Iipzonfltii Stittee,
ij;
tig bij de phantasie pasten, die zich nu op
de renbaan zelf ontplooide.
Als zat de duivel er achter, suisden,
schoten, vlogen de kleine ren wagens oveji
den geleerden weg. Aan het stuur
sprpokjesgtedrodhten, voorwereldlijke .ge
stalten, te beschouwen al's. een kruising
van duikers en zeehonden. Eerst was het
publiek verbluft. Maar al gauw gewende
het zich aan den vreemden aanblik, her
kende bij de enkele rondritten de vér-
schillende kleuren der deelnemers "en
de kolossale nummers die zij achter, op
den wagen droegen. Het duurde niet lang
Of de duizendkoppige menigte had al haan
lievelingen er uit gepikt, haar 'matadors
en favorieten. Het toeroepen begon, (het
gesticuleeren m©t armen en beenejn, 't
wuiven mèt zakdoeken. Steeds meer op
gewonden werd men. De snelheid1 der
rijders groeide tot het waanzinnige. Tot
130 kilometer in het uur! Gelukkig! ge
beurde er niets. Er werd, goddank, niet
eens een rib gebroken. De krommingen
bleken igped en verstandig te zijin aang©
lejgld'. Zoo vermengde zich geen bittere
toon in den jubel en vreugde.
Zekér, het was een ongehoorde $&nsa-
tie. Een baan van deze soort, zooals ik
reeds zei, tien kilomjeter heen en terug,
is er in de heele wereld niet. Maar er
was nog iets anders: .het ontzag voor het
mtehschelijk vernuft, dat zulk een fabel
achtige vlugheid van beweging mogelijk!
gemaakt heeft. Het eigenaardige gevoel
dat er vermetele sportsmenschen zijn, die
zich zoo eigengerechtigd van de gebon
denheid aan den aardbodem losmaken en
als afgeschoten peilen voortjagen. En niet
het minst het gelukkige gevoel, dat de
Duitsohé techniek en industrie met haar
taaie werkkracht ook in deze jaren van
verdrukking zich tot zulke ongelooflijke
prestaties omhoog gewerkt hebben, zoo-
dat nu Berlijh in staat is, de wereld en
vreemdelingen uit alle landen zulk een
schouwspel te bieden. Want het was niet
slechts een volksfeest, doch ook een in
ternationale gebeurtenis. Alle talen wor
den gesproken. Daar hoorde men Hol-
landsdb, daar Deensch ©n Zweedisch, daar
Pools'dh ©n Tsjechisch, HonglaarsCh en
Haliaansch. Ook Enigél'slch; wij hebben
den heelen zomer massa's Amerikanen in
Berlijh gehad- Alleen Frans'ch heb ik wei
nig] gehoord. Nu, ook dat zal, als1 de vol
keremvaanzin maar weer getemperd is,
misschien anders worden.
De indrukwekkende begteleidingshm
ziek hij' dez© ren wied strijidfen leverde eten!
gjroote automobiel-tentoonstelling een
gebeurtenis zooals wij het ook nog nooit
beleefd hebben. Het g'roote paleis' aan
den Kaiserdamkn', een gebouw van reus
achtige afmétingen, dat reeds voor dén
oorlog opgericht was, mlaar tot nu toe
ongebruikt gebleven was, bood een on
vergelijkelijk schouwspel. 'Het was een
(genot om te zien, hoe bijl deze uitgezoch
te wagens' van allé soorten en gedaan
ten de lógische bouw, de natuurlijke
vorm verkregen werd uit doelbewust ma
teriaalgebruik. Hoe zich de grootste luxe
en het meest geraffineerde oomfort met
machinale en constructieve preciesheid
vereenigden. Dat alles was ordelijk en
'zeer overzichtelijk in rijen geplaatst en
geschikt, omzoomd met lange jg|uiriandes
van frissche bloemen. Het bezoek was
boven verwachting. Men drong en schoof
vooruit. Er werden „dagen voor koopers"
met hoog. entreegeld gehouden, om ten
minste eens de handélsibelangèn van dep
.vloed der nieuwsgierigen vrij te houden.
