No. 124.
Zate* stag 27 Mei 1912.
165® Jaargang
I
Bf NNENLANO.
©it npmjner bestaat uit TWEE bM^ea.
EEItSTE BI>o.
Ar/onnement sprys per kwartaal:
op de buitenwegen om Middelburg, en
rofer de andere gemeenten pier post f 2.50;
fötair Middelburg en agentschap Vüsain-
gen f 2.30;
weeksbornnementeti in Middelburg 18
•sent per week.
'Sdvertentiën: 30 cent p. regel.
Ingoaodden Mededeellngen: 50 aBnt p.
fsegel. By abonnement veel lager.
Ranüieberichten en dankbetuigingen:
.van 3—7 regels f 2.10, elke regel meer
80
Kleins advertentiën niet gnoe-
ter dan vijf regels druks en waarbij is
aangegeven, dat zij in deze rubriek moe
ien geplaatst worden, 85 cent bjj vooruit
betaling. Advertentiën onder brieven of
bevragen bureau dezer courant 10 oent
Bewijsnummer 5 cent plus 2 cent voor
prt per stuk.
'Aiivertentiën moeten, willen zo nog in
ons blad van dienzelfden dag worden
opgenomen, uiterlijk 12 UUR en des
ZATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan
ons Bureau bezorgd rijd.
Aangesloten by den Post? Cheque- en
Girodienst wider no.. 43255.
«Mi KWESTIE DER
MURINE PARTIJEN.
•We ontvingen het volgende schrijven,
dat we hier een plaats verleenen omdat
bet een zaak aanroert, die bij deze ver
kiezingen veler gedachten bezig houdt
na den Dinsdag uitgegoten stortvloed van
teandidpatlijsten, en omdat het ons aan
leiding geeft nog eens nader onze mee-
ning over dat vraagstuk uiteen te zetten:
Inspanning zonder nut?
Mijnheer de Redacteur.
Blijkens uw hoofdartikel van Zaterdag
over ,het aantal partijen" acht gij de op
richting van nieuwe staalkundige partijen
ongewenscht omdat dit vtoor de piractijk
van bet staatkundig leven inspanning
ponder nut" zou zijn.
Met andere woorden die nieuwe par
tijen hebben geen kans, en al mogen zij
er in slagen enkele leden in de Tweedie
Kamer te brengen, dan zullen deze toch
blijken roependen in de woestijn te
Zijn; zij zullen verstikt worden door de
van oudsher bestaande ,;gjroOte" politie
ke partijen.
Vergun mij het met U oneens te zijn en
wel om de volgende redenen:
Gij gaat uit als het ware van de ver
onderstelling, dat die nieuwe partijen
,;klein" zullen zijn en blijven, dus niet
slagen zullen, maar natuurlijk werden die
partijen niet opgericht met de bedoeling
slechts een beperkt aantal leden en
stemmen te trekken en hoogstens een
paar leden in het parlement te brengen;
bij uitzondering moge dit gelden vtoor een
tenkele partij die een bepaald beperkt
belang van een bepaalde categorie per-
sonen voorslaat, doch wat thans door net
land klinkt als een nieuw geluid en wat
thans den levensadem inblaast aan ver
schillende nieuwe organisaties van kie
zers i s een oproep tot de massa van wel
denkende en ontwikkelde kiezers, vooral
look tot die breede schare van lieden die
zich hebben afgewend van de politiek, en
hun belangstelling in de parlementaire
werkzaamheden hebben verloren, uit
weerzin tegen het politiek gescharrel van
partijen en partijleiders, in en buiten
ide Staten-Generaal.
Groepen, die tot nu toe behoorden tot
Üe meest uiteenloopende staatkundige
richtingen, heffen denzelfden kreet aan
(„rebellie" noemt gij bet M. de Redac
teur I), en nog kunnen zij zich niet ver
eenigen om tezamen op te trekken tegen
den gemeenschappelijken vijand, de poli
tieke verwording, vandaar hun aantal
maar straks zal wellicht blijken dat
vele lijsten verbonden worden en een
„Moe" zich zal vormen van respecta
bele sterkte.
