ZENUWZWAKTE
No. 229
Dondepdap 28 Septembap 1821#
Binnenland.
Uit Stad en Provincie.
165* Jaargang*
DE MILITAIRE MANOEUVRES IN
ZiUIDMLIflfBjURG.
E A MIL IE P ASSE N
Uit Middelburg.
m
VERKEERSWEZEN, POST EN
TELEGRAFIE.
HANDEL, NIJVERHEID EN
VISSCHERIJ.
ONDERWIJS
LEGER EN VLOOT.
van deze prijsvraag meer bekendheid aan
'Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel
Abonnementsprijs per kwar
taal:
op de buitenwegen om Middelburg, en
voor de andere gemeenten p, post f 2,50;
voor Middelburg en agentschap Vlis-
«ingen f 2.30;
weekabonnementen in Middelburg 18
cent per week.
Advertentiën: 30 cent p. regel.
Ingezonden Mededeelingen: 50 cent p.
regel. Bij abonnement veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen:
van 17 regels f 2.10, elke regel meer
30 cent.
Kleine advertentiën niet
grooter dan vijf regels druks en waarbij
is aangegeven dat zij in deze rubriek
moeten geplaatst worden, 85 cent bij
vooruitbetaling. Advertentiën onder
brievan of bevragen bureau dezer cou
rant 10 cent extra.
Bewijsnummer 5 cent plus 2 cent voor
port per stuk.
Advertentiën moeten, willen ze nog in
ons blad van dienzelfden dag worden
opgenomen, uiterlijk 12 UUR en des
ZATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan
ons Bureau bezorgd zijn,
Aangesloten bij den Post-, Cheque- en
Girodienst onder no. 43255.
Naar de „Res.bode" verneemt, heeft
de minister van oorlog' een officier van
den Gen. Staf opdracht gegeven, een
onderz'oek Tm te stellen naar de béide
voorvallen, Welke bij de manoeuvres in
Zuid-Limburg1 hebben plaats gehad, n.l.
het ongteluk op den Ciauwbterg en hel
schieten met scherpe patronen.
Naar de „Residentiebode" verneemt,,
hebben thans de verschillende landen
de volgende bepalingen vastgesteld voor
de afgifte van familiepassen, die thans
worden afgegeven voor
Duitsehland heeft als leeftijdsgrens
voor kinderen gesteld 15 jaar (voorheen
21), Denemjarken en IJsland eveneens,;
België, Luxemburg, Frankrijk en Algerië,
Engeland en Ierland, Nederl. Oost-Indië
(rechtsireeksche zeewegen via Marseille;
en Nederl. West-Indië 16 jaar; Portugal,
Zwitserland, Oostenrijk en de Nereenlgtie
Staten 21 jaar. Voor België, Luxemburg,
Frankrijk en Algerië, Zwitserland, Dene
marken en IJsland, en Nederl. West-Indië
is voor Nederlanders gee n visum' noodig.
Voor Nederl. Oost-Indië alleen het be
zoek aan Britsche havens.
De belangrijkste wijziging hierin i$, dat
Duitsehland de leeftijdsgrens van 21 heeft
verlaagd tot 15.
Tevens zijn door deze wijziging de
gunstige btepalingen van Zwitserland en
Oostenrijk feitelijk vervallen, want aan
gezien deze landen niet kunnen worden
bereikt dan via Duitsehland of Frankrijk,
z;al men ook voor het bezoek aan die
Landen voor elk kind van 15 of 16 jaar
een afzonderlijken pas en afzonderlijk
visum noodig hebben.
De Minister van Arbeid heeft [goed
gevonden dat vroeger toegekende bijdra
gen voor woningbouw, zullen warden uit
gekeerd aan de gemeenten:
St. A n n a la n d, ten behoeve van.Gebr.
Kurvink (2/3 gedeelte der bijdrage) f 933;
van J. M. Soeters (gedeeltelijk) f 533;
Axel ten behoeve van A. Dieieman,
f 800;
Burgh, ten behoeve van A. v. d-
Klooster, f ÏOOO;
St. Jans teen, ten behoeve van J.
F. de Bot f 850;
Kloeting'e, ten behoeve van
Knuist, f 900;
Krabben dij'ke, ten behoeve van G.
