HiarpÉ taal TWEEDE BLAD BINNENLAND^" UIT STAD EN PROVINCIE. Wietcwia - Watojp fiil HÉM IllfOÜ Zaii&niag 15 Juli 1922, No. 165 VAN BE VAN A&onnemeatspr^s per kwartaal: «p de buitenwegen om Middelburg, ©n voter de andere gemeenten per post f 2.50; vMor Middelburg en agentschap Vlisean- gm f 2.30; wweküiwMmementen in Middelburg 18 cent per week. Advertentién: 30 cent p. regel. Ingezonden Mediedeelingen50 cent p. regel. Bij abonnement veel lager. Bamiliebericiiten en dankbetuigingen van 1—7 regels f 2.10, elke regel meer 30 cent Kleine advejrtentièn niet grott ier dan vijf regels druks en waarbij ia «Uigegeven, dat zij in deze rubriek moe ien geplaatst worden, 85 cent hij vooruit betaling. Advertentièn onder brieven of bevragen bureau dezer courant 10 cent extra. Bewijsnummer 5 cent plus 2 cent vfltor port per stuk. Atijvertentiën moeten, willen ze nog in ons Mad van dienzelfden dag worden opgenomen, uiterlijk 12 UUR en des SSATföRDAGS uiterlijk HALF ESLF tan ons Bureau bezorgd zijn. ranges koten bij den Post-, Cheque- en K-tWxSienst Onder no.. 43255. ©E MINISTER VAN MARINE. Een „liberaal marine-officier" vraagt ons plaatsing van het volgende: Het berichtje in de „Middelburgsche Courant" van 13 Juli 1922, dat minister Van Dijk in geen (geval het beheer over het marine-departement zou willen hou den „geeft mij aanleiding tot de volgende beschouwing. Voor een ieder, die het voor en tegen van oorlog en marine onder één hoofd heeft bekeken, zal het niet verwonderen dat de geheele marine de hoop koestert, dat er nu eindelijk eens een einde zaj komen aan den onmogelijken toestand van één minister voor de beide militaire departementen en dat het ontwerp-wet; tot instelling van een departement van landsdefensie voor goed van de baan zal geraken. Intusschen, past het, naar ruij voor komt, ons marinemenschen, een ©ere saluut te brengen aan onzen tegenwoordi ge n minister a.i., een man, die .getoond heeft evenveel hart, belangstelling en toe- Wijding te hébben voor zijn departement op het Voorhout, als voor Mat op het Plein. We erkennen gaarne, dat deze be windsman in den korten tijd dat hij het marineroer in handen heeft, getoond heeft een uitstekend stuurman voor onze marine te zijn. Volkomen beseffen we, dat het een Ireuzentaak geweest is, zich op beide departementen in te werken en een stu die en oordeel te vormen van de nieuwe organisatieplannen welke deze minister Mj de aanvaarding van zijn werkkring gereed of nog uit te werken vond. Minister van Dijk heeft dan ook buiten gewoon hard gewerkt, ja zelfs zoo veel van zich zelf gevergd, dat men in nevoeg de kringen er verbaasd over was, dat Zijne Excellentie het kon volhouden. Deze minister heeft nu vermoedelijk zelf ingezien, dat het niet mogelijk is, omi op den duur beide militaire departe menten onder een leiding te houden, en kan het zijn, dat deze Autoriteit zich in dezen geest heeft uitgelaten, maar misschien heeft hij nog geen keus gedaan welk departement hij zal gaan beheeren. iWaar nu evenwel de reorganisatie van ons leger in groole trekken heeft plaats gehad, terwijl de marine nog juist moet reorganiseeren en daarvoor een krachtige leiding behoeft, zoo zou het, naar veler meening in marinekringén toe te juichen zijn, als minister van Dijk blij' marine bleef. Deze krachtige regeerder en organi sator heeft getoond onze marine een warm hart toe te dragen en wordt van hem bij een eventueel optreden als mi nister van marine nog veel verwacht. Zelf liberaal denkend marine-officier, meen ik toch goed te doen uiting te geven aan veler wensch, dat Zijne Excel lentie van Dijk er toe zou kunnen be sluiten van zijn departement op het Plein wat, hoewel er nooit iets van gebleken