f
M.LK HITi tl
D£ BRIL
Prospectus en Proeflessen gratis.
CHOCOLADE
CACAO EN'*
CHOCOLADE
BUITENLAND.
V
nF
1
Belgische Manufacturen
felu't - Mils - Serimlafc Braett
Eisckt ?an iwtn
Leverancier BIT merk
E. H BOASSOM Co,
Shikloopen
PU ROL
ALGEMEEN
ADVERTENTIEBLAD
WEST "INDISCHE^
Opieidino voor alle Imm, ioibtea es tops
Wie Nederiandsclie goederen
koopt, dient het vaderland,
STEENHOUWERIJ
Levert alle mogelijke
Hardsteenwerken,;
zsm
immmm
AdhreFtenti&n«
g
TLP
li
- DOKSTRAAT -
MlDjDELBURfi
Wet adres voor GRAFWERK.
merk
mm
BESTS FABRIKAAT VAM BELGIË,
Kleuren verschieten NIET. Noch in die wasehnoch in de zon»
ZWARTHet meest llenrhonasnde en donkerste van alle Maaide
latoen~z?rart, BLAUW j Geverfd met gegarandeerd es kt IMlge,
Sik slak is voorzien van een geplombeerd LOODJE, aan de §sne zpe met
bet merk „De Bril" om letter k, aan de andere zijde de Initialen S Co, A
BIT merk waarborgt n solidi
teit sa IGHTHE10 van SLEUR
Que
Waar niet verkrijgbaar
wende men zich tot
Groots Markt G 6 en 7
- MIDDELBURG -
Bevrijdt Ow borst van
de vastzittende slym,
maakt Uwe ademhaling
weder rustig en vrij.
Gebruikt onmiddellijk
de beproefde
OE AANGEWEZEN COURANT.
Barsaü tot FoMlettoit m WetoMebap-
pettll IImvi.
GROOTSTE Instelling in Merlanti öp bet geöM
van schriftelijk tsMerwIjs
dieven, welke een prachtig beeld geeft
Van den bouw der gothische dorpskerken.
,a-
Die Diamant mijne 11 van
Koning Sfttoinio, door H.
Rider Haggard. Ui tg. v,
Holkema en Wjarendorf.
Wilt ge u eens heelemajal laten wegsle
pen uit de vrij onbehaiajgelifke wereld van
onze moderne samenleving, laat u dan
eens door Rider Haggard's fantasie mee
voeren naai' allerlei geheimzinnigheden in
Zuid Afrika's diepste binnenlanden. Het is
is niel alles fantasie. Dat verhaal van
zoo'n militairen..staat der kaffers na
tuurgetrouw ontleend aan wat onder de
Zoeloe's bestond. En die Salomo's. mijnen
hebben een grondslag van waarheid in de
ruïnen van de fort-achtige goudmijnen
van Zimbabwe. Maar verder veel fan
tasie en veel avonturen, en een zeer on
derhoudende manier van Schrijven.
De vertaling is van Wi. van Sloteu.
S h a s t ia, het Wi o I v e n-
k i n d door Olaf Baker.
Uitjg. N. V. Dr. Jac. v. Gaim-
pen.
Het wordt nu toch wel wat al te har!
Toen de opgang van de eerste verhalen
in het dierenleven in de wildernis een
nieuw terrein ontgonnen, kwamen al hee]
gauw schrijvers, die het nóg mooier, wil
den maken, en allerlei romantische men-
sdhenavonturen door het dierenleven
mengden. Maar dit boek gaat nog verder.
Het vertelt van een klein Indiauenjonge-
tje dat door een wolvin samen met haar
jongen wordt opgevoed, en dat verder een
waar wolvenleven leidt. We kunnen er
niets moois meer in vinden. De grens; van
't mogelijke en ook die van 't interessante
is bier wel heel ver overschreden.
Olga Welgemoed door
Felix S,alten. Uitg'. v. Hol
kema en Wjarendorf.
