FEUILLETON.
BMY8I6SEL
Zaterdag 4 Dec. 1920, m 287
Binnenla nd.
Buitenland,
it in ii i nu.
VA* Dï
VAH
DE ZIEKTE-VERZEKERING
Heden zal de Hooge Raad. van Arbeid
bijeenkomen om een nad©r advies vast
te" stellen inzake de Ziektewet-Talma en
de inmiddels opgekomen plannen voor
een uitkeering als thans bij verschil
lende collectieve arbeidscontracten.
•Ter toelichting van de beteekenis dezer
kwestie laten we hier allereerst Volgen
wat Minlister Aalberse daarover
in de Kamerzitting .van Dinsdagavond
opmerkte.
Hij merkte op dat in deze materies
herhaaldelijk drieërlei misverstand is ge
bleken. Vooreerst ovèr het advies van den
Hoogen Raad. Sommigen ineenen, dat dit
advies luiddfe, om niet deze Ziektewet in
te voeren, maar een geheel ander stél-
sel te nemen, of zooals de heer Duys
het noemde, inplaats van de publiekrech
telijke, een privaatrechtelijke. Dat is vol
komen onjuist. Dat was niet de strekking
van het advies. In de vergadering, waar
in dat "advies werd vastgesteld, was dat
volstrekt niet de meening van de meer
derheid djer aanwezige leden. Men vroeg
alleen vóór de invoering een onderzoek
in te stellen naar instellingen van pari»
ticulieren aard, gegrond op een collec
tief arbeidscontract, en naar de uitke©rin-
ringen, door werkgevers gegeven zonder
bestaand collectief arbeidscontract.
Nu geeft sprpker toe, dat een deel van
degenen, die voor dit advies waren wilde
aansturen op een andere richting. De
anderen vonden het enkel goed een dei-
gelijk onderzoek in te stellen. Geen ver
andering van stelsel werd dus beoogd.
Spreker heeft om nadere preciseerLng
van het advies gevraagd en antwoord;
h. M. op de vraag ,of de H.ooge Raad
meent, dat van stelsel moet worden ver
anderd A. s. 'Zaterdag zal de Hooge
Raad van Arbeid vergaderen om die
vraag te beantwoorden.
Een tweede misverstand is, dat men
dénkt dat f|e vakcentrales, die een pri
vaatrechterlijke regeling wenschen, be
doelen alleen de bij' vakvereeni gingeri
aangeslotenen te verzekeren. Het is mo
gelijk dat men tot vrije klassen komt.
Daarover straks nog een woord.
Een derde misverstand in arbeiders
kringen is, dat men onvoldoende óp de
hoogte is van de- bepalingen der Ziekte
wet. Die wet stelt alleen dfajt het mini
mum moet wezen 70 pet. van het loon,
maar niet', 'dat idit dfe uitkeering is'.
De ziekenkassen blijven bevoegd omhoo-
gere uitkeeringen te geven. In d© tweed®
plaats is onjuist, wat vele arbeiders mee.
nen ,dat de Ziektewet voorschrijft, d(ajt
de arbeiders 50 pet. van de premie moe
ten betalen. Fr staal alleen dat de werk
gevers de premiën moeten betalen, maar
de helft kunnen verhalen op de arbeiders
In elk contract kan -lus de werkgever
afstand doen van dit recht, zonder dat er
een letter behoeft te verandern in 'dé
Ziektewet.
Spreker meent goed te doen vooraf op
deze drie punten te wijzen. Houdjt men
hiermee rekening, dan blijkt de lieer
Rutgers aan het slot zijner rede het juiste
woord te hebben gesproaen en is een be
vredigende oplossing voor alle partijen
mogelijk.
Hoe staat het met de zaak? Een dei-
punten van het program, waarmede dit
kabinet optrad, was de invoering van de
Invaliditeitswet en de Ziekteverzekering
met eenige noodzakelijk geachte wijzigin
gen. De Invaliditeitswet is met enkele
wijzigingen ingevoerd; nu zijn wij bezig
met de Ziektewet, waarin spreker een
vijftal wijzigingen noodig acht. In die
wijziging is reeds de bevoegdheid gege
ven tot het oprichten van particuliere
instellingen ,wat dus gaat in de richting
van hetgeen de vakcentrales willen.
