FEUILLETON,
183
Zaterdag 5 Augustas 1922.
165e Jaargang
BINNENLAND.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Fictoria ®Wat©p
Zuster Breftan's Liefde.
UW fin T VOOR RUSLAND, WAT DEED
MEN ERMEE?
De heer J. J. v,an Zuylen bezocht voor
bei Nederlandsch Nansencomité de hon
ger distrj eten in Rusland en heeft dezer
dage* na zijn terugkeer zijn indrukken in
eenige artikelen neergelegd, die we niét
Blle kunnen opnemen, maar waaraan we
het Volgende ontleenen:
Ook in Buzuluk ben ik geweest, en van
daar uit heb ik met de Quakers de dorpen
bezocht.
Ik kan niet nalaten hier den droevigen
indruk te reieveeren dien de ontmoet.ng
taet hun energieken leider, Mr. Wiatto,
op mij maakte. De stad Buzuluk heeft een
wereldvermaardheid gekregen, onder an
dere door haar kerkhpf. De sterfte is
daar dezen winter zoo groot geweest,
diat men de lijken in den bevroren grond
niet kon begraven en ze opstapelde op
het kerkhof. Nu ik er kwam was dat alles
veranderd. In de lentezon lag de stad
met.zijn mooie kerken en het kerkhof,
diat ik bezocht, maakte een vredigen in
druk. Er begint zelfs weer wat bedrij
vigheid te komen in de straten. En dat
alles is het werk van de dappere Engel-
sche Quakers, die den zeer zwaren win
ter hebben doorstaan; het is het resultaat
ook .vlan uw gift. En nu, terwijl alles
sprak van herleven, vond ik Arthur Wiatto
die twee jaren lang in Rusland werkte, op
het ziekbed. Vlektyphus. Lichamelijk en
geestelijk gebroken.
Hier kon ik eerst reóht te weten ko
men Wat men deed met Uwe gave voor
Rusland. Een kleine groep mannen en
vrouwen hebben uwe zendingen geno
men als een kostelijk bezit, him toever
trouwd en ze zijn zelf midden in het
gevaar geglaan om ze te brenggen, daar
waar ze het meest noodig Waren. Toeii
gfiji uwe gaven geschonken hadt, kondt
gij1 niet meer doen. Maar toen begon hun
werk'. Zij gaven zich zelf. Arthur Watts!
is waarschijnlijk voor zijn verdere le
ven gebroken, lichamelijk en geestelijk.
O, beklaag hem' niet. Hij zelf is tevreden.
!Wjat men deed met uwe gave voor
Rusland?
Ik ben in een dorp geweest, waar een
daime uit Esthland whs gedetacheerd, om
met onze levensmiddelen te werken! Des
morgens, als ze opstond, lagen er mins
tens honderd zieken voor Waar deur. W|ant
ze was verpleegster en hield in den mor
gen poliklinjek. Maar de morgen duurde
den gjeheelen dag), en 's avonds om' negen
uur ging ze niaar bed en h!ad meestal ver
geten te eten. Nu Vandaag werkt ze weer
op dezelfde manier, nu Vandaag staat ze
in hlaar Spreekkamer en ze helpt allen,
een voor een. En de een krijgt een half
pondje Hollandsch meel, de ander twee
soeptjabletten, een derde een ons marga
rine. Dat izijh aw gaVen, die feujnigi, bif
kleine beetjes, meegaan paar huis als' de
beste medicijn.
En wia,t doen de hongerenden met uWe
gave? Ze ontvangen ze met roerende
dankbaarheid. Hoe vaak heeft men ge
tracht mijn schoenen te kussen, als mén
hoorde, dat ik Hollander wfas, hoe vaak
heb ik de bewoners Van een heel dorp
voor ons op de knieën zien Vallen en hoe
ren bidden Voor ons!
Wöt men deed met uw gift? Otn het
Kdht te kunnen schilderen heb ik' als te
gensfelling ook donkere kleuren noodig.
In Pestrafkla ben ik geweest, omlstreeks
haf Mei. Als men het dorp binnenkwam!,
leek het geheel uitgestorven. Geen Ie
vend wezen op straat ,die groen is van
onkruid en gras, «omdat er geen verkeer
meer is. Van de kudde, die vroeger be
stond uit 3200 koeien en 2800 paarden,
zijn nog een veertigtal dieren in leven.