Een ietwat sentimiteel-Duitsch verhaal
van een strengen leeraar, die zijn dochter
verstoeten heeft, omdat zij een zangeres
en danseres is, geworden, en opgaat in het
luchtige artiestenleven. De dood van die
dochter brengt hem! tot inkeer. Diep gaiajt
de geschiedenis niet, maar er zullen le
zeressen zijn, die doof een geleidelijk
vlóeiend verhaal als dit toch geroerd' wor
den.
Nelly, en het vervolg daar
op Otto van V.alc'ike-
naer, door M. van Waldrie-
ken. Uitg. Mij. Holland.
Van beiden een vierde druk. Waar
schijnlijk niet omdat het zulk hoog staand
litterair werk is, Diat merkt men reeds na
e enige bladzijden. Maar omdat er met on
miskenbare handigheid een ontzaglijk
aantal gebeurtenissen in verwerkt wor
den tot een spannend verhaal, met alle
eiementen die de vroegere romans tot
tot zulke gezellige lectuur maakten, zoo
als valsche testamenten, gestolen docu
menten, vergiftigingen, een valsehaardige
rentmeester enz. enz., en zonder psy
chologische onledingen en andere mo-
dernigheden.
Op het titelblad van „Otto van Valeke-
naer staat: „vroeger verschenen als, twee
de deel Nelly". Dit moet zijn: „van Nel
ly", wat juist het tegendeel is.
BRIEVEN Uil BEitLIJN.
(Het kind en de dollar.
De beursdeskundige marktvrou
wen. .Vuilnismannen en ge
leerden. De nood der Weten
schap. Russische restaurants.
Het zwaard van Damocles).
No. 59.
Berlijn, 'begin Augustus.
Gisteren kocht ik in een kleinen fruit
winkel vlak om den hoek bij! jtnjijn' woning
een pond kruisbessen. In den winkel was
de verkoopster aanwezigDe deur naai
de keuken, waar de eigenares van den
winkel haar werkzaamheden verrichtte,
stond open. En in den winkel speelde
het dochtertje vian deze vrouw, een kind
van 4 jaar, met een pop.
Daar trad de verkooper van de „Mit-
tagszeitung"', die hier eiken dag' de ronde
doet, den winkel binnen. En daarbij ^peel
de zich 't volgende af.
De kleine die nauwelijks praten kon,
liet haar pop in den steek, trippelde den
krantverkooper tegemoet en vroeg in haar
kindertaaltje„Hoe staat de dollar?"
„650" zei de man, die dat natuurlijk
,al reeds gelezen had. „Moeder", riepi het
kind en liep snel de keuken binnen, „de
dollar staat op 650!"
Deze geschiedenis, die de verdienste
heeft een ware geschiedenis te zijn, is! de
frappante illustratie van de stemnrinv
igen en (gedachten, die thans de Berlijh-
stóhe bevolking beheerschen.
Vroeger deed een bekende anecdote de
ronde over zekere mevrouw von Pollak
te Weenen, die ,altijd dient om den spot te
drijven 'met iemand die vreemde woor
den niet kent of verwisselt. Het heet
te dan, dat men haar gevraagd had: „Was
sagen Sie nur, Fra,u von Pollak, die Valuta
ist gesunken" en mevrouw 'Von Pollak
antwoordde: „Mein Gott, die armen Mar
trosen!"
Thans zou zulk een anecdote niet meer
opgaan. Ook Frap von Pollak, wier ont
wikkeling groot was, weet nu zeker al
lang wat valuta is. Wij' hebben deze Wijs
heid terdege leer en kennen en reeds dé
onmondige kinderen vragen naar den Dol
lartoestand.
Men zal nu zegden: wat heeft deze
deviesenkoers met een fruitzjaakje te
doen? En terecht, want eigenlijk heeft
zij er niets mee uitstaande. De kruisbes
sen en kersen zijn waarlijk geen imiport-
Wiaren uit het buitenland, doch groeien
wel degelijk op den eigen bodem! der
mark Brandenburg. Maar dat doet er
niets toe. De zakenlui drijVen eenvoudig
de prijzen in de hoogte, als zij hooren
dat de dollar gestegen is. Het is' verma
kelijk of veeleer, het zou vermakelijk
zijn als het niet zoo'n ernstige zaak was
om op de markt de dikke verkoopsters
tot de dienstmeisjes en h uisvrouwen, die
inkoopen doen en verbaasd zijn over de
prijsstijging, te hooren zeggen„Hébt U
clan niet gelezen hoe de dollar gestegen
is?" Paddestoelen en aardappelen, bloem
kool en sla, alles wat hier in onze .goede
tuinen groeit, verbeeldt zich in prijs te
moeten stijgen, alsof het exotische vruch
ten waren!
