D. DE JAGER Jr's Dankbaar voor haar herstel. A<£vepten.ti&n» Juwelier I. WM H H OOG Levering van Medailles op elk gebied. JAN JAARSMA HAARDEN. Reukelooze Petroleum Kachels. JVfepeeniging Voor dat zij Lydia E. Pinkham's Plantaardige tabletten had gebruikt, was Mevr. Penkey ernstig ziek. hel breedst ontvouwt: op toneelgebied. j vb. j. M. VAN KERrïPEN ZONEN, Langedelft B 138 - MIDDELBURG. TELEF. ïNTERC. 237, Eigen Atelier voor reparatiën en Graveer-lnrichting. IJZERHANDEL LANGE DELFT. Uitgebreide sorteering geëmailleerde en zwart met nikkel Amerika lersche en Godin MODERNS VULKACHELS. Gegoten en geëm. KEUKENFORNUIZEN. In een vochtig klimaat zijn droge muren een eerste eisch van hvgiëne Een huis met schelp kalk gemetseld is een droog huis nvan Nederlandsche m Schelpkalk fabrikanten Leiden p v.: Meermalen bekroond. Wilt gij uwe jonge Kippen spoedig aan den leg hebben, der FIRMA K. MEERTENS Jr. Overal verkrijgbaar. De kosten van elke voorstelling zijn buitengewoon hoog gestegen, want Ojolk de j tooneelspelers hebben, evenals de thea terarbeiders, hun minimumtarieven; de prijzen der plaatsen zijn geweldig ge-j stegen, een groot deel der Berlijnsche be- j volKin'g kan hen feitelijk niet meer beta- j len en des ondanks hoort uien niets j van bankroet of sluiting, doch slechts van nieuwe vestigingen en ondernemingen. Nu, tegen den len October, zijn niet (min der dan 3 nieuwe looneelondernemin- gten met ernstige literaire bedoelingjen nieuw gevestigd. Waar men vroeger reeds kon zeggen, dat in g|een andere stad lei- wereld zooveel ernstige kunst voor het voetlicht kwam, als in Berlijn, is hierin nu feitelijk geen verandering gekomen. Het is, alsof alle tooneetgtebeurtenissen zich verdubbeld en verdriedubbeld heb ben. Van de nieuwe stukken, die tot nu toe opgevoerd werden, voerde ons één terug naar den klassieken tijd vian de Nederlandsche kunst: „De bruiloft van Adriaan Brouwer'' van Eduard Slacken, •welk stuk in den Staatsschouwfourg; werd j opgevoerd. Hel thema is de eigenaardigje figuur van den genialen schilder, die zóó verzonken raakte in de onderwerpen van zijn schilderkunst: de woeste herbergen, aironkenmansigezelschappen, landloopers :en dergelijke, dal zijn leven er i'n on derging. Uit den poel van dit gezelschap wordt Brouwer door rijke v oreerdei's en kunst vrienden ,gered en gevoerd naar de op wekkende en voorname atmbspheer van een welgesteld huis, waar hij bovendien gebonden wordt door de bekoring van een jong meisje. De Bohémien keert te rug in de zekerheid van de burger lijke samenleving. Maar hij' houdt het niet uit. Van de rijk voorziene tafel vlucht ihij1 weer terug' in de met wijn bezwangerde atmospheer-der herberg, terwijl heiii toch ook hier het leven van zijn vroe gere vrienden walgt. Opnieuw klampt - hij zich vast aan de plaats, waar een geregeld toestaan en een teedere liefdé hem wenken. Iiij wil een streep zetten onder hei verleden, wil met de uitverko rene in het huwelijk treden. Doch op den bruiloftsdag krijgt den duivel hem' weer te pakken en half dronken komt hij' in een dwlaas hans worst-cos tuum' binnen tuimeien Mj de verschrikte bruid en de jfeeslelijke gekleede gasten. Dan is de breuk niet meer te herstellen, en Adriaan wordt teruggestooten in net milieu, waar- uit hij gekomen is. De opvoering van deze tol nadenken stemmende tragi ko medie boeide bijzonder door de kunstig Weergegeven tooneelen uit 17e eeuwseh Nederland. Op het Berlijnsche tooneel zag men scènes, die 'werkelijk de beroem de schilderijen van Brou'wter, den over- moedigen leerling van Frans Hals, nabij kwamenIn een acte wil de held van het stuk, als