Woensdag 13 Oecembei* 1912,
105* Jaargang
BINNENLAND.
Uit Stad en Provincie.
wem
Eq. 294.
MIDDELBURGSCH
B«j dit numtaer behoort e<* B#ro«awel-.
KAMEROVERZICHT.
Tweede Kamer.
Zitting van Dinsdag-
Achtereenvolgens hebben de onder-
«^specialiteiten van de verschillende
partijen gister de houding van him partij
aangeduid ten opzichte van de herzie
ning van de Onderwijswet. En het is
daarbij gegaan zooals we in ons vorig
summer voorspelden: de actie tegen de
verslechtering van. het onderwijls lijeeft
in de Kamer geen onverdeelden bijval
gevonden, maar -wel is van rechts aan
gedrongen op een verandering van het
{stelsel der wet wat de uitvoering der
Ópdèrivïjlslbevredigmg betreft.
Öe heer Ketelaar (V. D.} stelde
S3ch, om het kort uit te drukken, op
öêl standpunt van het petitionement. Hij
was op de hoofdzaken tegen het vvets-
vöoristel.
Haast hem, maar minder stellig, stel
de zich de woordvoerder der S. D. A. R
de heer Gerhard. Ook hij bekriti
seerde het niet-invoferen van het 7de
leerjaar, de grooterè klassen eü het uit
blijven van de niéuwe onderwijzersop
leiding.
Dtórentegen liet mej. Weslterman
w»r den Vrijheidsbond een ander geluid
hooren Zij erkent dat ook op onder
wijs bezuinigd meet worden. Zij betreurt
hel dat het lager onderwijs met een
•evepredig groot deel van de 'bezuiniging
wordt belast, en had liever bezuiniging
gezien op andere punten (schooltoezicht
administratie, schoolgebouwen). Maar
Joch zou zij tot de wijziging meewerken,
al behield zij zich hjaar eindstem nog
voor.
Met de verhooging van het kinderaan
tal per onderwijzer ikan zij meegaan,
mils het niet te ver wordt doorgevoerd.
En van rechts verklaarden achtereen
volgens de heeren Rutgers (A. R.),
V. W'ijnbergep (R. K.), en Snoteck
Uenkemanp (C. H.) zich voor de
verschillende voorgestelde bezuinigingen,
Opeciaai wat het onderwijzersaanM fce-
«reft.
Maar het stelsel der OnderwijisWet '20
werd tevens scherp aangevallen-
Mej- W.este rman bleek geen voor-
rtandster van Öe gelijkstelling van open
haar en bijzonder onderwijs. Zij vond de
wet noodelolos duur en meende dat er
oen andere regeling der kosten tooet
komten. De heer Rutgetfs adviseerde
hel 'bestaande stelsel van vergoeding van
bet bijzonder onderwijs naar het gemid
delde van de uitgtaven Voor het open
baar onderwijls te doen vervangen door
vaste vergoedingen. De heer v. Wijn
bergen bleek ook voor herziening van
de uitvoering van Art. 192 Grondwet. De
heer Snoeck Henkefrnlanfs vond het
echter wel wat overhaast om1 n ureeds
na twee .jaar met een ingrijpende wij
ziging te Willen komen.
Vandaag voortzetting.
Avondzitöng.
Minister van Karnebèek, die tot nu
toe bijna steeds de meest gehuldigde
Minister van dit kabinet was, heeft gis
teravond de ongewone ervaring gehad
van een debat vol kritiek. En het be
perkte zich niet tot de vroeger ook
wei aangeroerde te groote geheimkan-
nigheid die nu 'bijna alle sprekers' af
keurden.
Een der onderwerpen van algemeene
beteekenis was de door den Minister in
zijn M. v. A. gebezigde uitdrukking
dat de te voeren politiek er een moet
wezen niet van neutraliteit, miaar van
.zelfstandigheidDe heer (DreSsel-
h u y s kon zich daar alleen dan mee
vereenigen wanneer in dat begrip zelf
standigheid ook de neutraliteit is' be
grepen. De heer v. Ravesteij'n achtte
achtte dat woord zelfstandigheid een fra
se voor ons rijk, daar wij ons oriënteeren
naar de Britsche imperialistische belan
gen Iets wdt de heer Vlieg e;n ont
kende Maar hij voegde eraan toe den
wensch om die zelfstandigheid meer te
doen gelden ten gunste van de Vredesu
politiek.
