FEUILLETON. FABRIEKSROOK. TWEED E BLAD Binnenland. Zateriaö 12 Maart 1921, 110 60 IK M. c Opdat de kinderen zich flink ontwikkelen (Wordt Yurvotgd.) j TAff DB TA* Koningstraat DE ftANNEN BIET het begijnhof. Jaren achtereen zijn we er aan gewoon geraakt djat in den gemeenteraad Van Middelburg geregeld voorstellen nanhan gig werden gemaakt tof aankoop Van wo ningen op het Begijnhof, nadat reeds eenige jaren geledfen heele groepen van de ergste huizen onbewoonbaar waren Verklaard. Breede stroken zijn er in dien ouden chaos van buisjes weggebroken, zoodat het er een beetje uitziet als een dorp in de oorlogszone. Waar nu is 't djan toch zoover ge komen, dpt bijna alles wat daar opge ruimd moest worden, eigendom van de gemeente is, zoodjat nu ernstig er over fcn wor,den gedacht, dat gedeelte te her bouwen. En djan zal voorgoed het laatste, zeer schamele restje verdwijnen van waf eens de bekoorlijke, rustgevende wijkplaats waS v»n het Begijnenklooster. ,Wie in Brugge en vooral in Gent de Begijnen met hun huisjes en tuintjes heeft bezocht, kan zich voorstellen bote het d|aar op het Middelburgselie Be gijnhof heeft uitgezien. Maar dat is heel leng geleden, en toen was 't daar heel anders gesteld. Hef Begijnhof lag in de beginne buiten de stadswallen, en het was toen veel grooter djan hetgeen er thans van is over gebleven. Het strekte zich uit*) van af de Koningstraat tot „die dore bider doe- poorte int beghijnhof, djat wil zeggen tot de Spanjaardistraat. Bij de uitbreiding der stad, in 1254 wier den de wal en gracht, toen lotoipende waar nu de "Wagenaarstraat gelegen is, ver plaatst, en werd het Begijnhof binnen de omwalling gebracht. Het is echter nu niet het oojg&nblik hier de geschiedenis van 't Begijnhof te jsjchrijven. We hebben het over de toe- klojmtet, en hebben alleen willen aangeven hloe uitgestrekt het oorspronkelijk was, en hóe erg 't is vervallen. De groot e omkeer is voor dat Begijnhof evenals voor de vele andere kloosters in Middelburg gekomen in de Hervorming «mi bij den overgang van Middelburg naar de partij van Oranje in 1579. De Begijn tjes verdwenen met de Spaansche bezet1- üng, en de hof met zijn huisjes en tuin tjes werd een gewone stadswijk. Het ver ijl schijnt al spoedig begonnen te zijn. althans wat de herinnering aan het gods dienstig karakter betreft, want reeds in !1587 werd de Bagijnekerckeafgebro ken. Toch schijnt er nog een parkachtig uiterlijk te zijn bewaard, want blijkend de stadsrekeningen werden in 1605 op' het kerkhof van het Begijnhof linden ge plant, en een paar jaar later werden de „deuren en hekken" geschilderd. Maar de gewone stad breidde zich in het Begijnhof uit, nam er altjhans grootje brokken van af, die nu nog de tuinfilnj Vormen van de huizen van de Wagenaar- Straat. En het Begijnhof zelf, dat zonder Be gijntjes geen levenskracht m©er had, zak te en zakte, en was na eenige eeuwen -Ontaard tot de droevige achterbuurt, zoo- fids het huidige geslacht die nog gekend heeft: rommelig vuil, met nog enkele kenmerken van den aanleg van vroeger, Curieus, antiek en schilderachtig!, Zie het on dier zoek naai* die eerste om walling en omgeving der stad Middelburg, rotan P. K. Dommisse. Archief Z. G. der tW. 1904. Roman naar het Engelscli van BOOTH TARKINGTON. 11) „Je hebt haar dat vanavond nu juist met laten voelen," zei Sibyl, hem strak aankijkend. ,Jij hebt met naar gepraat, alsof „Om 's hemelswil" /»imeekte hij„houd je stil." „Wel, wat heb je eigenlijk gedaan?" „SI." zei hij. Luister naar je schoon vader." Sheridan sclireeuwde en bulderde lui der dan ooit. want het orkest was tot groote voldoening „The Rosary" beginnen te spelen. „I count them over, la la turn tee dum" brulde hij, terwijl hij den maat met zijn vork sloeg. Each hour a pearl, each pearl tee dum turn dum Wat hebben jullie allen daar toch? [Waarom zingen jullie niet? Miss Ver- trees, ik wed om duizend dollars dat u meezingt. Waarom niet „Mr. Sheridan," zei ze, zich vroolijk van den