Maai* het was al te vergeefs, Niemand liet
zich afschrikken. Desniettegenstaande ont-
.wikkelde zich een zakelijk verkeer, zoo
als men het niet voor mogèlijk! gehouden
zou hebben. Reeds' den derden dag' zag
ik bdj vele wagfens' bordjes hangen met
het fojpschrift „148 maal verkocht", 115
raiaiaf besteld." Weer re©s de vraag]: zijn
er dan nog slechts millionaire op die we
reld? Zijn er slechts menschen die e©n
luxe leven leiden? Ook dat moet wel zoo
zijn... of liever: de zaken staan zoo, dat
nooit de opeenhooping! van rijkdom in
handen van den enkeling, waartegenover
de onafzienbare massa's die gebrek lijden,
zoo'n omvang gtehad heeft, als tegenwoor
dig. De middenstand is doodgedrukt. Er
verhaal gaf ik hem' stil den halven
gestolen 'brief, dien in Klompvoet afge
nomen liad in het Esplanade-Hotel.
„Bewaar dat, Francis," zei ik. Het
is veiliger bij een fatsoenlijken kell-
ner zpoals jij, dan bij een nagejaagdenl
vagebjond ziöóals ik."
Mijn briber glimlachte flauwtjes, m'aar
zijn gezicht nam dadelijk weer die ang
stige uitdrukking van bezorgdheid aan,
waarmee lrij m'ijn verhaal ,had aange
hoord. Hij onderzocht de stukjes papier
zorgvuldig, berg|de ze toen in een por
tefeuille, die hij wegstak in Zijn ziak.
„Fort una is een vreemde godin, Des,"
zei hij, 'terwijl zijn matte lOiogen over den
gezWiolllen, geelgrijze stroom zwierven,
„en zij is je goed gezind gteweest, hoe
wel je, dal weet God, in dit .alles een
dappere nol hebt gespeeld. Zij heeft je
in 't bezit gebracht van iets, waarvóór
minstens vijf menschen hun leven heb
ben moéten laten, iets dat miijhe ga-
dachten bij dag en bij' nacht, meer dan
'n half jaar heeft vervuld. Wat je mijl ver
teld hebt, werpt heel wat licht op
ihet geheimizinnige geval, dat ik in dit
vervloekte land mloest konten ophelde
ren, maar het maakt tegelijk sóhimigé
punten van de zaak nog veel meer
duister.
„Je weet, dat er bij dit spel van ons
kwesties zijn, die gaan hoven het vertrou
zijin nog slechts croesusfsen en arme dui
vels'.
De taJlooze vreemdelingen eohter, die
de automobiel week naar Berlijn getrok
ken had, kregen ten slott© een echt on
aangename verrassing. Er wlas zoolang in
Berlijn geen staking geweest. Kort gel©,
den had wel de team eens een dag lang
gestaakt. Maar aan zooiets zijn wij' reeds
lang gewend. Dat brengt ons niet in d©
war. Men merkt het niet meer op. En
verder was' er rust. Allés scheen wéér
langzaam aan het rollen te gaan. Geen
loonstrijd, geen werkstaking, geen rel
letjes. Aan dezen „wantoestand" moest
een eind komen ditmaal warén helt
de kellners en kjoks van d© hiotels en res
taurants, die ér vtoior zorgden, dat de
oude lieve gewiobnte weer hervat werd1.