L. v. d. Vliet, f 1175;
Oost b u r g', ten behoeve van PDaan-
sen Wzn., (1/3 gedeelte der bijdrage",
f 867; van F.'S. de Kok, f775;
S t o p p e 1 d ij k, ten behoeve van G
Schuren, f 475;
Wissenkerteü behoeve van C
Meulenberg', f 1068;
lissing'en, ten behoeve v,an D
A. Dronkers (restant) f 900; van J. C
de Steur (restant), f 900.
A.
In het raadsversiag; van gisteren
stond, uat de rekening over 1921 sluit
met een kwaad slot, uit de cijfers zullen
onze lezers zeker (hebben opgemerkt,
dsit dit moet zijn een goed' slot, zoo-
als trouwens reeds eerder is' gemeld.
Met een enkel woord willen wij
nog eens opwekken om Zaterdag!" hen, die
een Roode Kruis vlaggetje aanbieden, op
straat niet af te wijzen, en tevens tot een
druk bezoek aan den Kunstavond in het
Schuttershof. Het doel, het vredeswerk
van het Nederlandsche Roode Kruis, is'
hel ten Volle waard.
Ook :n fandere gem'eenten zullen 'die
vlaggetjes te koop worden aangeboden.
Het gister vermelde rapport inzake
den bouw aan de gasfabriek' a 1 h i{ e r j.s
aan de Raadsleden toegezionden, vergfe-
'zeld van het navolgend, toelichtend
schrijven v,an de besturen van Handelsbe
lang en van de Hanze:
„Wij hebben de eer hierbij onder Uwe
(aandacht te brengen ,dat op de gister-
wond gehouden vergadering der Vereeni-
ging „Handelsbelang!" aan het Bestuur
werd opgedragen ptal aan B. en W. on
zer gemeente lalstnede aan de Raadsje
den. een afschrift te doen toekomten van
een rapport betreffende het ontwerp en
de Aapbesteding van een Bouwwerk ten
dienste der Gemeente-Gasfabriek, welk
documtenl U hierbij gelieve aan te treffen.
Ter Uwer naricht diene dat het Bestuur
der Vereenigingen „Handelsbelanjgf" en
„De Hanze" genoemd rapport heeft doen
fuitbren,gen, naar aanleiding van een ajd'ver
tentie betreffende bovenvermelde aan
besteding in de Middelburgjs[che Courant
Van 23 Augustüfa 1.1. van Welkte inhojud
do;or onze besturen, de bij onze ver
eenigingen aangesloten leden en blijk
baar doior een zeer groot deel der bpryerij
met verwondering' is kennis^ igtenomen
iWjj vertrouwen dat dit techrijlven en bij
gaand rapport dat slechts; beoogt de be
hartiging der belang|en der burgerij wel
Uwe ernstige aandacht zal erlangten."
(De in dit schrijven bedoelde adverten
tie kondigt aan de aanbesteding' door B.
en W. van Middelburg van het bouwen
ven een machinegebouw en verdere wer
ken op bet terrein vtan de gemteenttegas-
fabriek alhier. De advertentie is jgetee-
kend door Arend G. Beltmjaji, civ-ingen.
en architect te Enschedé, bij vvien be
stekken en nadere inlichtingen verkrijg
baar werden gesteld).
o
"Uit RVial'dlieren.
Dinsdag vergaderde de gemeente
raad van Westkapelle.
De begrootingen van Gezondheidscom
missie en Burg. Armbest. werden goed
gekeurd.
Ten opzichte van de uitbreiding der
oegraafplaats werd besloten aan het
Kerkbestuur van de Ned. Herv. Kerk te
verzoeken, een perceel, grenzende aan de
oegraafplaats, te mogen huren, en wel
de eerste 5 jaren tegen de thans loo-
pende huur, om daarna een commissie
te benoemen van 3 leden, bestaande uit
één lid van de kerk, één uit den Raad,
en één buiten de kerk en den Raad,
voor de schatting van de huur voor de
jaren, na de 5 jaren.
De heer B. Louwerse vraagt, of er
voor gezorgd zal worden, dat de oude
begraafplaats niet verwaarloosd zal
worden. De Voorzitter zegt, in geen
geval, daar de tegenwoordige gedeel
telijk nog in gebruik blijft.
