woningbouwvereeniging Luc-
tor et Emergo, die op een aan de Wol-
maransstraat, Boerenstraat, Kempstraat
eri Bloemfonteinstraat portiekhuizen heeft
getouwd op erfpachtsgrond en met voor
schot van de gemeente, heeft tot nog"
toe geweigerd de huurprijzen te ver-
hoogen, nadat B. en W. daarop her
haaldelijk hebben aangedrongen.
B. en W1. hebben hiervan den ge
meenteraad in kennis gesteld en mee-
nen, dat. de Bouwvereeniging ,door van
de bewoners der onderhavige woningen,
de tegenwoordige, betrekkelijk lage hu
ren te blijven vorderen, een onbillijk
heid begaat tegenover alle andere wo-
ningtouwvereenigingen, voor welker dik-
wijls veel kleinere woningen hoogere
huurprijzen betaald moeten worden.
Hoewel geen frauduleuze handelingen
■geconstateerd zijn kunnen worden, is
de indruk van den gang van zaken
Wij de Vereeniging van dien aard, dat het
oordeel over het in het afgeloopen jaar
door het bestuur gevoerde beheer niet
anders dan zeer ongunstig kan zijn.
Op grond van een en ander zijn B. en
ÏW. daarom van gevoelen dat de exploi
tatie der woningen niet langer in han
den van deze vereeniging behoort te
blijven en achten zij het alleszins wen-
schel ijk, dat de gemeente er zoo spoe
dig mogelijk toe zal overgaan om, alle
bezittingen met de daarop rustende
lasten en verplichtingen en alle schul
den der vereeniging gezamenlijk: over
te nemen tegen uitkeering van een be
drag, gelijk aan het door de leden der
vereeniging gestorte kapitaal, en vap
een bedrag van f 1000 voor liquidatie-
kosten.
en goed onderhouden blijft.
En toch en toch rijst wel eens de
vraag als men op die groote trom zoo
hard hoort slaan: is het wel juist, dat
zulks moet geschieden? Is het wel in or
de, dat een openbaai- stedelijk park mei
openbare wegen onder beheer staat van
particulieren, die er voor bedelen moe
ten? Behoorde het niet tonder het bó-
stier te zijn der overheid, even goed
als andere parken; zouden de huidige be
stuurders niet veel verstandiger gedaan
hebben, als zij tot het stadsbestuur had
den gezegd
houd van
de latere P. C. zouden vormen.
Ik heb nergens gelezen, dat dit vijf
naast dien financieelen kant der open-
t_ bare bedrijven heeft men de sociale
lig-jarig geboortefeest ergens is herdacht, kwestie voor de ambtenaren en werklie-
wat ook maar heel gelukkig is geweest den> die e^aaa annex zijn en hun be-
wanl die houwers d^r ter plaatse heb- 7°rde" do0;1' de gemeenschap
ben Amsterdam geen grooten dienst be- ^ter behartigd, dan een Particuliere on-
wezen. Hoe zij er toe komen konden om derneming hel m den regel doet of kan
daar buiten - want het was er toen doen' HeJ 's hlfr niet ?laats ,om die"
builen, op hetgeen nu de, ook reeds °P dit oude vraagstuk m te gaan,
vol-gebpuwde museum-terreinen zijn, :inaai' ©penbaie wegen en parken zijn
graasden lustig de koeien in weiden en
itoch nog iets anders dan economische
langs slooten - dergelijke leelijke hoogc bedrijven en of die nu wel onder par-
ge huizen le plaatsen, is eigenlijk een Hcuher bewind behooren is een vraag,
-egd: „ziet eens hier, dat onder- wadset Hadden zij er een aangename fjelkeu dooJ wejnl^n, *iet 'a zal wof"
an hel park is ons te machtig breede straat van gemaakt-met aardige du" beantwoord. Dat een; zoo groote
;n; het publiek geeft er uit vrijen villa's, zij^zouden er een fraaie - om ge-istad al? Amsterdam in het Vondelpark
wil niet gènóeg voor en dat gebedel ving geschapen hebben en bovenal zij
SINI SANA.