Kellnerstaking! dat is in een milli.oenl'en-
(stad geen kleinigheid. Zij duurt ook nu
!niog voort en schept de mleest onaange
name toestanden. Men krijgt iö dé stad
eenvoudig niets te eten. Waar dé hotel
houders fop eigen houtje het bedrijf
iopen hielden, kwato liet tot Woes'tl©
scènes. Niet alleen dfe hotelhouders zelf
mlaar io(ok de gasten werd het lastig ge
maakt, zij werden naar buiten gedrongen
en als het lot wilde geslagen. Uit col
legialiteit slioten de hotelbedienden er
zich tegelijkertijd bij1 aan. Tóen ik één
dezer dagen vrienden uit het Rijhianjd
naar hun hotel begeleidde, was de deur
afgeslpten. Eerst na hard héllen ver
scheen schuchter en angstig de vróuw
van den eigenaar* en deed open. Toen
wij in de kamers kwafmen, vonden wij
die precies in dien .toestand, waarin
de 'bewoners zé 's' mórgens vroeg vér-
laten hadden. O oude, eens spreekwoor
delijk zijnde, Berlijnsche zindelijkheid}
waarheen zij't gij gevlucht?
Als alle voorteekenen niet bedriegen
zullen we hetzelfde spoedig weer vaker
béleven. De val van onze valuta in bb-
demtoóze diepten m'oet au|tomla|tis'ch
niehwe prij'sverhoogingen in de wereld
roepen, en wat dan volgt, dat weet mten
reeds. Misschien echter ppk komt
alles heel anders uit. Wie zal tegenwoor
dig voor profeet willen spelen? Wijf leven
in de unberekenbaarste van alle wereld-
deelen. Ondertusschen prófaieeren wijl, zbio
goed het gaat, het leven te .genieten. DP
aütomobielweek, de enorm©"'vlucht die
het theaterleven neemt, de daadkrachtige
bedrijvigheid in alle hóeken en gaatjes
zijn even zoovele teekenen van levens
moed en van gezonde innerlijke drijf-
veeren. Wij laten Ons niet bang diaken!
Dr. MAX OSBORN.
VEREENIGING DER 4 NOORD-BEVFL.
GEMEENTEN TOT GENE, NOORD
BEVELAND.
Er zijh in de laatsfte weken Verschil
lende gevallen ter sprake gtekonien van
'dé vereen iginng van kléinere gemeenten
tof een groolere in onderscheidene dee1-
len des lands'. Over 't aljgenijeen wor^t
zoo'n zaak alleen in beperkten kring be
sproken. En eveneens over 't algemeen
hoort men veel Van dfe tegenstanders
doch weinig van de andere partij. Eten
zaak echter van zooveel géwicht ver
dient zeker van tweie kanten bekeken le
worden en daarom wensch ik in de vol
gende regels een en ander in het mid
den te brengén ovter waft ons, N oord -
Bevelanders zoo ernstig aang[aat, al
verklaar ik gaarne vooraf, mij niet in
staal te lachten dé volle draagwijdte van
bovengenoemd wetsontwerp te overzien.
De tegenstanders kjcnten rnfet de vol
gende bezwaren paar voren„Als de ver
eeniging tot stand' komt, zal mten wegen
gaón aanleggen, onderwijsinrichtingen in
liet leven roepen. Verkeersmiddelen, ver
beteren en allerlei gemeenle-bemoéiing(en
aanvatten of vérruimen. Dat alies zal dje
belasting' opdrijven. Dikwijls z!al een ver
betering ten goedé komen aan het eene
(deel der gemeente, terwijl! het andere
dteel el* a!an betaljen moe/t. Naijver tus-
)schen de [oiude gemteentfen "Zal tot allerlei
onaangenaamheden leiden. Daarom: geen
vereenigi nig'!"
Het is opmerkelijk, dp,t, terwijl er bijna
niet (gerepA wordt van de voordjeelen, die
de samenvoeging1 geven z!al, wel de volle
aandjacht. wordt geschonken aan wat men
als plaatselijk nadeel aianziet.
Het Ik-ben-Ik overstemt in iedere ge
meente het gevoel van samenhoorig|heid.