is, misschien nader aan het hart ligt afscheid te némen ota! de leiding* te nemen bij Marine. Hem wacht daar de mooie taak zijïi volle werkkracht te kunnen geven om onze marine-weermacht wederom te doen opbloeien en ons land zijn minimum- vloot, neergelegd in de Vlootwet, te doen krijgen. DE 6 Pet. NEDERLANDSCHE LEENING IN AMERIKA. Uit New York wordt aan het Hbl. gemeld: De Nederiandsche guldenleening werd kort na de openstelling der msenrij- ving vol teekend. De noteering stelde zich heden iets boven den koeers van uit gifte. Voorts verneemt de Telegr. uit bier trouwbare bron, dat de nieuwe Neder iandsche staatsleening, waarop Vrijdag de inschrijving openstond, ruim voltee- kend is. MR. TH. HEEMSKERK ZEVENTIG JAAR Den 20 Juli a.s. bereikt mr .Th. Heemskerk den leeftijd van 70 jaar. Naar wij vernemen zal des middags "in „de Twee Steden" een receptie worden gehouden. BEZUINIGINGSPLANNEN VAN DEjN MINISTER VAN ARBEID. Men deelt aan de Maasbode méde, dat de Minister van Arbeid ter bezuiniging op den dienst van zijn Departement over weegt, de uitvoering van het eventueel aangenomen ontwerp op de Gezondheids diensten, dat een jaarlijksche uitgave van 7 ton medebrengt, voorloopijg op Ie sch|or- ten, alsmede de behandeling der Ziek- teverzorginglsWet tot meer normale tijden te laten rusten. Voorts zullen op de aanstaande begroo- ting verschillende subsidie-posten, o. a. ten bate der drankbestrijding) aanzienlijk worden verminderd. DE ZIEKTEVERZEKERINGSWET. Naar aan de Maasbode ter oore komt, is ten opzichte der ziekteverzekering eer lang de beslis'sin^ tegemoet te zien van het langjarige probleem!: de beslissing nl. in de keuze tus'schen het stelsel der oor spronkelijke wet-Talma en het systeemj waarbij de uitvoei'ing der verzekering in handen is van de betrokken organisaties. Dit laatste systeem, dat ook reeds bij: de Landbouw-ongevallenwet (werd aan vaard, [schijnt tenslotte zegevierend uit den strijd te zullen komen. Het behoeft niet gezegd, dat daarmede wederom een aanzienlijke oesparing zal worden verkregen; o. m1. zal het aantal Raden van Arbeid opnieuw kunnen wor den ingekrompen. Door den Minister van Arbeid is ten behoeve van Woningbouw toegfekénd aan de gemeenten Aardenburg, 600 voor een wo ning van I. de Back. Biervliet, f 600 voor een woning van W. Dieleman; f 560 voor een woning van P. Wissel. Nieuwerkerk, f 1080 voor 2 wo ningen van M. G. Boogert. Zaamslag, f 1800 voor 3 woningen van J. C. Kaijser. o Uit Middelburg. Gisteren wérd bij de politie aangifte gedaan, dat men Donderdagavond een meisje van vermoedelijk 6 jaar in het Bolwerk had hooren schreeuwen en dat in dezelfde omgeving gisterenmorgen de aarde van den Waterkant was omge woeld en het water opborrelde. Er werd ter plaatse gedregd, maar niets gevonden en men is dan ook over tuigd, dat het gisterenmorgen geconsta teerde opborrelen, een gevolg is van het schoonmaken van een riool kórten tijd geleden. Gisteren is door de politie uit een café verwijderd een man, die aldaar zich onhebbelijk bedroeg en den kastelein mishandelde, op wiens Last hij zich niet Wilde verwijderen. o Uit Vlissingeii. De kermis te Vlissingen, die Maandag begint, levert dit jaar niet veel bijzonders op. Men vindt er vele bekende inrichtingen terug als: s t o omcaro u sis elcake walk, auto-claroussel, zweefmolen enz., doch 'n bijzonder attractie is er niet, of het zou moeten zijn de draaiende villa, welke op den Nieuwendijk is geplaatst. De ge wone caroussels worden geleidelijk ver drongen; thans is er slechts één op deze kermis. Behalve bovengenoemde inrichtingen zijn er verschillende kleine tenten ge plaatst. Op de Groote Markt vindt men het theater Boesnaoh en een dansten^ en ook op het terrein bij de Zeilmarkt (Verlengde Gravenstraat) staat een vaiv' eté theater. Hel beignetkraam van Willem1 de Haan uit Utrecht is dit jaar weer .teruggekeerd. Zoowel in de Concertzaal als in „De Oude Vriendschap" zullen goede spe cialiteiten-gezelschappen optreden. Een tooneelgezelschap is er dez'e kermis niet. Over het algemeen trok het tooneel op de kermis weinig belangstelling; dat heb. ben verschillende gezelschappen tot hun schade moeten ondervinden. o "Uit Walcheren. Door den Commissaris der Konin gin N» aan den heer Jacobus VeTmeuten te Vrouwenpolder met ingang van 1 Augustus a.s. eervol ontslag verleend als strandvonder aldaar. o Uit Z u i d-B evelana. In de Vrijdagmiddag gehouden raadsr vergadering van Hoedekenskerke was de heer H. Jasperse met kennis geving afwezig. De rekening van het Burgerlijk Arm bestuur dienst 1921 werd goedgekeurd in ontvang ad f 8041. OO1/2' in uitgaaf ad f 7131.651/2, dus mét een goed slot van f 909.35. De gemeenterekening dienst 1921 werd aangeboden in ontvang ad f 48942.86i/2 in uitgaaf ad f43493.16, dus .net 'n ba tig saldo vian f 5449.70i/2. Op verzoek van Ged. Staten werd een kleine wijziging gebracht in de verorde ning op de invordening van keurloonen in verband met de uitvoering van de vleeschkeuringswet. Na besloten zitting deelde de voorzitter in openbare vergadering mede dat alle reclames tegen den aanslag in de H. O. over de eerste vier maanden. 1922 zijn de vijf stuks zijn afgewezen, alsmede dat het suppletoir kohier H. O. over hetzelfde tijdvak is opgemaakt tot een bedrag van f 24.35, verdeeld over 3 aangeslagenen. Of Uit Zee uwsch-VIaanderen O. D. De veertigjarige P. de Rijk, lijder aan chronische ziekte, zat Vrijdagmiddag met een bejaard mian op een rustbank terzijde van de Axelsche straat te Ter- ne.uzen bij het ziekenhuis, toen daar een paard met wagen kwam! aanhollen. Hij' raakte er onder en werd met een schedelbreuk dood opgenomen en in zijn naastbij staande woning gedragen. Uit Zeeuwsch-VtaandéBen Wl D. In den nacht van Donderdag op Vrijdag hebben le Zuidzande .naar de Br. Crt. meldt, ongenoode gasten zich toegang verschaft tot de woning van H. van P. 'Ze zijn fmet medeneming van eenig geld verdwenen. De politie is de vermoedelijke daders op het spoor. Naar wij vernemen zal op 26 dezer vanwege het plaatselijk comité te A a r- d e n b u r g ter verbetering van den volkszang een zangdag worden gehouden door de kinderen der beide lagere scho len en het dameszangkoor, zoo moge lijk, met bègeleiding van de Koninklijke Aardenburgjsche Fanfare. Een tiental liederen zullen ten gehoore worden gein-acht. ARBEID EN KAPITAAL. De afdeeling Vlissingen van den Vrijz. Demi. Bond hield gisterenavond in liet Concertgebouw een openbare veigadering waarin de heer J. G. V. Niftrik Sprak over „Arbeid en Kapitaal". De vergadering werd naméns het be stuur geleid door den heer J. W. Roskes. Hij gaf daarbij uiting aan de tevreden heid der VrijZ.-Dem. over het behoud van Vijf zetels bij1 de Kamerverkiezing, in Weerwil van de verwikkeling in de partij door het uittreden van twee zit tende Kamerleden. Ten opzichte van de groote rechtsche méerderheid wees spr. er op dat het woelt en werkt in de rechtsche partijen de oude antithese houdt men alleen nog met groote krachtsinspanning in stand. De Vrijheidsbond gingj met 50 pet. terug. Wat niet 'bij elkaar hoort, moet ook niet bij elkaar komen. In dien Bond geeft de rechterzijde den toon aan, wat o.a. blijkt uit de gekozen Kamerleden. De Vrijz-Dem. gaan tusschen de reactie en de daardoor verwekte krachtsinspanning van de uiterste linkerpartijen door. De heer Van Niftrik zeide dat de afgefoopen verkiezingen ons veel heb ben