FEUILLETON. MIENTJE Uit Stad en Provincie» BINNENLAND. No. 34. Donderdag 10 Februari 1921. 164e Jaargang DE SCHOOLSTRIJD HEROPEND? Werkelijk, het is zoo. Er wordt weer .verzamelen" geblazen, ten strijd voor de vrijheid van de bijzondere school Na niet tegen de booz© liberalen, ma,ar tegen den christelijken minister van on derwijs dr. De Visser. En het gaat weer op den ouden toon en met het oude fa natisine. Als de heer v. Wijnbergen het noodig vindt in de Maast», te verklaren, 'dal er geen reden is voor „misbaar" en dal Minister De Visser nog zijn Volle vertrouwen heeft; ©n als de „Neder Isnder" drie kolom wijdt aan het betoog da! de zaak juist anders om is, dan in anti rev. - kringen gedacht wordt blijkens ide „vele symptomen van onrust" —dan ï,s bel erger dan de buitons'tjaanders' vermoeden, al hebben zij ook klanken van dat krijgsgeroep hooren overwaaien Zooals gezejgd: het gaat niet tegen de vrijzinnigen. Maar het gaat ons toch wel aan De onrust is gewekt door de regeling vbn de benoeming van onderwijzers en hoofden bij het bijzonder onderwijs. Toen wij het onlangs naai' aanleiding van 'l gebeurde te Vlissingen hadden oVer den invloed van het schooltoezicht bij de benoeming van hoofden dier open- biajre school, hebben we in het licht ge steld de toeneming' van dien invloed door- dat de voordracht niet meer wordt op gemaakt djopr B. en Wi. en den schopllopj- ziener maar door B. en W. in over- etenste rntai ng met den inspecteur, die jalle stukken krijgt, die de informaties inwint, en een lijst van drie aan B. eta W,. voorlegt. We hebben toen opgemerkt dat het zeer begrijpelijk is, dat de staat, nu hij' hel onderwijs betaalt, ook een woordje wit meespreken in de 'benoeming van den persoon die met dfe leiding van een öo.or den staat betaalde school wiordt be last. Welnu, die zelfde opmerking geldt ook voor hel hijzonder onderwijs. Ook daar betaalt het Rijk alles, en ook jdaar is bet redelijk dat bet Rijk zijn ad vies laai hooren bij de benoeming van personen, die dat onderwijs geven. Ten 'minste dat vinden wij. vrijzinnigen, rede lijk. Maar daar zit juist de knoop. De lei ders van de bijzondere scholen ondervin- tien dat als een vrijtieidsbelemimering. En zoo wordt bewaarheid wat sommigen leeds voorspelden bij de behandeling der wet: de koorden van de rijksbeurs kon den wel eens teugels worden. Geen r ijks - geld zonder rijkstoezicht Toch is de controle over de benoeming van onderwijzers en hoofden der bijzon dere scholen véél zwakker dan bij de be noeming van hoofden van openbare sche len. De wet spreekt ten opzichte der btenoes- juiagen van bijzondere scholen heelemaal «liet vpn „overeenstemming" met het schooltoezicht. Ze zegt eenvoudig, dat ,,d!e ouderwijzers worden benoemd na over leg met den inspecteur Maar dat was ai een nieuwtje, want vroeger waren de besturen der bijzon dere scholen bij hun benoemingen geheel en al vrij. Fr is dan ook bij de behande ling der wet in de Kamer verzet geweest ■liegen die bepaling. Zjj kwam echter toch in de wet, en hij het Kon. besl. van BI Dec. 1920, Stbl. no. 952 werd in art. 2 voorgeschreven ihoe dat overleg dient te geschieden. En dAt Kon. Besluit heeft de gemoederen zoo warm gemaakt! Naar öns begrip is het tamelijk on- -vdhuldig wat het eischt. Het vordert niets anders dan dat het schoolbestuur aan den inspecteur een volledige lijst van cc sollicitanten met de stukken loezenijt. Dan stuurt de inspecteur die tbVug met ben aanbeveling van drie. Maar