Izaak Boasson Zonen's Bank.
lens! op de
Prospectus en Proeflessen gratis.
J
BB ITEMLAB B.
SAFE-DEPOSIT
i
aSSTS. STKM! "S—J-m
ingezonden Stukken.
WIJZIGING DIENSTREGELING
van 1 Juni tot en met 7 October 1922.
(OOSTERBEEK - VELP - DE STEEG - DIEREN).
EEN BRIEF VOOR VROUWEN
dr;
wi
f 2
L.
3
2
Middelburg - Oostburg.
verhuurt loketten vanaf f ÏO per jaar voor
bewaring van Ëffecten, Documenten,
ete. in hunne brand- en inbraakvrije
(Systeem „LIPS
De boot van Katsche veer naar Zierikzee vertrekt met
ingang van 15 Juni 1922 op werkdagen niet om 1.45 n.m.
maar om 2.15 n.m.
Vertrek autobus van Goes (station) na aankomst van
trein 1.48 n.m. uit richting Vlissingen.
Bureau tot Publiciteit van Wetenschap
pelijk lieuws.
GROOTSTE instelling in Nederland op het gebied
van schriftelijk onderwijs
Bezoekt: ARNHEM en Omstreken.
Productie en levering van
Zullen, Zetsteen, Zinksteen, Mijlpalen, Krotzen,
Packlage etc.
Basaltsteenslag voor aanleg en onderhond van wegen.
Basaltkeien, Dolorletkeien, Grauwackekeien, -
Diorietkelen.
Zweedsche Granietkeien in diverse afmetingen.
van een vrouw, wier ernstige ziekte overwonnen werd
door Lydia E. Pinkham's Plantaardige tabletten.
.J
Üe
ke;
J.
iec
&la
vat
P.
T
tit
ie<
en
f
ht
b.
w(
Sp
ds
i:
st
h<
D«
;SI
oi
fcx
Oi!
e<
b<
taj
!W
n
tr
Z
I
T
1
De politie biald. echtea* vertiiof
ta%h „Bjat hij eich uitgaf vojoir Prins Paul
Yjaja Oldenburg en djat Mjl met een voB-
stefakk-oón versierde visitekaartjes gfe-
bVjiiirte^ Wajarop stofad: ;;Le prince die
OlfdeCbdrg". Hij werd! gearresteerd e!n
(veVkljaialrlde ide zoiod te zijh Vain1 den
hojofdeeraar Rosset te Gettève. Zijd moe.-
der echter van zijd Vader gescheiden
en hfed met hem1, toen hïj' nog heel klein
Wals,- id een pedSiön gewioond,' waar zich'
oiok Be regieeTende vorst Van Oldenburg
b'eVodd. Deze, aldus het Verhaal; WaS
zofo; Veel vian hem gaan houden, diat hij
hem' geadopteerd; had'. De uiterst elegant
gekleede jodgemlan bterjoetade zich bij' de
Voortzetting van zijd verhoor |op zijd
vriendschappelijke betrekkingen met d'em
Duitschen kroonprins en prins1 Joachim.
Hij Vertolójhde ook een Edgelsch tijd
schrift, Walari11 een groep van de Duitsch'e
keizersfainilie istodd afg'eheeld. Hij1 stónd
nadsl den kro(o|nprinisl. En onldfer zijd photo!
stodd inderdaad 5 ;prins Paul Van Olden
burg." Hoe deze fotografie gbmlaakt is
dn WaJaZ'om het Engelsche tijdschrift ze
afdrukte, is niet bekend. De ;;prins Van
Oldenburg" verklaarde nog dat hïj' te
PaTijs eed Schuld Van eenige honderden
frs. had (a[ch ter gelaten.. Gedurende zijd
verblijf Van drie weken te !Weenen heeft
hij1 veel vertoefd in gezelschap van eerr
Engelschimian, laan wien hïj1 17 kostbare
safiereïi heeft gekregen om te verkioo-
peh.