Een tweede punt was de verhouding
tof België en de kwestie-Tack.
De heer Dresselhuïjs achtte de mo
tieven, welke ten opzichte van de laatst
genoemde zaak voor de hand liggen, n.l.
invloed van België, het niet willen grie
ven van de overgroote meerderheid van
het Belgische volk, alle ondeugdelijk.
•Wanneer dit onjuist mocht zijh, welke
zijn dan de staatkundige motieven, Wel
ke tot de niet-benoeming van dr. Tack
hebben geleid? Dit kan niet zijn de om
standigheid, dat dr. Tack niet in staat
was om goed Nederlandsch onderwijs
te geven. Spr. vraagt hierover een ver
klaring
Toorts vraagt spr. hoe het staat
met de kwestie der Wielingen. De Minis
ter zegt, dat de onderhandelingen gunsffi-,
jtyc. Waarop wachtte de oplossing eigen
lijk? Die oplossing mocht niet wachten
op de vervulling van de niet te stellen
voorwaarden, dat de Wielingen in hun
geheel aan België zouden worden toe
gewezen.
En ook de heeren Gerretson en
Vliegen spraken hun verwondering
uit over de houding der regeering in de
kwestie-Tack. Beiden hoopten dat de
regeering nog op haar besluit zal terug
komen
Voorts nog eenige onderdeden: een
klacht van den heer v. G ij n over hjet
achterstellen van het Nederlandsch door
onze diplomaten, van den heer Dres-
selhudjs over het te groot aantal ge
zanten, waarvan hij er drie wil afschaf
fen, o.a. die bij1 den Paus; en van ver
schillende sprekers klachten over de wei
nig krachtige economische politiek.
Donderdagavond komt de Minister aan
het woord.
DE MAATSCHAPPIJ ZEELAND EN DE
LUXE SNELTREIN BERLIJN—
HOEK VAN HOLLAND.
De heer Dresfeelbuïjs, lid van de Twee-
de Kamer der Staten Generaal heeft de
volgende vragen gericht aan den minis
ter van watersjtaat:
I. Is het den tojinisjter bekend, dajt
er een contract tus&jchen de Maatschap
pij Zeeland en de South Eastern Railway
Company bestaat en dat die maatschap
pijen tot beider gToote tevredenheid
reeds jaren lang isamfenWerken, zoodat
de voorgenomen verlegging van de route
der Zeeland van Folkestone naar Har
wich uit dien hoofde niet wei te verde
digen schijnt?
II. Is de minister bereid te verklaren,
welke belangengemeenschap er naar zijn
'meening zoude bestaan tils'schen de Maat
schappij Zeeland en de Great Eastern
Spoorweg Maatschappij?
III. Kan de minister mededeelen, op
wiens initiatief de van oudsher zeetf
(voordeelige nachtdienst is toegewezen
aan de Hoek- van Holland—Harwichlijn
en de ongunstige dagdiensjt aan de Zee
land?
IV. Zou de minister het niet billijker
achten, dat als compensatie voor deze
ongunstige verdeeling voor onze natio
nale lijn de luxe-trein naar Berlijn juist
aan. Zeeland ware toegewezen, daar het
bestaan dezer maatschappij thans door.
deze beide te haren nadeele werkende
factoren eTnstig wordt bedreigd?
V. Is het den minister bekend, dat de
Nederlandsche spoorwegen zich verbon
den hebben, gelijkelijk propaganda te
maken voor beide routes, doch dat deze
belofte ten nadeele van de Zeeland ge
schonden wordt door de reclame voor
den luxetrein Hoek van Holland—Ber
lijn v.v., waarbij o.a. wordt vermeld, dat
visitatie der bagage en pasjsencontroie
in den trein geschiedt, hetgieen bij de
Zeelandroute niet plaats heeft, terwijl
de reclamfebiljetten voor den luxetrein
-.eer ten gerieve .van het publiek uren
san vertrek en aankomst vermelden, het
geen bij de recl'a'mpbiljetten voor de
Zeeland niet geschiedt.