hij tol zijne schrik vernomen heeft, cfat een van zijn drinkebioers het lijk van zijn jonge vrouw voor anatomi sche doeleinden verkocht heeft, de doode uil de collegezaal redden. En voor de oojgen der toeschouwers vertoont zich, als het doek opgaat, de groep van den professor niet zijn studenten, het is alsof Rembrandts „Anatomische les" lot leven gekomen is. Een belangrijk deel aan de nieuwe op leving in T Berlijnsche loonneelleven hebben echter de Russen. Steeds ster ker Wordt de stroom van kunstenaars, die uit de sovjetrepubliek naar Berlijn ko men. Russische balletten verschijnen, Russische cabarets worden geopend. En nu is de vader en leider der Russische tooneelkunst, Constintin StanisLavski met zijn schaar van getrouwen, hierheen ge komen. Voor eenige jaren doble hij voor 'l eerst in Berlijn op om de onvergelij kelijke capaciteiten van het Möskous.che kunstenaarslhealer hij "t uitbeelden van mensehelijke lotgevallen voor onze ver baasde blikken tc vertoonen. De pogingen die destijds van Slanisla'w'ski uitgingen zijn niet vergeten. Wij weten dat de g'roole pe riode van den Rerlijner looneel-toove- naar Max Reinhardt, ondenkbaar is zon der den invloed van de Russen. Stanis- lawski's terugkeer is nu zooeven hier met geestdrift en gejubel gevierd." Voor zijn voorstellingen kan men slechts met de grootste moeite een plaats veroveren. Een schitterend gezelschap van men sehen uil alle landen en streken vult den schouwburg'. De Duitschers, de Ber- fijnevs zelf, vormen slechts een klein contingent daarvan. hebben, luisteren in gespannen aandachf dit arme land niet alleen uitsterven, miaar naar deMekmeholieke melodieën van hun jdaarbij tevens.- een nieuwe oorlog. Met dichters. Aller -oogten zijn vochtig. En mathematische zekerheid kunnen wij dan tenslotte komt er (aan de toejuichingten geen einde. Men huldigt de kunstenaars, mten omlarmt pn omhelst hen Maar ook de onnetcekenende, meer pi kante en „biet voor jonge mteisjes, ge schikte" stukken z'ijn helaas in dichte zlwermen lot ons teruggekeerd, Dit be denkelijk ig|enre nestelt zich naast de ern stige kunst en neemt steeds dreigender omvang aan, waardoor het inderdaad den goeden naam van Berlijn op kunstge bied dreigt te schaden. De nieuwte rijken, de oppervlakkige genotzoekers, die het geld hel venster uitwerpen en het moet 'gezegd worden ook dc meer- j van den ander ligt. wij voor de kinderen der thans levende Franschen een nieuwen oorlog voorspel len. Het is evenzeer gevaarlijk voor den wereldvrede indien een land te weinig' fkinderen heeft als wanneer het er te veel heeft. Heefl het er te veel, dan werpt het zich op zijn huren. Heeft [het er te weinig,', dan werpen zijn buren ;zich op hem. En het allerergste gevaar isfds deze beide tegengestelde gjevallen zich voordoen tegelijkertijd in twee aan el kander grenzende landen, als liet ledig van den een lokkend naast het te vol Het niet tc. igelooven met welke elegante de Russische emigranten hier optreden.- ZeLden heb ik zoo kostbare pelsmantels en paarlsnoeren hijeen ge zien. En zchfcn ook zoovele mooie vrou wen en meisjes. Men gelooft in Moskou ol" St. Petersburg, in Kiev of Odessa te zijn. Overal hoort men de weeke klan ken der Slavische tongval. Wat niet Russisch spreekt, spreekt Eagehch. W uit Stanishvw'ski is op de doorreis naar Amerika, en de Amei'ikaansche kolonie in Berlijn heeft men hier reeds mtet reus achtige bloemstukken ontvangen, die den foyer van liet Theater versieren De Rus- .sen spelen hun historische stukken', e. v. „Tsaar Feodor' die door Boris, Gu- dunow verdrongen werd en alle .weel derige bonte pracht van T