En dan, alle begin is moeilijk 1 Ook
de S. D A. Pthans een der krachtigste
partijen in den lande, is begonnen met
slechts enkele woordvoerders te kunnen
zenden naar het Binnenhof; had zij daar
maar van af moeten zien, omdat het
toch niets zou uitwerken?
Neem bijv. nu de Staatspartij voor
Volkswelvaart, de partij bij uitnemendheid
geboren uit diepgaande ontevredenheid1
tover den huidigen politieken en maat-
schappelijken toestand: zij werkt niet al
teen voor deze Tweede Kamerverkiezing,
doch evenzeer voor de toekomst; hare
organisalie is nog zeer tong, te jong om
thans reeds in Juli wonderen van suo
ces te wachten, maar zij jaagt een doel
na, waarvan de bereiking jaren en jaren
zal vergen van gestadigen arbeid en de
toekomst zal loeren of deze partij niet
den juisten toon heeft aangeslagen, waar
op van alle zijden het antwoord zal weer
klinken.
Er kunnen tengevolge van die nieuwe
partij-formaties stemmen verloren gaan,
zult gij zeggen, M. de Redacteur.
Maar hoe bedoelt gij dat idlan? Zeker,
degenen die 'bijv. voor de partij1 Van
Houten stemmen, stel eens dat (leze par
tij den kiesdeeler niet bereikt, zullen niet
vertegenwoordigd zijn en hun stemmen
zullen niet ten goede komen aan de
partijen, die zij vroeger plachten te stem
men, doch dit laatste is juist hunne be
doeling; zij wenschen die oude partij niet
meer te steunen, omdat deze hen niet
meer voldoet.
Of imoeten wij dan soms als een uit
vloeisel van dit fraai kiesstelsel nog de
verplichting er op den koiop toe bij ne
men om alleen te stemmen op de
camdidpten der „groote partijen"?
Al die redeneeringen en tegenwer
pingen tegen het optreden van nieuwe
partijen gaan blijkbaar uit van de stelling
dat ons kiezersvolk verdeeld is in vijf lof
zes groote vakken en dat degene die zijn
vak verlaat, een afvallige en een over-
looper is.
Deze stelling, waarvan ons kiesstelsel
der evenredige vertegenwoordiging look
een product is, is in haren grond foutief.
De partijen zij!n er voor de kiezers en
niet de kiezers voor de partijen.
Al moge de gewoonte en de partij
discipline nog lang nawerken voordat
een kiezer een partij verlaat, die hem
niets meer zegt, daarom is dit blijven
hangen nog niet juist en niet goed.
„Blijf in de partij; die gij wilt verlaten
en tracht deze te hervormen naar 'Uwen
smaak" zegt gij, M. de Redacteur, maar
gij weet immers wel dat dit vechten is
tegen de bierkaai; ieder, die iets weet
van het partijleven achter de schermen,
ziet onmiddellijk de onmogelijkheid in van
een dergelijke omzetting. Tiet zijn juist
de partijbesturen en de partijleiders, de
zittende Kamerleden en enkele andere
op den voorgrond tredende figuren, die
de lakens uitdeelen. en daarin braaf
worden geholpen dpor ons voortreffelijk
kiesstelsel, dat een bespotting is van de
idéé „violk.svei'ljegenwoiordiging". Zij Izijh
ook meester van de „pers"; d. w z. de
belangrijke bladen scharen zich aan de
zijde van een „groote partij" en stellen
daardoor die partijbesturen in de gele
genheid tal van kiezers te bereiken; de
nieuwe partijen moeten het zonder dien
steun doen.
Of zoudt gij; M. de Redacteur, aan zooi'n
„nieuwe partij" als waarvan ik de eer heb
secretaris voor Zeeland te zijn, eenige
plaatsruimte willen verleenen, om in de
komende weken in Uw blad af en toe iets
over haar beginselen en doeleindem me
de te deelen?
Voor zulke gastvrijheid zal zij U izeer
dankbaar zijn en U kunt verzekerd zijp
van een bescheiden gebruik.
Hoogachtend,
Uw dw.