De huizen zijn bij tientallen gesloten,
dichtgetimlmérd, uitgestorven. En als ik
ging van huis tot huis ,voud ik hier vijf
menschcn, m'an vrouw en drie kinderen,
bij elkaar op een .oven liggend, te sterven.
In de volgende woning lag er nog een,
een jonge mali van even twintig, die ver
telde, alleen te zijn o verge be ven van
een gezin van elf personen. Weer ver
der vond ik twee meisjes, weezen, op
bed liggend, en niemand w;as er ,die na,ar
ze omzag. Alleen een felscher (een man
met de beginselen van de verpleging be
kend) was er in het dorp, en hij werkte
wat hij kon. Zijn apotheek )was keurig, in
orde, o zjoo netj)es, maar bijna alle fles-
schen waren leeg. Toen kebb)en wij over
legd ,de heer Mulder en ik ,en wij hen-
ben gezegd: „Wij zullen helpen, beleg
een vergadering van het volk": Maar dat
•whs onmogelijk, want de menschen kon
den niet uit hunne huizen komen. En
,toen hebben wij besloten het zonder „sjot
branje" te doen, als zij maar een kara
vaan wisten samen te stellen om de
w'aren te halen. En men bezwoer ons
dat men dé producten zou afhalen al
;W|as het op 100 K.M. afstand.
Tiwee weketj later werd het dorp ge
voed. Zoo hebben wij look Pestrafko ver
overd op den duivel Van den hongter,
en we konden het doen, omdat we be
schikten over goederen gekocht met uw
gift. En den felscher hebben Wij geneesL
middelen gezonden. En toen .alles gere
geld w!as, brachten ons twee kleine meis
jes met hongerbuikjes en zielig misvorm';
de beentjes, elk een ruiker lelietjes van
dalen. Had ik ze mee kunnen bréngen
en overdragen aan u allen, die gaaft op
den oproep van de NNederlandsche or
ganisaties
Wat men deed met Uw gift? Men heeft
er z'aaizaad voor gekocht en het verstrekt
aan de boeren. Bij Buzuluk stond de
Soyjet-regeering een uitgestrekte lap
grond in erfpacht af aan de Quakers.
Mr. Holmes eh Miss Sidney, een Engel-
sche heer en damte zitten den jgeheelën
dag tot 's avonds negen uur elk op een
tractor en ploegen dat land, ploegen,
ploegen. En dan w'ordt onder hun toe
zicht door de schoolkinderen uit Buzuluk
gezaaid. En zoo worden van eiken korrel
graan, gekocht met Uw geld, gemiddeld
acht korrels geoogst.
Het Nederlandsch volk wist dit alles
voor een grobt deel nog niet tot vandaag.
Nu Weet gij het.
Gij - Wist niet, dat, terwijl aller aanr
daéht gespannen is op de overleggingen
op de Haagsche conferentie, vooral met
het oog op Rusland's Ipiekotm'st, daar
ginds, zonder eenigen ophef, dolor een
groot (aantal mannen en vrouwen wordt
gewerkt, nu Vandaag, met uw geld.
En al Was het niet de opzét Van dit ar
tikel, ge weet nu ook, dat er nog iomt"
zéttend geleden wordt. Tien millioen
wörden gevoed, iien millioen sterven nog
van honger.
Ge weet mi ook, Hoe, als ge molgl eens
jwlat stuurt aan het Nederlandsch Nan-
sen Comité te Amsterdam', uw gift zal
'worden besteed-
Ovezande, f 480 voor een woning
van M. Moerdijk.
Door Ged. Stalen van Zeeland is de
opening der jacht op klein wild bepaald
als volgt:
a. in de Dames-, Anna Maria- en
Völckerpoldevs op korhoenders, patrijzen
en kwartels op Zaterdag 26 Augustus'; op
hazen, fazanten en houtsnippen op Za
terdag 30 September d.a.v., alles mJê(t
zonsopgang; I,
b. in het overige deel der provincie
op Maandag 18 September 1922, niet
zonsopgang, met uitzondering van de
jacht op patrijzen, welke op Zaterdag
26 Augustus met zonsopgang' "Wordt ge
opend; en
dat voor de gehede provincie de korte
jacht zal geoorloofd zijn dagelijks en de
lange jacht op Maandag1, Woensdag 'en
Zaterdag van iedere week, alsmede op de
vier dagen voorafgaande aan de sluiting
der jacht, alles met uitzondering van de
Zondagen.