geleerd, zij hebben onS getoond dat de partijen zich hóe langer hoe meer gaan (groepeeren om het democratische en om1 liet conservatieve standpunt of juislen gezegd om het a r b e i d s- en om het kapitalistische stlandpunt. De Vrijneids'bOnd, die de vrijzinnigjhejd tot leuze had gekozen, en die getracht had arbéiders en kapitalisten onder haar vaandei te vereenigen, heeft ten slotte slechts een midden-groep bevredigd en heeft daardoor groote veriiezea geleden. Ook de Roomsch Katholieke Staats partij, die hetzelfde nog traqht te doen zal vroeg of laat 'n scheuring ondergaan in kapiiah'sten en arbeiders, de oprichting der Nieuw Kaliiobeke Partij is daarvan een eerste symloom. Scherp zullen in de toekomst karnen te staan de arbeiderspartijen als: de com munistische-, de soc.-democratische-, de vrijz. democratische-, de Roomsch ka tholieke Staatspartij, de anti rev. partij tegenover de kapitalistische partijen als: de Vrijheidsbond (V r jf-l'i b. p a r t ij) de Chr Hist. Partij en de Nie)uw Katholieke partij). Door de Vrijz. Democratische partij is steeds ijverig' medegewerkt omJ het lot \an den arbeider zoo dragelijk mogelijk te maken. De vraag rijst echter, is men wei' vol doende doordrongen tot de kern, behoort er niet eene zoodanige wettelijke regeling gemaakt te worden waardoor de positie van den arbeider zoo wordt geregeld dat werkeloosheid zoo veel mogelijk wordt voorkomen en waardoor zijne eco nomische positie stijgt naar miajte de zaak waarin hij werkt in bloei toeneemt en die bevordert dat de belangen van kapitaal en arbeid zooveel' mogelijk samengaan. Spr. vermijdt hier met opzet de woor den werkgever en werknemer, omdat in het doorhem1 bedoelde systeem eigen lijk géén werkgevers en werknemers zijn, want in eene samenwerking van kapitaal' en .arbeid hebben beiden evenveel in vloed en kan dus het kapitaal niet als weilgever worden aangemerkt; evenmin ais mén kan zegjgen dat de eene compag non de werkgever is van den anderen. Wanneer het .in zaken slecht gaat, is men, er in de eerste plaats op bedacht om zuiniglieidsn/aatre^felen in te voe ren ten koste van het personeel. Medezegjgings.s c tlap le geven aan em ployees en werklieden zou in deze geen vérbetering brengen. En toch belmo ren maatregelen glenonlen te worden onf een regelmatige productie te verkrijgen en om de producenten een behoorlijk be staan te 'verzekeren. Hier behoort de wetgever op te tre den jpn te verbieden dat men in de vette jaren alle winst verdeeld en om te zorgen dat in de magere jaren de za ken in stand blijven en den producen ten een dragelijk lot blijVe verzekerd. Maar buitendien behooren er wette lijke maatregelen genomen te worden om voortaan te voorkomen dat de productie gjgeschaad wordt door de geschillen, die telkens1 en telkens weer ontstaan tus schen het kapitaal en den arbeid over het deel van de winst dat aan ieder van hen toekomt. Voor een productie op eenigszins be langrijke schaal, is het noodig dat ka pitalisten en arbeiders samenwerken. Een kapitalist is iemand die zijn geld ter beschikking stelt van de productie en daarvoor een vergoeding geniet. De millionair die zijn geld steekt in staatsleeningen, in commercieele of in- dustrieele ondernemingen is dus een ka pitalist 1 Evenzeer is kapitalist een man die een huis Ikoopt, daarin een winkel inricht en in dien winkel zaken uitoefent of doet uitoefenen. Ook een ambtenaar cite van zijn sala ris wat weet over te leggen en van dat overgelegde geld fondsen koopt, is kapitalist. En ook kapitalist is de arbeider, die van zijn loon wat weet over te leggen en dat geld op een spaarbankboekje plaatst. Een arbeider is iemand die zijn hoofd of zijn handen, of beiden, ter beschik