/I
tiinumitii j
eest p»r pond
No. 132.
Vrijdag 1 Juli 1981.
!64e Jaargank/i
Uit Stad en Provincie,
LSUMSE. Graronstraat,
'I
*((€l
MIDDELBURGSCHE COURANT
Abo nneitiietitspcïjs pet; kwartaal:
gen f 2.30;
op de baitenwegen om Middelburg, en
FOOr de andere gemeenten per post f 2.50
1 voor Middelburg en agentschap YïHsin-
flék f 2.30. i
weekabonnementen ia Middelburg 18
eêkl per week.
A d v e r t e a 11 n30 et. p. r«|gel4 Inge
floddfln Mededeel togen: 50 dent pet re
gjsS, Bij abonnement veet lager.
Famüiebericbten ea ds©fcbe?uigin|gea
van 1—7 regels t 2.10, elke regel m«ez
SO den».
Kleinte advöctentïèn niet groo-
Ser dan vijf regels druks en waarbij 1
jtsötgegeven, 3at zij in deze rubriek toom
ten geplaatst wtordön, 85 cent bij voorstf
betaling. Adrertentiên onder brieven of
bevragen bureau dezer Courant 10 cent
^xtr'a,
Bewijsnummers 5 cent plus 2 een» voor
port per stuk.
'Adverteatiën mioete», willen zo nog l
sus blad van dienselfden dag worden
opgenomen, uiterlijk 12 UUR en des
IATERDAGS uiterüjk HALF. ELF aan
»m Bureau bezorgd zij*.
KAMEROVERZICHT.
Eerste Kamer. i
Zitting) van Donderdag.
Als e«n zaak zooi vaak isi gekauwd en
herkauwd als' dj© Djambi-kwestie, d(an
tooeton sprekers' die zulke lan|gte redbvoe-
rinigten houden als dè heeren v. E tob
den en van Kol (gisteren. d'edjen, er Op
voorbereid zijn, dat uit hun opmerkingen!
alleen die naar voren gebracht worden,
die althans ©enig nieuwsl brengen.
In 'de i-ede van djen heer v. E tobden!
treft die zeer scherpe! kritiek op den Mi
nister van Koloniën. Na een herinnering
aan de onnpodijg© geheiimhoud [ing, en dej
djopr den heer March an t ontjdtelcte fout
in het contract, zei hij!, dat de hjeeitej
wijze van debatteeren van den heer De
Graaff buitengewoon hinderlijk is, en dien
indruk van onooprechtheidi maakt. Hi|
dank» voor steun, die niet gebodtgn is|
hij betracht- (groot© korthpid, waar in?
lichtingen worden gevraagd; hij! gebruikt
allerlei triicjes, waardoor het vertrou
wen van dezen bewindsman volkoaneiii
word» ondermijtod^ En dail de brief van
19 April, die een week noodig had Oto
van den eenen kant va,n! het Plein naai
den anderen kant te komen! Dan ook dijd
spoed, die liet onmogelijk maalite den
Volksraad over de za^ak te hooren, nadigt
«f reeds jarenlang! aanhangig wasl get-
wees». Bij* liet uitnemende voorloopijg! ver
slag van deze Kamer, steekt droevig af
de onbeduidende memorie van antwoord
van dezen minister, die daarin zetfs lof
brengt aan zijn eigen argumentatie!
Ten opzichte van Amerika wasl deze
spreker zeer ontstemd over de verwijding
door den Minister naar andere terreinen.
Aanneming van deze wet legt de moreele!
aanspraken van Atoerika jap een dergjelijka
cjoncessie in de toekotost vast. Daar voél»
spreker niets) voor. Hij wil zich 'die vrij
heid voor Behouden diaarover te beslissen
zonder te zijn gebonden aan een cLaimi
van Atoerika. Spr. wil niet ook dë Stan
dard Oil naar binnen halen. Juist daar
door worden we vervlochten in imperia
listische en militaire verwijkkelijn)g!eto
Daarom is spreker voor staatsexploitatie.;
Voorts maakte de heer van Enibden
melding van een tot hem doorgedrongen
gerucht dat bij de afdeeling mijnwezen
thans in behandeling is een request van
d!o Koninklijke waarin gevraagd wordt
om een exploitatiecontract voor geheel
Nederüandsch-Indië. Wat is er juist van
di» gerucht? Wil de Minister daarnaar
even inflormeeren bij de Koninklijke?