stuil ons tegen de bórst. Onze vtoorgan- j zouden hebben voorkomen, dat hun voor- ;beid staand openbaar terrein heett, is
gers en wij na hen hebben jarenlang i beeld gevolgd werd, en allengs aan gene daarom des te merkwaardiger,
ons best gedaan; wij' hebben er de eer j xiide van die weilanden, de huidige inu-
van en blijven die ten eeuwigen dage j sëum-lerreinen, in de IJ IJ-buurt of tewel
houden nu moeten jelui, gemeen- j Pijpbuurt, dat afschuwelijke stadsdeel van
tebestuurders, het maar verder doen. De- J modernen bouwtrant verrezen is. Slecht
genen, die ons vrijwillig niet steunden,voorgaan deed daar, jammer genoeg,
of ze moesten er boe opgezweept worden slecht volgent
dat was de meerderheid moeten nu i.;n daar achter die nieuwe, lange P.
maar -gedwongen, d. i. uit de belasting- j c. lagen de terreinen, waarop het Riiks-
penningen, medewerken tot onderhoud museum is verrezen; waar in 1884 de
van hetgeen een openbaar stuk grond ge- wereldtentoonstelling- werd gehouden, j
worden is."
STUKKEN VOOR HEN GEMEENTE
RAAD VAN MIDDELBURG.
W e r k verscha f f i 11 g.
voorstellen, dat het er eens zóó heeft uit- j gebruiken voor uitvoering van een aantal
gezien.
van
In de vergadering van 25 Octotjer
waar in 1895 nogmaals een groote ten- 1922 werd voor gemeentelijke werkver-
Ik weet wel dat deze woorden eenigs- toonstelling met een oud-Holland is ge- l ,sicbaffing een voorloopig erediet van
zms als ketterij in de ooren klinken van weesl, slond de onooglijke waskaarsenfa-j 3000 toegestaan terwijl B. en \V. in
die ouderwetsche Amsterdammers, die j brielc met haar de omgeving vaak ver- j hun voorstel, aangenomen in de raads-
nog sterk aan traditie hechten en nog viol j pestende geuren, die eindelijk is verdwe- vergadering van 15 November 1922, te
eerbied opzien naar de afstammelingen nen men kan zich bijkans 11 iel meer ke^nen „aven bedoeld erediet te willen
dier patriciesche families, welke het park - - - -
stichtten, maar het is toch een feit,
dat ze de laatste weken meermalen hier
en daar besproken werden, en dat er
voor die redeneering 100k wel een en
ander te zeggen valt.
Op dil oogenblik heeft het er alles
van of de bestuurders van het park
zullen de sommen, die zij behoeven, wel
bijeen krijgen, maar hiermede is niet
gezegd, dal zij daarmede dan ook vioor
goed geholpen zullen zijn en dan zal
ten slotte toch het eind moeten wezen,
dat het park onder stadsbeheer zal ko
men.