Engelsch sprekende tnónseheh. Oiok ver
der zijd de bochtige nauwe straten vol
toet elegant gekleede reizigers'. Autoteboi-
bieled en extra-treinen voeren er maar
aan. Kiortoitf, er zijd alle voiorteekenen
van een grtoote ,;stensatie" en daarbij de
onsympathieke nevenverschijnselen, die
dit odltuupprodu'ct vergezellen.
En toch I Hoeveel er jo|o!k' Is1, dat den
beminner van volkskunst in het uiterlijke,
dat 'de Dberamfmérganer spelen ofmlgeeft,
ontstelmt onuitwiSchbaai' blijft in hem1
de indruk van het spel van liet lijden van
den Verlosser.
De aangeboren kunstenaar ^begaafdheid
van de bewoners' van het Opper-Beier.-
s'chc bergland komt hier ten zeerste naar
Voren. Zojoals' deze m'enschen spreken en
zich bewegen, zich geven zich bewust too,-
nen van hun Christelijke zending, liloe zij1
uit aangeboren kunsten a'arslgte'voel sdhiolor
ne groeipen vortnfen, hóe uit hun midden
wonderm!o(oie Bijbels'che figuren olpdui-
ken, b'aart steeds' Opnieuw verwondering.-
En hoe oiok' het nakolmien van de vrome
gelofte uit de 17e eeuw, die het begin is1
geweest van de gr-oote londternediinigj, zich
daarbluiten mót speculatieve en andere^
profane dingfen venntengt, in het theater
zelf heers'cht nog plechtig de oude wij
ding van het -spel, die èlken toeschoof
Wer aangi'ïjlpt en 'bteheers-cht. 4800 be
zoekers kan het kbllossale gebloiuw, waar
van het dak bijna even hoog is' als' de
dorpskerk, bevatten m'aar deze me
nigte luistert mét ingehouden adem1, Wordt
d-o-or een gemeenschappelijk' godsdienstig
gevoel 'bezield, als op het tjo-oneel de on
sterfelijke tragedie van Golgotha voltrok
ken Wordt. r i
De Voorstelling, die van den vï-Joiegen
mlorgen, met een korte middagpauze tof
in den dalenden aVonldJ lduui-t. stapt en Yialf
m'et den vertolker van Christus1, den pot
tenbakker Anton Lang, die nu reeds v-olpr
de derde maal dè heilige r-ol speelt. Ei
genlijk is hij! op het ojoge-nhlik niet jong
eg mteer. Maar de uilbeeldingskraoht!
van Lang en zijn bewonderenswaardig
ispCeektalent is sterk genoeg om1 dit getmüs
bijna op te heffen. Wanneer men hem' op
zïjn weg Van den Intocht in Jeruzalem1 tot
-Te Kansas City was een almjateur-
vlieger, z.ekere Andersion; in ,een hotel
doodgeschoten door een kinderjuffrouw,
Peggy Beat. Daarna deed het mèisje een
ploging tot zelfmloprd. Die poging mislukte
en mej. B. heeft thanS al in een verhoor
kunnen vertellen wat er gebeurd is en
hoe zij tot haai- daad wjais' geklotofen. Zij'
was zoo luidde haai- verha|al san den
Cojruinis'saris van politie in Kakisas
City gekomen, om mtet A. te tr|oiuwen; en
zij' had er met hem1 een nacht doorge
bracht in een hotel, 's1 Ochtends' vertelde
hïj haar, dat hij getrouwd wlas en djat zijn
vrouw niet wilde scheiden. A. draaide
zich na deze sChaaimtelooZe mededeeling
om en sliep weer in. Het meisje stond lo;p,
en
van' den man. Zij vond een dagboek vah
'A. en daarin een lij'st van vijftig vpouWen
en meisjes, met wie hij intieme betrekkin
gen had gehad of nog (onderhield. Haar
eigén naam stond onderaan. Ter verant
woording g'eijoepen, bekende Anderson
hij' zeide pok ,;Ik ben een duivel van een
kerel; ik bemin geen enkele vrouw." -Toen
had zij hem1 doodgeschoten.