barbaarsclie Oosten bloeit voor ons op. Of zij spelen hun moderne, toestand juist in de mees terlijke uitbeelding van droomerige, ver langende, vervloeiende stemhïingenvan de kleine zorgen en liet leed van den al- ledaagschen mensch zijn zij onvergelij kelijk. De toehoorders hier in Berlijn de vaderlandloojzen, die hun land verlaten derheid der B uitenlandsche. fiezoekers, van Berlijn zijn zoo ingenomen mtet deze schunnige dingen, dat daarmede maar al te igoede zaken worden gedaan. Men heeft zich dikwijls afgevraagd, hoe dit verschijnsel tegen te gaan is. Zonder pharizeïsme moet ieder toch yenschen, dat deze stortvloed van dubbelzinnighe den, dwaasheden en onbehoorlijkheden tenslotte eens. een einde zal nemen. Maai de revolutie heeft de censuur afgeschaft en (melj recht, omdat zij maar al' te vaak de ernstige en groote kunst hindernissen in den Weg wierp en nu staat mten machteloos tegenover de brutale onge geneerdheid v,an vuile moppen, en half- naaktheden. De vrecemdeling', diemaar Berlijn komt, en die 'maar al le gauw naar deze soort v,an amusemtent verwezen wordt, moet echter niet verg'eten. die hier een verach telijk en verfoeilijk bedrijf gedreven wordt, dat met het eigenlijke karakter en wezen v,an de Berlijnsche kunst niets te elpen heeft. Maar dat het zoo niet lan ger gaat, is de algemeene opvatting. De politie probeert het mtet een verbod ach teraf: „'Wegens verstoring der openbare orde"; de rechtbank met aanklachten „wegens cm luchtige handelingten". Doch ook dat helpt niets. Bovendien pakt de overheid meestal de verkeerden aan, ver grijpt zich (aan kunstwerken, die slechts Mj vreesachtige gemoederen aanstoot ge ven, en laten juist de werkelijk aanstoot gevende ongemoeid. Het publiek moet zich tot innig "behoorlijkheidsgevoel, lot wlare zedelijkheid opvoeden en zoo te gen den vloed van vuiligheden een dam opWterpen. Dr. MAX OSBORN. o HET UITSTEKVEN VAN FRANKRIJK. (Van onzen Parijschen correspondent). .(Nadruk verboden). Parijs, 1 October. HeL Parijsclie dagblad Excelsior bevatte dezer dagen een kaart v,an Frankrijk, die me deed denken aan de lichaamsTem- (peratum-diag[ramine h welke men tegen den muur speldt boven een ziekbed. Ge ziet er op', in wit en zwart, het tfiozaiek der departementen wier bevolking sinds lien jaren is toegenomen of afgenomen. Op een afstand lijkt deze kaart een doodsbrief. En terecht, want het is in derdaad een overlijden, dat zij' ons be richt: het overlijden van Frankrijk. Hel is als een schoon gielaat waarop- de (kanker voorlvreet. De zwarte vlek, die de departementen aanduidt welke in tien jaren 'meer dan een tiende hunner bevolking hebben verloren, overdekt heel t midden van de kaart en strekt zich gut naar het Zuiden tot aan de Alpen, naaf het Westen tot in Normandië. De rest is gepointilleerd, hetgeen beteekent, dat de ontvolking minder clan 10 pCt. be draagt. Blank, om aan te -geven dat het aantal inwoners is toegenomen (en te denken, dat de kaarten van de andere ginoote landen van Europa geheel blank zijn! Blank zijn slechts vier of vijf plek jes rondom Parijs, Lyon, Marseille en Nice. Daar is de bevolking vermeerderd, dank zij den vreemdelingen, die er zich gevestigd hebben. Het record der ontvolking heeft het departement van de Maas, dat een vierde heefl verloren zijner inwoners. Maar de Marne met 16.6 p-ct., de Boven-Alpen en de Beneden-Alpen mei 17 pCt„ de Ariege met 15 pet- de Correze, de Lot, de Tarn-et-Garonne, de Lozere mtet meer dan 14 -pet. alle, -de Ardennen, de Boven-Loire met 13 pet. zijn er ook [al weinig schitterend aan toe. Het depar tement van Seine-et-Oise met zijn toe