het schoolbestuur blijft volkomen vrij buiten die aanbeveling om te benoemen. Al- Een Zuid-Bevelandsch vertelsel van D. At POLDERMANS. deen heeft het dan aan den inspecteur, te berichten wien het wel wit. en dan heeft de inspecteur ook daarover zijn oordeel mee te deelen vóór de nenoé ming plaats heeft. Alles binnen zekeren En o,ok al is dat advies ongunstig, d.an kam het sch|0|Oibte|stuur den bedoelde tóch benpleïnen. Het heeft eenvoudig den in specteur ervan kennis fe geven. En dan is hel uit. Geen enkele bepaling dwingt het schoolbestuur uit de aanbeveling te kiezen. 't Klinkt z|0|0 eenvoudig! Maar 't blijkjt niet eenVaudig te zijn. Het is vaak moei lijk de geesten te bezweren die men zelf heeft iopaeroepen. De schoolstrijd heeft de besturen der bijzondere scholen uitermate prikkelbaar gemaakt vjojofr alles wat hun „vrijheid" be treft. En nu ze eten ander mjcueten toela ten bij hun benoiemiingjen, zij 't ook al leen als toehoorder, met advilsjeertendq stem, nu zetten ze wantrouwend hun pennen op, roepen verontwaardigd over „onduldbare dwang", betop|gen dat de me thode tb veel tijdverlies meebreng|t„ en Moiorspelten dit vooral 1 dat de iscllopjl- iuspecteur het den schoolbesturen wel zal inpeperen, als deze een benoeming doen builen de aanbeveling van de school inspectie |om. Heropening van dett schoolstrijd Hel is werkelijk niet een dioor oms'uit- |ajeVonden term. De leus wordt openlijk aangeheven in de christelijke kampen. Er worden bittere woorden gesproken over Minister de Visser, die den kjatholiekea 'leest in het lOnderwijzersjkorps 'bedreigjt, de vrijheid van de christelijke scholen in gteviaar ztm brengen. Er Worden plan nen (gesmeed lom zich teg'en dat voor schrift te Verzetten. Is verzet nie;, steeds een middel geweest in den schoolstrijd Het middel is echter gevaarlijk, wanlt het subisi|di'e kon er wel eens mee gemoeid zijn, -En in de zaken van hel bijzonder onderwijs draait er véél om de subtsiidjie-kWestie In het „Huisgezin" (Kftth.) werd en dat is zeker wel een siterk symptoom van den gleest teen heel vernuftig plan aamjgjejgleven lom de bepaling1 te .ontdui ken, door gebruik te maken van de be paling in het Kpn. besl. dat, indien het schoolbestuur een hoofd of een on derwijzer wenscht te benoemen, die njejt naar de te vervullen betrekking heeft gesolliciteerd, het daarvan met opgaaf van redenen me.edeelijngi doet bij de toe zending van de lljlst van sollicitanten aan den inspecteur. De eerw. heer Nabuurs stelt nu in dat blad de vraagwie is. sollicitant? Naar zijn meening alleen hij1, die [onder inzen ding van de vereisclite officieel© stuk ken dinjgt naar een betrekking. Maar dan, zioio luidt de stokte ooncluRip, dan is iemand die geen enkel stuk over legt geen sollicitant, ook al mejdt hij zich persjoon- lijk aan. Zulk een aanmelding staat volgens de zen geestelijke geheel buiten dé wet. „En 't schoolbestuur kan naar waar heid (n. b.) getuigen dat er geen sol licitanten zrijn er zijn ook geen „stuk ken" en dan iemand voordragen die niet naar de te vervullen betrekking heeft/ gesolliciteerd." Of wel het bestuur kan een of twee of drie dergenCn, die zich aanmelden, uitnoodigen de „stukken" in te zenden, en die als „sollicitanten" aan de inspecteur voordragen, maar dan toch den quasi niet-|sioUicitant benoemen. Is het niet sluslim [gevonden? Natuurlijk is dat heelemaal niet de be doeling van die bepaling, die voor spe ciale uitzonderingsgevallen een mogelijk heid wilde