Dat wetsontwerp is wat aanhangig is
bij den Hoogen Raad van Arbeid om ad-
vies. Spreker hoopt, dat die Raad. er
a.s-. Zaterdag toe zal komen, een nader
meer gepreciseerd advies te geven. Als
hij dit heeft, zal spreker voortgang met
de zaak maken en dan kan de Kamer
spoedig een concreet voorstel verwach
ten. Hij kan nu geen bepaalde méening
uitspreken, uit deferentie voor den Hoo
gen Raad van Arbeid. Het is niet te
zeg'gen wat het resultaat van de over
weging zijn zal.
Daarnaast zij aangehaald een verklaring
van den heer Kupers, secr. van het N. V.
V., waarin hjj aangeeft hoe men zich
de uiteenzetting denkt, die ook reeds bij
verschillende patroonsorganisaties 'n goed
oor gevonden hebben, mits men bevrijd
blijve van de ambtenaarsregeling van de
wet-Talnia:
Er dient een wet te komen, waarbij
aan allen, die in loondienst zijn, bij z;ekte
een premie vrije uitkeering wordt gewaar
borgd van 80 pCt. van het loion, geduren
de tenh oogste 26 weken per jaar. Aan
de werkgevers wordt de verplichting!
opgelegd, zich óf te organiseer en ïn een
zoogenaamde ziekterisico-vereen,-ging óf
een door de Krfojotn te bepalen bedrag te
storten, waardoor de bij de wet voorge
schreven uitkeeringën zijn gèwaarborg.d
In de verschillende bedrijven zullen
ziekterisScof-vei'eeTi\-ginngen worden Opge
richt; in enkele bestaan zij! reeds, doch in
eenjgszins .anderen vorm.
De op te richten of te reorganiseeren!
ziekteriefico-vereenjgingen zullen worden
beheerd door vertegenwoordigers der
werkgevers en der werknemers; van
beiden een gelijk aantal. De werkgevers
betalen de verschuldigde premie, welke
wordt vastgesteld in gemeenschappelijk
overleg'.
Een deel der premies moet worded
gereserveerd voor het bestrijden en Voor
komen van ziekten.
"Wordt nn een werknemer ziek, dan
meldt liij' dat aan zijin patroon, die daar
van op zijn beurt kennis geeft aan de
ziekterisjoovereen., ging. Deze zendt 'een
contTolejerenden arts tof controleur naar
den ziek gemelde. Blijikt hij inderdaad
ziek, dan begint de uitkeetgng.
De administratie is dus uiterst een
voudig'en. de kosten zijn betrekkelijk
laag, veel geringer, dan bijv. die voor
de uitvoering van de Invaliditeitswet, want
voor deze laatste is een dubbele controle
noodig. Ten eerste moeten de contro
leurs nagaan of alle daarvoor in aanmer
king komende arbeiders zijn verzekerd,
dus of zij renteboekjes hepben, en voorts
moeten worden onderzocht of de werk
gevers de zegels geregeld plakken. Dat
dit nogal te wenschen laat, is maar- al
te zeer bekend. En dan zijn er ook
nog de onwillige werkgevers in somrofi-
ige plattelandsgemeenten, die weigeren te
plakken.
Bij dit systeem ziekte-Verzekering moet
alleen worden gecontroleerd of de werk
ge ver zich heeft aangesloten bij een ziek
te rj-si co'vereenjijgj,ng dan wel of hij de
vastgestelde waarborgsom heeft gestort.
Ziektekaarten of diploma's en zegel-plak
ken zijn bij dit systeem onnoodig.
Het Algemeen bestuur van het Chr.
Nat. Vakverbond heeft na een inleiding
door den heer Smeenk, per motie uitge
sproken, dat aan het systeem van de wei-
Tal ma principieel moet worden vastge
houden. Dit bestuur meent, dat een rege
ling van de z ie k engjeld-u|i fke ér;ng op pri-
vaalreehtelijken grondslag geen aanbeve
ling verdient, omdat daardoor de zeker
heid van de uitkeering in alle omstan
digheden teloor dreigt te gjaan, het ge
vaar van selectie wordt opgeroepen, de
medezeggenschap van de arbeiders geheel
of gedeeltelijk prijs gegeven, de eenheid
in de uitvoering van de sociale verzeke
ring wordt verbroken, en de Raden van
Arbeid worden ontzield.