Door den minister Van Arbeid is, ten
behoeve v}an Woningbouw toegekend aan
de gemeentenp" fj I f i i' I
St. Annialand, 1130 voor twee we
ningen van A. Boon;
Kloétinge, f600 vbor een woning.
Van C M. Droogendijk;
Neuzen, f 600 voor een woning van
Wed. C. N. v. Dijke; f 600 voor idem
van P. de Vos; I
Uit Middelburg.
-Hoewel het mooie weer ons gisteren
verlaten had, en hét ook 's avonds vrij
flink r egende, en de Vrijdag van oudsher
als stille avond békend staat, is het gjs<-
teren druk geweest op de Markt, o.a. de
stopm'c'aroussel had het druk, en daarvioör
was bijzondere aanleiding, want er was
champagnefeest; de inrichting was extra
met guirlandes 'versierd en ieder bezoeker
ontving een bouquetje en bij t'al van ritten
Werd een fles'ch champagne, een fléseb
port of een verrassing beschikbaar ge
steld, en de bezoékèr die bij het stilstaan
onder een .aangebracht vlaggetje kwam,
was winnaar; en hun aantal was groot.
Aan de deur van het Schuttershof
preikte gisteren het biljet „Uitverkocht
dat zegt dus voldoende. De voorstelling
hep vlot van stapel; de heer Contran
voegde enkele opmérkin.gén over Middel
burg tusschen zijn prozta en had het over
de annexatie, over onze breede trottoirs
over de gemeentereiniging en Wat dies
m'eer zij.
Op de anti-kermisvergaderjng; van
gisterenavond werd na éen kort ope
ningswoord door ds. Jonker, het woörd
gevoerd door ds. Jansen, den Iegerpredi-
kant in algeméenen dienst, en door den
leger predikant ds. Ruijs van Dugteren.
De zangvereenijgjnjg; „Soli Deo Gloria"
zong ter afwisseling enkele nummérs'.
Gisteren hebben weder twee aanrij
dingen (plaats gehad, een op den hoek van
de kermiskramen bijt de Gravenstraat,
waar een motor bezorgrijWiel en een
groentenwtagen .met elkaar in botsing
kwamen; de motor kantelde en werd
eenigsZins beschadigd, persoonlijke onge
lukken kWamten er niet bij! voor.
Later op den middag werd een boe
renman, die naar den stoomciaroussel
stond te kijken, aangereden door een mo-.
torwielrijder, de man kwapi te vhllen
en werd bij éen der omwonenden binnen
gebracht om' wat op zijh verhaal te ko
men, wlant ernstig blekén de gevolgen van
den Val niet.
o
Uit Zuid-Bevel and.
In de Vrijdag géhouden vergadering
Van den Raad der geinteente Hoede-
kenskerke Werd de gemeente-reke
ning voorloiopig! Vastgesteld in ontvang ad
f 48.942.861/2, in uitgaaf ad f 43.493.16.
De gemeentebeigrooting! 1923 werd aan
geboden in ontvang en uitgaaf tot een
bedrag van f 42.189.32 mét posten van
onvoorziene uitgaven samen gnoot een
bedrag van f 1253.491/2. De plaatselijke
inkomstenbelasting en de opcenten op
de vermiogensbelastinjg zijh daarbij! uit
getrokken op f 11.000 samen teigén
f 16000 over 1922.
De aftredende leden van het college
van zetters de beeren J. F. Depondt en
J. Allemekinders zullen opnieuW voor een
benoeming worden voorgedragen, mét
hen zullen Worden [aanbevolen de heeren
P. Buteijn en J. L. Alle wijn.
In de instructie van den ambtenaar
belast met de herkeuring inzake de
vleeschkeurings'wet werd op verzoek van
Ged. Staten een kleine Wijziging gebracht.
De begrooting van inkomsten en uitga
ven van den keuringsdienst van de cen
trum geméente OVezland Waartoe ook dezè
gemeente wlat de uitvoering van de
vleeschkeuringslwet betreft behoort, werd
goedgekeurd in ontvang en uitgaaf tot
een bedrag van f 2790.48.