Dat ik-ben-ik ecli'tgr groeit op dienzelf-
dten bodem, waaruit de gedachte ops
schiet, die een geheel volk zich', als een
afzonderlijke eenheid doet beschouwen
met een afzonderlijk' bfelang, een bij
zondere roeping, een gteheel eigen eèrgé-
voel. Het is. in heit klein dfe oorzaak
van allerlei hvislt; in het groot de oor
zaak van eiken oorlog. De handige spe
culant en de „knappe" staatsman ex-
ploiteeren dé Ik-bjen-ik'ers ten bate van
een doel, dat Ik-ben-ik' feer^t ontdekt]
en verafschuwt, als het 1e laat is.
Uit dit oogpunt bezien is voornoemd
gebrek aan gemeenschapsgevoel reeds
tte betreuren.
Doch laat ik tot mijn uitgangspunt
terugkeeren. i
Men vreest voor verhoogd© belasting,
als de hierboven genoemde zaken door
de gemeenschap wordpn tot stand ge
bracht. Die vrees is volkomen ongje-
'gr|ond. Zpo is er nu reeds bijv. een autor
dienst Colijnsplaat—KorLgene en Kamper
land-- Kortgtene, Die diensten' worden uit;
de gemeentekas gesubsidieerd en die sub
sidie komt uit de plaatselijke belasting.
Aangenomen. Maar nu vraag! ik den
lezer: Wat kost het u, als gij per huur
rijtuig naar Koutgtenc gebracht wordtl?
En wat is het auto-tarief? Stel, djat gij
slechts driemiaal per jaar zoo'n tochtje
maken moet d(an zoudit gij uw koetsier
f 12 betalen. De auto kost u nog ge|en f 3
Zij bespaart u dtuis ongeveer f 10. En
uw belastmgaandfcel in de subsidie is bit
ter klein.
Een ander voorbeeld. Gijl wilt u!\v kind
voor een vak laten opleiden aan een
Mulo- of Ambachtsschool. Thans zjjj't gij:
verplicht in de stad een kosthuis vóór
uw kind te zloeken. Dat kost u f 400
a f500 per jaar. Denkt gij', dat! uw
Hoofd. Omslag f 500 's ;j.aars hpoger zóu
zijn, als de nieuwe gemeente zlopfn
school stichtte?
Nu weet ik Wel, dia(t het kjosthuis maar
gedurende enkele jaren behoeft betaald
te wjorden, terwijl uw bel as tin g ve rh[o,o gi ng
blijf tdioprgaan. Maar óók blijft doorgaan
uw pirafiteeren van den autodienst; van
de vei'beterde wegen, waardoor uw paar
den, -wagens en tuig gespaard' wórden-
van elke inrichting, die de gróótte gte'-
meente in 't leven kon roepen en waar
'z|onder de vereeniging geen zicht pp was
jof die Üjan,in 3-(of 4-vjo.ud,,'heel wat duur
der zónden uitkomten. i
Maar neem' aan, dat gij' per slót van re
kening tengevjolgte van al die goedfc en ge
makkelijke dingen een sterk verhoogd!
aanslagbiljet thuis krijlgt, dan zijl gij'
toch in 't 'genót (gekomen van veel
dat gij anders had móeten missten, dan
leeft gij toch in een kring, die veelzij
dig aan uw behoeften voldoet en uw
blik op het leven verruimt. Gij hebt
toch waar voter uw geld gekregen in
uw belasting is nietsl anders dan een be
drag, dfat gij via de geimepnfekas btesteedt
aan allerlei huishoudelijk© uitgaven
Vreés vjofor zulke uitgaven is zonder;
grond. i
Dat sónis een verbetering ten goede
kjomt aan het eerie deel der gemeente
terwijl look het andere deel er aan
betaalt, zeker, dat zal vaak vóórkomen
Maar dat is ©jok het geval in een kleine
gemeente. Ja, er is haast geen raadsbe
sluit denkbaar, waar alle ingezetenen]
gelijk belang bij' hebbten. Doch als van
daag het eene deel geholpen wordt en
mórgen het andere, djan heeft ten sloitite
ieder zijn beurt gehad en is de geheele
gemeenschap gebaat. En er zóu niet
kunnen gebeuren, wat nu wel gebeurtj
dat de eene gemeente geniet jop kosten
van de andere.