De heer Van K a I dan krijg je geen
antvoorcl. i
De heer van Embden: Dat is dan
een aaTdige proef op de stOml, wie de baas
is, de Minister of de Koninklijke!
En ten slotte betoogde spreker dat
de staatsmacht bij de aanhangige Over
eenkomst slechts Schijnmadhlt isi.
De lieer Van K |-> l meende, dat staafcj
exploitatie noodig en urgent is, Z.i. is er
gèen enkel bezwaar daartegen steekhou
dend gebleken. Alleen dje afzet van de
olie bij staatsexploitatie zou moeilijker
zdjn, maar ook dat ware op te lossen; in
Indië zelf' heeft men reeds een belang
rijk afzetgebied, en de vraag naar ben
zine en s taokpiie neemt ontzaglijk toe.
Dit ontwerp houdt jgcen rekening m©t
de rechten van den inlander, maar de
Nederlandsche regeering legt beslag op
zijn eigendommen en levert ze onvoor
waardelijk uit aan de Koninklijke. Was
het nog vojoa- exploitatie, toaar zelfs dat
zal niet het geval zijn. Het doel is aileen
om de concurrenten van Djambi weg te
houden. Nergens staat de bepaling dat
spoedig een aanvang moet worden ge-
miaakt met de exploitatie en dat deze op
eeoigszins behoorlijke Schaal tooet wor
den gevoerd. Hoe kan dan eenig vfoorc'eel
voior Indië uit dit wetsontwerp Voortko
men. t
De Minister behoort tpt de ge eon i ijle
aanhangers van den heer Colijii en het
'staat te vreezën, diat de ledein van den
,Raad van Beheer opk liever aansluiting
zloeken bSj de machtige heerschters van
de Koninklijke. Dit Contract brengt de
Indische regeering onder de maclit van
die Koninklijke.
En blovendien schept het een gevaar
vibor de internationale verhoudingen.
In tegenstelling met de vorige sprekers
was de heer B 1 ,o in j n u si zeer kiort. Hi
sprak met enkele wporden zijü onverdeel
de instemming uit met het ontwerp. Den
voorgestelden ex pLoitatievorm (gemengc
staats- en particulier bedrijf) acht hij dten!
voor idën Staat meest voordteeligten, en sta
tuten en contract waarborgen de rechten
en belanlgten van dten Stfoat voldoend!©.
Zeer belangrijk was een zakelijke rede
van den hlejer Gr e to er, wiens woord
in dez© zaak het (gezag heeft als) de mees
ning van een iond-minister Van koloniën,
en gewezen gezant in Amerika, maai- die
zich 't te droevig! eerst nog had
te verweren tegen de verdachtmaking
van de Haagsche Dost, als zou hij ,ge-
interresseerd zijn bij! de Koninklijke, hoe
wel hij pooit eenig aandeel ini een. toijb-
hbuwonderneming heeft gehad.
Dat hij geen tegenstanden is van
staatsexploitatie [heeft hij vroejgter mët
de daad getoond ten opzichte van dë
steenkiolen en het goud'. Maar op 't
Oogenhlik achtte hij hjet een verkeerde
tijd voor staatsexploitatie vanwege hel
dure geld voor "den staat en het dure
'staatspersoneel. Men tooet niet te gauw
naar den staat loopen. Het particulier
initiatief dat tegoïstisteh ifei maar onbedoeldi
het heeie land vooruit hjelpt, mloet men
ook in Indië Waardeeren. En zloolang de
bevolking zelf niet ontwikkeld genoeg
is tot exploitatie, zullen dë Nederlanders
het inbeten doen.
Zooals de omstandigheden zijn, vond
hij het aangeboden ontwerp hfet best
mogelijke, ook uit 'cfotomërcieel oogpunt
voor den staat, die wel degelijk een
overwegende zeggenschap krijgt.