J. F VAN DEINSE.
Secr. der Zeeuwsche Afd der
Staatspartij' voor Volkswelvaart.
bij ieders verkiezi'ag op dten v.oorgfrond
waren gesteld. Het „politiek gescharrel"
dat de inzender zoo sterk afkeurt, was
werkelijk niet het geringste bij dat bijf-
eetikruiijilen dei' kleine partijen en later bij
hun oiplossing in den Vrijheidlsb'ond. Zou
het 'blij het door den inzender bedoelde'
bloe-vormen dér toekomstige kleine par
tijen hi de Kamer anders gaan en am
ders kunnen gaan?
Dat zlij'n de motieven waarom wij; met!
erkenning van de redenen van ontevre
denheid ,toch de vorming van zooveel
kleine piartijèn niet wenschelijk achten
en meer voeton voor aansluiting bij' het
bestaiajnde. En dlat het verkrijgen van
invloed van de ontevredenen in een be-
staahde partij geenszins zoo hopeloos is
als de inzender ons wil doen geLooveu,
bewijst onmiskenbaar het gebeurde miet
de groepw. Gijn die wel een georgani
seerde Vereeniging voor Nat. VrijLEcon.
Staatkunde, maar geen afzonderlijke vei",
kiezingspartij vormde; en die toen door
t ij d i g e n invloed op de oandidaatstet-
ling in den Vrijheidsbond wel degelijk
JETS OVER
STOF.
Als een wetsbepaling tot heel mallp
consequenties leidt door een verandef-
ring in de toestanden, wordt het pan
geen tijd tejn iets anders van te maken?
Kleedje s'-klopp en op straat is 'bij' ons
een zeer dnideliik 'ziehtharen invloed on 3116611 's morgens van G tot
de samenstelling van de toekomstige frac- „3m am in'
tie dier partij uitoefende. Dat is heel
iets anders dan de ,ons toegedichte mea
ning dat ieder moet stemlmen op een can-
dfdaat der oude partijen.
tijd gedacht, pat daar iets gpeds in zal',
vanwege de hgyiène, ..lal bezorgt zooi'n
verbod ook heel veel last aan de huis
moeders.
Maar kijk er nu in droge dagen als
Een waarheid is ook dpt vele der re- J er ^eurt ais er
bellen te laat op de gedachte wan verzetje een llinkebvaart do,or
zijto, gekomen en toen met anders meet j n jakkert Dan vlie t in 6ens ,al
konden doen dan een eigen kleine -p&r-;het sLofJ e„ yuU viez!gheid va„ dfe
tij te vormen, waarvan de meeste over verdiepingen boog, in een wolk
vier jaar weer geheel zullen zijn ver- de di^sl^eisjes ^ihen van één
dwenen, evenals mennu te vergeefs zoekt, straat -n al hun kleedjes
naar de overHyfselen van verscheidene Mj kutl^n kloppen. Is dat opgejaagde
der meuwe partijen van >18. Of de Staats-1 stJraatvuil ook ma£7ets hygiënischer dan
partij voor Volkswelvaart daartoe zat be- h wolkje stof van een vloer- of gang-
hooren dan wel of zij zal groeien, kan kleedje? ^ch wordt de aub0; geheel on-
alleen de toekomst loeren. Maai on. is eid gelaten en wordt na half
het door haai" beoogde doel van bemvloe-^ kleedjeskloppende dienstmeisje be
ding van de staatkunde betei langs an-dat heel mal?"
delen weg te bereiken, dan dool mdie-
Als ge meent dat die kleedjesstof wer-
Zou de inzender 'beter onze bedoeling
begrepen hebben, wanneer we in den door
hem gewraakten slotzin de woorden v o or
de praktijk gespatieerd' hadden? We
zSpn ons bewust tot de allereersten be
hoord te hebben die de aandacht vesl-
tigden op het .groeiend verzet tegen het
geen de leiders van de oude partijen de
creteerden en tegen de verderfelijke gé-
volgen van het Èvenr. Vertegenw. Daar
om kunnen we veel onderschrijven van
wat de inzender betoogt over de oor
zaak van de vorming van verscheidene
dier nieuwe partijen. We déden dat ook
nog in het door den inzender aangevallen
artikel van Zaterdag, waarin we oaf.
schreven dat men de beteekenis van het
daaruit blijkend! wantrouwen niet moet
onderschatten. i
Maar er is nog een tweede oéerwef-
gi'ng te doen, n.l. op welke wijze men
het best iets bereikt in den geest
der „rebellen". Dat is de praktijkvraag.