vurigen Jim afkeerend J~ weet niet wat u verstoort! Uw zoon 'is Speel tuin Si 17 M B 03 9 M. p\nvttv«traat (3 W Rozemarijnstraat 15 M. 03 S A D B ree maar als woonwijk treurige „Nehallenia" heeft nog eens geprobeerd er wat fleu righeid in te brengen, door enkele der best bewaarde huisjes te witflcalken en van luiken te voorzien. En toen kon men oiok weer vaag besjeffen, dat het daar eenjs een aardige buurt was geweest. Maar aan een h erstel was niet te denken. De krojt- ten waren tè slecht; En zoo kwam de ombewoonbaarverklaring, en de afbraak, die er een gebombardeerd d(orp van maakten; gevolgd door den aankoop van de overgebleven huizen. En nu de plannen voor de toiekomjslt. We publiceeren hierbij een sclietKS- kiaartje, dat, in algerneene lijnen, met ver- waarüoiozing van details aangeeft, hoe men zich van gemeenteweg® de indeeling van het terrein voorstelt. Om deze teekening naar waard© te be- ptordeelen, zou men er eigenlijk een plat tegrond bij moeten hebben van hef Ba- gijnhof zooais het was. We hebben nog dezer dagen zoo'n kaart gezien, ©n het was werkelijk een droevig© verzameling van steegjes, sïópjès, pleintjes, enz. met 't (oogenblik het speelterrein zich anders woonhuizen, die ternauwernood geno©g uitstrekt; dan op de teekening is aange- pppervlakte hadden voor een konijnen- ggeven. Het beslaat nog het achterste hok. Wie nu op het terrein zelf gaat gedeelte van de p©rceelen langs de lijn kijken, kan t no-uwens nog veel van denAB. Maar reeds is een regeling getroif- ouden toestand terugvinden, want nog feu dm dat deel te ruilen voor ©en st'uk. staan de resten van tal van die huisjesl gelegen achter de p©rceelen bij C, dat er. Vooral in den linkerhoek, achter C daar bij den bestaanden tuin weer aan- Een diepte van het h(oekhuis van 11 M. zon dus nog ruimte laten voor vier per- ceelen van 6 Meter straatbreedte aan de Bree en 24 M. diepte vOor dri© ervan. Aan de Overzijde blijven het Pluim- Straatje en het Rozemarijnstraatje behou den. Daar tusschen is ruimte voor een graot hoekperceel van 8 M. bre©dte en 14 M. diepte en dan blijft .daar achtjer nOg ruimte vOior een 'perceel van 7 bijl 11. Van 41"e Rozemarijnstraat tot punt D is een afstand van ruim 43 M. Stel een hoekhuis van 10.50 breedte Langs de nieuwe straat, dan heeft dit langs de Bree een lengte van 12.80; en dan blijft er in de nieuwe straat nog ruimte voor 5 per- ceelen van 6.50 breedt©. De diepte isf verschillend, niaar beneden ©n boven 15 Meter. En dan eindelijk van de Pluimstraat naar de Koningstraat heeft men een af stand vém 34 Meter, met een niet gelijke diepte, die we moeilijk met lijntjes pre cies kunnen aangeven, zoodat we alleen maar het begin aanduidden. We moeten hier nog bijvoegen, dat op en A. Was het een warboel, maar ook verderop waren treurige woontoestanden. Men kon toen niet direct uit het Be gijnhof pp de Bree komen. De opening A— D is pas enkele jaren geleden door gebroken. De toegang was toen bij C. I Maar nu hebben we te doen m©t waf er komt. Ziooals men ziet is het plan om midden door het terrein een sfraat aan t© leggen die 8 meter breed wordt. Van A tot B Meter. Wat we hieronder als perce©ls-indee ling aanduiden, is echter geen onherroe pelijk vaststaand plan. Men beschouwe hel dus als een aanduiding vlan dje m» gelijkheid. Wanneer men bij A Oen hoekhuis zet van 13 Meter breedte, d. w. z. in de nieuwe straat, dan blijft! aan die zijde van de nieuwe straat nog ruimte voor, zeg 10 perceelen ieder van 6 Meter en 17 M. diepte. Van A tot C is' een afstand van 35 M. Sluit. Wat we hier weer gev©n, zijn de denk beelden zooals die als eerste ontwerp zijn aangediend door 't gemeentebeistfuur. Besprekingen met ev©ntueele bouwers kunnen daar nog Veranderingen ij» Bren gen, al zijn de hoofdlijnen vastgesteld. Maar nu moet ons toch één opmerking van 't hart: het zal ons spijten, wanneer daar nu iédere herinnering aan het is een afstand van 73 oude Begijnhof verdwijnt, om plaats te maken voor een