king stelt van de productie en daarvoor een belooning geniet. Een dijkwerker is dus een arbeider, maar ook is' een arbeider de opzich ter die het werk der dijkwerkers 'leidt en evenzeer is een arbeider de ingenieur die het plan van den dijk heeft gemaakt, die het profiel heeft berekend, die de meest doelmatige beschering heeft voor geschreven, ja, de ingenieur is wel de voornaamste arbeider. Een bankwerker is een arbeider even als de fabrieksbaas, de teekénaar, de ingenieur en de directeur. Een ziekenverpleger is een arbeider, zoowel als de dokter en de professor. Een matroos is een arbeider, evenals de stokers, de stuurman, de machinist, en de kapitein, en evenals het geheele kantoorpersoneel van af de jongste klerk tot aan den directeur. Arbeiders zijn allen die Wat kennen en die wat kunnen en die hunne 'ken nis en hun kracht in dienst Van de pro ductie' stellen. Uit het voorgaande blijkt, dat men te gelijkertijd kan behooren tot de klasse der kapitalisten en tot de ldasse der ar beiders, en dat zulks zelfs' met heel veel menschen het geval is. Dit neemt echter niet weg, dat de le vensbeschouwingen van den specifieken kapitalist en den specifieken arbeider zeer verschillend :s. De specifieke kapitalist is de onge salarieerde rentemeester van de maat schappij. De specifieke arbeider voelt in zich den drang om te arbeiden, hij bemint den arbeid om den arbeid zelve. De arbeider moet zijn vruchten zien van zijn onverdroten arbéid, hij' moet mededeelen in de winst, opdat hij zal trachten mede te werken de winst zoo groot mogelijk te maken en dat mededee len in de winst moet niet zijn een gunst, dat moet zijn zijn recht wiaarop hij vast kan rekenen, dat moet zijn een recht dat door de wet is geregeld. Om eene inn;gé samenwerking te ver krijgen van kapitalisten en arbeiders moeh ten zij als gelijk-gerechtigden aan de productie deelnemen. Niet alleen dat het is in het belang der productie dat kapitalisten en arbei ders gelijkgerechtigd zijn, het is ook j volkomen billijk, want is voor de ka- pilalisten de inzet hun kapitaal, voor cte arbeiders is de inzet hun geheele bestaan, beide groepenhebben evenveel te verliezen, ze hebben dus ook recht om evenveel te winnen. Om' te komen tot de practische uit werking van sprekers idee, zou de wet gever het volgende moeten bepalen le. In iedere zaak waar meer dan één arbeider werkzaam- is (de bestuurder m- arheideï* werkzaam i» (de bestuurder in begrepen) zal"eene boekhouding worden gevoerd als bij de wet bepaald. 2e. Den bezitters van het kapitlaal zal een rente worden uitbetaald of ten góede worden geschreven, overeenkomstig den heerschenden rentevoet en aan de arbei ders een loon overeenkomstig' de plaatse lijke loonstandaard, waar de bestuurder der zaak tevens is geheel' of gedeeltelijk eigenaar of beheerder van het kapitaal, Oberlahnslein beeft m deu loop der jaren hier te lande zulk een burge recht verkregen, dat ruen gerust van de Neder andsefce Tafsldrank kan spieken. (Ingez. M©d.) Rembrandtpl. 22, Amsterdam, Tel. Int. N. 8541. Pension vanaf f 5. p. d. p. p. (minst. 2 pers.) Diners vanaf f 1.50, Logies m. ontb. vanaf' f 2.50. Prima keuken. Fris- sche kamers. Badkamers. C. CH. DOON. (Ingez. Mod.) zat het loon van den bestuurder wor den vastgesteld door de gewestelijke Ka mer van Koophandel1. 