FEUILLETON,
DE VRIJBUITEN,
HET TRAGISCH LOT.
No. S4.
Zaterdag 4 Maart 1922*
10oe Jaargang
10).
T0OHEEL UITVOERING
MAANDAG 6 MAART 1922,
9K
Wannser de oude dag komt
«5
Dit nummer bestaat uit TWEE bladen.
EERSTE BLAD.
DWAZE JURIDISCHE
VOLKSBEGRIPPEN.
iWat gister hier gebéurde met den
drenkeling aan de Loskade, is weer een
merkwaardig voorbeeld van Ide laaiheid
van ingewortelde volksbegrippen.
Bij dit geval Waagden de omstanders 't
niet, den verdronkene uit het water te
halen „omdat de politie er nog niet bij
was geweest." Eerst toen de er 'bij ge
haalde dokter het gelastte, is 't lijk uit 't
water gehaald. Vermoedelijk fag) de inian
redds uren in 't wfefer, en was dus bij 't
vinden de kans op nog tijdige toepassing'
van oe bekende eerste hulp, zeer gering).
Maar 't liad ook anders kunnen zijn; er
eijn werkelijk Voorbeelden van, dat
iemland door tijdige hulp nog gered had
kunnen worden, maar overleed om dat
Öe omstanders beweerden dat je er niet
iaan mag raken vóór de politie erbij is ge
weest. Hetzelfde heeft zich o[nk al meer
malen Voorgedaan, bij het vinden van
personen die zich opgehangen hadden.
Soms wordt er dan nog de bewering
aan toegevoegd dat je een denkeling wel
een eindje uit het Water mag halen, mlaar
dan toch zoo dat de voeten in 'twa,ter
■toeten blijven.
Natuurlijk is daar geen wioiord' van
waar! Wie een drenkeling of een gehan
gene vindt is verplicht dadelijk alles te
doen pin hem! in 't leven te behouden.
Hoe zoo'n gevaarlijk begrip ontstaan
kan zgn?
In het December-nummer van ^Vra
gen van Dag" staat een artikeltje over:
„.Juridisch bijgeloof', waarin een hee-
le reeks Van dergelijke wanbegrippen
Wordt opgesomd.
De schrijver daarvan meent dat speci
aal de hier besproken meening zijn oor
sprong vindt in het Groot Privilege door
Maria van Rourgowdië in 1476 aan den
Lande vain Holland en Zeelandt verleend.
Daarin leest men: on.:
ende imen sal yegelij'ck uytten wa-
tere inbgen trekken, die men daer
inde vindt, hi| sy levende Of doodt,
tonder verteuren. Maer indien hijr
dbodt bevonden wordt, soo sal men
hean Weder Sletten' vfbeteW ïn 't water
We rijn het echter niet eens rntet den
schrijver dat in dit artikel de oorsprong
van de ïfog levende Volksmeening ge
zocht moet worden. Integendeel. Het
geeft look feeds de vermaning yegelij'ck
(iedereen) levend öf dood uit het water
te trekken „zfcmder verbeuren", «Li. zon
des* straf. Blijkbaar bestond dus toen
reeds de Meening, 'dat 't niet ntocht. Al
leen wtoïttt er aan toegevoegd dat, als
de verdropkeme dood is, hij weer roet
de vodten Sn 't water, moet worden ge
légd.
In ieder geval, hbe oud hét fcégrip
Óok Moge zijn, het is nu dwaasheid;
ett 'Iemand die een drenkeling of geu
haSogene vindt, en eenvoudig blijft toe
kijken totdat dé politie komt, kan zich
wfel eens blootstellen aan een vervolging
op grond van de bepaling dat „hij' aan
wiens schuld de <|ood van een ander
tel wijten is. Wordt gestraft" enz.
Nu we het toch over hat juridisch fcSju
VAN NICOLAAS II EN ZIJN GEZIN.