Ten opzichte van Amterika achtte
deze spreker de laatste nota van
den lieer van Karnebeek afdoend. Hij
achtte het cOmtaercieel flair dat men,
toen eenmiaal besloten was ee'n ovër-
eenkbm'st aan te gaan met een onderne
ming, een streep gehaald werd dooi
de andere aanvragen. Amërika kan troui
'wens gerust ziijn, In het uitgestreüt
Indië is Djambi niet het eenige olieveld.
Ten slotte sprak nog de heer M e n-
dels, die in 't bijzonder de persoon
lijke daden van den Minister Van Bui-
tenlandscho zakën critiseerde.
Heden gaat deze spreker verder.
mmmimï»
DE GROENENDAAL-ZAAK.
De soc. Kamerleden K. ter Laan en
Zadelhoff hebben gisteren een onder
hond geliad toet Minister Heemskerk
en idl*. 'Kan (voor mihistjer Ruys). Als' result
taat. van deze besprekingen zou nu
invrijheidsstelling van Groenendaal ge
vraagd worden aan d|en Krijgsraad, he'
eenige college, dat daarover te heslis
sen schijnt te hebben.
Ook gisteravond hebben in Den Haag
weer relletjes plaats gehad. Er is e©rst
een protestvergadering gehouden, die
een telegram aan de Koningin stuurde,
haar verantwoordelijk stellend vb or he"
lijden van Groenendaal.
Na afloop veroorzaakte de ontzag
lijke menigte nieuwsgierigen de Ha
genaars zijn dol op aoo iets! weer een
botsing met de poJitie, die herhaaldelijk
chargeerde.
Uit een raato werd bp een politie-agënt
geschoten, die in Zijn bee.n getroffen
werd. Maar ook een aantal toannen,
jongens en meisjes werden gewond,
twee door een kj-ogel.
De zomerzitting der Prov.
Staten
van Zeeland wordt geopend Dinsdag
Juli des avonds te 7i/a uur, terwijl het
in het voornemen ligt daarna de vergade
ring te verdagen tot Dinsdag 19 Juli.
Uit Middelburg.
Gisterenavond werd onder voorzit
terschap van den heer J. O. Peetn'an op
de bovenzaal van de sociëteit St. Joris
een vergadering gehouden met het do©l
'de oprichting van een neutralen bestuur-
dërsblond te bevorderen.
De voorzitter deelde in zijn openings
woord toede, dat reeds een \ërgadering
is gehouden van 'de besturen der neutrale
vakorganisaties ter bespreking dezei
zaak, waarvan dezo vergadering met de
leden der organisaties een gëvolg is'.
Op deze vergadering waren tegenwoor
dig de afdeelingen Middëlburg van dën
Nat. Bond van Gemeente-ambtenarenvan'
de Handels- en Kantoorbedienden ,,Mer-
curius"; van den Ned. Gra,f. Bond; van
de Muziekinstrutoenttoakers en Piano-
stetomërs; van de Borstel- en Bezëmtaa-
kërsbioind en van de Fabrieksarbëiders-
homd. t -
Als spreker trad: op dj© heer A. Kooi,*-
man, propagandist van het Algemeen Ne-
deriandsch Vakverbond', die in den bree-
Üe uiteen zette waaroml men neutraal
en niet mlodern-, syndycalistisch oef c|on-
fessioneel tooet georganiseerd zijn.
Trouwens ook 'de inëdern georganiseer-
den dloen mëde aan het georganiseerd
overleg en verlaten daardoor voljgens
spreker het standpunt van den klasse
strijd. Men tooet komen tiot georganiseerd
overleg vo|or de ambtenaren in rijks en
en gemeentedienst ên tot medezëggin|g!-
schap van de atobtenai-en in het vrije
bedrijf. i
Een neutrale bestuurdersblond kan zeei-
goed Werk doen niet alleen ter bevor
dering van de toaterieele, maar ook van
moreele belangen zijner leden ©n daar
door van de geheele maatschappij'.
Door enkele 'der vrij talrijke Aanwe
zigen werden vragen gesteld, waarvan
wel de .meest principieele was d|f het
Voor ambtenaren geen bezwaar kan zijp
zich aan te sluiten bïj' een vakcentrale
die ook staking als een der strijdmiddelen
propageert.
De heer Kooiman gaf de verzekering
dat dit geen bezwaar Ts omdat het A.N.V.
een afzónderlijke groep heeft gevormd
voor ambtenaren, en voor hen de staking
als uitgesloten beschouwt.