3e. leder jaar zal1 een balans en een winst- en verliesrekening1 worden opge maakt waarbij het niet alleen verplich tend is de noodiige afschrijvingen te boe ken voor onderhoud en vernieuwing, maar waarbij ook zal worden voorga* sclirev en dat ter instandhouding vain de zaak eene reserve wordt gekweekt, groot genoeg om' gedurende een aantal jaren mogelijke verliezen te dekkén. Bij op heffing der zaak zal deze reserve als .uitgestelde winst worden beschouwd en onder kapitalisten en arbeiders gelijkelijk worden verdeeld. l' 4e De ten slotte overblijvende wiust zal verdeeld worden in twee gelijke dee- deelen, waarvan het eene deel ten göede zal komen .aan het kapitaal en hét andere deel' aan den arbeid. Het deel1 dat den arbeid ten (goede komt zal over alle arbeiders (Directeuren inbegrepen) verdeeld worden in dezelfde verhouding als de vaste jaarlijksche l>e- looningen met dien verstande echter, dat voor den diensttijd een factor 'in aanmer king' zal worden genomen. De Kamer van Koophandel is' wel het aangewezen lichaam om het loon van de (bestuurders te bepalen, omdat de Kamer door middel van het Handelsre gister een overzicht heeft gekregen van de belangrijkheid van alle zaken in haaE district. De wettelijke bepaling op de verdee ling van de winst behoort ook in toe passing gebracht te worden in den land bouw, waardoor ten slotte een einde zou) komen aan het pacht-contract, met al de verkeerdheden die daaraan zijn ver bonden. Door het invoeren van wettelijke be palingen op de winst zal een ongestoor de productie in hooge mate zijn ver zekerd, zal er harmonie komen tusschen kapitalisten en arbeiders, zal de winst worden verhoogd, zal het lot van den arbeider iworden verbeterd en zal deze met blijmoedigheid zijn werk doen, we tende dat hij naar billijkheid wordt be handeld. Maar ook de kapitalist zal winnen wlant hij weet dat zdjb. geld is belegd in een zaak waar het ieders belang is dat zij' bloeit. i De productie is voor den staat, voor de (provincie, voor de gemeenteHet belang' bij uitnemendheid, tegenover dit groote (vraagstuk zijn de andere vraagj- stukken geheel ondergeschikt. Daarom' behoort er evenwicht gebracht te (worden in de bestuurslichamen in dezen zin dat daarop kapitalisten en ar beiders gelijken invloed uitoefenen. Van alle bestuurslichamen behooren dan de helft der zetels beschikbaar ge steld te worden Voor het kapitaal en de helft v oor den arbeid. De kapitalistische leden behooren ge kozen te worden door de kapitalisten, de arbeids-leden door de arbeiders. Het inschriivingsbiljet van de Rijks In komstenbelasting maakt het gemakkelijk] om uit te maken wie het grootste deel van zijn inkomen uit kapitaal en wie het grootste deel van zijn inkomen uit arbeid trekt, wie dus kapitalist en wie arbei der is. Het landsbestuur, het gewestelijk be stuur en het gemeentebestuur zullen het stevigst gevestigd zijn op het fundament der productie, dat op zijn beurt behoort gemaakt te worden uit een beton, dat (bestaat jiit gelijke deelen kapitaal en arbeid. Na afloop van deze aandachtig aange hoorde en met applaus bezegelde rede, maakte enkele aanwezigen van de gele genheid tot vragen stellen gebruik. De heer Willem! s e wees op de droe ve omstandigheden, waarin de .arbeiders vroeger verkeerden, waarop de heer van Niftrik antwoordde, dat deze dingen achter ons ligfxen, maar dat het toch heel goed was ze nog eens naar voren te bren gen. Vroeger was het kapitaal geheel de baas, maar ook de vakvereeniginpen heb ben wel eens' te veel getracht het anders om te doen zijn, noch overheersching van het kapitaal noch van den arbeid is! goed Het móet juist hei doel zijn te zoeken naar een oplossing van den strijd. Op vragen van den heer d. Wolff zei- de de heer van NNiftrik, dat als er geen winst gemaakt wordt er natuurlijk niets le verdeelen is, maar dat het loon toch vast staat, de kapitalist kan in een slechlt opgezette zaak zijn kapitaal verliggen, maar de arbeider verlist zijn bestaan. Wal spr. wil is speciaal bedoeld voor

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1922 | | pagina 5