Eenigen tijd geleden werd, aanvanke
lijk door eenige leden der te Wemel-
dinge bestaande Chr. Jong. vereeni-
ging een dam- en schaakclub opgericht,
die zich thans verheugt iu een belang
stelling van geoefende schakers uit de
gemeente en verder reeds in contact
staal met de da m-s chaakve r eenigi n ge te
Goes en Middelburg. Secretaris is j. J.
Lagendijk, Daniëlstraat 74.
o
Uit Tiholen.
Met de St. Crt. van Vrijdag 4 en Za
terdag 5 Aug. zijn verzbnden afdrukken
Van de statuten betreffende de Postdui
venvereniging „de Zwaluw", gevestigd
te St. Maartensdijk'.
In de vergadering van den dijfcraad'
te Scherpenisse op Vrijdag; Werd
op verzéek 'besloten aan Het -waterschap
Scherpenisse van de uitkeering aan de
Waterkeering ad f 492 terug te geven
f 261 ter bestrijding Van hun tekort over
1921/22.
Verder Was 'ingekomen een verzoek
van den waterb. ambtenaar J. van de
Velde oin eervol ontslag uit zijn betrek)*
king tejgén 31 October a.s. Op voorstel
van het béstuur werd hein1 dat ontslag
mét algemeene stem'men op de meest
eervolle wijfee tegen dien tijd verleend.
Afscheid vlan hem' zal als Waterb. amb
tenaar in de volgende dijkraadsvergader
ring genomén wérden.
Met 31 October zal het dan 40 jaar
zijn, dat de heer J. van de Velde aan de
waterkeering als waterbouwkundig amb
tenaar in dienst trad.
(Ingez. Med.)
Rem brand fcpl. 22, Amsterdam, Tel.
Int. N. 8541. Pension vanaf f 5.
p. d. p. p. (minst. 2 pers.) Diners
vanaf f 1.50, Logies m. ontb.
vanaf f 2.50. Prima keuken. Fris-
sche kamers. Badkamers.
C. CH. DOON.
(Ingez. Med.)
De gunstige invloed die het voortgezet
gebruik van
Oberlohnstein
op de gezondheid heeft wordt verklaar-
op de gezondheid heeft, wordt verklaar-
TER ook radium' bevat.
(Ingiet. Med.)
Uit Zeeuwsch-VlftanffeBen !Wl X*.
Tengevolge van het toeristenbezoek'
uit de Belgjsche badplaatsen naar de ker
mis te Middelburg, stonden Donderdags
naar de Br. Crt. meldt, niet minder dan
52 auto's, waaronder giro o te passagiers
auto's, op de kade te Bres kens te
Wachten op den terugkeer van de boot,
die de honderden passagiers met kbn ver
voeren, zoodat een extra-boot werd inu
gelegd. De extra-tram Ostende—Breskens
reeds met 15 wagons.
Geautoriseerde vertaling
Engel s ch van
LEONARD MERRICR.
dtaor E.
het
H. -
(Nadruk
—o
erbodfen).
24).
Waarschijnlijk bestond er voor haar
met het gevaar, dat hij" gedacht had;
hij hoefde haar met te remmen ,maar
moest haar juist aan te zetten; en die
terugboudrng was niet het gevolg van ver-
legenhe-'d alleen.
,,'t Is nu weg", ze: ze, hét hoofd schud
dend; „ik héb waarlijk geen honger
meer".
Hij mOedigde haar alain, tot er een begin
gemaakt en toen trok hij zich achter
ZJjn 'Courant terug, om haar mlaar zoo
weinig mogelijk hinderlijk te zijn met
zijn tegenwoordigheid. Na verloop van
een kwartier legde hij de Times neer. De
eierschalen waren leeg1. Hij strekte de
0GGÜ6I1 Uit GQ. vrOGOl:
„Better?"
„Veel beter", zei ze, mtet iets
naar een glimlach zweemde.
„Heeft .u aï veel ervaringen van dit
wat
soort achter den rug?"
„N-e-e-n," antwoordde ze zenuwach
tig. „Niet veelL"
Hij streek eens over zijn sjot"; ze hield
nu op patiënte te zijn zoodat hij niet
goed meer wist, wat hij nu met haar doen
moest. Toch, ondanks haar toestand leek
hei aanbod van een souvereign hem on
to esch.
