v
Prospectus en Proeflessen gratis.
RIJWIELEN, MOTOREN, AUTOMOBIELEN, SPORTARTIKELEN
u. as hi i tl.
ZWARTE KOQRDSAJET
Be
eil MOOISTE
ZEELANDIA-WOL
H. BOASSON Co.,
(OOSTERBEEK - YELP - DE STEED - DIEREN).
VOLLE EN KARNEMELK BEDERVEN
SPOEDIG IN HET WARME JAARGETIJDE
Mestlé's Farine Lactée
STEENHOUWERIJ
Levert alle mogelijke
Hardsteenwerken.
STEENHOUWERIJ
STEEHHOUWWERK,
LEKRAGEEN.
ALGEIEEN
ADVERTENTIEBLAD
Opleiding ?oor alle Eiameos, Aiobteo ea Bereepen
ECHT ZWART
Zeeiandia-Wol
UITSLUITEND verkrijgbaar ook voor weder-
koopers bij
GROOTE MARKT C 6 en 7,
HAY-ZEEP
Verkrijgbaar bij do Firma's JEELOF Noord ate
SGHLLTE THUE ME, Lange Delft
Huisvrouw bedenk, dat gij de meeste
uitgaven in bet gezin hebt te doen.
Hoe grooier de nationale welvaart is
des te grooter is de mogelijkheid voor
uwe kinderen om vooruit te komen.
Bezoekt: ARNHEM en Omstreken.
Verlaagde prijs f 1.25 per bus-
- DOKSTRAAT -
MIDjDELBURfi
Het adres voor GRAFWERK.
G. J. HOEK,
Veersehe Weg T 250, Middeltoniry
KRACHT
DE AANGEWEZEN COURANT,
Oplaag ruim 4100 exemplar» i
Bureau tot Puöllciteit van Wetenschap
pelijk Rieuws.
GROOTSTE instelling in Mederland op het gehied
van schriftelijk onderwijs
Electa-. Drukkerij G. W. DEN BOER, Middelbuug,
in overig-Jutland evenals op Seeland zoo
veelvuldig aantroffen, er vertoonden zich
huizen van andere makelij, we ontmoet
ten ook dorpen, en toen we 'S onder borg
naderden en de schipbrug' passeerden,
die ons een interessant silhouet gunde
van de langs wateroevers gebouwde stad,
voelden we wel heel duidelijk, dat hier
andere dan uilsluitend Deensche invloe
den gewerkt moesten hebben.
Dat is ook inderdaad het .geval. We
waren hier in het land, dat in 1864
aan Denemarken werd ontirokken na een
•oorlog waarin de Duitschers en Oostenrij
kers gezamenlijk tegen Denemarken slag'
leverden, en dat sindsdien bij het Dujt-
sche rijk werd ingelijfd. Er vestigden zich
Duitsche firma,s, op de scholen kwamen
Duitsche onderwijzers en leeraren, de jus
titie en de politie werden Duitsch, de
ambtenaren en beambten waren Pruisen
op alle manieren trachtte Duitschland
ervoor te zorgen, dat dit brok van Slees-
wijk— Holstein een goedgehoorzaam en
onafscheidelijk deel van de Duitsche na
tie 'zou gaan vormen.
Het lukte evenwel niet, n'en déplaise
de materieele welvaart waarin de streek
verkeerde. Uiterlijk vertoonden de Denen
en Holsteiners geen opstandigheden, zij
hielden zich kalm en rustig overeenkom
stig hun volksaard, maar zij vaardigden
permanent een geboren Deen naar den
Rijksdag ai", zij leerden thuis de kinderen
hun oude moedertaal en prentten hun de
historie in van het Deensche volk, over
eenkomstig h un eigen inzjchlen, speciaal
omtrent het fatale jaar 1864, waarover
op de school natuurlijk heel andere din
gen verteld werden. De 'bevolking bleef
zich Deensch voelen en haatte Pruisen.
De leider van ons [gezelschap, secretaris
van de Touristenvereenigingj te Kopenha
gen, de heer Malthiessen, wjas in de huurt
van Sönderborg geboren. Hij' wees ons
ergens van af den weg een Gothisch
monument, dat de Duitschers gebouwd
hadden ter herinnering aan 1864. Of
schoon hij als jóngen in de onmiddellijke
omgeving woonde, had hij het monument,
nog nimmer van dichtbij bekekep, uit
hartgrondig gevoel van afkeer. Evenals hij
zullen er ettelijke Holsteiners geweest zijn,
want méér dan in de overige Denen
zit er in dit volk iets stugs en onbuig
zaams die slechts niet bloedend hart
het Duitsche bewind verdroegen.