neming van li. 7 plet. kan op zijn eentje na tuurlijk niet de balans in evenwicht houden. Voor het oogenblik vermindert het aan tal Fransehen slechts met 200.000 per jaar; terwijl in 1921 in üuitsehland 695.000 menschen meer geboren werden dan er stierven. Alleen ik wees er reeds op- de steeds toevloeiende vreem delingen, die zich blijvend in Frankrijk (lees: in Parijs) vestigen, zorgen er voor, dal het totale bevolkingscijfer niet ach teruitloopt en verleden jaar b.v. nog' met 117.000 toenam. Doch wat beteekent dit tegenover de toewas van Duitschland?... We hebben langen tijd gesproken van een „zieken man" in Europa. Dat was de Turk, die trouwens nog onlangs heeft blijk gegeven van een zeer respectabele vitaliteit- De ware zieke, lijdend aan cle eenige ziekte waaraan men sterft (want men houdt op le bestaan), het is de Franschman. Te Tours zijn in de afgeloopen week voor de vierde mlaal de goedgezinde man nen bijeengekomen, die Frankrijk van de ze ziekte zoeken te genezen: het vierde Congres de la Natalité. Als zij niet -sla gen in hun taak (en ik bef) Vb fcen [zeer harcl hoofd in), dan beduidt id'at voor In Duitschland worden ongleveev per jaar 1,600,000 kinderen geboren. Een millioen zes honderd duizend monden om le voeden. Dat maakt lichtingen van 700.000 man, aangenomten, daf er twee honderd duizend kinderen sterven op jeugdigen leeftijd. Daartegtenover zal Frankrijk tegen 1940 nauwelijks 100.000 jonge soldaten per jaar kunnen stellen. Men kan aan het Frankrijk van 1940 den oorlog' voorspellen met precies dezelfde zekerheid als men een lawine voorspelt, wanneer men de sneeuw zich ziet ophoo- pen tegten een berghellinigj. Ja, het zal niet eens duren tot 1940. Want niet alleen dat er niet genoeg kin deren (geboren worden, Frankrijk heeft ook het record van de sterfte. Volgens een statistiek, opgemaakt in tien verschil lende departementen uit alle hoeven Van' het land, sterven er elk jaar 23 Fran schen op de duizend, terwijl er op [lit (zelf de aantal slechts 14 Duitschers sterven (en 13 Nederlanders). Het verschil laat zich gemakkelijk verklaren: een volk dat zich al te langzaam vernieuwt, telt wel dra een te groot aantal grij saards en [be jaarde 'menschen. Zoo verliest mten hier op- de kwaliteit en op de kwantiteit, [bei de. Het Fransche volk is niet alleen (Run gezaaid, het wordt meer en mteer een volk van oude menschen. Natuurlijk zoekt mten 'ijverig- naar mid delen om aan -dezen lcatftstrofalen toe stand tegemoet te komen en het aan tal geboorten op te voeren, of althan's de bevolkin-g van Frankrijk op peil te hou den. Aan (gjoede raadgevers ontbreekt het niet. Op het congres te Tours werden allerlei -min of meer radicale maatrege len voorgesteld. De een zocht het Sn (be scherming van de ongehuwde Moeder, aan wie hij een „vie de chateau;-wil (ge ven (wie zal dat betalen?....) en de ach ting van het groote publiek. Een ander kwam mtet het p-ractisoli meer uitvoerba re denkbeeld (het is trouwens niet be paald nieuw) om de gezinnen mtet veel kinderen belangrijk te bévoordeelen op het belastingbiljet. Weer een ander drong er op aan, Om-, althans, op het plat teland, het eerst'igieboorte-recht in te voeren en het gtelijk-o-p deelen van alle kinderen af te schaffen, dat voor den boer die zijn huis en g'oed niet Versnip perd wil zien een reden is o-m het bij een zoon te laten. En een vierde eindelijk had een pracht van een idee en zeidwing eenvoudig alle vreemdelingen, die zich in Frankrijk vestigen zich onmiddel lijk tela ten naturaliseeren. (Waarom niet elke vreemdeling die er tangter dan 24 uur verblijft?) Ik zou 'wel eens een