openen. Maar dat lappen de vrijheids-fanatici aan liun laars, en mi nister de Visser krijgt het aller-on'be- haaglijkst werkje deze nieuwe school- puzzie op te Lossen. De stemming schijnt werkelijk zeer fa natiek te zijn. Waarschuwt de beer van Wijnbergen niet tegen het ionnoodige, --o- Ziuu 'l verLangpn van z'n moeder be renkba-e r weze. Zon 't v,oe Mjentje, zelfs A wou ze Mae wille „IWille dipje ze 't zeker 1 Wacht daer is Neeltje. Dae zA'k 't an vraege." Verbaesd liet moeder de Vriend de pitketel ruste, nie veritnouwende d'r noren en schrikschokkende, noe ze zonder eeni ge inleidinge de vraag Porde „of 'n Mjien- tje is spreke mocht." M lent je is spreke! Vraegon.gend staer- de z'n an. „Mae m'n eden! 'k Bin d'r horig van. Miientje spreke! Wae voo?" En in kiorte aelen vertelde: Kees 'I 'ij van 't gesprek, dat 'n zioio, even mil z'n zwakzieke moeder voerde; van' de ziele- druk die t'r bezwaerde; van d'r verlangen, d'r begeeren, om Mientje te zien en loimJa, iom wat? Wat zo-u d'r vard ei- volste? Mae z'n oop-lichtende oó,gen flitste diat „wat" uut en Neeltje viepg 't_ op. Z|ou dan. Mae ,,'k Durve 't nie boe te staen m'n jon gen, ioie igiraegi of 'k 't ölc zou wille, 't Zou misschien kwaed voe d'r kunne, as ze jioe ineens za|g. En dan mie dat verzoek! Nee, eusch. 't is te ge va er lik, 't kan nie. Verpletterd stieng Kees dae! Wig z'n op ebloeide blieë ope. „En as d'n clioikter dan. Ja, sjuust. Ze zou 't an den dokter vraege. merrege as 'n kwamen as die d'r geen bezwaer in A, dan. ja dan vond Neeltje 't ök gloed, natuurlijk as Géért d'r niks 'tegen a, „want je begripp wè, En Mientje „Mientje?" „Ja, dieaffijn, da spreekt, die zo.u wè graeg kiommé." Wat 'n zure teleurstellingle Moe vrtauw Pieterse. onwtenschelijke en ondienstige om „te handelen, op een wijze als 'thans geschiedt, die 'bij ons volk den indruk zou kunnen vestigen als was in den persoon van dr. de Visser minister Kappeijne herleefd Dat is kras uitgedrukt. Maar de uitwer king dezer waarschuwing zal niet weinig verzwakt wórden door de daarop volgen de opmerking van den katholieken lei der, dal naar zijn verwachting „de prak tijk zal leeren dat verandering van het voorschrift noodig is." En nog minder 'verwachten we van het betoog in de Nederlander, dat hierop neerkomt: dat de bedoeling der bepa ling geen ander® is dan „verruiming" van de bevoegdheid van het schoolbe stuur, omdat het nu het recht krijgt van het schooltoezicht een advies' te vragen. Och kom, 'dat gelooven die wan Ij rou wige fanatici toch niet! Aan ons, vrijzinnigen, geeft het een eigenaardige gewaarwording dien strijd te zien. Dat goede bedpielingen totaal worden miskend met een beroep op de vrijheid, hebben we te vaak ervaren, om niet met interesse dien nieuwen strijd te volgen. Ook nog om een andere reden. Wij voor ons, als behoörend tot het nieuwe geslacht der vrijzinnigen, hebben de oplossing van den schoolstrijd door fi nancieele gelijkstelling gesteund, en daar meermalen uiting aan gegbven. Maar we hebben ook herhaaldelijk daarbij er op gewezen, dat rijks-subsidie van zelf rijkstoezicht medebrengt. Dati geldt voor alles, en ook voor de school. En daarom hebben de vrijzinnigen wel degelijk ook belang 'bij den afloop van den strijd. Dal toezicht is er toch werkelijk niet alleen voor de leus! Bij 't openbaar on derwijs is het reeds idopr het Vlis singsCh voorbeeld duidelijk geworden, dat een gemeenteraad het plaatselijk belang boven 't ond'e rwij sbelang kan