rechte straaf zooals m©n in iedere nieuwe stadsbuurt kan viud©n. Er zat heel zeker e©n aardig element van stadsschoonheid in het ronde plein tje, dat nog altijd in de keibestrating is te zien. Is het beslist nopdig dat daar ieder spoor van verdwijnt? We wet©n hef dat de financiën der gemieent©eischen. dat de uitgaven die zij voor den aankofop van "bet Begijnhof heeft gedaan, weer zoo veel mogelijk terugvloeien door het ter rein economisch te verdeelen. Maar we hopen toch. djat het nogmJogelijk zal blij ken om ook in den straataanleg nog iets vgn 't p-ude te behouden. Zoo'n recht)© straat zonder groentje, met de kazerne gis achtergrond is wel erg dor. En in ieder geval worde de ni©uwe straat zoo gedoopt, dat althans daarin d(p de historische herinnering behouden blijft Maar nu nog een vraag van gewicht: wié zal Raar bouwen? In de tijden vóór 'den oorlog zou diat geen gewichtige vraag zijn geweest. Im mers toen had men hier juist telkens ge brek aan bouwterrein. Maar 't is nu geen giewpne tijd. vooral niet voor hef bouwen van huizen. Het ligt voor de hand dat! men bij; hle(t ontwerpen vian een plan allereerst ge dacht heelt aan woonhuizen, waarvoor de vraag het grootste is. En ook dat daarbij Voor de woningen in de nieuwe straat ge dacht werd aan arbeiderstwtaningen, en roor die in de Bree aan woningen voor middenstanders. Er zal bijl sommigen wellicht een vpor- pordeel overwonnen moeten worden, want wie den toestand van vroeger kende, en de slechte reputatie van di© buurt, heeft eenige fantasie nopdig om zich voor te (stellen, dat het daar heel anders zal wor den, zonder krotten, en 'zonder djetn over last die een achterbuurt aan de oiniwioi- nenden geeft. Er zal dan een heel andere toestand ontstaan. De vraag wié daar zal blauwen, is ech ter verre van gemakkelijk te beantwoor den. Vppr vereenigjmgsbouw is daar zeker plaats. Maar de beide gnopte vereenigin- gen vjotor arbeiderswoningen hebben voor] het oogenblik hun handen vol aan den j StijfselwegL En de vereeniging vjopr Mid- denstandsbouw die na het stjil-leggen t van haar plannen pan den Singel wel aap. - deze nieuwe wijk gedacht heeft, zou een geheel ander karakter krijgen, daar< de hier te bouwen huizen w©er voor een f andere rubriek bestemd zijn, dan zij eerst op 't pog had; meer voor kleinere beur zen. Bezwaren zijn dat niet. Hef zijn bij komstigheden. waarmee echter rekening' moet wprden gehouden, Maar van meer betepkenis nog is de overweging, ,dat er een kentering is in; het stelsel op dat .gebied. Bij Kpn. besluit van 10 Januari j.l. is de bekende regeling afgekondigde^ waarbij rijkspremiën worden toegezegd voor de particuliere bouwnijverheid, over 't al gemeen berekend naar f 20 per M.2, voor' woningen tc,t een maximum van 450 M.3 Nu de lagere prijzen van materiaal nok t bouwen gpedkooper maken, is er kans op, dat deze regeling lagere huren mogelijk maakt,'dan de vereenigingfsbouw, die door velen uiteraard duurder wofdt geacht, en die een langen weg heeft af 'te leggen dopr de overhejd|sbureaux. Voor de huurprijsbepaling zit boven dien de gesubsidieerdp vereenigingsbiouW voor middenstandswoningen onverbreke lijk vast aan den grondslag van 170—200 pet. van de geraamde kosten van 1914, zoodat men voor de berekening der huur prijzen niét kan pnofiteeren van de prijs verlaging. Of nu de premie voor particulieren; bouw afdoende is, kunnen we niet b©- oordeelen. Dat kan slechts een particu liere bouwer zelf. en het begtnsjel van dat stelsel is juist dit, dat een particulier© bouwer meer dan een vereeniging pp de kleinigheden kan Zetten die de bouw- isOm veriagen. In ieder geval: het stelsel is er, en het terrein is er, met straat, riolering, gas waterleiding en electrisch lichf Vppr de belanghebbenden is er nu gelegenheid zelf te overwegen en te berekenen pf daar iets te doen is. Op de SttwEsschuur kpn men dan alles te weten komen wat men ervan weten wil. Het doel van dit artikel is slechts de aandacht te vestigen op de