Aan de orde komt nu een verzoek
van de Prov. Zeeuwsche Electr. Maatsch,
of de gemeente genegen is voor de
electrificatie van de gemeente te willen
zorgen.
De Voorzitter zegt, na de duidelijke
uiteenzetting van den heer Streefkerk,
directeur van genoemde maatschappij, in
een vorige bijeenkomst van den Raad,
er niet veel meer over te zeggen te heb-
aen en stelt de leden in de gelegenheid,
desgewenscht vragen te stellen.
De heer Hendr. Cijsouw verklaart geen
voorstander te zijn van gemeentebedrij
ven, daar deze z. i. in den regel niet
voordeelig werken. Hij zou het boven
dien jammer vinden, wanneer de com
missie van de electr. centrale alhier er
nadeel van zou ondervinden, indien de
gemeente op het verzoek van genoemde
maatschappij inging.
De heer P. Hendrikse vraagt, of de
commissie genegen zou zijn haar instal-
atie aan de maatschappij over te geven,
De Voorzitter kan daarop geen beslist
antwoord geven, maar gelooft het wel.
De heer Hendrikse meent, dat de Pro
vincie te veel aan de gemeente wil op
dragen; waarop de heer Hendr. Cijsouw
opmerkt, dat het verzoek niet uitgaat
van de Prov, maar van de P.Z.E.M
M. a. s. wordt besloten op het ver
zoek van genoemde maatschappij niet
in te gaan.
Alsnu werden behandeld en bespro
ken de verschillende posten van de ge-
meentebegrooting 1923.
De heer Hendr. Cijsouw meende, alvo
rens tot de behandeling over te gaan,
een woord van dank te moeten richten
tot Burg. en Weth. voor hetgeen dat col
lege in voorgaande jaren heeft gedaan,
speciaal wat de bestrating in de gemeen
te betreft; waarmee de heer P, Peene
instemt.
Bij den post „bestrating" stelt de heer
Hendrikse, wethouder, voor, het volgend
jaar, indien mogelijk, weer 350 M. lengte
te bestraten, wat volgens zijn .kosten
berekening f 3800 zou bedragen. En voor
onderhoud en vernieuwing der gemeen
tewegen zou hij f 1200 wenschen te be
steden.
De Voorzitter juicht dit voorstel toe
en gaf een uiteenzetting van wat in ver-
loopen jaren voor een deugdelijke be
strating is gedaan. Hij waarschuwt er
evenwel voor, ook andere nuttige za
ken niet uit het oog te verliezen.
Op een vraag van den heer B. Lou
werse, welke nieuwe gedeelten aan de
beurt zijn voor bestrating, zegt dc heer
Hendrikse, wethouder, nog geen vaste
plannen te kunnen mededeelen.
Van de Bijz. Bewaarschool was een
verzoek ingekomen om haar subsidie van
f50 te willen verhoogen
Na discussie werd met 5 stemmen vóór
de subsidie gebracht op f75. De heeren
P. Hendrikse n K. Minderhoud stem
den tegen.
Op het verzoek 1 :.n de Algem. Ned.
Ver, „Het Groene Aruis" tot het ver-
leenen van een jaarlijksche subsidie
werd afwijzend beschikt.
Na bespreking van het ingekomen ver
zoek van de Afd. Westkapelle van het
„Groene Kruis" en „T, B. C.-bestrijding"
om verhooging van haar subsidie, werd
een voorstel-Peene om die subsidie van
f 25 op f 100 te brengen, verworpen met
5 stemmen tegen, Vóór stemden de hee
ren P. Peerie en B. Louwerse; ook werd
verworpen een voorstel-B. Louwerse, om
de subsidie op f 75 te brengen.
Daarop stelde de heer Louwerse voor,
de subsidie te verhoogen tot f 60. Dit
voorstel werd aangenomen met 5 stem
men vóór. Tegen stemden de heeren
K. Minderhoud en P. Hendrikse,
Het verzoek van het Bestuur van de
Zeeuwsche Politiehondendresseer Ver-
eeniging te Goes om een jaarlijksche bij
drage werd m. a. s. afgewezen.