drama zich afwisiselen, desl te mgChtigjer
Wordt hun indruk. Ais iln' ademlóoze stilte
zionder dat op het topheel een woorti
wórdt gesproken,, Christus-Lang de dis
cipelen de voeten wasCht, en hun het
avondmaal reikt, verbreidt zich een niet
te noemCn godsdienstig gevoel djoor del
ruimte. Als Jezus gegeeseld wordt, als
We zien, hoe hij', een levend mtenslah';
apn hel kruis genageld Wordt, overtreft
deze indruk alle huivering, die ooit vpn
een gesichilderd of gehouwen beeld uit
ging. TechnisCh Wordt alles zeer han
dig uitgevjOierd. Achttien minuten hapgjt
Christus-Lang aan het kruis, dioor mid
del Van een corset, waardoor hij gau het
ho!ul bevestigd wordt. Als de discipelen
en vpjgelingen deni dopde vah het kruis
nemen, moeten ze diaiarhlj uiterst voor
zichtig en behoedzaam! te werk gaan. Ze
mloeten de armen heel langzaam1 laten
zakken, orndjat anders! door de bloedop-
stuwing bij een te plotselinge of te snelle
beweging levensgevaar vloor den speler
ontstaat. Maar juisjt door deze teedere
zorg wordt de voorstelling dubbel roe
rend. Men vloeit 'de smjart der mannen
die den gestorvene dezen liefdedienst be
wijzen. Ik hetoi bij deze voorstelling vol
Wassen mannen, en daaronder waren er
zeker velen, die' mtet een heele koffer
scepticisme naiar Obteram'mergau gekol-
men waren, zien weenen. Het tooneel'
Wordt tot kerk'. Het innigste gevoel heeft!
in 'den naam1 van' gewijde kunst uitdruk
king! gevonden.
Dr. MAX OSBORN.
BRIEVEN UIT BERLIJN.
De passie-spelen van Ö'beri-
ammergau.
Np. 50.
In het stille dal dei* Amknler, niet ver
van Garmisch en Partenkirchen, is' liet
levendig geworden. Van het midden der
Imlaand af vloeit een onmletelijke stroom
van vreemdelingen haar dezen afgele-
gen h|oek' van het Beiersche bergland. Men
hoort er alle talen, van elk land komen
in een onafgebroken stroom de verte
genwoordigers naar hier. Het is alsjof de
geheele wereld hier, op deze plaats' bij
eenkomt. Het kruis van Christus tolont
na de jaren van verdeeldheid! weer zijn
grootsche -volkeren-verzoenende kracht.
Voor de eerste maal vindt het eeuwen-
p.ude godsdienstige spel der Oberamhier-
gauer boeren en handwerkslieden van
de lijdensgeschiedenis van den Heiland
plaats in een jaar, wjaa-rvan het getal niet
door tien deelbaar is1.
Zeker, de oorlog was ook in 1920 reeds
voorbij', toen de voorstelling eigenlijk had
hloeten plaats vinden. Maar het dorp leed
nio-g onder de naweeën van de verschrik
kelijke jaren, waarin het 67 zonen ont
nomen en andere gewond en ziek terug
gebracht werden. En de v-oedselaanvoeij
in Duitschland was nog zopi mbeilijk, dat
Voorziening in de behoeften van een
Slechts matig aantal bezoekers onm(ogelijk
Is'cheen. Eerst dezen zomer zal delze schijn
baar onbelangrijke zagk, die echter in
de zakelijke organisatie der Passiespe
len z-oo'n belangrijke plaats inneemt, naar
Wensch worden opgelost. Heel eenvoudig
en vanzelf gaat het echter -ook nog niet.
Doordat de Oberammergauers de ïevens-
jmïddeleu, noodig Voor de voeding der
gasten, opkoopen en door het feit dat
men een bezoek van tienduizenden bui-
JenlandsChe gasten verwacht, zijn de prijL
zen rondom' in het bergland, ja tlo-t zelfs
in München, onrustbarend omhoog ge
gaan. Dat stapt in verband met de treinen,
die men in Oberammergpu niet gaarne
ziet. Er is geen behoefte aan. De be
roemde passiespelen, eens een sober; Co|-
üe welgevallig werk van eenvoudige men-
schen uit 't v-olk, zijn meer en meer to-tjj
de algemeen bekende Europeeschei reu-
peno/ndCmemangem! gaan behooren, wat
helaas vpel van de oude bekoring der
Opvoering heeft weggenomen. Vooral de
'Amerikanen, in het bijzonder de vrou
welijke, werden zoo verzot op de godst-
dien-stige opvoeringen, dat Oberammergpu
,inüie mode kwam1" en dat was in zekeren
zin achteruitgang. Ook nu hebben reeds
zich voor [ppze oogen "een aan
grijpend tooneel af.
