FEtHUETtïr
FABRIEKSRDOk.
8 y O K BS EL
Dinsdag 12 Juli 1921, no 161.
tfA0 I >r
VAX
PilMili II I II 1IMII n
TEGEN* DE WET,
MAAI? OOK ONREDELIJK
Wanneer je in 'I dagelijksch leven nan
iem'and komt vragen of hij een kwartje
voor je heeft, dftn geef je dofo,r di;e
vraag te kennen, dat lvij1 de nrach(t heeft
dal kwartje te geven of niet te geven.
Wanneer in een gerneénte een deel
der ingezetenen bij' een gempelntéraad
een aanvraag indient om f 70.000 voior
het verbouwen van hjun bijzondere
school, dan z|o,u volgens de dagelijkseljc
opvatting die aanvrage reeds te kennen
geven dat de gemeenteraad daarop ja o'f
neen "kan zegg'en. Waarvoor anders die
aanvraag'? En w'aarvfdör mjoel de gemeen
teraad dan nog stcmimen?
Maar zjpro is het niet. Als bij die aan
vrage maar aan zekere vereischten is vol
daan als er nfaar een ppgfavé bij is van
een voldoend aantal leerlingenteen waar
borgsom van 15 pGt.met nloig eénige op
gaven over 't aantal leerlingen per klasse,
dan helpt er geen vader of moeder aan
dan m p e 1 de gemeenteraad de aan
vraag inwilligen. I
Het slaat uitdrukkelijk in de (Onder
wijswet, jart. 75, 2: „de medewerking
wordt slechts geweigerd, wanneer niet
aan do in art. 73 omschreven vereischten
(dal zijn de bovenbedoelde.) is vla'da an,"
Dus als een gemeente geen ge'd heeft;
als de gemeenteraad een dergelijke uit
gave niet verantwoord vindt lege mover de
zwaar gedrukte .belastingschuldigen,
:t d'net er niet toe- de aanvraag wlóirdt
ingewilligd. Doet de gemeenteraad hef
niet vrijwillig, dan Wfoirdt van hoi'oigfr, hjand
ingegrepen, en wiórdt de post op' de be
grooting gebracht dhror God. Stalen.
Zoo'n geval doel zich nu in Kramin
gen voor.
Daar had het bestuur der vereen tging
tot stichting en instandhouding' van scho-
len met den Bij hel een aanvraag bij den
(gemeenleraad ingediend tot hiel onlVan-
igcn van f 70.000 voor het verbouwen en
uitbreiden van het schoolgebouw der vcr-
eenjging. De bioivenbedjoetdc opgaven wei"
den technischen grondslag dei- aanvraag
waren precies in orcfe, en hijgevolg stel
den B. en W. voor 'gunstig1 Ie 'beschikken
op de aanvraag.
Ma,ar de gemeenleraad zei in de verga
ring van 1 ,8Mei: neen! Toen hebben G.ëd.
Staten vérzócht djait punt nogmaals op
de agenda te brengen, en zooals wij d'o
vorige week meldden, is in de vteYgiadêriïi}#
van 4 Juli cljOror Men Rand, zonder discus
sie met G 'tcjgen 4 stemmen wg:dier,om
de aanvraag .afgewezen.
Waarom? We weten liet niet, want dis
cussies zijn cr nieL bij gevoerd. Trou
wens, wat voor nut zou een discussie in
zoo'n geval hebben? Als voor een kleine
gemeente als Kruiningen een uitgave van
1' 70.000 te veel wordit geacht, dan is dat
misschien een zeer verstandige overwe
ging. Maar liet djo et in dat geval niets [ter
zakede aanvraag is wettelijk in orde en
dus moét de gemeente betalen.
En jals er soms overwegingen moehlen
zijn van bekrompen raadsleden, die deze
uitbreiding' van het bijzonder onderwijs
niet strikt noodig vinden, gelet iop
de plaatselijke toestanden, dan moeten
ze die gedachten maar stilletjes voor zich
houden, want zulke argumenten lellen
ai - r*t,„ „iiMia f tl. I
Roman naar hel Engeisch
van BOOTH TARKINGTON.
GO).
Hij mompelde iets van ondier liet dgk,
dal hij over zijd hoofd liadj getrokken,
zoiodjat liet niet verstaanbaar was.