(Dertien jaren aan het Russische Kof)
naar het Fransch van Pierre Gilliand dpor
Marguérite de Rouville. (Geautoriseerd»
vertaling.) Nadruk verboden.
geloof hebben, willen we ook nog' een
paar andere vfoprfceelden naphalen uit
het genlóêMde artikel. Zoo heet het, ge
heel ten onrechte vaak in den volks-
mbnld:
dat ielmlalold tegen) zijn zin zlou kun
nen Wopden vastgehouden ïn een huis
vata ontucht;
dat tegen njatuurlijke ontucht slechts
gestraft kan wlörden als zij' geconsta
teerd is dpor zeven personen;
dat wie tegen den wil van zijn ouders
huwt met toestemming Van den kantonn-
rechler (.ook al weer geheel ten onrechte
een acte van eerbied" genoemd, hoewel
die reeds sedert 80 jaar Is afgeschaft)
zijn rechten op de ouderlijke nalaten
schap verliest;
opt en dit is een zeer populaire dWla-
Iing de Overlevende echtgenoot tiiji
versterf (dat is dus zonder testament)
recht zOu "hebben op de helft plus
een kinderdëel Van het gemeenschappei-
lijk vermlOigen (iets Wat eerst mogelijk zal
zijtu als 'tin '20 bij de Kamer ingediende
wetsontwerp zal zijn aangenomen, wat
echter nog niet gebeurd is);
dat een gevonden voorwerp, wanneer
het na 1 jaar en 6 weken niet is opge
vorderd dtoor den rechthebbende, dtertj
vinder zou toevallen.
Al deze en isndere 'begrippen zullen
wel een oorsprong hebben in oude volks
gewoonten. Maar een feit is1 het nu een-
möa! .dat ze nu niet gelden.
BIJ DE KATHOLIEKEN.
Als we hier weer eens de aandacht
vestigen pp wat in de Katliolieke staats
partij gebeurt, dan is diat werkelijk niet
omdat die verschijnselen specifiek ka
tholiek zijn. Ze Zijn ook in 't algemeen
de aandacht Waard als eeh symptoom
van de beroeringen in de oude partijen,
tengevolge van den huidigen 'toestand',
waarop Üe oudé partijbeginselen niet
meer passen..
Morgen is het een belangrijke dag voor
de katholieken.; d!an wordt er in de kies
verenigingen over gestemd wie der can-
didalen definitief op de Ejsten komen.
Zooals men weet, hebben eerst de kies-
vereedigingen en toen de d'istrictsrcenr
trales voorloupige lijsten opgemaakt,
waaruit toen door de landelijke bijeen
komst vap. afgevaardigden het „politiek
advies" is gedistilleerd. En nu stemmen
Zondag de katholieke kiezers en kie
zeressen mjog eens over de eandidaten
in hun volgorde. "Dat heeJ velen niet met
dat „politiek advies" Zijn ingenomen, is
duidelijk gebleken.
In onze eigen omgeving is een strijd
gaande om de personen. En in andere
districten is het evenzoo gesteld.
Maar er zjjn ook diepere gronden Voor
den strijd, dan alleen persoonskwesties.
In de Avondster (het blad van het Ka
merlid Juten) stond dezer dagen:
„In de katholieke partij is' oproer
overalf i i
ontevredenheid over de politieke advie
zen;
ontevredenheid' over den dwang, opge
legd pm die adviezen te volgen1;
Ontevreden over de leiding Van baron
rnn Wijnbergen;
ontevredenheid dlat geen militaire spe
cialiteit in de Kamer komen zal en dat
slechts met zeer groote moeite één vrouw
zal zijn binnen te loodsen;
ontevredenheid diat geen aandacht ge-
OP
des avonds 8 uur,
in den Schouwburg,,
ten bate van de noodlijdende
veenstreken.
Wij hebben gezien, hoef Raspoetin, par
tij trekkend van de wanhoop, die de ziel
der keizerin vervulde, zijn leven in
verhand lipd weten te brengen met djat
van den tsarevitch en steeds meer macht
verkreeg over de keizerin. Dit kwam
hierdoor, Idat telkenmale, als schijnbaar
Idoor zijn tusschenkomst een verbetering
in dven toestand van het kindi intrad,
zijn gezag werd bevestigd en men steeds
meer geloof kreeg in de kracht zijner
bemiddeling.