En tegenover de uiteenzetting van den
inzender kunnen wij slechts herhalen wat
we Zaterdag j.l. betoogden, n.l. dit de
vorming van zooveel kleine partijen de
oplossing van de nu oprij'zende econoy
mische en sociale vraagstukken door een
nieuwe regeering ernstig bemoeilijkt,
voornamelijk doordat gesteld dat vele
der kleine partijen er in slagen een ver
tegen woordiger in de Tweede Kamer
te brengen het uiterst bezwaarlijk zal
worden om op d©n gr d-lag van die vele
zwevende stemmen een ministerie te vor
men dal tot werken in staat is. De in
zender stelt in vooruitzicht dlat de
kleine partijen later een bloc kunnen vor
men vanr especlabele sterkte. Jawel, dat
is in de nu overleden Kamer ook ge
beurd. Al heenga uw schoven Eoon. Bond,
Neulr. Partij, Weermachtspariq, Middeiv-
standspnrlij en Alg. Staatspartij nair el
kaar toe. Maar mot merkwaardige terzij»-
de-stelling van de beginselen dip juist
«mg van nog weer een fflW bij de 26 keJ.jk zóó schadelijk is, (fat een verblods-
a elen- 'bepaling met strafbedreiging er voor
De vraag, van den inzender lioe wij' bet j noodig is, mag bet dlan wiorden toegelaten
bedoelen met net verloren gaan van stem'-1 dat een auto dat zelfde kwaad "doet in
men door die nieuwe organisnties, be- j het honderdvoud?
vreemd! onS. De inzender zegt dat het i En ligt bel middel daartegen niet voor
juist 'de bedoeling' van de slemlmers op de hand, als men ziet dat een «auto met
de kleine partijen van '18 is geweest, dat een matigen gang geen stof opwerpt,
hun stem niet ten goede kwam aan deen qen in snellen gang' wel
partijen die zij* vroeger plachten tc steu- j We begrijpen heel goed dat we met
nen. Maar... dat hebben ze tegen him - deze opmerking de diepe verontwaardi-
wil juist wèl gedaan. De 30.000 stem- j ging zullen opwekken van tal van .autor
men in '18 uitgebracht op de lijsten miobilisten, die ons zullen verwijten, dat
die geen zetel verwierven hadden geen we aansporen tot een aanslag op de vrij-
invloed. maar ze bezaten s!amen de waar- heid van het verkeer. (Van auto's wel
de van 21/2 zetel en deze zijn toen ver-te verstaan, want de vrijheid van ver
deeld over... de groote oude partijen keer van anderen moet buiten beschou-
aan wie deze kiezers' geen sleml gunden, j wing gelaten worden als men van bet
En dat zal dit jaar nóg erger zijn, nu een snelle rijden van auto's spreekt.)
lij'st niet 50 percent maar 75 pet. van i Maar er is 'bijna geen gebied waarop
den kiesdeeler mioet halen om in aan'mer- niet ,als de volledige vrijheid tot hinde-
kïng te komen voor een zetel bij de ver- ring van anderen leidt, een beperking
deeling van de niet direct toegekende wordt ingevoerd. Staan de auto's in een
zetels over de grootste overschotten. Een om,aantastbaar-heilige rubriek?