Een roman uit Masoeren
door RICHARD SKOW'RONNEK.
43).
Maar het kleedje kwam klaar, de tijd
verstreek ea er geschiedde geen won
der. Zij moest met haar moeder in den
wagen gaan zitten en het zich laten wei
ger allen, dut dit mispunt van een Daniël
bij haar begroeting, bijna haar vingers
ontwrichtte. Toen was zij heel dicht bij
haat moedei aan de tafel van vrouw Bog
dan gaan zitten, die er in haar opschift
als een kalkoensche ïen uit zag en zij
zat maar weer kalm af te wachten Maar
het wilde niet komen.
Haar handen waren zoo koud als ijs
daarginds zat Daniël, die haar met zi;n
jgroote oógen aanstaarde, alsof hij haar
wilde opeten.
Hij was al een paar maal opgestaan.
Daar zij echter telken? weer haar moe
der zoo dringend smeekte, met het af
gesproken sein nog even te wachten
was hij telkens weer met een teleur
gesteld gezicht gaan zitten. Nu eens was
de laatste termijn verloopen, want de
oude Schmiezel blies op zijin klarinet den
langui bgej-ekten triller ten teeken, Haft
de dans ten einde liep en de walsende
paren moesten aftlansen
BRIEVEN UIT BERLIJN.
XVI.
De dichter in de gevangenis.
Berlijn, November 1920.
Het is in Duilschland nog wel niet
voorgekomen, dat een dichter van naam
en stand, wiens nieuwe werk in één
der groote theaters als première komit,
in voorarrest zit. Wel kennen wij
uit oude tijden de vroolijke verhaaltjes
uit WeeUen, waar de jolige dichters.
Johann Nestov en zijn kameraden, die
een lichtzinnig leven - leidden, van tijd
tot tijd de verwachtingen van hun schuld
eiseher niet konden voldoen en in den
schuldtoren terecht kwamen. Maar het
geval van den dramaticus Georg Kai
ser, wiens emstig-parodistisch spel „Eu
ropa", juist in het „Grosse Schauspiel-
haus", in Berlijn tegelijkertijd beapplau-
diseerd en uitgefloten werd, kan men
niet met de vroolijke Weensche episo-
soden vergelijken.
.Want het jgjeval-Kaiser is tragisch van
een wonderlijke, akelige en geheimzinni
ge tragiek. Het is een raadsel, om
welks oplossing tegenwoordig heel Ber-
lijln" en heel Dujitschlahd het hoofd
breekt.
Het feit is ditGeorg Kaiser, een der
grootste talent&n, die de jongste Duifc-
sche school opgeleverd heeft, de suc
cesvolle leider van het litteraire ex
pressionisme, werd plotseling op bevel
van het openhaar ministerie van Mün-
chen gevangen genomen. Tegelijkertijd
werd een bevel tot gevangenneming van
zijn echtgenoote uitgevaardigd, die zich
in een* landhuis te Tutzung aan het
Stambergïneer bij München bevond. Wat
werd hen beiden verweten? Niets min
der als ontvreemding, diefstal en ver
duistering'
Het bericht sloeg in als een böm.
Hoe was dat mogelijk? Georg Kaiser's
stukken zijn in de laatste jaren op alle
Duitsche tooneelen gegaan. Ze wekten
overal hartstoktelijke interesse, hebben
deelsheftige kritiek, voor Jfet grootste
deel echter ongewone sympathie onder
vonden.. Altijd weer opnieuw heeft hij
boeiende problemen gesteld, oudé mid
delen over boord geworpen, nieuwe uit-
drukkjïpgjsvormen, koen beproefd. Hij is
daarbij een der meest vruchtbare en
vlijtigste schrijvers; Mileen in Berlijn
heeft hij in het vorige seizoen reeds
vier premières gehad. Zijn inkomen
moet zeer igróot geweest zijn. Men sprak
in het laatste jaar van tantièmes ten be
drage van 300.000 Mk dat is zelfs bij
de weinjge waarde van het Duitsche geld
een belangrijke som voor een kunste
naar. Wat ter wereld kon hem er toe
brengén zich vreemde goederen toe te
eigenen en ze te gelde te maken? Voor
zoover men tot nu toe gehoord heeft,
wordt hem ten laste gelegd, in groeten
omvang voorwerpen uit de gemeubel
de villa's-, die hjj gehuurd had, die hem
dus niet toebehoorden, verkocht te heb
ben. Hetzelfde moet in een Münchener
pension voorgekomen zijn. Buitendien
moeten voorwerpen van waarde vaneen
fam'ilie, die den dichter haar bezjt ter
bewaring toevertrouwd' had, op dezelfde
wijze zonder machtiging door hem van
de hand gedaan zijn. De echtgenoote
van Kaiser schijnt beticht te worden,
dat ze deelgenomen heeft aan deze han
delingen, dat zij tenminste ervan ge
weten heeft. Doch het is ook mogelijk,
dal zij, om haar man te redden tegen
over den politiebeambte, die bij 'haar
En daar opeens bijna had zij het
uitgeschreeuwd daar kwam het!