stellen dioor slechts ingezetenen te willen benoemen. Maar meent men dan dat bij alle bijzon dere schoolbesturen zoo uitsluitend bet belang van 't onderwijs wordt gediend, dat er geen toezicht noodig is, zelfs niet in den vorm van een niet bindend advies bij een benoeming? De Nederlander, die toch zeker niet van kwaadsprekerij van 't bijzonder on derwijs beschuldigd kan worden, verze kerde als iets dat vrijwel bekend' is, „dat ook in de christelijke schoolbe sturen niet altijd het algemeen belang den voorrang heeft boven vriendschaps- of fa miliebelang." We gelooven het. Een mensch is maar een mensch. Maar dan is voor ons ook alle reden om ons aan de zijde van den Minister te scharen, in zijn streven om bij het door rijksgeld betaalde bijzondere onderwijs, ook te waken dat niet geheel zonder toezicht dit geld voor hef beste belang van het onderwijs, besteed wordt. KAMEROVERZICHT. T we ede Kamer. Zitting van Woensdag. Wanneer men het over Indische belas tingen heeft, dan wordt onvermijdelijk de vraag besproken hoe men meer van de lichamen kan halen, die door ontgin ning van petroleum velden zulke reus achtige winsten maakten. Maar toen gisteren een amendement- Albarda werd behandeld om het voor gestelde uitvoerrecht op1 petroleum te verdubbelen, werd dit rechts, tegen links verworpen. De Minister was zeer zwak in zijn bestrijding, maar hij' wilde niets doen zonder de Indische regeering te raadpleègn. In één din'g echter had h/i.j .gelijkdeze belasting is niet de eenige die de "petro- leum-industrie zal treffen. De extra-winst belasting is de hoofdzaak, en de uitvoer- 'be,las:ting legt er slechts een schepje boven op. Een poging der socialisten om de ver- ho,Oigiiig der invoerrechten ter wille Her inlanders af te Wijzen leed schipbreuk. Ze kregen alleen de vrijz.-dem. en de communisten mee, evenals bij het begin der zitting gebeurd was met de motie van den Tempel tot bestendiging van de in 't wetsontwerp slechts voor drie jaar vastgestelde belasting op Ide producten. Daarentegen werd aangenomen een voorstel-Dres&elhuys-de Murait om de verkeersbelasting te schrappen, en werd een amendemenlt-D e Geer tot wijziging in het uitvoerrecht op rubber overgenomen. De wetsontwerpen werden aangeno- meil. Toen kwam de betaling van de be ruchte mislukking der fabricatie van vee voeder uit afvalproducten "in behande ling, systeem Calcar. Er is weinig meer aan te doen. De millioemen moeten betaald worden. Maar de heer S a n n e s meende dal het een zeer welwillende vorm van kritiek is, als hij zei Idat de heele gestie der veevoe- derfahricatie êe-n janboel was. En de tweede spreker, de heer Teèns|tra> was ook vol minachting en wilde iO(ok Sen huidigen Minister van L. mede ver antwoordelijk stellenvoor het niet on middellijk stop zeiten van dit werk van zijn voorganger. Aan 't slot der zitting kwam Minister v. IJsel siteifn nog even aan 't woord. De Kamer zal ech- tter heden eerst hooren, wat h/tj' daar tegen aan te voeren heeft. Ook de heer Sanntes had trouwens betoogd, dat de Minister wel degelijk mede verantwoordelijk is. Daarbij zei deze spreker, volgens het Kort Verslag, o-.a. het volgende over een kwestie uit Zeeland. „Een nieuw veevoedercontract werd nog gesloten, het contract van Go® s. Dit stelt ons voor mystificaties. Spre ker wil zijn volledige waardeering uit spreken voor de slimheid der betrok ken boeren-fabrikan'ten. De Minister was toevallig in Goes, en bezichtigde de fa briek, niets als Minister, maar als par ticulier. 