Is het in verband hiermede den mi
nister bekend, dat de laatste uitgave van
de Nederlandsche spoorwegen, n.l. „Bui-
tenlandsche aansluitingen Dienstregeling
8 October 1922", in het oog loopende re-
dame beval voor de Hoek van Holland-
lijn, doch dat deze voor de Zeeland-
lijn niet alleen ontbreekt, maar dat zelfs
de Wuitenlandsche verbindingen Voor de
Zeeland niet behoorlijk zijn aangegeven?
VI. Is de 'minister bereid om, waar bij
de ontworpen aomfeWienstregeling niet
voldoende wordt tegemoet gekomen aan
de algemeene klacht, dat de booten te
laat uit Vlissingen en te vroeg uit Folke
stone vertrekken, hetgeen belangrijke
voordeelen aan de Ostendelijn verschaft
te trachten hierin alsnog verbetering
te doen brengen?
Vil. Is de bnnisiter bereid, alvorens
een verlegging van de Zeeland van Fol
kestone naar HaTwich verder te bevor
deren, eTnstig de bekende voordeelen
te overwegen, voor de Zeeland aan den
jarenlang bestaanden toestand verbon
den?
Door het hieronder vermelde defect
aan de electrislehe geleiding is het af
drukken van ons vorig nummer ge
stoord. Middenin de oplage stond de
pers stil. We misten daardoor verschei
dene posten en konden een deel der
bestellingen in de stad eerst geruimen
tijd later dan gewoonlijk doen geschie
den.
kieskring Middelburg de volgende can-
didatenlijst opgemaakt: 1. mr. F. J.
iSprenger; 2. K. van Schouwen; 3. A.
Kloeke; 4.. J. N. Pattist; 5. mr. J. J.
Heijse; 6. J. H. Deibei;- 7. M. Q. Buijs
Ballot; 8. A. D. Kaan, 9. L. A. Stof-
koper; 10. mevr. C. D. van dei' Kamp—
Buteux.
- In een advertentie in ons vorig
nummer beeft men de aankondiging' kun
nen lezen van voordrachten over koken
op gas, die morgen en Vrijdag zullen ge
houden wordeh op <k. tentoonstelling van
de Vereen, v. Huisvrouwen in St. Joris,.
We kunnen hierbij voegen dat de
hoofddirecteur van gemeentebedrijven
voornemens is daarbij ook de indertijd in
ons blad besproken bezwaren tegen elec-
trische verwarmingstoestellen toe te lich
ten met aanwijzing van de maaier, waar
op daaraan kan worden tegemoet geko
men.
In de advertentie sjtaat onder de in
leidende vraag: Hoe kbok ik het zuinigst?
dat „ter beantwoording' van deze en
ander e vragen op de gem!eentefcedrijr-
ven betrekking hebbend enz., de de
monstratie zal {gehouden worden. Onder
die andere vragen behooren ook die
betreffende het electrisch bedrijf.
Gisterenavond heeft het electrisch
net parten gespeeld aan een deel van de
gebruikers. Eerst verminderde bij' ver
scheidene hunner hjet licht aanzienlijk,
en tegen vijf uur doofde het geheel uit.
Dat wil zeggen bij" sommigen, en bij an
deren gedeeltelijk. Er waren perceelen
waar het licht wel brandde in de bene
denverdieping en boven niet. Menigeen
keek naijverig naar zijn buurman, die
in licht straalde, terwijl hij zelf in
het duister zat. Maar toen het Meek
dat het geen kwestie van kortten duur
was, werden er lampen en kaarsen voor
den dag gehaald- --I
Het heeft inderdaad tot na acht uur
geduurd voor de verlichting weer nor
maal was. Tevoren waren geleidelijk
verschillende stadsdeelen weer inge
schakeld.