Intiisschen steeg deze onverwachte
ma chtsverheffinng Raspoetin naar het
hpoid, hij meende dat hji]' nu voldoende
vasten voet hjad, verloor de voorzichtig
heid uit tiet oog, die h§j in den aanvang
van zijn verblijf te Petersburg had be
tracht, en viel in zijn leven van uitspat
tingen terug. Maar hij deed het zoo
handig, Idat hij de menscheen op een
dwaalspoor bracht. Slechts langzamer
hand drong het geriichj van zijn schand
daden djopï* en vond geloof. Enkele
Blijspel in drie bedrijven,
door Hans Martin.
Prijzen der plaatsenLoge en
Stalles f 2.—, Parterre f 150,
Galerij en Bovenloge f 1.
Alle rechten inbegrepen.
Plaatsbespreking om 10 uur.
(Ingez. Mod.)
wijd is laan de kwaliteit dei* zittende leden)
en waar dit alleen wel den heer Arts be
trof, ontevredenheid dat dit op die wijze
is gebeurd;
ontvredenheid dat aan de samen s tel
lingen van het Katholiek Program zoo
goed als geen aandacht gewijd wordt;
ontevredenheid overal."
Vooral die klacht over ''t negeeren van
het program geeft veel te denken, na.
den feilen strijd over het al of niet
plaatsen daarop vain dei publiekrechter
lijke bedrijfsorganisatie. v i
Maar naast die krachten zijd er ook
symptomen van principieel verzet, o.a..
blijkend ,uit de beweging in Twente en
elders tegen het candidaat stellen van
Minister Aalberse.
Dat keteekent meel* dab een pers'aonsi-
kwestie
En njog érnstiger is dé oproep door
mr.. v. Cranenhurg, notaris te Haarlem^
in „De Tijd." gedaan om te protestee
ren tegen de eenzijdige ultra democrati
sche bevoorrechting van de arbeiders,
en tegen het vooruitzicht om' een moge
lijk samengaan met de socialisten.
„Kunnen", zoo schrijft hij, ,.de teleur-
gestelde kiezers1 niet worden overtuigdy
dat een andere richting in die politiek
zal worden ingeslagen en diat de candi
daten onzer kïesvereenigingen onder
geen voorwaarde met de socialisten zul
len samengaan, dan zullen Hie katliolieke
kiezers geen anderen weg vinden wil
len ze niet bij de pakken blijven neer
zitten [of tot het vijandelijke kamp
overloopem, dan afzonderlijk ten
strijde op te trekken met eigen
kandidaten en eigen program1."
De redactie van „De sprak! da
delijk de hloop uit dat de katholieken
„eiken steun zullen weigeren aan de
ze actie tot ontbinding der R. Katholieke
Staatspartij1". En in andere bladen werd
er dok tegen stelling genomen.
Maar daartegenover staat diat in de Tijd
van Dinsdagavond een 50-tal bekende 'ka
tholieken, waaronder de kopstukken van
de katholieke handelskringen te Amster
dam, adhaesie vroegen met het artike)
van nit. Cranenburg.
We gelooven nog niet 2jo!o glauw aan
een uiteenvallen der katholieke pit*lij. Ze
'beschikken daar over een buitengewoon
sterk bindïniddel. Mpai* die dingen die
wé hier aanstippen rijn volle aandacht
waard, al Was 't (alleen Maar vanwege
de beteekenis die zé kunnen hebben
Voor, de politieke daden van pen partij
die dioor haar sterkte zulk een grooten
invloed in ons staatsbeleid heeft,
getuige in 't bijzonder de sociale maatre
gelen der laatste vier jaar.
GEMEENTERAAD VAN KDUDEKERKE.
iW|oensdag vergaderde de Raad vaini
Kilo ude kefke.
Bij! de opening houdt tid vxwzitter Idte
gebruikelijke rede blij de eerste vergade
ring en herinnert aan de vele en belang
rijke besluiten, die dloor den raad, ook in
verband met de annexatie van 't Zand
zijn genomen in 1921.
De lieer J. A. Contant beantwoordde
deze rede., en bracht ini het bijzonder
dank Voor het krachtig werken tegen de
annexatieplannen ya|Q Middelburg.