,,Wpt?" zei ze bedeesd'. „Ik zei, dat ik
hiooplp dal je Sibyl als zij vanmiddag'
kwam, heel .gjoed, zult behandelen Dat zul
je toch doen. nietwaar, papa?'
Hij wierp lief dek wpfectend, van zich af.
„Dat zou ik wel 'denken!" brulde hij.
Zij vertrok met een schuldig' gevoel.
Maar als hij hom' voórig'estolde weddron-
schap liad aaiiigehoimen,. dal Bibbs d(ieii
morgén met Mary Verlrees naar de kerk
zou gaan, don zo_u mes. Sheridan dtie heb
ben vertoren. Bibbs en Mary verlieten
echter wel hét huis van mi". 'Verlrees met
liet doel naar de kerk te gjapn, zij hadden
geen ander plan.
Maar het toeval wilde, dpi zij in een
gesprek verdiept waren, toen zij bijl de
kerk aankwamen en ofschoon Mary den
rechterkant uitkeek, en Bibbs den lin
kerkant. kwam Bibbs 'linksche blik met
Mary's reebtsche in een punt samen en
geen van beiden keek djen ander vil
voor bij. Het toeval wilde oiok, dal, -of
schoon zij dicht bijl de kerk door groep
jes mPnsichen geduwd werden, zij dit iel-
heelemaal niet mee. Het is immers juist
de financieele gelijkstelling van openbaar
en bijzonder onderwijs die met deze be
palingen beoogd wordt!
Hel kli'nkl u wellicht zonderling. Maar
het is toch zoo. immers in dat art. 75
woedt bepaald d(£t de gemeenteraad bij
een dergelijke aanvraag tevens moet be
slissen of tot gelijke verbetering van de
overeenkomstige openbare school in die
gemeente zal worden overgegaan.
Maarais de gemeenteraad! nu eens
van oordeel is. dól de gemeentekas die
twee uitbreidingen heelem&al niet kan
draglen? Oi' wel, dat vopr uitbreiding van
bijzloinjdere èn openbare scholen géén
voldoend aantal teerlingen in die gemeen
te aanwezig is?
Ja, dat mloiet dfe Raad. dan maar zelf
w&ten. Ze kan de openbare school uit
breiden of niet. Maar ze móet het geld
betalen voor de uitbreiding' van die bij
zondere school, wanneer de aanvraag!
technisch in ordie is.
Ei weigert de Ilaad dïil, zooals die te
Kruininigéin dal weigert, dpn wo-rdf: het
licele machtsinstrument van art. 212 der
'Gent, wel in werkiugl gesteld E:n weigert
de Raad dlgn ook nog de middelen ter
dekking '<$8r uitgaven vast te stellen, d|jin
worden dl© niet door de wet vastgestelde
uitgaven zoodanig door Gedj, Staten ver
minderd, d(at d® 'begroeiing weel' klopt.
Maar die bijzondere school moet haar
•geld hebben.
"I Is e»m zonderlinge toestand, dje aan
de gemeentekassen schatten geld zal kos
ten.
Want de abnormaliteit welke die zes
Onwillige Kruiningsche .gemeenteraadsle
den d;oor hun herhaald® weigering in een
helder licht stellen, is een uitvloeisel van
e-en regeling, die in tal van minder kop
pige gemeenteraden reedis tot besluil)0(i
gedwongen heeft, welke B. en W. radje
loos maken, omdat ze niet welen waar
ze al dat geld van diaan moeten halen.
En nu denke men hierbij niel alleen
aan -Christelijke bijzondere scholen. Oök
de verrijzende viijzinnige bijzbindéi e -scho
ten vragen hun aandeel.
't Is waar dat liet Rijk een deèl der
vroegere onderwijlskpdlen van Se gefncen-
ten op zich genomen kleeft, dgor de sa
larissen le betalen. Maar die gemeenten
komen le slaan voior do kosten van l
miaterieel, en voor de kösten van de ge-
blo uwen.
En de praktijk heelt nu al in Jyst eerste
half jaar van de WerIcing der wel geleerd
dat de omvorming van openbare scholen
in bijzondere, maai" nog meer cte split
sing van openbare in eefuge bijzondere,
on niet minder de uitbreiding en verbom-
wiug van bestaande bijzondere scholen
zulke uitgaven vorderen, dat er ernstige
'bezorgdheid door wordt gewekt. Hel,
overtreft alles wal: men bij hel maken
der wel, heelt durven VloiolrspeT.en. En lipt
overtreft o|ok de raming der Rijksuitgaven
want die zwerm van kleine schooltjes
hébben mteer personeel noodig da n en
kel groot ore.