De oorzaak van deze gedeeltelijke ver
duistering is geweest een materiaalfout
fcSj een der transformatoren, waardoor
een der drie fasen van de leiding defect
geraakte. En wie nu op die fase was
aangesloten, had geen stroom1. De aan
sluitingen zijh nl. zoo evenwichtig mo
gelijk over die drie fasen verdeeld.
De bovenbedoelde fout, bleek aanwe
zig te zijh bij een der klemmen en wad
een z.g. sluipende fout, die geleidelijk
verder zich ontwikkelt, zonder dat zij
zelf zichtbaar wordt. Nu ze eenrriaal ont
dekt is, is de herstelling een kwestie
van korten tijd.
Heden had a 1 h i er in het Schut
tershof onder gropte belangstelling van
de zijde van het publiek de vierde -en
vijfde trekking plaats van de 26ste pre-
mieleening van de Rotterdamsclie Land-
bouwbank.
Aanwezig waren de directeuren de hee
ren Kibert en Mebius, de heer Kraak,
hoofdinspecteur voior Noord- en Zuid-
Holland, de heer Staal, hoofdagent vppr
Amsterdam, de commissarissen, de 'hee
ren A. Th. Tadeij', wethouder van Koog
aan de Zaan, mr. G. A. M. Kallenbiach,
oud-burgemeester te Apeldoorn, en J.
Bos, gep. Rijksambtenaar en het lid der
controlecommissie, de heer Tricht.
De heer Mebius opende de bijeenkomst
met de onder applaus vernomen mede-
deeling, dat eerst 10 extra-premiën zou
den worden verloot onder de in de zaal
aanwezige obligatiehouders, wonende in
Zeeland. Een aanwezige uit Bergen op
Zoom kon niet in aanmerking komen.
Vastgesteld werd nn eerst wie in de
zaal waren, waarna de heer Mebius een
uitleg gaf van de werking van het Sim
plextoestel, dat op het toioneel stond, en
dat bestaat uit 6 fietswielen, met bree-
de vellingén, op drie staan roode, io{p
drie witte cijfers. De roode geven het
serienummer, de witte het nummer der
obligaties.
Hierop werden de 10, later tot 11
uitgebreide nummers voor de in de zaal
aanwezigen getrokken, die ook recht 'be
hielden op de andere premies. Het draai
en aan de -wielen geschiedde door fjn
de zaal aanwezige dames.
Hierna werden de verschillende hoofd-
ptremies „gedraaid", een van f 150.000,
een van f 100.000, een van f 50.000, een
van f 25.000; zes van f 10.000 enz.
De in de zaal gevallen extra-premies
van f 100 werden onmiddellijk uitbetaald.
Onder de aanwezigen bevonden zich
ook de Commissaris van politie met een
inspecteur en verschillende vertegen
woordigers der 'pers.
no
ve nohotbiiov of-
NERiERL. NANSEN-COMITÉ.
Met hartelijken dank ontvangen door
tuïsclienkolnst van mevr. M. Mathol de
Jongh—Van de Wall:
Letters M. D. K f3, N.. N. f 1, van eeni
ge kinderen der Zondaglsscboioi te Veere
f 6. te zamen f 10.
Verder ontving ik: Lepers J. B. qq,
N. N. f25, N. N. 8/12 f 2.50 N. N. 11/12
f 2, C. R. f 2, R U. Cv f '1(55. Afgedragen
op heden f 116.05.
De correspondent:
HENRI DRONKERS.
wen- en weezenpensioen.
Dc gascornmissie stelt voor om
voor 1923 de gasp rijs., de reducties en
de meterhuur overanderd te handha
ven. De prijis blijft dan voor Goes ge
woon gas 11 cent per Mi3, muntgas 12
cent per M-0; voor Wilhelminadorp 12
en 13 cent, en voor Kloetinge 12V2 en
131/2 cent.
Aan het rapport der fin. commissie
ontleenen wij nog, dat de commissie
voorstelt door buitengewone .administra
tieve hulp van den gemejente-oastvanger
wederom f 480 op de fcegrooting te bren
gen.
Het totaal bedrag der afdeelins
litie, geeft de commissie aanleiding
en W. te adviseeren om fctiji vacaturies
éérst na zeer ernstige overweging der
noodzakelijkheid, tot vervulling over te
gaan.