Het Bestuur van het Fanfare-corps
„Qef. Kweekt Kunst" had ook aange
klopt voor een jaarlijksche bijdrage uit
de gemeentekas. Van de hand gewezen
met 2 stemmen vóór. (B. Louwerse en
P. Peene).
De heer Peene zegt graag f 1000 op
de Begrooting gebracht te zien, voor
eventueele werkverschaffing.
De heer Hendr. Cijsouw meent, dat de
werkeloosheid in de gemeente niet zoo
groot is, en zou liever willen wachten
met het uittrekken van een post tot de
noodzakelijkheid blijkt.
De Voorzitter zegt, zijn volle mede
werking te zullen vërleenen, als werk
verschaffing noodjg mocht blijken.
Daarop werd besloten de Begrooting
vast te stellen in ontvangst en uitgaaf
op f50221.84.
Post Hoofdelijke Omslag wterd vast
gesteld op f 10000, d. i. f 2000 minder
dan het voorgaande jaar.
Uit Zuid-Beveland.
De heer H. Kopie heeft zijn ontslag,
genomen pis lid van den gemeenteraad
vpn E 11e wou ts dij k. Zijn opvogter op
de candidatenlij'st is de heer W. Priester.
De commies J. Stobbe is met in
gang van 6 October a.s. verplaatst van
Sas van Gent naar Hanswe ert.
LANDBOUW.
Besmettelljktez'iekten.
Het aantal gevallen van besmettelijke
ziekten over de week van 17 tot en
na'et 23 Sept. in de provincie Zeeland
bedroeg:
Febris Typhoïdea (buiktyphus)Neu-
zten 1
Roodvonk: Vlissingten 1; Westdorpe 2;
DiplitlieritisHoofdplaat 1; Koudeker-
ke .1; Middelburg; l.
KERKNIEUWS,
Gisterenavond beeft dr. J. de Groot,
overgekomen uit Vli s singe n, zijn in
trede gedaan in de stampvolle St. Jacobs,-
kerk te 's Gravenliage. De belangstelling
w!as zoo groot, dat honderden met een
Staanplaats tevreden moesten zijn. Dr.
de Groot sprak naai- aanleiding' van 2
Timotheus 2 vers 9. 'Aan het slot van
zijn predikatie zOng de gemeente hem1
toe: „Moge 's Heeren zegten op u neder
dalen."
dttien." (N. R. Ot.)
Onder een enorme belangstelling
werd Woensdagmiddag te 's Graven
polder ter aarde besteld het stoffe
lijk overschot van Ds, L. Hubregtse. in
leven predjkant bij de Oud-Gereformeer
de gemeente. Ook zeer veel vrouwen
volgden de baar naar de groeve, waar
gezonden werden Ps. 89 vs.7; Ps. 68 vs. 2
en Ps. 134 vs. 3.
Men in eldt ons uit het eiland Tholen
De bietencampage is aangevangen en
het is te h open, dat er wat minder nat
valt dan tot beden liet geval was, want
dan begint buiten en binnen de gtemeen
ten het ge slobber weer.
Het is trouwens in de laatste halve
eeuw al heel wat verbeterd, want niet
alleen de hoofdwegen, maar ook alle bin
nenwegen van beteekenis zijn verhard
Wie den toestand van voorheen nog
voor de ooigeii staat, b.v. 'dat met ossen
de bieten uit de polders door ondoor
grondelijke wegen naar de havens wed
den gebracht, kan niet anders dan een
woord van waardeering laten hooren over
wat tot stand is gébracht. Het was' b.v.
al in het jaar 1857, dat op 14 Februari
de aanbesteding plaats had te St. Maar
tensdijk voor h et begteinten van den weg1,
lang 6774 M., uit Scherpenisse over St.
Maartensdijk naar Stavenisse.
Uitzaai karwijzaad oogst
1 9 2 3.
In verband met den onzekeren toe
stand der markt voor karwijzaad is door
tusschenkomst van correspondenten der
Directie van den Landbouw een onder
zoek ingesteld naar de oppervlakte met
karwij (oogst 1923) beteeld en naar den
stand van dit gewas,
Het onderzoek heeft zich uitgestrekt
over 31 gemeenten, gelegen in gebieden
waar de teelt van karwij vóór den oor
log het meest te betéekenen had.