Onderlinge naijver is onzin. Staat in
een of ander opzicht een deel der ge
meente bij de andere deelen achter, dan
móet dat verholpen worden. Dat eischt
wen, dal altijd tusschen ons; beidén gte
weest is. Daarom schreef ik je zoo
zelden, toen ik in Frankrijk was
ik kon je niets van mijn werk vertel
len.- dat is een van de régels van ons
spel. Ma,ar nu je jezelf ook in dit gjedoél
hebt begeven, begrijp ik, dat we par-
tijlgënooten zijn en dus zal ik je alles
vertellen wat ik weet.
Luister dan. Ongeveer bij' het begin
van den oorlog werd een brief, geschre
ven door een Duitscher, die in een van
de kampen in Engeland geint©rfn(eerd|
was, gestopt door den censor van dat
kamp. Deze Duitscher noemde zich Schut
te lh' ij werd gearresteerd in een huis in
Dalston, den dag1 na onze oorlogsverkla
ring] aan Duitschland. Er was een ge
gronde reden voor, want onze vriend!
Schulte wij weten zijh waren naam niet
was bij mijn chef bekend als e©n van
de stoutmoedigste spionnen, die ooit in
Engeland werkten, altijd slaagde hij'.
Dus werden zijn brieven goed in de
góten gehouden en op zekeren dja@| werd
deze brief gesnapt. Het ding zag er, ge
loof ik, volkomen onschuldig uit op 't
eerste igezidht, maar de kenner, aan
wiens oordeel het werd onderworpen
ontdekte al gauw een oveijeejtiigtekomen
code in de gewone zinnetjes over het
dagelijksch leven in het kamp. Het bleek
een medfedjaelfing van Schulte te rijn
aai11 ©en derde, in verband met een z©
keren brief. De schrijver meende blijk
baar, dal de derde partij er gfroot belang
bij had dien brief in bezit te krijgen
Want hij bood aan dien brief aan ide
derde partij te verkoopen, en noemde
een som zoo belachelijk hoogl, dat het
de aandacht van onze afdeelingl Al'gte
meene Informatie trok. Wianneer de
helft van de gtenoemd© som ten behoe
ve van den schrijver aan een bepaaidé!
bank in Londen werd betaald, stond er
verder in den brief, zou d© schrijver
het ad reopgeven, waar pet voorwerp
in kwestie kon .worden gevonden.
Hel iwas een efenvpudigie zaak om Sdhul
tc een brief terulg! te zenden, to©
stemtonend in deze voorwaarden en de
betaling te laten doen, zooals hij' wenscli
te, aan de genoemde bank. Zijh mede
deeling in antwoord 'hierop werd behoor
lijk legéngehouden. Het adres, dat hij'
opgaf, was van een huis, dat even bui
ten Kleef Hag.
Wij' hadden geen flauw idee, wat het
eigenlijk voor een brief was', maar het
feit, dat hij van zoo gtooote waarde w!as'
voor Schulte, maakte "het hoogst ge
wenscht. dat wij hem zoo spoedig' moge
lijk in bezit krejgén. Vier van ons1 ver.
den .uitgekozen voor deze (gevaarlijke op
dracht om naar Duitschland te jgjrian en
den brief, het kostte wat het wilde,-.
3 7
het belang der geinéenscbap. De gemeen
teraad zal mans genóeg zijn, pim onbillijke
bevoorrechting te beletten.
Een andere goede zijlde is nog, dat de
raad der nieuwe gemteent© uit ruimer
kring wordt bijéengebrachf dpn thans.