Ten aanzien van de post voor Toelagte
aan de Ambachtsschool en de Vakschool
voor Meisjes, is de commissie eenpa
rig van meening, dat het bedrag van
f 18823,70. dat ten laste der ^gemeente
Goes komt, te hoog is. De vraag rijistt,
of, speciaal wat betreft de Vakschool,
een dergelijke groote jaarlijkjsehe uit
gaaf is gewettigd ep of door vermeer
dering van schoolgeld pn cursusloon,
vooral waar het aangaat de ontwikkeling!
van beter.gesitueerden, of van pei'soW j Als algemeene beschouwing zegt de C.
nen, tij hen in diepst, deze post ware te van Financien:
verminderen. In elk geval zou "de com-1 Oppervlakkig maakt djt begtroolingsont-
missie het toejuichen, indien deze post S werp geert ortguüstigeü indruk, waar bij
aanmerkelijk kon worden verminderd en 3 sen geraamd onvoorzien van f 39933.326
het ligt in hare bedoeling, om na ver-[de belasting naar het inkomen f 11Ö.ÓÓÖ
kregen inlichtingen van B. en W. blij del lager kon worden geraamd, alhoewel
behandeling van dezen post fn den Raad 1 hierbij niet uit hel oog mag worden
een nader voorstel te doen. verloren, dat met een batig slot der
rekening over 1921 5 f 68569,90 kon
De afdeeling Goes' van den Alg. a worden begonnen, wanneer evetlwel in
Ned. Typografenbond heeft het concept j aanmerking wordt genomen, dat veel ufc
STUKKEN VOOR DEN
GEMEENTERAAD VAN MIDDELBURG.
(Vervolg van het Bijvoegsel).
Ook de Commissie van Fin. heeft m
haar rapport tal van posten der begroior
ting in onderdeelen besproken, en daar
over inlichtingen gewaagd.
W© rneenen echter hier voorop te
m'oeten stellen, wat in de raadsstuk
ken aan het slot voorkomt, n.l. de alge
meene beschouwingen over de gemeente-
begrooting, en de beschouwingen (wei
de bedrij f sbfegr 00 tinge n
Alg. B es dho u Winfgen
der G. van FinanUSüin.
collectief contract aangenomen.
Daartoe vanwege het comité voor
Chr. win terlezingen te Kap el le uil-
genoodigd trad in een drukbezochte bij-
éenkoimst in de Geref. kerk als spr. op
eis. Kamisteeg van H.-Hendrikskinderen
Uit Middelburg.
Door de afd. Middelburg van
den Vrijheidsbond is bij schriftelijke.
Stemming onder dc leden voor den pi'ov.
Uit Zuid-Be vetaad.
De financieele com'missie uit den
gemeenteraad van Goes' stelt in haar
rapport i. z. de gemeen tebiagroo ting
1923 voor om alle ambtenaren en beamb
ten der gemeente te doen bijdragen
3 pet voor eigen en 51/2 pet. voor wcrlu-
gaafposten voor memorie zijn geraamd
en niet over het hoofd wordt gezien,
Wat door den Wethouder van Financiert
in de raadsvergadering van 15 November
j.l. werd medegedeeld, wordt de beoor
deeling der 'begrooting een geheel an
dere, te meer waar het niet onwaar-
irnet hel onderwerp; „De Bailholomeus/ schijnlijk móet worden geacht, -dat het
nacht of de Parijsche bloedbruiloft. belastb. ink. niet onbelangrijk zal zijn jge-
Ds. Scheele leidde den spreker in met daald. Het wil daarom' der Commissie
een kort woord. voorkomen, dat ernstig naar bezuiniging
op' lal van uitgaven moet worden ge
streefd.