Dat ^jjn de ergsle gevolgen van de nieu
we schrikbarende markdaling, die plotse
ling als een donderslag, uit helderen he
mel, over ons gekomen is. Tot voor kort
was het anders. De koopkracht van de
mapk op de huitenlandsche markt hield
zich nog langen tijd op de oude hoogte,
hoewel zij in het internationale verkeer
vjan geringere waarde was geworden.
Eerst langzamerhand volgde de prijsstij
ging. De bevolking kon er zich tenmin-i
ste aan gewennen, kon zich aanpassen.
Thans echter gaat het sprongsgewijze de
hoogte in. Let wel: .altijd in de hoogte.
Nooit naar heneden! Hoe oplettend de za-
kenmenschen de stijgende dollarkoers ook
volgen .als zij: zakt, zijn zijl plotseling
blind geworden en weten van niets. Er
j zijn altijd nog schommelingen op de beurs,
miaar in de Berlijhsche -winkels is' daar
van niets te bespeuren. Steeds' hooger
gaat het. Niemand kan meer berekenen
wiat hij in de komende week of de vol
gende maand voor zijn levensonderhoud
noodig zal hebben. En het merkwaar
digst is: hoe duurder de waren worden,
des te meer wordt in de winkels ge
kocht. Want de menschen gelooven: de
volgende week wordt .alles nog duur
der
Van deze kalaslropliaje gebeurtenissen
blijft slechts een heel klejne kring vian
menschen onberoerd, wier verdiensten
juist met de toenemende waardevermin
dering van 't (geld a anjgroeien. De anderen,
de groote meerderheid van Berlijn's in
woners moeten hun levensbehoeften
steeds inperken. Ach, wij optimisten heb
ben gehoopt, dat de tijd van den honger
met den oorlog en de blokkade voiorhijiz|0|ir
zijn. De menschen begonnen werkelijk
zich weer 'heter te voeden, zooals ook
noodig is. Nu echter is alles' "weer veel
slechter geworden. Goede en soliedebur-
gerfamiliën hebben weer als in de ver
schrikkelijke oorlogsjaren, slechts Zondags
vleesch op tafel en dan misschien nog
eens per week een stukje, dat met Kunst
en vliegwerk in de keuken bewerkt is o'm
Ihet zoo voordeelig mogelijk te doen uit-
i komen - overigens is t voor en na:
(groenten! Ja, nu hebben we ten minste
groenten. Maar wat moet het in den
winter worden? Met afschuw, met ont-
zettenden angst zien wij' den naderenden
winter tegemoet.
i De nood is algemeen, waar geen reu-
I zenzaken reuzenwinsten afwerpen. Zij is
het grootste in den kringj der „intel-
lectueele arbeiders", zooals men hen in
het hal f-s o ciali s t ische Duitschiand van te
genwoordig' graag noemt. De bakkers
knechten maken thans een weekloon van
2000 Mark, dus meer dan 100.000-Mark
per jaar.
De voerlui van de vuilniswagens ejschen
eenzelfde bedrag. Zij willen voor hun niet
welriekend bedrijf tenminste dezen troost
hebben. Maar waar is de geleerde, de
professor, de privjaat-docent, dé onder
zoeker, die over zulk een inkomen de be
schikking heeft? Een dwaze toestand. Men
heeft nu uit milde giften en ,uit [mfidde4
Len van het rijk, 'dat echter feitelijk hee-
lemaal geen geld heeft, tenminste een
fonds voor „nooduitkeeringen aan de we
tenschap" opgebouwd. Maar deze gelden
moeten dienen voor de instandhouding
van wetenschappelijke instituten en de
particuliere personen gaan weer met lee-
ge handen heen. De groote bibliotheken
strijden echter ook voor hun bestaan.