Mary besteedde de moeilijkheden van
het vraagstuk en deed, of zij wilde op
staan.
„Ga zitten", zei hij. ,,'Al's u goed genoeg
is, om1 te gaan zal' ik u wel waarschuwen
Tot zoolang Blijft u hier maar kalm".
Ze voelde, dat ze wat zeggen moest, dat
z'e toch met eenige verklaring te voor
schijn moest treden; maar ze wisl niet,
hoe daarmée te beginnen. Er volgde een
pauze en toen zei hij:
„Js er kans, da?t er eenige verbetering
komt in uw zaken? Aangenomen nu, dat
u het kon uithouden, zou er dan cenig
vooruitzicht zijn?"
„Neen", antwoordde zij, „ik geloof net
niet ,dat er veel vooruitzicht bestaat. Ik
vrees .dat ik er niet voor geschikt ben."
„Was het een aantrekkelijke werk
kring, dat u hef probeerde?"
„In 't Onfinst niet, maar het kon wel iets
worden."
„En zoo ver was hef nog niet, zie ik
wél'?"
Hij zag' ook, dat zij een beschaafde
vrouw was: zeker wel in staat tot wB|t
beters.
„Hoe was zij' hiertoe gekomen?" vroeg
vroeg hij zich' vol verwondering af. „Zou,
ze dit uit zichzelve vertellen? Of zon
.hij hlet haar vragen? Hij bégreep intus-
srhen niet, hoe hij' haar van eenigen
dienst kon zijn, M's hij het ook al wist.
En toch: als hlij haar niet hielp, zou ze
ze weggaan en sterven; en als hij hpar
uitliet, zag hij dit hu vooruit aankomen.
Ik werd geïntroduceerd 'bij de firma
door iemand, die ze al' lang kende. Jk
wist in het geheel niet, wat ik toch maar
doen zou, en degene, die mij aannam,
dacht dat, omdat ik een dame was
ja, het klinkt gek hé; onder de gegeven
omstandigheden te spreken van een da
me?..!."
„ïk zou niet weten, waarom' niet" vulde
Mj in. „Maar ga voort."
„..(Na, dat het dan misschien juist
wel zou gaan. Maar ik geloof, dat hét
in het geheel' niet goed is. Ik ben niet
gewend aan dit soort weik, ziet u. Het
valt mij niet gemakkelijk, om ieder o.ogen
hik met een: „neen" afgescheept te wor
den en niemand kan toch iets goeds uit
richten in eén vak, waar hij zich voor
schaamt."
„Maar u 'mteet zich' ni'et Schamen'
antwoordde bij. „'t Is een eerlijke bpood-
DE GEMEENTEREIMGINC TE
MDDELRURG.
In het jaar dat de gemeentereiniging
in eigen bëhèer bij de géméenfè is,
juist op 1 Aug|ustu;sj ging zij daarin over
feijn er allerlei veranderingen en ver be
teringen aangebracht, die wel vermlil
ding' verdienen.
Zoo is in het kantoorgebouw op den
Dam; thans het privékantoor van den
directeur, tevoren het bureau voor wo
ningstatistiek wasj gevestigd. Verder is
daar een mlagjaizijn voor ontsmèttingsinale-
naal, met een kantoor daarachter waar 't
publiek zich moet aanmelden. Door het
afbreken van hét ketelhuis van de voor-
m'aige centrale keuken heeft men voor
dal kantoor gped licht verkregen.
Maar de meeste veranderingen zijh te
constateeren op het terrein van de mest-
faalt aan het eind van het Arnemuidsch©
voetpad.
Ten. eerste is de open loods, waarin
de tonnen worden gespoeld, vervangen
door een ijzeren loods, welke voor een
zeer milatigen 'parijs 'kon worden aange
schaft, in deze loods is' een 'betonnen
vloer aangebracht, terwijl een drietal 'be
tonnen bakken als spoelbakken gebruikt
worden. In den middel sten dlaarVan 'gaat
de creoline, die als öntsmettinglsfmïddeï
dienst doet,i n de bejde andere het water.