De verschillende organisaties zullen nu
de zaak in eigen bloezeto verder over
wegen, waarop in een volgende vergade
ring tot de stichting van een bes tuurde Cs-
bibnd zal Worden overgegaan.
Met een Woord van dank aan den spre
ker sloot de vloorzittcr de vergadering.
Uit VIissngen,
Met ingang van I Augustus 1921
is benoemd tot rijksklerk der directe
belastingen te Atos'terdamdirecte beias1-
tingen le kanfcoor toëj. J. M. Hus'on,
thans klerk ten kantore van den ont
vanger der directe belastingen en ac
cijnzen te VIi s s in g'èli.
o
U11 Zud-B«T#ïa ad.
Donderdagavond Vergaderde dë raad
van 's-Grav enpoldei-, waarbij de
heeren de Koster en Schouten zioai'der
kennisgeving afwezig waren. De gezond-
heidscjoimtaissie, zetelende - (e "Kruinin-
gen, stelt in haar begi-ooling het aandeel
door 's Gravenpo'der te betalen op f 60.51.
Daar Ged. Staten aanmerking maakten
op het vorig raadsbesluit, aangaande
opening rekening courant bij1 de boeren
leenbank te Ho ede k e n s k er k c ten be
drage van ten hoogste f 5000, wordt op
voorstel Van B. en W. besloten de rente
te bepalen op ho|ogstens 7 pet.
De inspecteur van t Lager Onderwijs
berichtte de goedkeuring der leerplan
nen voor jongens en voor meisjes op 't
vervolgonderwijs.
Van den heer A. Geelhoedf is verzoek
ingekomen om ontslag als lid der com
missie tot wering' van sehololverzuim
en van de Provinciale Griffie een schrij
ven tot aanvulling van het reglement van
het Burgerlijk Armbestuur aangaande ver
zorging van uitbestede kinderen. Na
deze toedeidjeeling gaat de raad in
geheime zitting voor een reclame H. O.
In de Woensdag te Wiolfaarts-
d ij k 'gehouden vergadering van den raad
der gemeente was' afwezig', wegens onge
steldheid1, liet lid C. van Nieuwenhuize.
Ingekomen was o. a. een meedeeling;
van Ge'd. Staten, d'al het salaris van dën
burgemeester is Vastgesteld op f 3100 en
van den secretaris op f 3150. Wat betreft
het sïiLaris van de wethouders werd be
sloten aan Ged. Staten te verzoeken he»
bedragi goed t© keuren djat werd vastge
steld in een der vorige vprgtaderinjgën van
den ra.ad n.l. f 200 voor elk.
Vastgesteld werdi een staat van onin
bare posten IJ. O. tot een gezamenlijk be
drag van f 137.98.
Tot lid van dë commissie tot wering
van schoolverzuim werd herbenoemd
mej. M. C. van de Endte.
Op een adres van den Neder bond
van gemeenteambtenaren inzake premie
pensioen voor weduwen en wezenfonds
werd gunstig beschikt.
Daar de brandbiuSchmidldelën in een
toestand zijn welke dringend verbetering
behoeven ward besloten lot aan Wop van
een motorspuit.
werd uitgebreid! inzake de verpleegden
Art. 14 van het Burg'eri. Armbestuur
dan genoemd 1 Sstuur.
Aan den heer C. L. Hack, werd! op zijn
verzoek eervol ontslag verleend als cn
derwijzer laan de school te Oud Sab
binge ,zulk met ingang van 1 Sept. a.s.
Door het lid M. Kloosterman werd in
het midden gebracht of het niet mogelijk
zou zijn om samenwerking te krijgën niet
liet polderbestuur om tot teren van den
zgn. Papenwei? over te s!aan. Daar hierte
gen vele bezwaren werden geopperd,
werd in dteze gëen voorstlei door genoemd
lid gëdfaan.
Uit Th'olen.
Men mëidt tons uit S t a v e n i s s e
Tengevolge Van deii meer dan geringe
'regenval is alhier en in de omgeving
groot gebrek aan water, zioto voor
menscli, ais voor dier en vpor plant.