Die intocht in Jeruzalem', Waarmee de
spelers beginnen is vah piudsher bijzonder
mooi door 'de Oberammergauers' weer
gegeven. i
Een Pnder mbt den npam Lang!, wel
ken velen in dit dorp dragen, de hout
snijder Johann Lang, is' de regisseur
der spelen, een theaterinlan van buitenge
wone begjapfdheid' en m'et aangeboren
töoneelMoed, ienifand, die alsi een leerling
van Max Reinhardt werkt. Het is' geweldig
hpe hij het geheele tooneel m'et een
Volksbploop overstroomt. Zónder ophóu
den k[om'en steeds nieuwe schprem uit
den achtergrond', vullen, het breede po
dium; mknnen, vróuwen eh' kinderen g'e-
sticuleeren en Koopep! door elkalar alls' èfe'n
Ooptersehe menigte, meegesleept in gees-
lesVoering, zij wuiven mbt handen, met
'doeken, mbt palmtakken den profeet der
naastenliefde toe, die op een ezel over
hel tooneel rijdt.
De trots1 der Ob'erammerg|auer regie-
kunst zijn verder de levende beelden, d'.e
de vloorstelling afwisselen, tooneelbn uit
het |oude testamfent als tegenhangers
Van de Voorstelling uit de igesch-'edeuis
vPn het nieuwe testanfent.
Bcwonderingl wekken de uit talrijke
beelden Samengestelde groepen en het
onbeweeglijk stilstaan der spelers, ver
scheidene minuten lang', zOodpt men
'denkt, levensjgnoote uit hout gesheden
alf.aar,ghoepen Voor zich te zien.
Naas't Christus is de 'biest vertolkte
ról die Van Judas1, door den 'braven hand'-
werksinpn Guidoi Miayr, die den ziele-
s'trijd Van den bterouwvollen verrader na
tuurgetrouw weergeeft. Dan volgt een
edele Pilatus met trotsche houding, wer
kelijk een Romein onder de Joden. Daar
na de schitterende typen van' priesters
en pharizeeërs', de karakteristieke ver
schijning; der Apostelen, waaronder voor
al de roerend jeugdige gestalte van den
jongen Johanhes1 de aandacht trekt. Ten
slptte stalajt van de vrouwen vooraan!
de etherisch tengere, slanke en blceke
Maria, Martha Veith, in haar aangrijpende
vertolking' van de moedersmart.
En onvergetelijk iP de indruk' <ier ge-
bburtemslsen op het open tooneel. Do
ruimte vloor de toeschouwers1, die oor
spronkelijk ook zonder dak Was, daarna
halt gedekt werd, heeft sedert 1900 een
dak, dat op een hooge ijzerconstructie
rust. Mapr het tooneel zelf is' ongedekt
gebleven.
Ongetemperd s'chijht in den laten ma-
middag 't licht van de zinkende zon zij
lings over de bonte groepen, speelt de
wind met Üe kleeren en de lange haren
der spelers want de Oberammergauers
laten hun haar naar OoStersche wijze
groeien, mfet geen s:cha,ar wordt het aan
geraakt, ze vormen het eenige theater
ensemble Ier wereld, dlat geen pruiken
en geen schminken kent. En door de
onbedekte straten van Jeruzalem1, die heit
door een doek afgesloten middelste ge
deelte van het tooneel flankeeren, ziet
men als prachtigen achtergrond de ber
gen van het Ammerdal zich afteekenen
tegen den blauwen hemtei.