Men heeft dal is nu al ovej-duir^lij'k
bij het ontwerpen der wet te eenzijdig
gqdachl aan het beëindigen van dgn
schióofsfrijd, en daardloor niet voldoende
de gevolgen doprdacht in de praktijk.
Vandaar die eigenaardigheid dal men
aan de gemeenteraden i©dere bevoegd-
heid hjeeft ontnomen Dim door een weige
rend besluit de plannen van een bijzon
dere school tegen ie werken. Dat mioolijL
niet' Maar men vergat dat nog heel
andere motieven dan alleen schoolstrjj'd-
kwesties zioo'n raadsbeslissing kunnen be-
hèersck<jen. Wat vroor motieven in Krui
ningen golden, Weten We niet. Het doet
er eigentijk ook weinig toe. Want dit spe
ciale geval vestigt de aandacht op 'den
algenibenen toestand. En daarin vinden
we een zlorg'teekkendc toeneming van het
aantal kleine schroten, en een uitzetting
der |gem.-uitga ven, die vlooi- 'lal van' jgjef-
wal vooruitspringende gebouw voiorbijlie-
pen zondter zich van de onmiddellijke
nabijheid daarvan bewust te zijin en zij
waren reeds een ongelooflijk aantal blok
ken huizen gepasseerd. Voprdial zij hun
dwaling ontdekten. En begrijpendpdal liuu
laat komen in de kerk Zeker hinderlijk
zou zijn, kwamen zij' Lol hel besluit, dc(fc
een wandeling hen evenvfeel nut zon doen
Hel was een stille wiiitermuigfen met é|ej.i
laagje meeuw op d(en g'itond. Onder de
wandeling bewaarden zij dpn mceslen lijd
hel stilzwijgen, maar op hun weg naajr
huis, toen zij tegen den micldpg terug
keerden, begonnen zij weer spraakzaam
te worden.
„Mary", zei Bibbs, JiCn ik een slaap
wandelaar
Zij fdchte even ,maar keek toen ern
stig. „Zégt je vader, dat je dat benjfc?"
„Ja |a,ls hij' in eên |sl!eöi<miii:gj is olm smiif
te vleien. Andere lijden andpre namja)^,
Hij heeft een heele lij'st."
„Je moet het je maar rtiet aantrekken,"
zei zij vriendelijk. „Hij heeft vrij wat
sterke schrokken gehad. Naar ialles wat
jij mij hebt verteld', ben ïk erg met hem
beglaan. Bibbs. Ik heb hém altijd een
lgf|Oot ni.an gevonden."
„Ja, groot en blind. Hij is als een
Hercules zonder oogen en zonder
cénig bewustzijn, behalve dat van zijn
kracht en van zijn v.o,dr'nemen om nog
krachtiger te worden. Waarom krachti"
gêr? Vroor niets."
„Weet je dat wel zeker Bibbs? Het
kan niet voor niets wezen; hij moet
krachtiger zijn vroor iets, zelfs als liijl
meenten ondragelijk dreigen le wiordjen.
In dit opzicht blijkt de wet in de
praktijk technisch fout te zijn en lot heel
andere toestanden te leiden dan ineu
dacht!
STUKKEN VAN DEN GEMEENTERAAD.
VAN iMIDDELRURG.
Tio.e s 1 ag werklie d e n
Reinigingsdienst
liét bestuur der aldeeling Middelburg
van den Nederlandschen Bond van werk
lieden in overheidsdienst hjeeft verzocht
om, gerekend te zijn ingegaan op 1 Jan.
'1921, de werklieden, in dienst bij den
aannemer der gemeente-reiniging, van gp-
meêntewege liet minimum-loon te verzek-
ren van de 1ste toongroep, zoeals het bij"
Raadsbesluit van 11 Mei ƒ1. werd vastge
steld op 1' 26,10 per week.
De gemeentelijke toeslag op het loon
der betrokkenen bedraagt momenteel
f 14.— per week, en inwilliging van hel
verzoek zou dien derhalve doen stijgen
tot f 17.10 per week.