In die gemeenten wérd gedurende de
jaren 1913 en 1914 in totaal gemiddeld
3570 H.A. karwijzaad verbouwd. Thans
staat daar naar schatting der correspon
denten plm. 2775 H.A. karwij te velde,
waaruit kan worden afgeleid, dat op
dit oogenblik de beteelde oppervlakte
voor karwij voor het geheele land plm.
4200 H.A. zal bedragen.
In het oogstjaar 1922 bedroeg die op
pervlakte 520 H.A,, in 1921 476 H.A.,
in 1920 1228 H.A., in 1919 178 H.A., en
gedurende de jaren 1913 en 1914 ge
middeld 5406 H.A.
Uit het onderzoek blijkt verder, dat
in het noorden des lands betrekkelijk
veel karwij wordt verbouwd. In de pro
vincie Groningen staat thans naar schat
ting plm. 2475 H.A. of 108 pet, van het
gemiddelde der jaren 1913 en 1914 te
velde, In Noordholland is dit percentage
plm. 64, in Noordbrabant plm. 60,, in
Zuidholland slechts plm. 20 en in Z e e-
1 a n d slechts plm. 12 pet.
De stand is over het algemeen zeer
goed tot goed.
en aitputting zjjn ziekten van
d9n tegenwoordi^en tjjd. Onvol
doende vo ding van h-t lichaam
is vaik de oorzaak hiervan
Vraagt Uwen apotheker of drogist
.het m-est af leende plantaardige
middel'
(Ingez. Med..)
hoopt tevens de verspreiding daarvan
in ons land te bevorderen.
Het veiligheidsbiljet is bestemd om
in fabrieken of werkplaatsen te worden
opgehangen met het doel werklieden en
werkgtevers op te wekken tot het ne
men van maatregelen ter voorkoming
van ongevallen, in het algemeen, of van
een bepaald soort onigtevallen, óf met het
publiek (voetgangers, wielrijders, chauf
feurs, wagenbestuurders', enz.) op te wek
ken om tot de vermteerdering van de
veiligheid van het-verkeer" mede. te
werken.
Eenigte instellingen en ondernemm-
overruigd vfan het nut dat deze
biljetten kunnen stichten, stelden en
kele bedragten aan het Veiligheidsmu
seum ter fate schikking', ten einde de be
kroonden een prijs te kunnen toeken
nen. Deze htedragten Werden verdeld als
volgt: le prijs f 150 benevens een gou
den draagpenning, 2e prijs1 f125, 3e prijs
f 100, 4e prijs f 75.
Met de Staatscourant van gisteren
zijn verzonden afdrukken van de akten
betreffende de Coöp. Boeren Spaar- ten
Leenblank te Zuiddorpe en de Coöp
Brandstoffenvereen. „Door Eendracht
(Sterk" te Ierseke.
Autodienst Middelrburg—
Vlissingen (Station).
Maandag a.s. 2 October, zal de N. V.
Autobusdienst "Walcheren een nieuwe lijn
openen Van Middelburg langs den Ouden
Vlissingschen weg, over Abeele en Oost-
Souburg, naar het Havenstation te Vlis
singten, en terug; zoodat ook 'daar een di
recte verbinding tuss.chen de eindpunten
en tusschengtelegten plaatsen Wordt ver
kregen, terwijl tevens aansluiting wordt
gegeven op eenige vertrekkende en iaan-
komtende provinciale booten en mail-
booten.
De vertrekuren zijn van Middelburg
(Postkantoor, Markt) Van'. 9.20, n.m'. 1.20
en 4 u.; van Vlissingten v.m. 9.45, n.m.
1.45 en '4.30.
Failliss emien t
Geëindigd de faillissementen van
L. M. Roofack, aannemer en slooper te
Bresken s, en van W. N. Lameijn,
aannemer en koopman in bouwmateria
len te Middelburg, beide door het
verbindend worden der eenige uitdee-
lingslijst.
o-
No_g een drukkers'-te'onflijcj't.
Het thans geldende collectief contract
in het d r ukker she d rij f loopt einde De
cember van' «dit jaar aif. Zij die geen lid
hunner organisatie wenschen te blijven,
taoeten voor 1 October hun lidinaa'L
sstehgp opzeggen. Op dien datum! zal ech
ter nog niets 'békend zijn Van de nieuwe
collectieve overeenkomst.