Hoe is het in dat gedeelte der stad
niet veranderd sedert de landerijen bui
ten de Leidsche Poort in 1864 Moor
een gedeelte veranderd werden in een
park, dat in Juni 1865 door de Veree
niging voor een Rij- en Wandelpark vioor
het publiek geopend werd. Tot tweemaal
loe is het later vergroof eerst in 1866
tot de beleende boerderij, later, in 1877,
werken, vermeld sub 2e op den ook
Gelukkig, dal men hel aan dien kant dgor ons opgenomen staat, zulks te hun-
n liet Vondelpark bij die eene en eeni- ner beoordeeling, en gelijktijdig aankon-
ge P C. heeft gelaten en latere gemeen- digden dat z{js na opwerking van dat
tebesturen althans gedaan hebben, watvoor!oopiü erediet, bij gebleken noodza-
zij konden om te vóórkomen, dat die mu- j keli;kheid en mede sëlet op den stand
seum-terreinen niet in den trant van de i der werkloosheid, niet een nadere cre-
s lichters der nieuwe straat zijn vol ge- j diet-aalm-age tol den raad zullen komen,
bouvvd; gezorgd hebben dat daar al- Sindsdien werd epn fcegin gemaakt met
thans een oneindig beter gehalte van uitvoering der werkzaamheden:
woningen en grootere gebouwen van
openhaar belang is verrezen. Schoonmaken en gedeeltelijk vei groo-
Maar hoe het oók zij', in deze dagen nu len vaa bet riool in de unpie ïui. -
men zooveel dioelom het Vondelpark stcaathet schoonmaken van e noo
op de been te houden, mag oolc wel reerpakhuizenstraat, Gists laa v,.n
eens worden bedacht, dat de stichtingden Bleek en in het teuem ac i ce
van dal park in elk geval ook het begin i Verwenjlstraat; het schoonmaken van
is geweest van de enorme veranderingen diverse slooten: Jodiengang, la van
en nieuwe stad-stichting in die omgeving, Ponsen, Nadorst en Seis weg enz., ie
etc»as
VAN RENE BAZIN,
Lid van de Fransche Academie.
die van de daad der park-stichters het
directe en indirecte gevolg zijn geweest.
afsteken van de 'bermen langs den
Nieuwen Vlissingschen weg en oplioogen
Sedert heeft de hoordsiari allengs, zoo- van een gedeelte berm langs de bestra-
als men ze gaarne noemt, meer longen" bng aldaar.- het opzetten en vorkanten
van de bermen langs de Heerengracht
en den Verrschen Singel tusschen Dam
poort en Veeroehe brug; het kloppen
van steen voor verbetering van
verschillende wegen; het maken ©n
leggen van betonplaten langs Blauwen-
dijk en N. Havendijk; het spitten van
plantsoenen waaronder ook te begrijpen
het omleggen van enkele gedeelten ga
zon en aanleggen van enkele perken;
het schoonmaken en verven van paal
tjes langs de wandelwegen; het schoon
maken en verven van de brug in het
jaagpad bij de mestvaalt.
Om'die werkzaamheden geheel te kun
nen voleindigen zal in totaal èene som
van rond f 10000 noodig zijn.
Zonder de yerleening van een uieuw
crediel zou dus de gemeentelijke werk-
verschaffinga lleen nog bestaan in verbe
tering der gronden aan den Klevers-
kerkschen weg, en derhalve lifet aantal
te werk-gestelde werkloozen ingekrom
pen moeten worden. Daartegenover zou
dan staan, dat de gemeentelijke uilgaven
voor steunverleening dadelijk zouden
toenemen.
Dit laatste moet zoo eenigszins moge
lijk worden voorkomen.
Op grond van een en ander verzoeken
R. en W. den Raad machtiging tot vol
tooiing der werkzaamheden, alsmede be
schikfc'aarstelling van een desbetreffend
aanvullend erediet groot f 7000.
Naar berekening van B. en W. zal
van laatstgenoemde som nog f 2000 in
1922 kunnen verwerkt worden, weshalve
zij mede een af- en overschrijving op
de gemeante begrooting 1922 voorstellen.
Het irestant ad f 5000 zouden zij wil
len opnemen in de de nota van wijzigin
gen, welke door hen is opgemaakt vóór
de 'behandeling der «emeentc-hegrooting
1923.
Artikelsgewijze he
li and e 1 in g:.
De commissie viih Fiiiafifbiën heeft hij'
zeer vele artikelen der gemeentebegroo
ling 1923 opmerkingen gemaakt en voor
stellen gedaan, die door B. en W. zijn
beantwoord. Het zou ons tever voeren,
al die opmerkingen weer te geven en bo
vendien de duidelijkheid niet bevorderen
Wij bepalen ons dus tot de hoofdzaken.
Bij'cle inkomsten zeggen B. eii W. naar
aanleiding van het voorstel der C. v. Fin.
om de h u r e n van gemeenteperc0©-
len te herzien, dat een herziening van
'verschillende huren door hen zal wor
den overwogen.