De deur naar de straat werd open"
gedaan en er vertoonde zich eerst een
eemjijgszins verwilderd uitziend man, dien
zij niiet kende, maar toen volgde hij,
op wfc'en zij in hel uiterste schuilhoekje
van haar hart steeds verwacht had....
De muzikanten h adden met een schril-
len, valschen toon opgehouden, de drie
vier paren in de zaal hielden op mét
dansen en er ontstond een algemeen©
opstand.
De hoeren in de kleine opkamer,
kwamen in de deur staan om te zien
wat er aan de hand w,as en een paar
van de mannen die eenigszins vermoeden
konden, dat liet nu reeds tot de ge brui-
keljke vechtpartij kwam. begonnen luid
te gillen. Uit de schare der jonge man
nen. die van hun stoelen waren op-
gesprongen, trad Filusch B-ogdan naar
voren en plaatste zich recht voor de
twee binnenkomenden en riep hun toe
„Wat wilt ge? Zijn jullie "Soms uit-
geWooiJyd?"
Guzek hield de haaiden in de jaszak
ken en antwoordde bedaard:
„Neen, mijn jongen, maai- wij hebben
met jou Mets uit te staan, want je hebt
hier niets te zeggen!"
Nu had de oude heer Bogdan zich
tusschen de andere hoeren uitgewerkt.
Hij richtte zich op den drempel van het
opkamertje zoo boog op, als zijn ineen-
kwam, terwijl Kaiser zelf in Berlijn was,
zonder reden de schuld op zich geno
men heeft.
Maar de zaak wordt nog raadselach
tiger. Alles wat gebeurd is, zou toch
slechts te verklaren zijn als het vast
zou staan, dat de dienter in bijzondere
weelde geleefd had. Het is ten slotte
denkbaar, dat een man, die voor alles
op zijn phantasie leeft, plotseling door
een genotsrazernij, door een geweldig
begeeren, om alle bestaansmogelijkheden
ten volle te genieten, aangegrepen wordt,
dat hij zijn levensstandaard, die door
een snelgroeiend inkomen uit de klein
burgerlijke sfeer is geheven, plotseling
in een verkwistende bui tot het sprook
jesachtige begint op te drijven. Maar
daarvan is géén sprake gëweest. De in
richting van Georg Kaiser's huishouding
was absoluut niet buitengewoon. Dat hij
aan het Beiers che meer géén kasteel,
maar een landhuis huurde, was géén
overmatige luxe en bleef volktomen in het
kader van zijn inkomsten. Van groote
feesten, van overdadige inkoppen, of ook
van bizonder weelderige reizen weten
zijn vrienden niets te vertellen. Het te
gendeel, zeldzame bizonderheden worden
nu békend. Zoo inviteerde hij! a rim-
pro vis te eenige gasten naar Tutzung, en
als zij kwamen, bleek het, dat er heele-
maal geen logeerkamer in het huis was.
In Berlijn woonde hij cp het laatst wel
in een goed hotel, at echter in een
volkskeuken.