De persjopnlijke invloed van iemand', die
in een kleine gemeente alles n|aar zijh
hand lean zetten, vindt in zójo'n raad
een tegenwicht van onafhankelijkheid.
Dat zulk een persöionlijke invloed nood
lottig kan zijn, zal niemand outkenheó^
die er wel eens kennis m|ee inhakte.
Met opzet i s hier tot nu toe gez'wegen
over enkele administratieve bezwaren, die
algemeen óp den voorgrond gtesteld wor
den. Die luiden in hoofdzaak': „Door het
Op wachtgeld stellen der tegemvfooii-digie*
gemeenteambtenaren kjoimen de bestuurs-
koisten veel duurder uit. O|ok zal het voor
de ingezetenen een gr(oót onigérief zijn
dat zij' ver van die secretarie klolmen te
wpnen."
Ten opzichte van het. eerste valt op
te merken, dat in d!e ioffipieetei to|elicihiting
becijferd is, djat de nieuwe; traclemicnten
ruim f 4000 minder djajn de tegenwoiorL
dige zullen bedragten. Terecht wordt
daartegen Opgemerkt, dat die bezuiniging
in een nadeelig said© verandert, als mten
daar bij de wachtgelden in rekening
brengt.
Dit nadeel is echter mjaar van t ijlde-
lïjike'n aard, terwijl dé bezuiniging
blijft dóiorgaan.
Mapr |0|ok zal het nadeelig saldói ver
minderd warden met de wachtgeldei}
der ambtenaren, die bij de nieuwe ge
meente in functie kómen. Verder zal
het njog vei*mdnderen, telkens als leenf
der wachtgelders een andere betrekking
aanvaardt, en eindelijk wjordt het gaande
weg verminderd met het bedrag dat de
65-jarige wachtgelder als pensipen ont
vangt. Goed beschouwd] is du'si het na
deel niet zioo; groot, als het 'op het eerste
gezicht lijkt, en m. i. niet gróót igenioteig
ion! dèarom de vereeniging af te vfij'zen.
Het bezwaar der verre tochten naar het
gemeentehuis kan voor een aanzienlijk
deel verholpen worden, wanneer in
iedere oude gemeente dfe burgerlijke
stand wórdt bijgehouden zooals thans.
Vpjoreen ander deel vervalt het, wanneer
de nieuwe burgemeester óp vaste tijden
in de Oude gemeenten t© spreken is.
De moeilijkheden, die dan nog overblijf-
ven, zullen de Nioocd'-Beveljanders ge
meen hebben mét de ingezetenen! van alle
uitgestrekte plaatsen in het land'. Men
denke hierbij' aan Gelderland, Drente en
vpóral aan de Friesche grietenijten.
Er vallen echter óók enkele admini
stratieve en zakelijijke vloórdéelen aan
te wij;zen, b.v. een keuringsdienst ondier
de leiding van één persiopn. Dat kan, zeigt
men, lOjok zönder vereeniging,, maar het
gebeurt niet altijd, of 't is bij Voprbaat
verhinderd, adres aan Npioird-Bevelanld
zelf.
Vaak worden in kleine gemeenten; voolr
allerlei Lagere betrekkingen persónen
benoemd, vlopr wie het gemeentewerk
m'aar een bijbaantje is. In een grpjotere*
gemeente kunnen dergelijke poistjes vaak
vereenigd worden tot één zelfstandig©
betrekking, waarbij1 v.opr een behoorlijk
liopn goed werk kan worden gevórderd.
Schrijver dezes meent het hierbij' te
kunnen laten. Zijn doel was, in 't licht te
stellen, dat het niet aangaat^ zich reed's
bij voorbaat tegen vereeniging te verkla
ren, zioioals m|aar al te vaak geschiedt.
,W. S.
)l i 11O
WATERGEBREK IN OOSTELIJK
ZEEUWSCII-VLAANDEREN
Het watergebrek wordt in deze streek
steeds nijpender. Het schijnt ook', dat
het grondwater op een veel lager ni
veau begint te komen, daar aan d©
grenskanten, te Clinge en in de olri-
gteving, putten en pompen die sinds men-
schenheugénis water gaven, droog staan.