's Middags' aboucheerde de heer van der Perk (de leider der installatie) met de boeren en toevallig ontmoette hij den Minister aan een diner, door de boe ren aangebeden. Spreker kent de Zuid- bevelandsche boeren. Dat diner was niet onder de blauwe vlag1. De heer van der der Perk gaf des avonds een uiteenzet ting voor de boeren van de contract voorwaarden en de Minister vereenigde zich met die uiteenzetting. Maai' des wege ondervraagd, verklaren èn de heer van der Perk en de Minister, dat deze zich met de uiteenzetting niet vereenigd had. Het wemelt van vergissingten!" en hel terrorisme van de arbeiders MSt den aannemers onmogelijc maakt meer personen in dienst te nemeh. Het staakt maar-raak stelsel heeft een ware chaps geschapen. Een afdoende regeling is slechts lan delijk mogelijkeen regeling [omtrent or- heidsloonen en handhaving daarvan, waar bij de overheid partij is, mei een wetLte- liikte en poenale sanctie. Noodig' is af schaffing over het heele land van het stukwerk, regeling van het bquwen in eigen beheer. Men zal daarbij ook moe ten overwegen, of de achturen-das vooc het bouwvak zal zijn te handhaven. IIÜIS RAAD VAN ARBEID, TI EL Men meldt aan het Centr. uit de Haag: Naar wij vernemen, heeft het twee de onderzloek in zake Iden aankoop van hét gebouw voior den Raad van Arbeid geen bewijzen tegen den héér mr. S. Bink, voorzitter van dien Raad, opgeleverd, zoo dat een volkomen re habilitatie van genoemden heer, in dien die noodig mocht zijn, wel zal volgen. Uit Middelburg. De nieuw benoemde Commissaris der Koningin, jhr. mr. J. W. Quarles van Ufford vertoefde gisteren met zijd echlgenoote hier ter stede in de Abdij. i ?j IIET EINDE DER GRAANVOOR- ZIENING. De minister van Landbouw maakt be kend, dat de voorraad tarwe, in het bezit der regeering1, thans, nog Onge veer 42,000 ton bedraagt, terwijl de voorraden tarwebloem nagenoeg zijn ver kocht. Het ligt in de bedoeling' der regee- ring hare ziorg Moor de aanwezigheid van broiodgrondsltoffen 'met 1 Mei a.si. te doen ophouden; in verband waar mede de nog aanwezige voorraad tarwe vóór dien datum geleidelijk zal Worden geliquideerd. TERRORISME EN ACHT URENDAG IN DE BOUWVAKKEN." De Amsterdiamsche wethouder De VIugheeft gisteravond in een doDat over de werkloosheidin de bouwvakken uit een gezet diat de abnormale 'ooncisclten Wachte, wachte, 'n eele lange zieke- nachtl Wachte. nog vee sleurende f.oltcr- uren. A 't niae nie te laete was. Ze voelde d'r eigje znio zwak, zoo vee zwakker as gis (ere. En even skobt ze d'r droogte- oögen en bad stilletjes: „O, God, elp! Zoó kan 'k nie starve!" 't Wier 'n onnruslige nacht. Dudelik zag Kees, dat de knokigen erm v,an den djoöd griep-gereêd was. En boen de voorjaersdag z'n eigen Iols- wikkelde uut de ermen van den nacht, en de gloeiende zonne sbaetig omoöge schoof, lag' dae' nog vrouw Pieterse, die nie stterve kón, ornda ze nie sterve wou. Die Mocht tegen de dood en d'n ofweerde. En neffen Kees stieUg den dokter, die init ernstige blikken diie stried anzag. K-elos A |d'n op d'oögte ebrocht van moe- dei-, d'r leste wensich en den dioikter A 't zieke mensch ocpvol toe ezeid, dA 't wè gae zou. mAe netuurlik nie v,oc 'n uur Of tiene, nie voe dat de zonne wat wemi te. in de natuur uut eschene A. Tpit zoó lank most ze nog' wachte 1 Sliile lajg ze te slurven, ieder oógten- blik iangst-vracgcnd, |oe laete of 't wajsl O, as ze mae nie Moe dien lied de strfted inlost ïopigeve Aolf