Vele koeien zijn rcedlsl gestorven dboi
gebrek aan tof dotor slecht 'water, vele
menschen hebben geen regenwater meër
en mjoeten zich tevreden stellen vpor
eigen gebruik en Voor dë wasch m'et
grondwater.
De planten sterven te vroeg af, zoio-
dat van grooten topbrengst van vele ge
wassen weinig te wachten is.
Het voeder vpor de koeien in de
weide is natuurlijk' zeer gering.
KERKNIEUWS.
In de Classicalë| vergadering te Z i ©j-.
r i k z c e werd tot secundus-scriba, die
vermoedelijk spoedi|g| als primus zal op-
tjreidën, benoemd djs. C. E.i v. d. Griend
te Dreischor.
Overigens' gaven de verkiezingen geen
aanleiding) tot opmerkingen, evenmin als!
de besprekipgl van I en II.
Naar aanleiding; van IV wordt djer Sy
node zuinigheid aanbevolen^ o. a. in het
papierverfcruik.
Voor de Groote Synode vei-klaai'<^en
zich 28 leden van dë 49.
Een voorstel oto de wetgevende maclit
over t© brengën bij :dë Synodale Commis!-
sie, verwierf 8 stetotaen. Voor behoud
van de t'egenwoordige Sjmofdp ïerktaardert
ziëli 16 aanwezigen.
Voor dë filiaal'-gëniëenten zijn vijf le
den; voor vrouwenkiesrecht vijftien; vöoi"
stiaatsisubsidieó veertien ledten.
De ovcrgroiote toëeiidlelrheicl is tegen
processies.
Een voorstel oto met afschaffing van
de kitestdollëgtes; dten kel-keraadj door do'
gemeente te laten kiezen, verwierf driëj
en twintig stem'nien.
--9j i
Ned. Herv. Eerk.
Bedankt voor h et lieroep te Iersèkë
ds. J. J. Homburg! te Gotesl.
Bedankt voor liet beroep te Krabben-
dijke d oor ds. J. J. Homburg t© Goes'.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
(Ingez. M«a.)
met 3 °/0 koiting.
tiosk «A8IT.
(IPjg. Më'd.)
De AmsterdamSche cariltonbespelèg
J. Vincent heeft met groot succes een uit
voering gegeven op het carillon van dp
kl|okigieterij van Gillett en John: ton te
Croydon. Ecu gro-ot aantal toehoorders,
o. a. uit Londen ov©rgeKotmen, hebben
hem na afloop een ovatie gebracht, toen
onze landgenoot eerst op een trans van!
den toren verscheen en later in een bij
eenkomst van de bezoekers in de grootte
recreatiezaal van de klokgieterij.
<E'
De Ned Oudheidkundige Bond
te Zierikzee.
De jaarvergadering' van den oudheid
kundigen Bond wordt dit jaar te Zierik
zee gehouden. Van heinde en ver waren
de leden naar de oude Zeeuws'che stad
samengedrongen, om ten stadhuize te
worden ontvangen dfoor den burgemeester
van Zierikzee ,mr. A. J. F. Fokker van
Crayestein van Rengerskerke, die den
bond welkom heette in ciezie stad. Deze
toespraak werd beantwoord door den
voorzitter Van den bond prof. Willem
van der Pluijm, d'ie verklaarde lat de
Bond met bijzonder veel genoegen naar
Zierikzee was gekomen. IJij bracht ook
den dank aan den archivaris san Zierik
zee .den heer C. D. de Vos, voor zijn
uitnemende beschrijving in liet
Oudheidkundig Jaarboek, en de commis
sie van ontvangst voor de hartelijke ont
vangst.
Nadat de eerewijn was rondgediend,
werd in de Goncertz'aal de jaarvergade
ring gehouden. De voorzitter gaf, na dr.
Cuijpers te hebben herdacht, een terug
blik op hetgeen in het afgCloopen jaar op
oudheidkundig gebied was geschied, ten
aanzien van benoemingen, nieuwe mu
sea enz. Speciaal werd stilgestaan bij liet
geen in Zeeland was geschied, waar de
Prov. Zeeuwsche Schoonheids- en Ar-
(haf-Ologische commissie is opgetreden
en in haar eerste jaarverslag blijken Van
activiteit heeft gegeven. Verder werd het
verleenen Van subsidie door Prov, Staten
voor belangrijke monumenten als kerk
en toren te Nisse en de toren te Kapelle,
gememoreerd en rnpt voldoening melding)
werd gemaakt van liet besluit der Staten
oen finds te vormen ten behoeve der
restauratie van monumentale gebouwen
in liet gewest.