mogelijkheden die dopr het slechten van het Begijnhof zijn ontstaan. doet de zorgzame moeder 's ochtends in de melk 2 a 3 theelepels OVOMA.LTINE. Let er eens op hoe graag de kinderen dat gebruiken. In blikken bussen van 250 en 500 Gram. Overal verkrjjgbaar. Dr.A. WANOERA-G I j M BSRN (Ingez. Med.) UIT DE PERS. I i niet gewend aan mijn ruwe manieren en mijn soldaatachtige hofmakerij jaagt hem- schrik aan. maar ik geloof dat hij juist iets belangrijks had willen zeggen „Ik zal iets belangrijks tegen hem zeggen als hij het niet doet," dreigde zijn vader, meer dan ooit verrukt van haar. „Wel drommel, als ik zoo oud was als hij of nu een weduwnaar „O wacht!" riep Mary. „Als zij maar wat, minder leven maakten. Mrs. She ridan moet dit ook hooren." „Zij zou hetzelfde zeggen riep hij. „Zij zou zeggen dat ik verbazend lang zaam Was als ik Jim niet voor kon komen. Toen ik zop oud was als hij nu „U moet eens naar uw vader luiste ren," viel Mary hem in de rede, zich naar Jim toekeerend. die weer een Kleur had gekregen. „Hij wil ons vertellen! hoe hij .toen hij zoo «oud was als u, die twee grassprietjes uit een theekopje liet groeien en u zou zelf kunnen zien dat hij ze niet uit zijn mouw haalde Sheridan 6loe>g bij die woorden op de tafel dat het daverde. „Hoor eens, jonge -dame," schreeuwde hij, „een dezer dagen geef ik u een klap of een kus." Edith werd bleek van schrik; zij was hang dat di al „te erg" was; maar Mary Vertrees barstte in een achate rend ge. lach uit. Het besteden der Rijks* gelden. In een artikel in de Fcon. Stat. Berich ten wijst prof. v. Gijn er o. a. op dat, lea opzichte van eenheid bij het uitgeven van gelden er weinig Landen zijn waar de verschillende departementen zoo onaf hankelijk zijn als in Nederland. Prof. Van Gijn zoekt de oorzaak hiervan in een historische fout. Van 1814 tot 1840 had den wij één jaarlijksche begrootingswet. die in haar geheel door de Kamers aan genomen of verworpen moest worden,! terwijl geen recht van amendement be- istond. Bij de grondwetsherziening van 1840 is hieraan tegemoet gekomen door de bepaling dat het eindcijfer vopr elk departement 'bij een afzonderlijke we,t moest worden vastgesteld, zoodat het verwerpen van één der begroetingen niet meer tot het aftreden van het geheel© ministerie behoefde te leiden. Bij d© grondwetsherziening van 1848 werd aan de Tweede Kamer recht van amendement gegeven. Hiermede verviel de aanleiding voor afzonderlijke begrpotingen. Men heeft echter niettemin die bepaling laten bestaan. Sindsdien is deze het plechtan ker géworden van de departementsfapof-t den, daar thans elke minister als het ware sóuverein is wat betreft de uitga ven van zijn eigen departement.. De begroo ti ngswettpn der verschillen de departementen worden niet gecontra signeerd door den minister van Finan ciën, in tegenstelling me,t de medei onderteekening van zelfs zeer onbedui dende wetsontwerpen door het hoofd van een ander departement, Wanneer dit bij zulk een ontwerp 'is betrokken. Zelfs van nota's van wijzigingen, waardoor de be grootingen met millioepen kunnen wor den verhoogd, kreeg de minister van. Financiën vóór 1910 soms eerst uit de dagbladen kennis. Eerst door een be sluit van den ministerraad in genoemd jaar, later herhaaldelijk bevestigd, en on der het tegenwoordige kabinet uitge breid, is aan dit laatste euvel een einde gemaakt. Een bedenkelijk gevolg van dit systeem is ook, dat de betrokken ministers en hun departementen zich volstrekt onaf hankelijk v oelen bij de besteding van het geld, ook wanneer van hun financieele gestie een belangrijken invloed kan uit gaan op de uitgaven van andere departe menten. Een 'bedrag van f 30.000 voor nieuwe ambtenaren b..v. kan zoo worden besteed, met beperking van het aantal doch opvoering van de individueele be looning, dat dit onvermijdelijk moet lei den tot ongemotiveerde tegenstellingen! met ander© ambtenaren, en tot verhoo ging van het geheele budget. Bij de dis tributie-uitgaven is