Maar sinds 1920, toen de „Abstim-
murag" uilwees, dal een verpletierende
meerderheid van de bevolking (van 70
tot 95 pCt., terwijl ook de Duitsche amb
tenaren en garnizoens meestemden) weer
onder den koning van Denemarken
wenschle te staan, is deze streek aan het
oude vaderland teruggegeven, voelen de
Denen zich weer thuis op eigen bodem,
en is het nationalistisch gevoel in Sön
derborg en omgeving sterker dan ooit
opgevlamd. Toch, zooals ik zei, blijven er
Duitsche invloeden merkbaar. De hooge
smalle huizen aan den overkant met hun
gelig^gepleisterde gevels, hebben meer een
Duitsch dan een Deensch cachet, onder
de bevolking wordt vrijwel Duitsch ge
sproken, en er zijn in de stad nog tal
van invalieden uit het Duitsche leger
afkomstig, waarin natuurlijk ook de Hol
steiners hebbed meegestreden. De voor-
'zitter van den Sönderborgsche loerisjen-
vereeniging vertelde ons zelfs, dat hij
vier jaar in Siberië was geweest, in Rus
sische krijgsgevangenschap
Dat het nationalisme op 'f oogenblik
sterk gloeit in de Deensche harten is ons
aan meer dan één ding duidelijk gewor
den. Niet alleen aan de tafelspeeches,
Waaronder er één was van den vroegeren
Deenschen Rijksdagafgevaardigde Han
sen; niet alleen aan de animo waarmee
•mén ons haar de plaatsen bracht waar
de 'beslissende slagen in de oude oor
logen geleverd zijn, maar ook aan arge-
loozei' symptomen bij' de 'bevolking zelf,
namelijk het aanhooren en enthousiast
toeklappen van Deensche volksliederen
in ciafé's en restaurants.
In den anderhalven dag dat we in Sön
derborg wiaren heeft men ons heel wat
kunnen Laten zien, ofschoon storm- en
regen-pech en vermoeidheid enkele pun
ten van hel programma o.a. een boot
tocht lieten vervallen, terwijl we Mom-
mark Faerge, een hotel og 't eiland
Als, wiaar we lunchten en vanaf de hoo
ge kust de grim'mige zee aanschouwden,
slechts een vluchtig kijkje konden gun
nen.
Maar we zijn enkele minuten in liet
typische rococeo-keriqe geweest van hjet
machtige Augusten'borg-slo t, een kasteel
waar roemzuchtige hertogen in het mid
den van de vorige eeuw nog een opstand
le;dden om den koningstroon ie verove
ren, evenwel met .ongunstig resultaat.
We dwaalden onder de oude torenhoege
beuken en eiken in het droomenvolle slot
park, waar de merels andere liedereu
zongen dan die van krijgsmanseer. We
hebben ook het Sönderborg-slot bezocht
met zijn taaie steile muren en verweerd
suggestief binnenplein met zijn histo
risch museum', waar eenige houtsculp
turen uit de middeleeuwen ons 't meest
ontroerden. Men wees ons ;n dit kasteel,
dat voor een ander doel' gebezigd wondt
o smaadals noodwoning de ver
schrikkelijke nael]£zware cel, waar de
befaamde koning Christiaan II, die zijn
befje uit Holland haalde, en hjaar moeder
lot minister van financiën promoveerde,
dor den adel' 17 jaar lang opgesloten is
gehouden; en men leidde ons een oogen-
schijnlijk onzienlijk kerkje ninnen, "dat
door de eerste Protestants.che Koningin
van Denemarken werd ingericht en dat
bet schitterendste renaissance-intei'ieur
bezit dat in Scandinavië is te vinden.
Ook liet men ons zien hoe Denemar
ken voor de oorijogsinvalieden zorgt, die
het na de volksstemming als minder aan
genaam erfdeel voor zijn rekening gekre
gen heeft. Geen enkele „kriegsOescha-
digte" behoeft te bedelen. In een groot
gebouw, dat vroeger door de Duitschers
gebruikt werd als instructieschool voor
onderofficieren zijn werkplaatsen en ate
liers ingericht waar 'de slachtoffers, -an
den ooi-log' zelf hun kunsthanden en -oee-
nen leeren maken, of waar ze ingewijd
worden in de geheimen van het meubel-,
boekbindersvak etcetera. Men kan niet
zeggen, dat Denemarken zich dezen nieu
wen last van de schouders, heeft laten
glijden integendeel. i
Onder Dybböl gingen de harten van de
Denen eerst recht open. Hier wandelden
we op de schansen, die Denemarken had
den te beschermen tegen Duitsche aan
vallen. Hier forceerden de Denen door
een gelukkigen uitval en een schitteren
de slalegie in 1848 een overwinning',
maar werden ze in 1864 door een fa
meuze overmacht verpletterd.
Maar we hebben gelukkig oo'k nog vre
diger en behagelijker indrukken meege
nomen uil deze streek.