Dat de Zeeuwsch-Vlaamsche tram' het
voor haar onontbeerlijke water voor de
ketels' uit het kanaal' te Sluis moet ha
len, is' reeds gemeld.
Te Neuzen is, naar we vernietaen,
weer een dienst ingesteld om met ©en
schip, waarin een tank geplaatst is, wa
ter te gaan halen te Hansweert, van de
Zuid-Bevelandsche leiding'.
Door den gemeenteraad van Axel is
Dinsdag weer eens een motie aangeno
men, om bij' den Minister van Arbeid
aan te dringen op spoedige tot slandko-
miug van de Zeeuwsch-Vlaamsche water
leiding.
Of nien bet eenmaal zoo ver zal' bren
gén? Als het plan eens eenmaal gei*eed
is, zal het Uog de vraag zijin of een vol
doend aantal gemeenten genegen zul
len zijh het noodigie groote aandeden,
kapitaal bijeen te brengen.
Toch zou het, gtelooven wij1, een dank
baarder wej-k zijn als met denzplfdeii
zichtbaren ijver werd gewerkt aan de
Zeeuwsdh'-Vlaamsche waterleiding, als nu
aan de Z.-Vl. electrische centrale. Men
kan van een verlangen naar die inrich
ting niet zooveel bespeuren. Tot hier-
toe is alleen de gemeente Hoek aange.
sloten. Bij informaties naar den prijs
kwam men niet veel te weten, doch' de
zer dagen schreef de heer L. Mac rtens te
Sas van Gent, die ten behoeve van de
stichting! der centrale bouwterrein heeft
gekocht, een aanbeveling voor die in
richting en veronderstelde een stroom-
prijs van 60 a 70 cent per Kilowatt. Daar
fris'Cht mén wel wat van op! In Neuzen
isi de prijs thans 40 cent voor licht
en voor kracht minder. Te Zaamslag en
te Hoek, waar de prijs 60 cent is, durft
men ofschoon dit omi het bedrijf dek
kend te maken zp,u moeten den prijs
niet hpoger te stellen, uit vrees dat
de ménsehen dan nog minder stroom' zul
len gaan gébruiken, vooral' nu de pe
troleum zooveel' goedklooper i,s' gewior-
denMen kan het op die plaatsen tref
fen, dat er een petroleumlamp hangt te
branden naast een niet ontstoken gloei
lamp, iof dat in een winkel' een klein
olielampje op 'de toonbank wordt ge
plaatst, om alleen 'het licht te ont
steken, als er een klant kotnt om' een
boodschap, waarvoor méér licht noodigj
is. In zóó'n omgeving werkt men koorts
achtig aan het installeeren eener een-
trale, overal' langs' de wegten liggen al de
groote haspels met kabels, die deU
s'troom door de streek zullen voeren!
naar 1
Ondèrtussohen wordt, zooals. we schre
ven, thans ook overal op het land de
behioefte aan water gjroot ©n doen zich
gevallen van dystenterie voor.
Tot overmaat van ramp begint de be
ruchte Westelijkte waterleiding', waarvan
tot nu toe de bewoners van Sluiskil
alleen de gtevolgén van de verpestende!
uitwaseming hadden te draigén, door la-
gén waterstand of welke oorzaak dan
ook, zijh géuren verder over het land'
te verspreiden. Er zijn avonden, djat de
stank over 'de géheele stad Neuzen hangt
en men deelde ons' mede, "dat een nieuw
geverfde woning in de Axelsche straat
aldaar, na,ar s'chlattimg wel' 4 K.M. vari
die 'pest-waterleidingl verwijderd, geheel
bruin wasi aangeslagen en overgeschilderd!
moest worden.
Reeds sedert jaren is door den ge-
méenteraad en andere corporaties der
regeering op dien toestand gewezen.