In de begroeting voor 1922 werden
eenige wïj'zigingen aangebracht.
Besloten wordt de post salarissen wet
houders volgens het eerstgen.omen be
sluit lop I 500 te handhaven.
Ingekomen is een verzoek van den ge
meenteontvanger om zijn zekerheidsstel
ling te Mogen wijzigen en zich te mogen
verzekeren, bij de vereejnigmg van ge
meen,te-ambtenaren waarmede de r,aad
zich vereenigt.
De i commissie voor) schoolverzuim
wfardt ontbonden en een nieuwe geko
zen met algemèene stemmen pi. de hee-
jreu J. J. van der Harst, PL J. Terwpert Jr,
G. ten Brink, J. Lmuwerse., B. Maas Jz.
Uit het ingekoMen verslag der huur-
ColMMissie bleek, dat deze 11 .vergade
ringen heeft gehouden en 27 verzoeken
der gemeente behandelde, waarbij' 18
vpor verhoogiiig en 9 voor schatting der
huurwaarde. Gok werdlen nog 12 geval
len builen de gemeente behandeld.
Bij het verzoek van Ged. Staten om dien
aftrek voor noodzakelijk leveusoocteij-
houd terug te brengen van f 700 op
f 600, zegt de beer Sandierse de meeningl
van Ged. Staten dat ieinland met fj 600
in zijn nfoodzakelijk levensonderhoud kan
Voorzien, ongegrond te vinden. Hij stelt
vfoor bij' Ged. Staten aan te dringen oni
de f 700 te handhaven, waartoe wordt
besloten. I
Een verz(oek' vah C. de Korte oM
de bfXimen naast zijh erf te willen rooien
en de wegwijzer te verplaatsen, daar
deze hoornen niet bepaald hinderlijk zlgtn
pf gevaar opleveren en er weinig hout
in het dorpt ter versiering meer glevon1-
,en wtordt, wordt op voorstel van B, en
besloten De Korte mee te deelen
dat hij de boom voor zijn inrijhek tegen
betaling gjan de gemleeete van f 6 Mag
Hooien, Maar de wegwijzer blijft.
Van den kerkeraad der Herv. g&-
me en te was een ongezegeld verzoek inge
komen, om net voormalige kerkgebouw
kip 't Zand', wat de gemeente had overgti-
nfomen, niet meer te bestemmen voor
wLjhRng van particulieren maar te bét-
steMmen véor vergaderlokjaal. Hierdoor
ontspon zich een discussie over het be
schikbaar stellen van dit gebouw ook
voor politieke vergaderingen1.
De heer Sanderse was hier sterkf Voor,
sch/Uchtere stemmen verhieven zich in
het begin tegen den ,,staretz", het duur
de piu et lang oF zij hamen in aantal toe
en spraken luider. Mejuffrouw Tioutchp-
va, de gouvernante der grootvorstinnen
was de eerste, die aan het hof den be
drieger trachtte te ontmaskeren. Haar
pogingen leden schipbreuk op het blinde
gelooi der keizerin. Onder de feiten, die
/ij aanvoerde tegen Raspoetin .waren ver
scheidene, die zjj in haai* verantwoor
ding niet voldoende had nagegaan en
welke onjuistheid de keizerin onmiddel
lijk ontdekte. Toen zij haar onmacht in
zag en om de verantwoordelijkheid die
op haar rustte, eenigermate te verlichten,
verzocht zjj, dat tenminste Raspoetin
niet meer o,p de verdieping der kinderen,
zou komen. De keizer kwam tusschen-
beide en hare majesteit gaf toe, niet om-
dal haar geloof was geschokt, maar om
vi ede te hebben en uit toegeeflijkheid
tegenover iemand, die, volgens haar, door
haar hekrompen ijver en haar groote
toewijding was verblind.
Ofschoon ik destijds nog slechts ge
woon onderwijzer der groot-Vorstinnen
was dit alles viel' voor in den loop van
den winter van 1910-1911 bracht me
juffrouw Tioiutcheva mij zelve op de
hoogte van de gebeurtenissen van de-
en de spijsverterings organen verslappen
zult U krachtig en goed gevoed bljjren
door dageljjks 23 theelepels Ovomaltine
in melk te nemen.