B. en W. wijzen er op dal de Raad
reeds méérmalen duidelijk heeft uitge
sproken. dal de werklieden, in dienst
b ij den aannemer der gemeente-reiniging,
met betrekking Lol 'hun loon op gelijken
voet dienen te worden behandeld als de
straatvegers, welke in vasten dienst der
gemeente wferken, en de kosten der dien
(overeenkomstig getroffen regelingen tel
kens voor rekening der gemeen (e geno
men.
Bovendien heeft lijet personeel van den
aannemer nog een 60-uri,ge werkweek.
B. en W. stellen derhalve vroor pan,
gerekend le zijn ingegaaai o,p 1 Januari
1921 den gemeentelijken toeslag op de lopr
nen van de werklieden in dienst van de
gemtepntereiniging van f 11 te brengén,
gen op f 17.10. De daaraan verbonden
uitgaaf zal van het 1ste halfjaar 1921
'f 912.60 bedragen.
Bezoldiging dir e c-
t e u i' A r be i/;d s b e u r s.
Het bestuur der alhier gevestigde 'Ar
beidsbeurs heeft zicl'j tot B. en W. ge
wend met hot verzoek te willen bevor
deren, dat, gerekend te zijn ingegaan
op 1 Januari 1921, dc bezoldiging van
den directeur wordt vastgesteld op een
vast bedrag van f 2900, zijinde de maxi
mum-wedde, welke ingevolge Raadsbe
sluit van 11'Mei 1921 doior adjunci-oom-
miez'en 1c klasse ter secretarie van 1
Januari jl. af genoten wordt.
Deze bezoldiging komt B, en W. billijk
vroor: hol Rijk zal daarin voor dc hleift
bijdragen.
Mitsdien itdlen zij den Raad voor een
toé Huit b nemen a's door hel bestuur in
overweging -is -gegeven.
De Ciomm. van Kin. heeft geen toezwaai
loan diet salaris van. eten directeur der Ar
hoidsheurs lo stollen op dat van eeri
(adjunct-commies le klasse ter Ficeretn-
P"ie, mol de gewone twreharlijksehe \ei-
'biooigingen. i
"Waarom vroor dezen ambtenaar door
R. en W'. -een vast bedrag wordt veonrgo
steld is niet nader geiniOiti\-eerd.
R. en W. schrij'ven dienaangaande na
der dal steeds de bediopling heeft vcpr
gezeten den directeur der Arbeidsbeurs-
jnnder te brengen in 'dezelllde salaris
groep als de ndiuncl-coimlmiezen le kl
ter Secretarie. Zij meenen zulks rook in
hun voorstel to.t uiting te hjpbben .ge:
bracht.
Naar zijn dienstjaren als directeur ge
rekend zou de tegenwoordige titularis
dienlengéViOilgo -genieten f 2750.'
Deze hcloióning koaul hun evenwel, ge
'let .op hetgeen in ongeveer gvjjjk'-roarEgi?
gemeenten aan directeuren van Arbeids
beurzen wordt betaald, te laag vepir. wes-
hatve zij hebben vioorgeslield ,te uve^r-
waar ook hel Rijk verklaard lyeeft f 1150
le willen bijdragen, van 1 Januari jl. af
de maximum-wedde der gr.oep toe te
■kennen.
niet weel, wat dat iets is. Misschien i;s
helgeén waarnafii' hij en zijns gelijken
(streven zoo iets (groots, dal zij het niet
'kunnen zton zoo glrool, dat geen van
jons alten het kan zien."
„Neen; hij is pi-ecies een blind, onbe
wust ding diat ondpr den grond zwoegt
„Totdat hij er doorheen dgingt en in
hot veile dfaglicht springt," eindigde zij
VToolijk den zin voor hem.
„In tilen roiok'k z®i Bibbs. „Zie eens
lnoe 'de stof van fret kolengruis nu al
*lde versche sneeuw heeft vuilgemaakt of-
hel nog wm zondag is. Dal komt van die
kleine vuilikken; de groote zijn op Zon-
d|ag niet zoo kwaad. Er is een vlekje
roet ©p je wang.' Een vuilik heeft dat de
lucht ingezondenbij lipd het evengoed,
dadelijk op je kunnen gooien. Dat zou
moediy'er geweest zijn want dpn zou hij'
de kans hebben geloropen, dial ik hem
sloeg als ik d,at kon."
„Is er roet op mijn wang, Bibbs, oi
bel) je dial zoo maar voor de lens gezegd!
Is er een vlek?"