De beroemde Berlijnsche Staatsbiblio
theek, de vroegere Koninklijke Biblio
theek, de Universiteitsbibliotheek en de
Staatsbibliotheek klagen luid. Vooral is
het inbinden van hoeken ontzettend duur
geworden. Men heeft getracht studen
ten er voor op te leiden, om' 't goedkop-
per te laten doen, maar dit heeft geen
practische resultaten opgeleverd, daar de
werktuigen die in de oude bestaande
boekbinderijen voorhanden zijn nu eerst
tegen hoogen prijs moesten aangeschaft
worden. Zoo is het overal. De Zoölogische
tuin, een lievelingsinrichting van de Ber-
lijners, werkelijk een bron van ontspan
ning en ontwikkeling, aal waarschijnlijk
in den herfst zijn poorten moeten sluiten,
daar de inkomsten niet in de verste Ver
ten toereikend zijn om de salarissen van
alle opzichters en verder personeel te
bekostigen.
Ik hoor mijn Hollandschen lezer al
zeggen: Ja, maar ieder die uit Berlijn
komt, vertelt toch, dat men daan heel goed
leven kan. 't Is waar, er bestaan hier
onverklaarbs.re tegenstellingen. Een van
mijn vrienden in Zwitserland schreef mij|
eenige dagien geleden: „Met groote be
zorgdheid zien wij wat er in uw land
omgaat en zijn slechts sprakeloos van ver
bazing, dat men bij al deze ellende nog
den moed heeft de „Cultuur" te handha
ven en zelfs in staat is vergenoegd te
zijn." Ik antwoordde hem, dat wijf ons
wel heelemaal konden opbergen, als wij
niet met alle energie ons juist op de cul-
tureele vraagstukken toelegden. Dal wij
het in Duitschiand als een heiligen plicht
en verantwoordelijkheid beschouwen de
cultureele en geestelijke „overleveringen
levendig te houden en voor de toekomst
uit deze ellende te redden, daar er toch
eens, hoewel misschien eerst na vele ja
ren, vroolijker dagen moeten aanbreken.
En dat we ons evenzeer wel konden op
bergen, als wij ondanks alles niet de
kracht bewaard hadden om bij' tijlden toch
nog vergenoegd te zijn-
Wij zien im'mers, dat het de onderda
nen van een ander land, dat het nog
slechter gaat dan Duitschiand, vQortdu-
rend gelukt om nog! veel vergenoegder te
zijn dap wij' Duitschers ons veroorloo-
ven. Reeds vroeger heb ik over de Rus
sen geschreven, die bij duizenden en tien
duizenden naar Berljjn komen. De stroom!
iieemt voortdurend in omvang toe. En in
de straten van West-Eerlijn wordt hef
eene restaurant na het andere geopend,
dat een Russisch .uithangbord draagt en
een Russische spijskaart bezit. De gas
ten zijn bijna allen buitenlanders. Het
gaat er vroolijk toe. Tegen hooge prjjjzea
wordt er gegeten en gedronken. Een ka
pel speelt melancholieke Savische mei
lodiën. En omstreeks middernacht treedt
een Kaukasiër in nationale dracht op en
voert wilde dansen uit, met scherpe mes
sen die hij in zijn mondsteekt of tusschen
oogen en neus klemt. Hoe komen al die
lui, die hier smullen en brassen en bij
val betuigen en ten slotte tusschen de
tafels beginnen te dansen, aan t geld?
Ik weet het niet. Maar ik stel mij voor,
dat wanneer .al deze sommen die in de
talrijke Russische restaurants, „Kaukasi-
sche Weinstuben" en „Ukrainische knei-
pen" uitgegeven worden, en bovendien
nog de gelden die in Berlijn door 1de
Russen (gebruikt worden voor bolsjewis
tische propaganda, wanneer al deze som
men voor de hongerlijdenden in Rusland
gebruikt werden, dian zou menige on
gelukkige familie ginds geholpen kunnen
worden.