Hoe dat alles in elkaar zit, waar de
sleutel tot deze geheimen is, die toch
wel èens g evonden moet worden, kan
tot nu toe niemand zeggen. Eerst de ge
rechtelijke behandeling zal er iets van
ophelderen. Iets niet alles. Men .zal
misschien hooren, dat de dcihter oude
schulden te betalen had, die in het
reusachtige gestegen waren, of dat hij
om nu nog onbekende redenen in de
handen van chanteurs gevallen was. Maar
niet zoo gauw zal het raadsel opgelost
worden, hoe dit geniale mensch er boe
kwam, zich aan vreemd goed te ver
grijpen. wat er innerlijk in hem leefde,
door welke demjonische machten hij ge
dreven werd. Zeker, het is aan te
nemen, dat'h'f niet van plan was te be
driegen. Hij verpandde voorwerpen, ver
kócht deze aan zekere personen, die
hij kende, om op dat ooigéinblik geld
tot zijin beschikking te hebben, om echter
later de betreffende voorwerpen weer
in te wisselen, zoo igjauw de stroom van
tantièmes weer begon te vloeien.
Maar op dat oogënblik, dat aanklacht
en onderzoek begonnen, was hij! niet bij
Machte de schuld te vereffenen.
Toch moet er in hem hef bewustzijn
van het onrecht dat hij beging, opgéko
men zijn. "VVelke satan dreef h em zich
dieper daarin te verwarren? Het zou
voor hem [gemakkelijk igéweest zijn, zich
voldoende geldmiddelen op geregeld© wij
ze te verschaffen. Zijin uitgever en zijn
theateragent verklaren, dat zij den dich
ter, als hij' slechts één woord geuit zou
hebben, ieder voorschot, dat hij wilde,
zouden h'elbben uitbetaald. Zou men het
voor mogelijk' kunnen houden, dat Kaiser,
toen hij in verlegenheid kwam, niet de
zen eenvoudijgen weg g|egaan is?
Hoe w-onderlijfk en raadselachtig werd
zijin lot. Juist in den tijd, dat al deze din
gen zich afspeelden, schreef hij een
toonjejelspel ,.Yon Morgéns bis MjUer
nacht", dat in den vorigen winter in
Berlijn met buitengewoon succes opge
voerd werd. iWjat is de geschieden ijs
van dit drama? Het vertelt van een kas
sier, die een verduistering begaat, naar
Berlin vlucht, hier in razend tempo
van een halven dag alle wilde genietin
gen van de groote stad probeert te ge
nieten, op den laten avond als een
wanhopig, berouwvol bekémier in een
vergadering van het Leger des Pleils
snikkend neerzijgt en zich 's nachts om
12 uur een kogel door het hoofd schiet
Het geheel werkte des te dieper, daar
het niet de realistische schildering van
een crimineel geval is, doch met ge-
igedrongen gestalte het toeliet. Zijn oogen
fonkelden van toorn en hij' riep zoo
luid, dat de aderen van zijn hals op
zwollen
„"Welnu, dan vraag ik u wat gij hier
komt zoeken?"
Guzek nam zijn Muts af en boog van
overdreven onderdanigheid, zooals 'hij
hem destijds op de Broekhoeve had ge
groet.
„O, de heer van Bogdan! Ja. dat is na
tuurlijk heel wat anders!"
IZich tot Jan keerende, ging hij vort:
„Vergeef mij mijnheer, als ik mij ver
gun als knecht voor u mee te .spre
ken Welnu, mijnheer van Bogdan,
mijnheer en ik waren op de wandeling1,
toen wij hier de verlichte vensters za
gen en muziek hoorden. Dat wekte bij'
ons de lust op een glas bier te drin
ken, want wij! wisten niet, dat u hier
oogstfeest vierde en de herberg voor
u en uw gasten gepacht hebt, maar mis
schien vergunt u ons wel in een hoekje
onzen dorst te lesschen, tegen betaling
natuurlijk, en daarna stil weer heen te
gaan, zooals wij zijn gekomen
De oude heer Bog)dan dacht een
oogënblik na. De woede, dat deze geha
vende Landlooper, het wagen durfde hem
in het bijzijn van zijn gasten zoo openlijk
voor den gék te houden, steeg hem j
reeds naar het hoofd, maar hij bedwong^
zich, want hij was zijn leven lang reeds
gewoon geweest nooit naar de eerste op
welling le (Mandelen. Dat deze twee
slechts gekomen Wcjren om twist te
zoeken, was zoo klaar als de dag, maar
hij moest zorgen, dat hij hen van een
slechte reis liet thuiskomen. Als een
bliksemstraal schoot hem de gedachte
door 't hoofd dat dit de schoonste gele
genheid was om Jan Baginsky tegenover
den kantonrechter volkomen den hals te
breken. Hij werd nu weer kalm en het
kLonk bijna gemoedelijk, toen hij zeide;
„Je zegt altijd mijnheer van Bogdan
tegen mij, beste Guzek, maar dat is niet
juist! Ik "heb het niet zoo ver gébracht
als je jonge meester, die dit kleine!