aardige kleine en quête willen instellen. Praten is heel mooi en raadjg|even is nog mooier, (maar zooals het met alle dingen van het leven is, zoo is Wet ook hier: 'tlpniolodf ste 'van al is doen, zelf doen Uk (zou wel eens aan alle leden v,an het 'Congres de la Natalité een voor een willen yraj- gten: „Hoeveel kinderen hebt u?" En dan het totaal aantal kinderen deelen door het totaal aantal congressistenIk durf haast wedden, dat we dan komen tjot een breuk tusschen de 1 en de 2. Iets imeer dan 1; iets minder dan 2. Ieder van deze prijz-enswaardigte pro pagandisten heeft als vader natuurlijk een (geldende reden waarom hij kan zeggen „Let alleen op mijn woorden en niet op mijn werken". Ieder hunner wenschl u en anderen een klein (of glroot) dozijn tje telgen toe, en meent zelfs dat ge ernstig te kort schiet in plichtsbetrach ting en vaderlandsliefde, wanneer het aantal uwer zoontjes cn dochtertjes niet met twee cijfers geschreven wordt. Maar zoolang de zeden algemeen zoo zijn, dat niet alleen de man doch ook de vrouw een betrekking] bekleedt en uit werken gaat; zoolapg -het grootste deel der „kleine luyden" gedwongen is in een enkel vertrek tye leven slaapkamer, salon huiskamer en kinderfcaknier lege lijk - en zelfs in de dorpen en tuinen schaarsch zijn, doch de vierde en vijfde verdiepingen talrijk; zoolang de huisei genaars niet willen verhuren aan gezin nen met een kind en zelfs vele hotels de gélukkige ouders aan de deur zetten wanneer 0,'t kindje binnenkomt"; zoolang trouwen op jeugdigen leeftijd uitzonde ring' is, en regel dat fde man jeerst „zijn leven leefl"; zoolang de toekomst troei bel is en de. moeders haar zonen groot brengen voor de mitrailleuse en het ver stikkende ig|as- zoolang zal in Frankrijk waarschijnlijk wel het cijfer der dooden dat der nieuw|gjeborenen blijven overtref fen, en zullen de lichtingten kleiner wor den, elk jaar.... conjg'ressen en moties ten spijt. In het tegenwoordige Duitschland wor den ik noemde het cijfer reeds 1,600,000 kinderen geboren per jaar. Weet ge hoeveel er verleden jaar in Frankrijk ter wereld kwamen?Even 300,000. LEO FAUST. Gouden Zilveren Wepksn, Horloges en JkPmbandliorloges, ALLEENVERKOOP DER ALOM BEKENDE ECHTE A Vraagt gratis brochure van prof. J. v. d. KLOES met mortelsamenstellingen I t voedert dan W alchersch Ochtend voed ei Het heeft een hoog licht verteer baar eiwit en vetgehalte, en is lager in prijs dan vele andere merken. Na de geboorte van mijn kindje bleef ik lijdende. Soms was ik zoo zwak en zenuw achtig dat ik het niet kon verdragen mijn kleine te hooren schreien. Ik slikte verschil lende geneesmiddelen echter zonder resultaat. Eindelijk raadde een kennis mij aan Lydia E. Pinkham's Plantaardige tabletten eens te probeeren, hetgeen ik deed en nu ben ik totaal genezen. Ik ben dankbaar voor uw wonderbaarlijk geneesmiddel en gij kunt van mijn attest naar goeddunken gebruik maken. Mevr. John Penkey, R. 3, Box 6, Ottowa, Ohio. Lydia E. Pinkham's Plantaardige tabletten bevatten geen narco tische of schadelijke bestanddeelen en zijn op het oogenblik bekend als het beste middel tegen vrouwenkwalen. Als gij een dergelijke medicijn noodig hebt, waarom neemt ge dan niet eens een proef? Indien deze tabletten bij Uw eigen drogist niet verkrijgbaar zijn, schrijf dan onder inzending van bet bedrag aan de firma B. MEiNDERSMA, Den Haag en gij ontvangt omgaand het verlangde. Prijs der tabletten f5.per flacon. Verkrijgbaar bij de voornaamste drogisten. Te Middelburg by Firms SGHULTE Co., LangeDelftH 2, PAUL VAN SLUIJS.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1922 | | pagina 2