het voorgekomen, dal* groote bedragen werden gevoteerd, zon derdal hierbij w©rd vermeld, voor wel ken tijd zij moesten Strekken, zoodat het betrokken departement feitelijk car te blanche kreeg, buiten den minister van Financiën om. Een bevredigende oplossing voor deze kwestie is niet gemakkelijk.. Het ver- aw-MMawite „Beide!" riep zij. „Beide! liet eene om mij het andere ie doen vergeten;" „Maar welk van de beide begon hij, doch op eens gaf hij met zijn zware slem aan zulk een uitbarsting van vroplijk- heid toe, dat ieder aan tafel stil werd en luisterde. „Jim," riep hij; als jij jervanavond piet aan dat meisje verklaart, zend ik je met Bibbs terug naar de machinefabriek. Ee Bibbs, gezeten tusschen de on-j dergeschikten bij de Pumps Works van j suiker aan het 'benedeneind der la- fel hoorde dat, t©rwijl hij Mary Ver- Vertrees gadesloeg zooais een bedeljon gen op straat een rijk meisje in een tuin zou beschouwen. Hij hoorde dat en wist nu wat zijn vaders plannen met hem waren. HOOFDSTUK VII. Mrs. Vertrees „zat op" om op haar dochter te wachten. Mr. Verlrees had zich Ier ruste begeven en na een rust©- loozen avond, zonder door het gezelschap van zijn Landseers vèel opgemonterd te zijn. Mary had den sleutel meege nomen, zij wilde niet dat* hij haar zou komen halen, vol vertrouwen als zij was dat er geen gebrek aan geleide1 zou wezen ©n dat vertrouwen bleek gewettigd te zijn. Maar mrs. Vertices; moest lang opzitten. Zij was er niet de vrou wnaar om het zichzelf behagplijk te maken geen der bedienden had haar ooit in négligé gezien en juist zooals zij met haar kapsel, haar japon én haar schoenen van het namiddagbezoek was thuisgekomen, zat zij die langzaam voertkruipende uren in een recht stoel- tje onder het gaslicht in haar eigen kamer, die zich vlak tegenover de „fronthall' bevond. Met een boek in de hand, bracht zij den J:ijd door met zich in haar eigen herinneringen te verdiepen, ofschoon zij meende, dat j zij die van madame de Rémusat las i Haar gedachten gig©nn terug in liaar eigen leven en in dat van haar man en noe meer zij in liet verleden doordronrf gen, des te vrooiijker werden de be©l- j den, id ie zij haar brachten, en dit was het treurige van het geval. Evenals haar man, dacht zij terug omdat zij eigenlijk niet aan de toekomst durfde denken. Als dit bezorgde paar dat toch waagde, dan namen hun gedachten den vorm van een zwakke hoop aan, maar geen van beiden zou het hebben kun nen verdragen, dat die onder woorden georacht werd en toch hadden zij er over gesproken, dag op dag, van het uur af, toen zij hoorden, dat SheridarV naast hen een nieuw huis liet bouwen. Want zoO' spoedig wordt eén ideaal van menschelijk gedrag antiek hun jeugd was gevallen in de onschuldige dagen van eertijds (nu zoo dood) van „welopgevoedheid" en „adellijke begrip pen" en niets was hun zo,o eigen gewor den als de gewoonte van over dingen te spreken zonder ze te noemen. Hierin bestond het groote verschil tus schen mr. én mrs. Vertrees, en hun „grooten, niéuwen buurman". Sheridan wist nieis van dergelijke dingen af, of schoon zijn jeugd iii hctz,eifde tijdperk viel. Als zij nog aan het dansen warenr was hij aan het houthakken geweest voor- hel morgenvuur in den kruide nierswinkel bp het platteland. Het was reeds na éen uur, toen, mrs Vertrees voetstappen hoorde en het zachte geluid van den sleutel in het slot en daarop met het openen der deijr. Marv?s lach en „ja als u niet bang is tot morgen ,De deur ging dicht en zij vloog de trap op, waarbij zij een atmlOisfeer van kou en versterkende lucht in haaf moeders kamer» bracht. „J,a," zei zij, vóórdat mrs Vertreesj iets kon zeggen, „hij bracht me thuis!" Zij liet haar mantel op het bed val len en een ouden, rood fluweelen schommelstoel naar vor©n trekkend,, ging zij naast haar moeder zitten, nadat zij haar een tikje op den schouder en een hartelijken kus op ide wang' had. gegeven.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1921 | | pagina 5