Naar de Commissie vermeent, zal
hierbij niet kunnen worden ontgaan ern
stige aandacht te wijden aan het totale
"bedrag, dat door de gemeente moet wtor-
den betaald aan loonen en salarissen/Zoo
zal overwogen 'behoioren te worden, den
arbeidstijd van de werklieden te bren
gen op 48 uren per week, en die van de
bureau-ambtenaren op 45 uren per week,
terwijl voor de werklieden de loonen in
overeenstemming zullen behooren te wm-
den gebracht met die in de particuliere
bedrijven. Voorts zal er nauwlettend voor
m'oeten worden gewaakt, dat niet meer
werklieden en ambtenaren in dienst der
gemeente zijn, dan strikt noodig is, zoo-
dat bij het ontstaan van vacaturen zal
dienen te worden nagegaan of deze wel
altijd behoeven te worden vervuld. In elk
geval zullen voor zoover de tegenwoor
dige bel00rangen niet zouden kunnen
worden verminderd, voor hen die reeds
in gemeentedienst zijn, toch voor hen dïte
nieuw aangesteld zouden mrteten worden,
de loonregelingen dringende herziening
behoeven en zon hiermede in verband,
wanneer inmiddels voorziening in vaca
tures niet vermeden kan worden, in vele
gevallen (b.v. aanstelling van een ge
meentebode) tijdelijke aanstelling aanbe
veling verdienen.
-Ouder gewoonte is de begroeting niet
van een toelichting voorzien, dioch meer
dan vroeger werd het gemis hiervan
door de Commissie gevloeid, daar in de
.tegenwoordige economische omstandighe
den meer dan ooit de wenschelijkhejd
naar voren treedt, de opvattingen van
het dagelijksch bestuur te kennen om
trent de talrijke vraagstukken, welke we
gens de gewijzigde economische omstan
digheden hier, evenzeer als in andere
gemeenten naar voren komen, als bijv.
die betreffende aftrek van pensioensbij
dragen en, zooals hierboven reeds aan
gehaald, betreffende' werktijden en beloo
ningen.
De Commissie zou dus gaarne zien dat
B. en W. aan het hiervoren opgemerkt®
Uit Schouwew-D ui ve 1 nnst
In de Maandagavond gehouden ver
gadering van de afd. Zierikzee van
den Vrijheidsbond zijn de volgende namfen
op de groslijst van candidaten voor de
Prov. Staten geplaatst: 1. A. V. d. WeijL
de (aftr.): 2. J. Wi. v. Oeveren (aftr,);
3. L. Doeleman; 4. J. Enzlin; 5. Mevr.
Kooijtaan6. V. M. Krepel;, Nieuwer-
kerk; 7. Mevr. Heimhach; 8. L. Koop
man; 9. H. E. Beelaerts v. Emmichoven
10 J. M. v. d. Bout, Brouwershaven.
Tot bestuursleden van de centrale
kiesvereenigirtg werden gekozen de hee
ren C. Blom1, Haamlstede; D. v. d. Berg,
Bruinisse en V. M. Krepel, Nieuwier-
kerk. i j 1 f
0-
Uit Thole a.
In de vergadering van den raad der
gemeente Poortvliet op 'Zaterdag 9
Dec. jl. werd het nieuw tenofemlda;
raadslid, de heer E. Uijl, geïnstalleerd.
Enkele leden maakten echter bezwaar
tegen deze toelating, o'midat zij' van ge
voelen zij'n dat de plaats, opengevallen
door het overlijden van den heer N. A.
Bruijrtzeel, niet bezet kon worden, daar
op de lij'st waarop' Bruijnzeél is geplaats|t,
geen candidaat meer voorkomt en de
heer Uijl voorkomt op lijst no. 1.
Tot wethouder werd m<et 3 stemmen
gekozen de heer E. van dfer Slikke,
2 stemmen waren uitgebracht op den
heer Chr. P. van der Slikke. De gekozene
verklaart de benoeming te aanvaarden.
Ten slotte werd tol lid der comfmis-
sie van toezicht op het lager onder-
wijis benoemd de heer L. Blaas, ?ulks
in de plaats van den heer C. van Wes-
tentrugige, die ontslag had genomen.
Uit Zeeuwsch-V^aanttarta O.
Met de Staatscourant vtan 12 Dec.
zijn verzonden afdrukken van de statu
ten betreffende den R. K. Boerenbond
„Koewacht", vcreeniging van boeren en
tuinders, gevestigd te Koe w acht (Ge
wijzigde statuten).