Door de innige samenkoppeling vSn
kunsl en religieuse cultus nadert men
hier den oertijd van de dramlatisehe kunst
massa's in het Amknerdal hun intrek
nomen. Men vindt in het dorp enorm' Kunstbeoefening groeit uit een diepe wver-
groote aanplakbiljetten van Amerikaan- tuiging en levensopvatting van den geest,
sche Couranten. Midden tusschen de ge- waarmee het geheele volk doordrongen is.
zellige, bont geschilderde boerenhuizen Waar vindt men dat elders nog heden ten
vindt men een kantoor van Cook's dage?
REIZEN IN DUITSCHLAND
Mijnheer de hoofdredacteur,
Juist teruggekeerd van een reis naar
Duitschlapd, Waar ik verbleef te Wiest-
baden en te HeimbiaCh—Eifel las ik' met
groOte verbazing het artikel, door Uw
blad uit de N. R.. Crt.. overgenomen^
over toestanden bin prijzen aldaar. Te
.Wiesbaden logeerde ik in Hlotel SchvVar!-
zer Bock',- 'dat laab de hoogste eischen
voldoet, Wat betreft 'de [gerieflijke en
smaakvolle inrichting en Correcte be
diening. De pensionsprij's bedroeg 420
Mark per djag; IwaiarvaW VoOr een Verzuim
den maaltijd 50 Mark werd afgetrokken.
Een flestóh fijne wijin kostte 50 M.j een
glas bier 5 M. en een kop thee 7M.
De allerduurste gelegenheid^ hotel Rösq
vraagt 7 a 800 Mark per d'ag' vofor. volledig
pension (ontbijt en twee voortreffelijke
maaltijden). Later logeerde ik te Heimj,
ba di in een eenvoudig dfoch' zeer goed'
hotel voor 150 M. (pension).. De duurste
hotels in die streek Vragen 220 M. Ver?
gelijk ik nu eens mijn ervaringen in
m'ijn eigen vaderland'. Te Nijlmegen in
het Oranjehotel betaalde ik vopr, goed'
logies f 4.50^ voor een miserabel ontbijtje
f ls vofor een kop thee en broodje met
kaïas ieder f 0.50.. Te Breda in hotel de
Schuur vóór een goed diner f 3, voior
een glas bier f 0.50. Te Domburg in een
duistere tea-room vOOr 'n kop thee f 0.25.
Wat üe spoorwegen betreftMiddelburg
Cranenburg 198 K M. kostte f 9.75, teiv
w'ijl Cranenburg—Wiesbaden' 318 KM.
283 Marie kostte, en Wiesbaden—HeimJ-
bach 256 KM. 192 Mark1. OveTal, ook
in winkels ben ik welwillend behandeld
en nergens heb ik' meer moeten betalen
dan Duitschers Aan de grens heb 'ik
hoch bij' heen- ,noch bjijf terugreis last
van 'de Duitsclie douane ondervonden, de
Hollanüsche was veel strenger.
Dezelfde gunstige ervaringen zoudten
de talloioze vreemdelingen, waaronder
duizenden Hollanders!; U kimnen bevesti
gen. Ik heb te Wiesbaden vele landge^
noioiten ontmoet en allen waren zeer
tevreden over behandeling ren prij'zen.
Mij Üunkt dan oók d!at die ontevreden
schrijvers in de N. R. Ct. óf .ongeluks)-
vogels zijn, óf zich onmogelijk gedrag
gen óf wel opzettelijk een stemming te
gen de Duilsche hotels maken, in ieder
geval vóel ik mij' verplicht daartegen te
protesteeren na een zoo aangenaam' ver
blijf en vóór mijd gasiheeren ran gisteren
een lans te breken.
Met dank voor dé Verleende plaa#
ruimte
Middelbhrg 7 Juni.