^Bussen Overal
Dr. A. Wandek A.-G., BERN
(Ingez. Med.f
icfoeli de raad besliste Met 4 tegen 3
.stemmen, hiervóór geen .toestemming té
verleeöen.
Nu stelt de beer Saniderse voor het ge-
blo,uw taiet meer te verhuren voor trouw
partijen. Dit Voorstel wordt verworpen.
Vóór de lieeren C. Bjoome, D. Sandérto
en A. Besuijdu.
Van het Rijk is f 1'415 ontvangen! voer
het stichten va'n een wfoning voor Va»
Hjoeve op 't Zao(d. i
Daar de rioodige bescheiden niet astn-
KvCzig zïjln stelt de Voorzitter Voor den
schloolbouw aan te houden tot een vol
gende vergadering.
In de cpfMMis'sie voor de reclames
Hjoofdelijken Omslag wérden benoemd de
heeren A. de Lange, A'. Besdijén en D,
SJaifleirse.
Bij de rondvraag békprak de heer San
derse de gasMisère in dén Lage weg.
De vjoorzïtter Zeide dat de directeur
der gasfiabriek de wioningboitivvereeniging
aansprakelijk wil stellen yoor de kasten
bfij annexatie, deze kan dat niet en hier
door wacht dus de aansluiting voorloö-
pig p*p. Verder wïjs't 'dte heep Sandei'se op
bet opbreken van den weg in de nabij
heid der school top 't Zand en op dte
riloleering, Waar de voorzitter naar 'ZaJ
laten (omzien.
GEMEENTERAAD VAN
ST. MAARTENSDIJK.
Woensdag vergaderde de raad' vian
St. Maartensdijk. De voorzitter open
de deze vergadering met een' kforle toe
spraak. I i
Onder de ingeklomien stukken was ó.m.
een Rijksbijdrage HuurcoöiknissieWet tot
een bedrag van f 120,82 lover 1921. De
goedkeuring der igemeeriterekehing over
1920.
De cfotainissie tot wei'ing van sCliool-
verzuim zal word en gehandhaafd.
Aan de haven zal overeenkomstig het
vei'zoek der Schippersvereemiging „Sctmf-
tevaer" te Stavenisse, gedurende den geC
heelen nacht van Laatste Kwartier—Nieu'-
we Maan tot het Eerste Kwartier verlich
ting Woiblen aangebracht. De kosten hier
van wfeendem geraamd opi f 100.
Aan het bestuur der onderaiftfeeling
„Sint Maartensdijk" tot bestrijding der
tuberculose, zal f 152 toegekend worden
wegens geaniaakte verplegingskosten, be
nevens een subsidie van f 50 per .jaar.
Het verzoek tot wederinvoering dei*
kermis wfardt verworpen met 4 tegen 3
5) De verhouding tusschen de Keizerin
en mejuffrouw Tioutcheva werd nooit
weer wat zij eenmaal geweest wias en zij
legde haar betrekking neer in de teute
van 1917. i
zen strijd. Maar ik heken dat ik op dlat
tijdstip nog weinig: geneigd was al de om
geloofelijke geruchten aan te nemen, die
over Raspoetin in omloop waren.
In de maand Maart 1911 nam1 de te
genstand een dreigend karakter aan, en
de „staretz" oordeelde het voorzichtiger
tie 'hui te laten overdrijven en eenigeni
tijd te. verdwijnen. Hij ondernam1 een pel
grimstocht naar Jeruzalem'.
Pij Zijn terugkeer in Petersburg in
den herfst van hetzelfde jaar was Oe
opschudding nog niet bedaard en Raspoe
tin werd zelfs aangevalllen door een van
zijn vroegere beschermers, den bisschop
Hencméenes ,die door schrikaanjagende
bedreigingen 'hem de belofte afperste
niet meer aan het hof te verschijnen,
waar Zijn tegenwoordigheid de vorsten in
opspraak bracht.