,,Of er een is? Er zijn er Iwee op je
wangen, Mary op elke wang een. Een
is er beland sindjsvik van ld(e eerste mel
ding maakte."
Zij bleef (Onmiddellijk slaan en hem
baar zakdoek gevend gelukte hel hem'
'het meeste zwart van haar gezicht in lh<jt
batist rover te brengenZij vonden djat gfei-
he©l als iets Vianzelfsprelcends.
Een eenlgivzins bejaard paar bad het
laatste blok 'huizen achter Bibbs en Mary
gieloope.n en passeerde ben toen Bibbs (<(-
KERKNIEUWS.
Beroepen tol predikant bij de oud-
gereformeerde gemeente te Borsse-
i e ds. Mindérman le Grand, Rapids (U. S.)
In de Ned, Herv. Iverk waren op
1 Juli j.l. 240 vacante prcdikantspIaatSsn
of 5 meer dan op 1 Jan. j.l. Naar de prp,-
vincies was liet getal aldus verdeeld,i
Gelderland 24, Zuid-Holland 52, Noiordr
HOilland 51, Zeeland 16, Utrecht 13,
Friesland 27, Overijsel 10, Grioningên 20,
Drenthe 6, N.-Brabant 16 en Limburg! 5.
G s i e 1. K e r k.
Bcnankt voor Meliskerke ds. A. Soheeje
te Kapelle-Biezelinge.
G e r e f. Gem.
Tweetal le Dirksland. II. Kok te Aagtc-
kerko en J. Minderraan te Grand Rapids.
o~~
Calvijn's graf.
De oom van het Hbld, le Genève
sclirijft
Een telegram in dit blad heeft onlangs
verleid ,daL de laatste ufsiamm'eling van
Galvijn, een bewoner van Avignon, aan
hel consistorie vlan de Nationale Proifös-
taintsche kerk van Genève het geheim
onthuld had van de plek, waar Calvijn's
stoffelijk overschot werd bijgezet en d|at
het consistorie thans onderzoekingen
deed in hel kerkhof vlan Plainpal-ais.
Op het bericht in dezen vorm is wel
hel een en and)pr aam' (te merken. In de
eerste plaats was er gjeen sprake vlan den
taal sten afstammeling van Galvijn, doch
vlan den laat sten afstammeling van een
Baselsche familie, Speyr, thans' te Avi|g|-
non woonachtig. En de onderzoekingen
in hel kerkhof zijn juist afgelast.
Men heeft nooit precies de plaals ge-
welen waar Galvijn begraven is. De groo
ts hervormer wilde niet dal zijn gr.af in
iels van dat zijner eenvoudigste mede
burgers zou onderscheiden. Mlen heeft
dien wensch geëerbiedigd en Calvijn's
gral werd door geen enkel leeken a ar
geduid. Naar gezegd wiordt, besjlond ter
ook nojg een andere i^den voor; meai
zou gevreesd hebbien dat tegenstanders
zijn .graf ontheiligen zouden.
Niettemin heeft m[en altijd zoo onge
veer gegist waar de plek zich bevond.
Ell in 1830 heeft een Hollandse hie Cfll-
ij'n-vercerder daar een grafsteen doen
plaatsen met de initialen J. C. Die Steen
is in 1843 vervangen door een andereu"
dei-gel ij ken.
Nu is de oude heer Speyr gekomen eu
iieefi gezegd, dat hij uit overlevering,
van vader op zoon de juiste plek van
J'.ah ijn's graf kon aanwijzen. Vis laalsle
a is lam mei ing zijnei' familie wilde hij me!
geheim aan hel Gansisfiróine mieede-den.
Hij is met de leden van het consistorie
en den archivaris naar liet kerkhof van
PI'fiinpalais getogen en heeft daar, afgaan-
ae op zijn geg'evens, een plek aanjjKwezen
"op enkele nieters afsltand van den ver
melden grafsteen.
Hel consistorie heeft lopn beraad
slaagd of het ter plaatse een onderzoek
zou instellen; missehen zou bij opgraving
een ring of kerkboek eindelijk de juiste
plek van Calvijn's graf nauwkeurig kun-
kenen doen vaslsftellien. Na eenige discus
sie 'neef! het consi-slorip echter met alge-
mec-no stemtonen besloten Calvijn's iaal-
shu wil, om zijn graf aan de vergetelheid
prijs le geven, te eerbiedigen en dus
van verdere nasporinjgen af te zien.