idioot kiesstelsel. We stemtaen dat daue-1 Wanneer men buiten de stad een auto
lp toe. Maar het is er, en daarom' was ziet aanstormen met een dikke staart
onze opmerking juist. I van een naar weerszijden van den "weg
uitbollende stofwolk, dan is er tenmin-
Geheel onjuist is ook de bewering ste n meestal kans om op zij te wij
van den inzender, althans' voor de vrij- ken "En lbovendien is die stof dan
zmnigen dat de groote partijen meester' raeestal slecMs zand. Maar in de
zijn van ae pers, die zich aan hun zijde sbraab van een stad kan men niet op zij
schaarde. De meeste groote bladen o.a. w*jjken) en is dat stof niet alleen zand,
de N. B. Crt Het Handelsblad ae Te- maar een mengsel van veel viezigheid,
graaf, de N. Crt., laten het werkelijk niet beb dan ongemotiveerd om ten
aan kritiek op partijleiding ontbreken, mati„eI1 vaQ de auk)>s voor te
We zioucJen aan den inzender wel willen
schrijver. Het is een iu den laatslen tijd
meer voorkomend verschijnsel, dat
Dnitschland niet alleen niet de laagste in
schrijver is maar bovendien beginnen
de iioliandsche afnemers genoeg te krij
gen van de onzekere DuitSche contrac
ten 'mei veelal absolute onzekerheid wan
neer te leveren. Voor onze HollandSche
industrie kiom't wellicht thans een betere
lijd.
Weinig werken zullen met zooveel sym
pathie begroet worden als de aanleg van
deze waterleiding. De bevolking gaat met
de grootst mbgelijke belangstelling de vór
dering der werken na. Het principieel
genomen besluit van den Raad van Be
heer om den aanleg der dienstleidiingem!
gemakkelijk te maken door het malden
van huurleidingea zal ongetwijfeld wel in
goede aarde vallen.
De aanleg van den zinker door Idle
Eendracht wordt thans spoedig tegemoet
gezien, een uilteraard zeer groot en be
langrijk werk. Ten einde de pachters
der mosselperceelen op Üe Eendracht
schade te besparen, zal de zinker een
weinig verlegd worden, waardoor dezel
ve tusschen en niet door de perceelen
komt te liggen. Het is wel jammer, dat
bij een dergelijk werk van sociaal belang
verschillende personen trachten doior 't
eischen van onzinnig hoioige retributies
of recht van leggen door hun grond van
deze nuttige instelling te plukken. Doch
ongetwijfeld zal hier het spreekwoord
van de kan en het lid op den neus wel
van toepassing zijn. Bij' het front maken
tegen dergelijke excessen zal de Raad
van Beheer ongetwijfeld de weldenken
de bevolking achter zich hebben. De tij
den zijn voorbij dat enkelen zich mo
gen verrijken ten koste van de gemeen
schap.
Mag de waterleiding zich in alglemee-
11e sympathie verheugen, merkwaardig is
dat kort geleden een wethouder van Oud-
Vossemeer zijn oordeel uitsprak, dat een
waterleiding minder noodig was als een
spoorweg.
vragen aan vrijzinnige zijde ook mlaar één
blad te noemen, dat aan de groote pa'Trj-
sehrijven?
Nog daargelaten, dat dan ook tegemoet
gekomen wordt aan de allesbehalve on-
besturen gelegenheid geeft de kiezers liveerde klacWen ran hen die bij'
e bereiken met uitsluiting van anderen. «et hun huizeI1 dreunen van zwa-
n de groote bladen zijn onpartijdig al- re aulo?s iT1 vollen met angst en
le partijprogramma s vermeld Dat ook hun huis hooren kraken en scheu_
de kleine Maden dat n.et hebben kan- renK in hun muren zieïl barsten,
nen volhouden was eenvoudig, een kwes
tie van onmacht door gebrek aan plaats
ruimte toen het aantal partijen steeds
grooler werd. Maar de vorming der nieu
we partijen is ook door hen zeker «iet
genegeerd.
Wij zelf hebben, hoewel we den
Vrijheidsbond met zijn, ook door ons
ei kende gebreken, beschouwen als de
STUKKEN VOOR DEN GEMEENTE
RAAD VAN MIDDELBURG.
S choo lverzuim.
Ter 'benoeming van een lid der Com
missie tot wering Van schoolverzuim in de
vacature, ontstaan door het bedanken
van den heer F. E. M. Viseur, bevelen!