Ternauwernood ontsnapt aan den greep
Van hem, die zich niet ontzien had hem
aan te vallen ,ging Raspoetin zich be
klagen hij zijn beschermvrouw, mevr.
Wyzoubova, de onafscheidelijke vriendin
der keizerin. De bisschap werd naar
I een klooster verbannen.
Even ijdel bleken de pogingen Van den
kloostervoogd Theophanes, die het zich
zelf niet vergeven kon, dat hij in zekeren
zin had ingestaan voor de hooge moraal
van den „staretz" en door zijn persoon
lijke aanbeveling de vorsten op een dwaal
spoor had gebracht. Hij stelde alles in het
werk en verkreeg als eenig resultaat, dat
hij eveneens werd verbannen naar het
gouvernement Tauria.
De oorzaak hiervan was, dat Raspoe
tin erin geslaagd was de twee bisschop
pen voor te stellen als intrigjanten, die
hem als een werktuig hadden willen ge
bruiken en die, naijverig geworden op een
gunst, die zij niet langer tot eigen voor
deel konden aanwenden ,nu zijn val trach
ten te te bewerken.
„De eenvoudige Siberische hoer" was
een gevaarlijk tegenstander geworden, bij
wicn een totaal gebruik aan nauwgezet
heid samenging met een doortrapte sluw
heid. Steeds volkomen op de hoogte van
alles ,daar hij zijn handlangers had i?.an
het hof en in de ioimgeving der ministeries
2iorgde hij zoodra hij een nieuwen vijand
vermoedde, dien vóór te zijn en hem op
handige wijze te doen verdwijnen. Daar
om kondigde hij in den vorm! Van voor
spellingen de aanvallen aan, WaarVan hij
liet slachtoffer zou worden, maar wachtte
zich wel, te nauwkeurige aanwijzingen
te geven omtrent zijn aanvallers,. Zoodat
wanneer ten slotte de slaig werd toege
bracht, de aanvaller nog slechts een afge
stompt w,apen in de hand hield'. Dikwijls
gebeurde het dan, dat hij een gtoed woord
deed voor hen, die hem belasterd had
den. terwijl hij met huichelachtige ne
derigheid verklaarde, dat die beproeving;
gen noodig: waren voor zijn zieleheil'. Wai
eveneens er toe bijdroeg om het blinde
vertrouwen tot het einde toe gaande te
houden ,was, dat keizer en keizerin ge
woon waren hen, aan wie zij eenige oij-
zonder oplettendheid bewezen, steeds het
mikpunt te zien worden van intrigues en
samenspanningen. Zij wisten dat dit ge
noeg was om' hen bloot te stellen aafc
de aanvallen der naijverigen. Zij waren
dus overtuigd ,d!at de speciale gunst,
die zij iaan een nederigen „moujik" bewe
zen. alle haat en afgunst moest ontke
tenen en hem tot een slachtoffer Maken,
der ergerlijkste aantijgingen.
Intiisschen ging) het schandaal lang
zamerhand verder dan de wereld der pre
laten; men sprak er in bedekte termen!
over in diplomatieke en politieke krin
gen: in de Doema Maakte men er toespe
lingen op. In de tente van 1912 besloot
«raaf Ko>kostzof, toenmalig president van
den ministerraad er den keizer over aari
te spreken. De stap was des te kiescher*
omdat tot op dit oogenblik de invloed)
vian Raspoetin zich niet verder uitstrekte'
dan tot de kerk en den kring der keizer
lijke familie, twee domeinen, waar de kei
zer slechts ongaarne inmenging! zijner Mi
nisters gedoogde.
De keizer was door deze stap dan ook
niet overtuigd ,maar hij begreep dat men'
de publieke opinie niet moest trotseeren.
Korten tijd na het vertrek hunner maje
steiten naar de Rriin, verliet Raspoetin
Petersburg en toog naar Siberie. Zijn
macht behoorde echter niet tot dezulke,
die icloor den afstand te niet worden gek
daan. Integendeel werd het gezajgi van den);
„staretz" dotor deze afwezigheid beves
tigd. aangezien hij er door geïdealiseerd
werd.
i
(Wolrdt vervolgd),