De vraag is nu gedaan ,wie de Hollan
der was die in 1830 op het kerkhof den
steén deed plaatsen en ondier welke om1-
taiidiglieden of uil welke motiievcn zulks
geschiedde. Zou er in Holland misschien
iemand zijn, die hierromtrent licht kan
verschaffen?
KUNST EN WETENSCHAPBEN
In Jen Kermistijd alhier kom|.
„Het Hollandsch Tooneel" 'd i roe-leur
zig was het roet te verwijderen. „Daar,"
zei de vrouw. „Je tolebt liet altijd bij hol
verkeerde eind als je gissingen omtrent
vreemdelingen maakt. Die (wee jonge
mensdien zijn in 'l geheel geen pasge
huwden zij zijn al jaren .getrouwd.
Een blinde zou dal kunnen zien".
„Jk wou dat ik wist wie dat roet op
je liéeft geworpen," zei Bibbs, naar de
schoonstocneti in de buurt omhoogkijkend,
terwijl zij verder liepen. „Kinderen wor
den in arrest gesteld als zij met sneeuwt-
batten na,ar tramwagens gooien
„Maar zij stellen de Iramwagens niet
in arrest wegéns hel doen schuddien en
jcheef hangen van al de schilderijen ih
de huizen waar zij voorbijgaan. En o.ok
niet vroor tiet leven ,dal zij maken. Ik zou
het wel eens willen welen, wat het la
waai in de sfad ieder jaar aan zenuwen
kost. Ja, wij betalen den prijs voor hét
wonen in een „glrooler wordende s.tad^rol
we gelet hebben om te betalen of niet."
„Wie krijgt die betaling?"
„Ik niet!" zei ze lachend.
„Niemand krijlgt die. Er is geen bela,-
ling; er is salleen geld. En slechts enkele
menscliéu in de binnenisliad' krijgen djaar
veel van. E(n d|atl is het wat mijn vader
ook voor mij wenscht."
„Ja", zei zé legfen hem glimlachend
cn knikkend. „En jij verlangt het niet
en hebt liet niet npoidig."
Maar jijdenkt toeli niét, djat ik een
slaapwandelaar ben, M|a,ry?" Hij liacf yan
zijn vaders; plannen met hem verteld, of
schoon hij tiaar niet had meegedieeld; met
mm II lil——
Louis de Vries) al hber een tiental voor
stellingen geven. Het repertoire zal later
worden opgegeven. Alleen kunnen we
nu ree ds nieedeeten, dat o.a. zal worden
opgevoerd „De Wandelende Jood" hiet
zeer indrukwekkende tooneel stuk van H.
Tempi e Thur.ston, d,at in ons tand reeds
een lange reeks voorstellingen, bele'tede,
dank zij, niet liet minst, het prach
tige spei van De Vries.
-o
Intern. Tent Grafische
Kunst. D o m bur g'.
We vermoeden en hopen, dat de inteiv
nat. tentoonstelling' van Grafische Kundt.
die" tol 1 Aug1, in het welbekende lokaal
tje in Domburg wordt gehouden, niet d®
eénige is, die daar d(tt seizoen zal te zieu
zijn. Daarvoor misten we er le veel oudje
getrouwen
Wal er nu te zien wordt gegeven, is
een verzameling' houtsneden, etsen, li
tho's, crayons en aquarellen van d® jong
de kunstrichting!. Er zijn geestverwanten
bij van Jaoqba van Heemskerk, en v'an
niej. R. Wichers Wierds'mja, die van de
■oude bekenden dier Domburg':,cije tentooiv.
stellingen de eenigten zijn djie hier mfegi
expopleeren; er zijn ©r die nog ve^jefe"
•gaan in li uil composities'; er zijn er die
iets dichter bij de oude ,opvaLlingen sla^n,
en iets meer begrijpelijk zijn.
Maar de mieesten hebben ,ous djoou hun
werk nog geen antwoord kunnen geven
op de vraag: waarom zoo?
Als Geo Nfavez ons een vallei of een
dorpsgezicht laat zien dpor een naïef
geléekend complex, gebruikt hij een taal,
die voor ons nog niet tot een schoon,-
heid'suiling' is (geworden. Wat dp kunstbe
doeling is van dé ruige lichaani'somLreiS-
ken vian liet „naakf" van y. d. Berg,
we weten liet al evenmin te zeggen als
van de zonderling; belijnde gezichten ip
de Fmmjausgangers van Jean Collette; of
in diens 1,M,adlonna" .schetsmatig getee1-
kend achter eenigfe cactussen.