B. en \V. het volgende dubbeltal aam
1. Mevrouw V. M. V. Schlüter—de Nij's;
2. de heer W' R. J. Ceulen.
Deze aanbeveling is gelijkluidend met
die, welke de vermelde Gomissie aan
B. e® W. gedaan heeft.
ReclasseeringisS-
verzoek.
B. en W. stellen den raad voor afwij
zend te beschikken op het verzoek om
subsidie voor de afdeeling Middelburg
van het R. K. Reclasseeringswerk, daar
zij, hoezeer bok waardeerend de zórg
en moeite welke adressante en vooral de
hoofd-vereeniging zich gelroosc vóór het
lot van ontslagen gevangenen, en vam
voorwaardelijk in vrijheid gestelden, het
niet op Ren weg der gemeente achten te
liggen dm ook óp dit gebied weder fi
nancieel helpend op te treden.
Wachtgeldregelingi,
B. en W'. bieden den raad oen onl-
WATERLEIMNG OP THOLEN.
Men meldt onS:
De verschillende aanbestedingen zijn
thans meest gewénschte politieke con- achter den rug en de raad van beheer werp aan voor een definitieve wacht
centratie aan vrijzinnige zijde geen heeft in zijn jongst gehouden vergadering geldregeling voor de met ingang van 1
kans gezien, het program' van dien Bood behoudens nadere goedkeuring van den Januari 1922 op wachtgeld gestelde wi
jn eens in z'n geheel op te nemen Minister van Arbeid tot gunning aanleg! derwij zere ssen in de nuttige handwer-
en het lepelsgewijze gedaan. Maar als zinker (zelfde aannemer als die van het ken aan de openbare lagere scholen,
file inzender meent, dat dit geschied i.s Mazennet n.l. de gebroeders Van aer Ter toelichting diene, dat zij een re- 1
op verzoek of in opdracht van het be- Valk' en die der machines (firma Stok- geling op den voet van de geldende „Ver
stuur van dien Bond, dan vergjst bij zich v'is en Zonen, Rotterdam met motoren ordening, regelende het op wachfgold
schromelijk. i Engelsch fabrikaat en Hollandsche pom- stellen van de gemeenteambtenaren en
In ieder geval denken we er niet aan pen) besloten. Over de andere werken bedienden te Middelburg voor de be-
om aan den" inzender gelegenheid te ge- is »ojg geen beslissing genomen, doch (rokkenen boven 50 jaar te ongunstig
ven in dit blad in de komende weken af b deze binnenkort le verwachten in- "V1
en toe over zijn partij meedeelingen te zoover gegiund zal kunnen worden,
tiucn. We zouden dat recht dan ook moe- Ec aanleg, thans bespoedigd door het
ten geven aan ieder der 26 andere par- prachtige weer, vlot uitstekend en oe
tijen. En dan konden we zelf wet gaan aannemers doen hun uiterste best. Alleen
wandelen. Wanneer een partij hier een 's hel te betreuren, dat de levering aer
vergadering belegt, geven we daar ver- Muzen zoo onregelmatig en traag ge-
stag van. Maar verder gaan we zeker niet Gebiedt, de levering uit Duitschlana
Behalve dat wij dan toch zeker wel de schijnt alles belialve vlot te veriaopen.
vrijheid mogen hebben, aas eigen -oordeel Eigenaardig was het dat in concurren-
uit te spreken.
Red.)
tie met Duitstehe firma's de machines aan
een Engelscihen fabrikant konden wor
den gegeven, zjjnde deze de laagste in-
hebfcen geacht en van ooTdeel zijn, dat
voor hen nog wel iets verder behoort
te worden gegaan.
Immers zij zijn op een leeftijd gekomen,
die het heel wat moeilijker dan voor de
jongeren doet zijn om haar inkomsten te
vermeed-deren. Daarom zouden B en Wi.
voor hen het wachtgeld willen doen door-
loopen tot het bereiken van den G5-
jarigen leeftijd en het willen zien bepaald
op 2/3 van de door hen genoten wedde
in 1921, niet dus op */a van het jaargemid
delde der In de jaren 1917 tot en met