Bij' ons in Duitschiand echter zal het
niet pnders worden dan wanneer onze
vroegere vijanden, vooral Frankrijk, heeft
ingezien, dat andere middelen aangegre
pen moeten worden om het zieke Euro-
peesclie bedrijfsleven te genezen. Men
gelooft in het buitenland, dat wij' in
Duitschiand geen begrip hebben van de
onverzoenlijke gezindheid die in vele
Fransche kringen nog heerscht. Maar juist
diegenen in Duitschiand, dje zich afwen
den van de militairistische en blufferige
neigingen van 't vroegere Keizerdom' en
die een werkelijk vreedzaam naast el-
J kander-leven der volkeren, vooral echter
j vian Duitschiand en Frankrijk, hastreven,
i worden tot onmacht veroordeeld, als er
steeds nieuwe dreigementen en harde
woorden van de tegenpartij komen.
De vruchtelooze onderhandelingen over
de compensatiebetalingen hebben een
ernstiger uitwerking gehad dan men in
het buitenland wellicht gelooft. Als thans,
nadat de wapenen al vier jaar geruist
hebben, steeds nog het D.amoclés-z waard
Van nieuwe militaire bezetting sm aai regie -
len boven ons hoofd hangt, dan komt elk
gevoel van billijkheid daartegjen in op
stand. Een 'kwade kringloop; de mark:
staat slecht, Duitschiand kan niet volgens
de overeengekomen bepalingen zijn heta-
lingen uitvoeren, er wordt met dwang
maatregelen gedreigd, en de mark komt
daardoor steeds slechter te staan, zoodalj
het Rijk nog veel minder in staat is dé
onder geheel andere oeconomische ver
houdingen tot stand gekomen regelingen
na te komen.
N.a lange weken van regen, die ans
natheid en koude zonder eind brachten,
is eindelijk de zon weer te voorsohijin
gekomen en zomervreugde is er in de
lucht. Wij' zouden weer willen herade
men, maar daar komt opnieuw een ijze
ren vuist, die ons neerdrukt.
Dr. MAX OSBORN.
I2AE.E.NIDIM&
WtW£»«J05£H-FA8«VUdf
S 01
85'
U
UJ
Z
1 nj
O
1
O
3K
O
z
O*
E
r
15'
4£'
<r-
l| *ui
tz
to
J £,C!Si'TRÖLEM£RK
Ver. „NEDERLANDSCH FABRIKAAT".
Secretariaat: Den Haag, Mariastraat 25.
fDER
NSr en doorloopen dec huid en VHb
schrijnende plekken.Gebruik
(Verkrijgt), bij Apoih.en Drogisten]
Beveilig uwe gebouwen tegen
vocht dooi kleuilooze bestrijking met
Bestol, kost zeer -weinig. Waterdicht
maken van keiders, bepleistering 1 c.M
voldoende tegen diangwater. F a ar.
A. G. v. BEEST, 'a-Hage. Depot voor
Nederland G1RRETSON Co., Rotter
dam, Kipstraat 74. Tel. 2462.
Voor RECLAME uwer artikelen
A/esfeHjk ZEEUWSCH-VLAANDEREN
is het
Proefnummers gratis ter beschikking.
Oplaag rtiim 4100 exemplaren 5
Uitgave van
?«MA A. J. BRONSWIJK, Oortboc»
die door liaar geurigen frisschen caeaosmaak
absoluut geen dorst verwekt, en die daar
door zelfs in het warmste jaargetijde nooit
gaat tegenstaan is de volgens het origineele
West Indische recept gefabriceerde
i>gyr CHOCOLADE MET DEN NATUURLIJ KEM
GEURIGEN SMAAK VAN DE CACAOBOON.
HEEFT EEN HOOGE VOEDINGSWAARDE
EN VEROORZAAKT GEEN DORST
WEST INDISCHE IMPORT COMB. AMSSEHDAM
LeliegrwcöC.SO. Amsterdam
Honderd geroutineerde Docenten.
Schitterende resultaten. Billijke voorwaarden.
Eleetr. Drukkerij GK W. DEN BOER, Middelburg,