De verschillende oosten voor rente
en- aflossing van de ge mee ju t ba
il r ij v e n worden in overeenstemming ge
bracht met de nota gevoegd bij de ont
werp bedrijf she gr 0 otin gèri*
De acht en veertig opcenten op de d i
v i de 11 d en 1 a n t i mh e 1 a s t i 11 g
worden door B. en W., op grond van de
na het opmaken van het ontwerp door
en W. verkregen gegevens, nader go-
namd op f 4500 i'eerderen raming
11011.80. De C. van Fin. had een ver
mindering voorgesteld van f 5000.
De geraamde post van honderd op
eenten op de vermogensbelasting
handhaven R. en \Y. op de raming van
29 000 naar aanleiding van, van des
kundige zijde, verkregen inlichtingen. De
v Fin. had' gevraagd of deze post
niet te hoog wat geraamd. Voorts mei
den B. en W. dal het geraamde bedrag
ad f 430 000 voor H. O. of andere direc
te belasting naar het geschatte inko-
komen zeer waarschijnlijk over enkele
maanden, bij de vaststelling van het
vermenigmldigingscijfeT 1923-1924 nog
wel eeni'ge verandering moeien onder
gaan op grond van alsdan wel maar
nog niet bekende omstandighecb-
33).
34).
De officier had zich gebukt om den
ransel van den grond op te rapen en
vond tusschen aen rommel die te voor
Schijn kwam- een oud aantekenboekje
dat met een schoenveter was toege-
fcunden.
- Het is gemakkelijk te vinden: er is
«r maar één, kapitein.
Dier is hij1criefkaart met het
vaandel van de geallieerden „Lieve
papa" Aardig niet waar!heel
fjjrdig!„lk 2al blij zijn en miama ook
•i z©et het mij voor
-- "Welnu Pierre, denk je ook met ver
te gaan, dezen keer?
Het i« nog niet zoover kapitein.
Hoezoo! En wil je dan aan je
vrouw en je dochter ie oorloglskruis niet
late* zie»?
-- Krijg ik dat dan?
-s- Het voorstel is al weg'; je nroe't
weten dal ik een mooi rapport over je
heb uitgebracht.
Hellequin zag hoe de oogleden over
de bruine oogen neervielen en hioe tus
schen de wimpers twee tranen vloeiden
die de verzwakte wilskracht niet had
kunnen tegenhouden. Hiji zeide niets, op
dat de blijdschap haar vrijen loop' kon
volgen. -Een windstoot deed de vensters
aan de overzij bewegen als een reiziger
die binnen wil komón. De twee mannen
zaten onbewegelijk en stilzwijgend bij
elkaar, terwijl hun gedachten ver van h(et
hoisjpitaal wegdwaalden. Zij zagen een
voorplein van een hofhtede den stoep
van het huis eu een jongó vrouw, die
den drempel afkwam, terwijl een kind
dat haar eerste witte muts droeg, met
uitgestrekte armien den weg op kwam
I loopen, luid roepend: „Daar is papa,
die uit den oorlog terugkomt! Gauw moe
der kom!"
Natuurlijk stelden zij zich de dingen
en de personen verschillend' voor, maar
de ontroering maakte hen opgewonden en
'sprakeloos, omdat het leed van vele
jaren op het oogenblik eindigde en Marie
Quévérne niet een zachte uitdrukking op
haar bleek gelaat, de tinten achter zich
a.".n pol vend nu ook nader kwam en ook
zij de armen uitstrekte.
Toen Pierre en zijn kapitein elkaar
wedervonden in de zaal van een hospi
taalbarak, de een in groote haast om zich
bij zijn troep te voegen, de andere met
koorts te bed den linkerschouder zwaar
als een graanzaak voelden zij meer dan
coil dat er vriendschap tusschen hen be
stond. Gewoon zich zelf te bevelen, nam
de offcerii een schertsenden toon aan
en zedei met een lachje, dat enkel van
de lippen kwam:
Dus zal k spoediig ziekteverlof voor
je vragen? Ik ken den officier van ge-
zondhedi, weer maar gerust!