Bij hel winterlandschap van Gustave
de Smet nieeuden wc even wéér iet,
van zijn bedoeling te kunnen waardeeien
om weer geheel in de war le worden ge-
brachl do.or zijn „Blipem met naakt
Wat voor schoon! (oidsuiling willen deze
kunstenaars dan tvch. suggereeren in deze
werken? We zijn .bereid o-m te trachten
de realitait-iaflieelding te ver; eten; maar
dan möet er toch iets. anders vroor in dé
'plaats komen. Gevfen zïij zulke bizarre ver
men om een symbolische gedaclijte, pf
een speciale eigenschap sterker naar vo
ren le brengen? We li ebben er naar
gezocht, en als We een gedachte vonden,
dan konden we het mooie van de uitdruk
kingsvorm niel waard:"eren.
Waarom geef 1 Jan Gockx in zijn trejir
heeld een komvonn aan den -spoorweg-?
Waarom heefl Jean Cantré in zijn „Jonge
morgen", zifii jVerzoqdvipg^ eiw. zulko
raadselachtige vpauncyi aan. zijn, figuren?
We hebben er een poging in \emioed om
tol evenwichtige verdeeling van wit en
zwart te komen. Maar do aandacht daarop
wiordt telkens weer afgele.d naar lijnen
en vlakken wajarvan We de fcgfeek«nis niet
begrijpen.
Over dc deqoratief-achtige composities
van Jacroha Heemskerk hebben we" reeds
vorige jaren gesclireven. En hier ont
breekt zelfs meest een titel die ons al
thans,eenige aanwijzing van de bedoeling
kan geven. We zien zware, lijnen met
kleurige vakken, maar we kwamen niet
verder dan het zioeken naar een vlakver
deling op ons onbekende motieven.
Mej. Wichers Wierdsna met hjaar twee.
zaaiers-figuren, geeft tenminste eénig
houvast. We erkennen het momeniale
in den opbouw, die ons echter weer te
iver gaat in do tot architecturale steen-
klompen verworden vloeten; zooals we
rook in „Paalhioofdje in regen" een mo
numentaliteit waardeeren naast onbegre
pen ondelrdoelen. Maar het stevige yan
;haar kunst vindt men rook in den, spitter.
Bij Veldheer's visschen en olifant
i i i —xiw—I—
welk een kracht en levendiglijeid die wa
ren te berde gebracht. „Vind je djat ik
gelijk heb?"
'„Duizendmiaal'', riep zij. Er zijin na(ar
.mijn ide,e. niet zoo heel veel gelukkigte.
iiienfichen in de wereld'en jij ze^'t„
dat jij igevondten hebt, wat je gelukkig
maakt. Al is het een droom behoud
dien."
„De gedachte om djaar lieen te gógn
naar dat gesciiuivel van geld ik
haat dat zoo,als ik nooit de fabriek h$b
gebaat!" zei hij. „Ik haal hetEn de sit^d
zelf, die stad djie gemaakt is dppa- het g'elA-
gfeschuivei lieschouw 'die eens B.e-
schouw diein dien winter. De sneeu,vy
hééft h,aar best (gedaan dte leeli.jkhete^ dra
gelijk. te maken' maar de leelijkheid wint
(het; zij maakt dé sneeuw leelijk; d(e
••sneeuw wordt van boven vuil en va,u
(Onder is zij besmet cljopr, hel slijk en
ziektekiemen van de vieze straat. En het
vuil c«n de leelijkheid'ete hel.tgéten i^.i hét
lawaai zijn niet het ergste er van maar
wel het geen liet vuil, de leoli.jkheidj, iltok
igter®n en lawaai zeggen dpt is tiet
.engst1'! De uiterlijke dingen zijn ondlra-
geli.jk, maar zij zijn enkel de uiting van
een geest een blindie kiem van een
geest nq.g geen ziel, o, enkel Jb.e-
igeérigheidEn die onzin van „streef dpn
ander voorbij". Behoorde het niet alles
c'en (.gemeenschap te wezen. Ik zou niet
wens dién de eerste le zijn al kon
ik idiat rook ik zou dient mededinger witj-
len helpen (gelijken tred met mij te hron-
den."
Wordt vervolgd).