Nooit zal ik het lieve schouwspel
vergelen, dat het inheemsche ringrij-
dersfeest, waaraan door 300 ruiters werd
deelgenomen, opleverde. „Wijs ons een
streek waar men zulk een aantal ruiters
op eigen paarden bijeenbrengt", aldus een
vian onze gastheeren, en inderdaad, zijn
trots was gerechtvaardigd. Na afloop van
hel feest, waaraan voor het volk Iegelijk
een soort kermis verbonden was, trok
ken de rijders in optocht door de stad,
de 'koning van het feest in hun midden;
oin den hals van 't paard had hij zijii
krans (gehangen. Een schitterende stoet
van uit meerendeel fraaie beesten, w. o.
zoowel de stoere grove Holsteinsche paar
den, ials de fijnere luxe-dieren die den
rijkdom en welvaart van de boeren in de
ze buurt demonstreerden. Een trolsch ge
zicht was het toen de ruiters op het im
mense slotplein een carré vormden en
na de officieele ontbinding een wilde,
gialoppeerende race maakten naar den
uitgang1. 1
Ten slotte zal ons onvergetelijk bijblij
ven een bezoek aan de hofstede van een
welvarenden boer, wiens bezil er werke
lijk (kostelijk uitzag, en die ons in zijn
woning met snoezige, al te precieuze sa
lon, ook een welingerichte badkamer kon
topnen. De groote Friesche boeren mogen
dezen Deen in alle opzichten naar de
kroon steken, mjaar een badkamer, daar
aan zijn zij nog niet toe!
We gebruikten er den lunch, die mins
tens even smlakelijtk en goed gearrangeerd
was als in 't beste hotel en de dienst
bode van liet kinderlooze echtpaar be
diende ons. Een dienstbode intusschen,
voor wie de familie speciaal een piano
aankocht, terwijl er anders niemand op
speelt!
Dit trekje duidt er m. i. op, dat het
leven op de Deensche boerenhofsteden
ook zijn patriarchale, en, wil men, idyl
lische kanten behouden heeft.
C. A SCiHILP.
SHet vorig stuk wias, per abuis IX ge
nummerd, in plaats van VIII.
VAN GRAAFEILAND oma «imiT - M a MIDDELBURG
18
Wattlg Gedsponaa/d Handelsmark
STAQHUIS VAN MIDDELBURG
Wettig Gedeponeerd
ECHT ZWART
d reads
MIDDELBURG.
d e volgens gepatenteerde vinding uit hoenderei
wordt vervaardigd oefent niet alleen een buitenge
woon gunstige invloed op schoonheid, gazond-
eid en zachtheid der huid uit, maar is ook hot
aatuurljjkste, doeltreffendste en zoedkoopste mid
del voor verzorging der huid. Het wa=schen nn-t
Ray-zeep bereid door de eigenaardige samen
stelling en zachtheid van het schuim een direct
welbehagen.
CONTROLE MERK.
Yer. „NEDERLANDSCH FABRIKAAT".
SecretariaatDen Haag, Mariastraat 25.
Peasiongids gratis verkrijgbaar bureau V. V. V.
„Verkeershuis" Stationsplein 13, Arnhem en bij der
Secretarissen der Y. Y.'s iu genoemde plaatsen.
en vele kleinen lijden tengevolge van ONDOELMATIGE
VOEDING, aan maag- en darmaaadoeningen, die ernstige
gevolgen kunnen hebben.
DOELMATIG voedt gij uw kleine met
(Kindermeel met toevoeging van Zwitsersche Alpenmelk)
Verkrijgbaar bij alle Apothekers, Drogisten en Comestibles-
handelaren.
Op aanvraag zendt het Depót der NESTLE Mij 2e Wetering
plantsoen 7, Amsterdam, monsterbusje en of door Geneesheer
geschreven, beschrijvende brochure.
DER
Beveilig uwe gebouwen tegen
vocht door kleurlooze bestrijking met
Bestol, kost zeer weinig. Waterdicht
maken van kelders, bepleistering 1 c.M
voldoende tegen drangwatar. Fabr.
A. G. v. BEEST, VHage. Depöt voor
Nederland GERRETSON k Co., Rotter
dam, Kipstraat 74 Tel. '2462.
VAN
Levert uit ruimen voorraad
alle soorten
Speciaal adres voor GRAFWERK,
in alle stijlen en prijzen voorradig.
GEVELD
is het door HH. Doctoren
beproefde voedings- en ver
sterkingspreparaat
Voor RECLAME uwer artikelen Ie
Vesteijk ZEEUWSCH-VLAANDEREN
is het
Proefnummers gratis ter beschikking.
Uitgave van
;trma a. j. bronswijk.
Leliegracht SO, Amsterdam
Honderd geroutineerde Docenten.
Schitterende resultaten. Billijke voorwaarden.