heiteKees kon 't nie lanig|er jouwe, ie vloog, 't wachten moe, den diek over en op 't uusje toe. Dae zat z'n Mientje A Moe 't raem Zenuwachtig driftig stapte'n bjiinnen. Ze stieng pp, strekte d'r ermenn öae z'n nu,t enapllebeie schreide ze traenen van teruggevende geltok. Spraekeloös ieuWe ze mekaiore lomklemd. Neeltje zonk op 'n stoel en schreide.. Geert slikte en perbeerde, zlonder da 't Hokte, mit 'n kalme stemme te. zeggen: „Bedaerd kinders, bedaer-dMae 't gieng nie. En 't was stille daebïnne, wae 'l-zion- netje deur de ruten laclde en d'ouwe klokke mit staetige en toch luchtige pa's!- sen z'n tik-tak uutstapte. „En moe gauw nae moeder. Ze is zoó vreeselik zwak. 't Kan nie lank mi dure!" „Bedaerd an, bedaerd an dan mae", vermaende Geert niog. Neê, 't was neg nie te laete. Uit Z uid-B eveland. Maandagavond vergaderde de raad der gemeente Krab b e n d ij k e. Afwe zig waren de heeren Krijger en Lage a- dijk. De voorzitter deelt o.a. mede, dat toestemtoing is gekregen lot het voeren van een rechtsgeding in eersten aaniegf- dat op onze gemeente van toepassing is verklaard art. 4 2de lid/ sub 20 der drank wet (uitstreven van vergunningen). Bij Kon. besl. is een voorschot van bel Rijk voor het bouwen van 6 arbei derswoningen met f 90.80 verhoogd, nog; een voorschot toegestaan van f 40000 Öp het verzoek van Ged. St. om aan do zeevaartschool te Vlissingen oen bijdra ge toe te staan, besluit de raad in begin sel diaartoe genegen te zijn. maar nete.nt een afwachtende houding' aan voor het Vaststellen Man het bedrag tot nadere gegevens bekend zijn. Op voorstel van R. en W. wordt in be ginsel besloten de plaatselijke inkomsten belasting' alsnog door de eigen admini stratie te hoen heffen. Het bedrag der cloen heffen jaarwedde van de schoon maakster van het gemeentehuis wordt op voorstel van B. en W. van f 100 op f 150 gebracht terwijl de pensioensgrond slag voorloopilg op dat bedrag wordt vastgesteld. Daarna werd besloten tot het aangaan van een geldleening van f 4000 tot voor ziening in de behoefte aan kasgeld. Tol lid der commissie tot wering van schoolverzuim werd benoemd de heer A. J. P. Kakebeeke. Het primitief kohier der Cêiasting op de honden werd vastgesteld met 44 hon den 1ste kl. en 4 honden 2de ld De raad ging daarop over in een beslo ten zitting ter vaststelling van het primi tief kohier van den hoofd, omslag dienst 1921 Het werd vastgesteld op een be drag vian f 31000; het vermenigvuldig- cijfer is 1,03. o U i t Zeeuwse h-V Taande re O, Di4 Te Hulst is de paardens 1 ach l er F. S., die op een -paard zonder teugel reed, er van afgevallen, waardoor hij een gapende wonde aan het hoofdopliep. Na eenige- uren is hij in liet R. K. Liefde huis, waarheen hij vervoerd was, overle den. Ij 1 f Gelukkig' glimlachende sloe!g! vrouw Pieterse d'r l'oögen op, die noe zacht en vredig glansden. Dae StLeng'c Mientje en Kees zwiegendj an d'r slerfbedde. Mit moeite strekte de stervende vrou we d'r dorren erm uut. tastte nae d'and en van de twee geliefden en lei die in mekandere „Zoó 'saemenn eên eên in lief en Een snikeen kramplrek en Een gellokkigle ziele verliet 't vermolmde om ni sei van de moe levreeë vrouwe. 't Was doodstille in 't vertrek. En dae hulen beefwiekle 'n laeuwerriksje nae biove Zienjg'e, Zienge, gellokkig ^en blAe .- j loóger en oöger en nog póger.t off t 'n ziengend zieltje, was. i 's Gravenpolder, September 1920.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1921 | | pagina 1