Hel spoelen der tonnen zal dus nu Voort
aan geschieden zonder dat het publiek
dit ziet, ter'wijl de daarmede belaste Werk
lieden goed tegen regen en wind zijn
beschermd er daar er des winters een
Warmwater-installatie zal koöién, ook niet
meer, zooals is voorgekomén, gevaiar heb
ben voor bevroren vingers. Achter de
loods was men juist bezig mét het ledigen
der tonnen in de daarvoor bestemde on-
deraardsche bakkenliet men deze vroe
ger leegloopen in het afvoerkanaal, de
directeur heeft een adres gevonden om
dezen mest te verkoopen, en nu komen
weer schepen uit België otni heml af te
hélen. Voor het brengen van den mest
in die schepen dient een inrichting, die
thans door twee paarden in beweging
wordt gebrtacht, maar mén hoopt, dat als
de electriciteit tot hier is doorgetrokken,
door het plaatsen van een electromotor
het werk nog vlugger, doelmatiger en
voordeelïger te kunnen uitvoeren.
Op het terrein, Waar vroeger niet te
overziene hlopen sfraat- en huisvuil lkigén
Ziet men ;im eenige net gevormde hioopen
straatvuil liggen ,dat geregeld wordt ver
kocht en zich uitstekend voor bemes
ting v'an grond leent, terwij' een ander
deel, mede door bet dempen van een
sloot tot een akker is vervormd, waarop
voeder voor de paarden groeit. Van den
ouden hoop is nog een klein deel over,
maar hiervan wordt geregeld verkocht
voor ophöogen Van gronden enz., trbiu-
winning, zooals een andere."
„Dat zegt de directeur ook'. Maar wan
neer je, als vrouw, bij iemland, dien je
niel kent, op het kantoor mbet gaan cn je
doei je best voor jè zaken, miaar je
wordt afgesnauwd, dan geeft je dit toch
geen aangename gewaarwording; al is
de [broodwinning look nog zoo eerlijk. U
vondl mij tóch ook erg lastig?"
„Ik vrees, dat ik wat kortaf was", zei
hij gauw. „Maar ik wtas zoo in het schrïj
ven verdiept. Onbél'éefd was ik toch
niet?"
Ze kreeg meer kléur.
„Dat bedoelde ik in 't geheel niet",
stahitelde ze. „Het zou niet heel dankbaar
van mij wezen, ami n daaraan te hermne
ren, als dit zoo was".
„Ik zou van meening! zijn geweest, dat
zoo'n sloort boek in dezen tijd gemakkelijk
genoeg van de hand ging. 't Lijkt mij een
verbazend nuttig' werk in het gebruik
Wat is de prijs?"
„Compleet twee pond tien shilling'
't Is niet duur, maar toch willen de
ménschen het niet hébben."
„Ja. het ziet er goed uit", zei hij, het
nog eens opnemend van de schrijftafel
en het doorbladerend. „Hoeveel deelen
zijn het ook weer zei u?"
„Vier".
Ze strekte aï weer de hand uit naar
hei „exemplaar", om' het Mj' zich te ste
ken, maar hij deed, of die beweging
hem ontging en keek Verder.
„Als bet nogl niet te laat is, zou ik
nog wel' op mijn besluit willen terug
komen en toch maar inteekenen. Wht u
rrïjn naaiml dan mlaar opschrijven?"
Ze vouwde de handen in den schjoiot!
en zei1
„Neen ,dank' u; liever niet."
Niet?" i
„Neen", aarzelde ze. „Ui Hééft KW
boek niet noiodig; ik' weet, dat iu het
poodig heeft. U hpeft mij' verkwikt en
over het gehpel al genoeg voor mij' gé-
daan. Uw geld zou ik nu ook nog niet
willen hebben. Dat kin ik niet."
Haar borst zwoegde. Hij zag aan de
wijd-open oogen, waarmee ze naar het
vuur keek, dat ze met geweld haar tra
nen bedwong.
„Nu", zei hij' vriendelijk, „zóó mteet
tl het niet opvatten. Laten we dan rntaar
over iets anders spreken."
„O..." ze pinkte een traan weg,
„ik ben niet géwoon, ziet u.J. Maar
denkt u toch vooral niet.+
„Neen, neen", antwoorde hij. „Ik weet
wel, ik begrijp wel..!. Pookt u eens even
bet Vuur op; wilt u?"
(Vfordl vervolgd.)