Op initiatief van de aangesloten druk
kers te Gouda heeft Dinsdag te Amster
dam een 'vergadering plaats gehad van
drukkers, aan wélke de vraag werd voor
gelegd, of de bezKvaar-hebfctenden hun lid
maatschap zullen opzeggjen, en zoo ja,
of zij elkaar dan dienen te steunen
Voorgelezen werd een brief van hei-
hoofdbestuur, waarin het verklaart, dat
het een georganiseerde actie tot opzeg
ging van 't lidmaatschap niet lijdelijk zal
kunnen aanzien.
Verschillende sprekers voerden hier
na het Woord, sommigen vóór, anderen
tegen de actie van Gouda.
De voorzitter verzocht ten shotte hun,
die met de factie van Gouda syim(pathi.
seeven, te blijven, om' te beraadslagen
over de stappen, die verder giedaan moe
ten worden, en den anderen, de vergade
ring' te verlaten.
Ruim de helft van de vijftig' aanwezigen
gingen daarop heen.
Gisteren Werddoor 0 ns gemeld dat
de heer G. Bergmlan te Soest benoemd
w!as tot leeraar aan de R. H. B. S. a I'
ll i e r, dit moet echter te M i d d e 1 h a
nis zijn. 1
Ind. Stoomvaartlijnen.
Soerskai'ia, p. 26 Sept. Kaap del Armi
Batavia n. Rotterdam'.
Bandoeng', p. 26 Sept. Kaap Carvoei-
ro„ Rotterdam n. Java.
Buitenzorg, 26 Sept. te Batavia v. Rot
terdam.
Koningin der Nederlanden, 25 Sept., v.
Sabang', Batavia n. Amsterdam'.
Johan de Witt, 27 Sept. n.m. 10 u.
op 34 gr. 30 'N. en 21 gr. 27' 'O., Java
n. Amteterdam'.
Pasir, 2? Sept. v. Vlissingen, Amster
dam n. Java.
Prins Frederik Hendrik, p. 26 Sept.
Finisterre, Amsterdam' n. West-Indië via
Madeira.
Prinses Juliana, 27 Sept. v. Genua,
Amsterdam n. Java.
Java, 26 Sept. {e Marseille, Java n. Aml-
sterdam.
Salawati, 25 Sept- v. Colombo, Java n.
Amsterdam1. s,
.Ambon,. 27 Sept. te Bela wan, v. Am
sterdam.
Boeton, 27 Sepp n.m. te IJtouiden, Java
n. Amsterdam'.
*Kawi, p. 26 Sept. n.m'. Sagres, Java
n. Rotterdam'.
Stoomvaartlijnen op
Noord-Amerika.
Wester dijk, 27 Sept- v.m'. v- Rotterdam',
New-York.
V e i 1 i g h e i ds,b i 1 j e t.
Het bestuur van het Veiligheids-Mu
seum besloot een prijsvraag uit te schrij1-
ven voor een ontwerp van een oor
spronkelijk Nederlands cfa veiligheidsbiljet,
Het bestuur beoogt met het uischrijven
het bestaan dezer biljetten te geven en nierse en de officieren-mach. 2e klasse
Met ingang van 5 October wordt
bffï'cierHm'ach. 2e kl. II. G. van Niel
geplaatst te Vlissingen, officier-mdch.
2e kl. H. de Vries en offioier-m'ach. 3e
kl. J. Maats en ~G. van der Tak a. b. Hr.
Ms. ((Zeeland" en de officier-mach 3e
kl. C. [de Vries a. b. Hr. Ms. „Gelderland".
Bij beschikking van den Minister
van Marine is de luit. ter zee 2e klasse
P. A. Gallas met 3 October geplaatst
,an boord van Hr. Ms. „Schorpioen"; is
de luit. ter zee 2e klasse J. Houtsmul
ler met 2 October geplaatst aan boord
van Hr. Ms. „Cornells Drebbel", onder
intrekking zijner bestemming voor de
onderzeedienst-kazerne te Willemsoord;
zijn met 9 October de volgende officie
ren geplaatst bij den Radiodienst te Am
sterdam, t.w.: de luit. ter zee 2e kl, U.
J. K. Versfeit, J. Kuyper en I. W. Rey-