Er zijh wel onderzoekingen ingesteld!
haar den haiard van dien stank, die in
een fabriek te Sas van Gent gezocht
doch het blijkt nief, dat eenigten miaat-
reigél genomen werd. Toch lijkt die toe
stand zeer góvaariijk voor het uitbre
ken van epidemies' en hij is geheel in
strijd met de allerwegte genomen maat
regelen voor verbetering' van hygiëni
sche toestanden. Wat baten b.v. ruimte!
gjoed ventileerbare werkmanswoningen
die in deze .streek op betrekkelijk© rui
me schaal zijn gebouw, indien men d©
ventileierende ramen niet kan openzet
ten zonder gfcvaar te loolppn djat ©en pest
walm de woning! binnendringt? Te Slhis'.
kil mloest tonen, naar onlangs in den
gemeenteraad werd gezegd, de ranten
dicht houden. Het zal nu le Neuzen
niet veel betel* zijh.
Terneuzen.
uit het huis in Kleef te halen, waar
hij verbprigén was'. Lang's verschill'endfei
wegen, moesten wij Duitschland binnen
gaan, en op verschillende manieren in
Kleef samenkomen, een stad, die dicht
bij de Holllandsche grens ligt.
„Hel zou te lang duren je te vertel
len' welke maatregelen -wij' namen om al
le mógélijkheden van mislukking buiten
te sluiten en welkte plannen wij uitwerk
ten om met elkaar in verbinding te blij
ven, hoewel we ieder afzonderlijk en
om beurten werkten. Hoe ik in Duitsch
land kwam, doet er op 't o ogen blik ook
niet tioe. Een feit is, dat ik al dadelijk
bij' m'ijn eerste poging om' over de grens
te komen, bemerkte, dat een of ander©
sterke macht mij tegenwerkte.
Een half dozijn keeren ontsnapte ik
op een haar, maar het lukte pi'ij' ten l'naS,.
ste'rnijh succes schrijf ik alléén toe
aan mijh kennis van DuitsCh .en aan dat
oude kunstje van me om' DuitsChers na
te doen. Maar overal voelde ik den in
vloed van die onzichtbare hand, die met
pijnlijke waakzaatonheid mij het ontsnia.p-
pen bijna onmogelijk m|aakte. Het ver
baasde mij daarom' niet te hooren, «bit
hel mét twee van mijh makkers al bij
liet begin slecht afliep."
De stem van mijn broer daalde en hl]
keek om zich heen.
„Weet je, Wat er met die twee flink©
kerels gebeurd is?" vijoeg hij'. „Jack Tra
cy werd dood op de (Spoorlijn gevon
den,- Herbert Arbuthnot vonden ze op
gehangen in een bosch. „Zelfmoord van
een onbekende", noemden de Duitsch©
kranten het in beide gevallen. Maar de
waarheid kwam mij' ter oore... '1 doet
er niet toe hoe. Ze werden in e©n
hinderlaag' gelókt en in koelen bloede
jge)doóid."
„En de derde van wien je sprak9"
vroeg ik.
„Philip Brewster? Verdwenen, Des....
spoorloos verdwereu.. Ik vrees, dat hij
hel loodje heeft moeten leggen, d© ar
me kerel!"
Van ons 'heele viertal' was ik ons
eenjge, die de plaats van bestemming
bereikte. Maar daar kreeg ik de kous
op den kop. De brief was' niet op d©
aante-geven plaats. Ik denk, dat hij! er
nooit geweest was, of de moffen zoudéil
3lem Wei te pakken gekregen hebben. Ik
had vioo)*tdurend het [gevoel, dat zijl niet
precies wisten, waar de brief was, maar
dat zij onze pogingen om hem te krij'-
gen, vilden voork'om'en, vandaar de on
ophoudelijke waakzaamheid Hanigs' dé g©
heele .grens en ook daarbinnen.
(Wordt vervolgd.)