!Quéverne zag hem nu vian onder zijn
half gesloten wenkbrauwen met een droe
ven blik aan....
Is dat nog niet voldoende?... Neen?..
Ja, nu herinner ik liet mij!... Zet maar
niet zoo'n ongelukkig gezicht. Pierre,
ik herinner liet mij nu ik heb je begre
pen.... Je hebt het mij destijds bijna ge-
j 7.egd weet je het nog? In dc loopgraaf?...
Hij bukte zich.
Je Wen,sellt dat het oude vonnis
worde uitgewischt, voordat je naar Fouês
nanl terugkeert.
De arme lippen glimlachten.
Een ellendige zaak voor je beste
Piei-re' Als een soldaat zijn plicht ver
vuld zooals jij heeft men het recht niet
meer hem te vragen of hij voor 1914 ook
1 een glas te veel heeft gedronken.... Maar
je steil je eer hoog. Je wenscht je titel
zuiver te hebben en de vernietiging van
hel vonnis van het Hof van Rennes om
hel aan je benijders te kunnen toonen.
Het is goed hoor, je zult het hebben!
Fn bovendien een mooi vrouwtje, dat je
liefheeft en dat het je zegt, een lief kind
kind, een groote hofstee, een ooriogskruis
met een ster op de borst, een eervolle
vermelding de achting van alle kamera
den en de vriendschap vian je kapitein
denk eens aan ,zou je dan geen afgun
stigen hebben? Kijk eens, je hebt maar te
teellenen daar op de bladzijde van mijn
aanleekcnboekje... Ik zal den brief van
avond, nog schrijven en hem langs den
"hiöraA'chieken weg verzenden. -Ie zult
daar sta ik je borg voor in binnen niet te
binnen niet te langen lijd de verklaring
van je eerherstel ontvangen.
Hellequin haalde uit de zak van Zijn
chitectonische versiersel van de barak,
in een automobiel. De eerste g©neesheér
had hem begeleid
Ik maak deze conclusie: wou dp.
diep, maar alles is weer op zijn plaats
gebracht: de operatie heeft uw „soldaat
van de 'splinters bevrijd en van de
stukjes wol, die de ontsteking hadden
veroorzaakt, de koorts is aan het- afne
men, binnen zes dagen zal ik hem naar
Chalons laten overbrengen.
Hoe lang zal hel duren voor de
wond geheel is gesloten?
Een maand, misschien wat langer.
Maar de mail is heel gezond. Het zal
gauw gaan
Tot weerziens, dokter!
f „Binnen een maand dacht Hellequin,
rwijl hij het portier van hjet rijtuig
dichttrok, kan ik het arrest van het
Hof hebben. Pierre Queveme zal thuis
komen met het ooriogskruis, een schoon
strafregister en vreugde in zijp hart.
jekker een blok-nota, reikte de soldaat
een vulpen en toen deze in ziijh moei-
lijlke houding onder aan het blad „Pierre Nu zal zijn vrouw bezig' zijn aan hem
Quiverne'.' had gekrabbeld, ging hij weg te schrijven - Arme jongen! Wat was
zeggende: hij blij mij het schrijven te laten zien!
Alles zal terecht komenGa nu Ik -zou hel portret van die dóchter van.
rusten. Denk aan l-'ouêsnant, aan Marie. Fouësnant wet eens hebben willen zién,
en aan .Teanne-Marie. Tot weerziens mijn
held!
Weinige minuten later sleeg Hellequin
voor de deur van het hoispitaal, onder de
kleine kap van planken, het eenige ar-
die mijn dapperen vriend zoo heeft doe*
lijden Zij i,s hem niet waard, daar be*
ik zeker van! Ik heb meermolen zij*
gelijke in Afrika gezien dezelfde flik
kerende oogen, hetzelfde haar, dezelfd*