AUG. K. DE JONG. j
(We willen den inzender gaariie ge,1-
legenheid geven zijn ervaringen tegen
over die van anderen te stellen. Maar
we meenen toch tegen den indruk te
moeien waarschuwen, dat zijn ervaring
nu het eenige juiste beeld van den toe
stand geeft, en dlat de an'dlersluidendóf
berichten alle aan de speciale redenen
moeien worden toegeschreven, d'oor hem'
aan het slot van zijd ischrijlven genoemd
We lazen in het Vadert, diat het Ame-
rikaansche consulaat in Berlijd, met het
oog op de ddoeve ervaringen van in fi-
nancieele moeilijkheden genaakte landL
genoio.ten, er toe is overgegaan zij
het ook niet officieel de Amerikanen;
die naar Duitschland komente wiaiarsehu1-
wen fegen de woeker, en hem' in te
lichten over de ware prijs^ver bondingen'
'En als we diat dan stellen naast de mee-
deeling van andere onteVredtenen, en
ook naast mededleelingen als die van den
inzender ,dan is slechts deze conclusie
mogelijk: dat de wijtee van behandeling
der vreemdelipgen zeer sterk uiteen
loopt in de verschillende hotels en plaat-
sen. En dat in ieder geval de raad ger
rechtvaardigd is, vooruit ter doge naar
de prij'zen te informeeren, wil men niet
op een ongelegen oogenblik bemerken,
reisbtp-eau 1 Men ontmoet heele troepen j Hoe verder de gebeurtenissen van het J dat da reisrekentog niet meer klopt. Red.)
De inrichting is geopend op alle werkdagen
van 94 uur, Zaterdags tot 12 uur.
LeliegrachtjSO, Amsterdam.
Honderd geroutineerde Docenten.
Schitterende resultaten. Billijke voorwaarden.
Pensiongids gratis verkrijgbaar bureau Y. Y. Y.
„Yerkeershuis" Stationsplein 13, Arnhem en bij de
Secretarissen der Y. Y.'s in genoemde plaatsen.
Flltaal der Basalt Actie» Geselschaft te Linz a/d Rhein
Kantoor Geldersche straat 12, Rotterdam, Tel. No. 5678 en 5679.
Opslagplaatsen te Botterdam. Dordrecht, Papendreoht,
Vreeswijk, Doesburg, De Steeg, Deventer, Hasselt.
„Na een nerveuze inzinking na de geboorte
van mijn kindje, nam ik voor het eerst Lydia
E. Pinkham's Plantaardige tabletten in. Ik
stond te vroeg op, waardoor een ernstige
vrouwenkwaal ontstond Ik was zoo zwak
dat ik op mijn voeten niet kon staan en mijn
huishoudelijken arbeid niet kon verrichten. Ik
had vreeselijte pijn in mijn linkerzijde, vooral
na het op- of afstappen. Eens echter vond ik
uw boekje en heb het woord voor woord
gelezen. Zoovelen hadden baat gevonden bij
uw geneesmiddel, dat ook ik eens een proef wilde nemen. Mijn man
ging naar de stad om een flacon te halen. Reeds na de 2de dosis
scheen het alsof ik verlichting voelde, zoodat ik er mede doorging
en na 5 flacons voelde ik mij zoo goed als ik maar wenschen kon.
Een jaar later werd onze jongen geboren, hij woog 10 pond. Daarna
kreeg ik nog 2 kinderen en steeds ben ik flink en gezond gebleven.
Als ik maar iets voel dat minder goed schijnt, neem ik üw genees
middel in en ik dank er mijn gezondheid aan. Ik zal deze Plant
aardige tabletten aanbevelen waar ik kan."
Mevr. Eva Shat, Grarnett, Kansas.
Lydia E. Pinkham's Plantaardige tabletten bevatten geen narco-
tisohe of schadelijks bestanddeelen en zijn op bet oogenblik bekend als
het beste middel tegen vrouwenkwalen. Als gij een dergelijke medicijn
noodig hebt, waarom neemt ge dan niet eens een proef Indien
deze tabletten bij Uw eigen drogist niet verkrijgbaar zijn, schrijf
dan onder inzending van het bedrag aan de firma B. MEINDERSMA,
Den Haag en gij ontvangt omgaand het verlangde.
Prijs der tabletten f 5.per flacon.
Verkrijgbaar bij de Toornaanule drogisten.
Te Middelburg bü Firma 8CHULTE Co., Lange Delft H 2, PAUL VAN SLU1JS
Drukkerij Ct. W. DEN ROER, Middelburg.