Namens de Prov. Schoonheids- en Ar-
chaeologische commissie werd de verga
dering toegesproken door haar voorzit
ter ,dr. J. IJ. Vernliout ,die uiteenzfette,
dat vroeger officieel in Zeeland' weinig
voor aesthetisiche en erchaeolPgische be
langen werd gëdaan. mac r dpt thans een
keer ten goede was' gekomen. Prov. Sta
len hadden een verordening tegen on tsie
rende reclames aangenomen en de ge
meenten aangespoord, een zgn. welstands
bepaling in de bouwverordening op te
nemen .waaraan echter nog te weinig je-
voig was gegeven. Het optreden dör com
missie zal hierin misschien verdere vete-
betering dienen' te brengen. Bij even-
tueole gevallen, b.v. dreigende verminking
van stadschoon roept hij die medewerking
Van den Bond in. De voorzitter van den
Bond wees naait aanleiding hiervan op
het gevaar, dat Veere hóeft seloopeu,
door de vestiging van de vliegloods, thans
vliegtuigenfabriek, in verband waarmede
hij op de weinige samenwerking der de
partementen onderling wees. „Het vernie-
tigingsrecht top Veere aldus prof. Van
der Pluijm, is' d'oor de regeering' voor
een schotel linzen verkocht"!
Het versl'ag van den penningtoaestec
werd aangehouden; de aftredende be
stuursleden, de lieeijen dr. E. J. Ho3-j
ling'huis ,di\ J. Kalf ,mr. d:r. J. C. Over-
voorde ,prof. 'W. Van der Pluijm eu jhr.
inr A. T. O. Sas'se van IJsselt werden
herkozen. Tot voorzitter werd dr. KalS
gekozen. Als plaats der wintervergadering
werd (aan het bestuur de keus overgelaten
lusschen Sneek en Tiel'.
Be heer Dingemanse uit Gorinchleto
hield d'aarna een bespreking over het
consërveeren Van natuursteen waarbij o.
a. de beeldten van het stadhuis te Mid
delburg ter sprake kwam. i
Heden Vrijd(ag worden de monumtentter»
van Zierikzee bezichligd en een rondrit
door Duiveland gemaakt.
ONDERWIJS,
Voor het candidaat-examen voor
civiel-ingenieur zijn te n-Jft ^slaagrt
de heeren J. Joosse. te Middelburg
en S. A. Blok te G r oede.
Geslaagd te 's Gravenhage voor he»
voorloopijg machinistcndiploma de heer R.
Schoonbeek en P. D. Kruijsman, te V l i sf-
s i njg'e n.
De heer M. J, de Laar te Geest,
slaagde voor bet examen voor kommies
bij de dir. belastingen, invoerrechten en
accijnzen.
f'
Donderdag >laagdë te Arnhëto voort
Rijkskeurmee-ster van vee enz. dë lifter
B. Krijger Mz. van Poort;vliet.
i
De vofordracht voo.r hoofd dier schjoot
te Kattëndijke is als volgt opgo-
maakt: no. 1. G. A. van Overbceko, Rot
terdam; no. 2. \V'. M. Louwerse, Heldete,
no. 3, J. C. Kotyis, Amsterdam'.
Na verdtedilging van stellingen aan
de Universiteit te Leiden, werr^ lieden
bevorderd tot dipetor in de rechtSsveten'-
schappen de heer Willem' dte Tóonit^v ge
boren en wonende te Bruinisise. 'v
De heer P. C. de Moor, hoofd 'd[cr
openbare schooi te Zaamslag!, dorp,
herdacht onder zeer vele blijken van* be
langstelling op 1 Juli den djag), djat liijI 25
jaar Igeleden deze betrekking aanvaai-dd©.
Benoemd1 tot onderwijzeres aan
openb. lagere school' te Brakel mej. f.
MaaiJevcld le Biervliet.
ei