woordje wel voor zijn naam mag voeren,
maar ik ben een eenvoudige boer ge
bleven, al zou ik tien zulke edellieden
kunnen uitkoopen. niet waar mijn beste
buren
Hij richtte zich tot de achter hem
staande boeren en hun brullend gelach
bewees hem, dat zijin woorden insloegen.
Hi; ging nu met een gewichtig gebaar
verder
„Maar niemand zal mij kunnen verwij
ten, dat ik den zoon van mijn ouden
vriend Baginsky over wien ik toekende
voogd beft, dorstig over mijn drempel
heb laten gaan. Ik noodig je dus uit
Jan, bij! de boerenzonen te gaan zitten,
eri Guzek bij' de knechten, waar bij toch
behoort
Samuel Guzek maakte weer een bui
ging. (Wordt vervolgd;)
niale i greep de gebeurtenissen symbo
lisch verklaart eri in eën phantastischb
teekening van dreigende grootte, top hél
het onverklaarbare noodlot der dorike*
re driften in ons wijst.
Is dit samenvallen van leven en dich
ten niet aandoenlijk en 'angstig? Otok
hier is het verband nieti zonder meer.
duidelijk. Het is wel mogelijk, dat in
Kaiser's gejaagde ziel uit de misgrepen
waaraan hij zich sclluldig wist, het plan
tot dat drama ontstaan is. Dat hij zich.
tegelijkertijd voor dat, wat hij gedaan
had en steeds nog deed, vreeselijk
straffen, zich zelf met ware duivelsche
perverse lust wilde pijnigen in eéai
geheel nieuwen en onmiddellijken zin
het woord van Henrik Ibsen volgend:
„dichten is gerechtszitting "hfouden óver
zijn eigen ik".
Maar er is nog een andere, nog ver
schrikkelijker mogelijkheid. Ook dit is
denkbaar: dat Kaiser zijn tragedie over
den stelenden kassier geschreven en ont
worpen had, en dat de gedacht-e aan
deze stof in hem een dwangvoorstelling
deed ontstaan, die er hem toe dreef,
zoo te handelen als zijn onzalige dramé-
held. .Wie kan het nauwe verband
van zenuwen en zinnen van een mensch
eri nog wel van een door den goddelij
ken adem van de scheppingskracht aan
geraakten mensch, doorzien en ontwaar-
Ten? In zulke hersenen, die in geen ge
val normaal zullen zijn, kunnen gedach
ten en driften ontwaken, die ver verwij
derd zijn van de levensvormen, die dé
maatschappij vormde en moest vormen,
Om de orde te kunnen handhaven.
Maar hoe het dan ook zij de .burger
lijke gemeenschap kan een zulk omver
werpen van haar wetten zeker niet toe
laten. De justitie heeft het woord, en
haar recht neemt zijn loop. Wel zal
het nog onderzocht moeten wórden oi
hier met den strafrechter, ook niet de
dokter een gewihtïg wtocord mee te spre
ken heeft. Men behoeft, om niet te vra
gen of te verlangen, in het geheel nog
niet een verdediger van hetf onrecht
of voorstander van een uifeonderings-
moraal voor kunstenaars te zijn. In dit
geval geldl het niet een eenvoudig Ver
duisteringsproces zooals het dagelijks
honderdmaal voorkomt. Het betreft hier
een uitzonderingsgeval. Ook de méést fa
natieke aanhanger van strenge rechtsbe
grippen. zal dat toegeven. Tot nu to©
hebben evenwel de vrienden Van Kaiser
voor den dichter, die innerlijk ongeloof
lijk moet lijden, nog niets kumien berei
ken. Een in vrijheidsstelling tegen waar
borg en een stellen van den beseft uf-
dtgde onder medisch toezicht is 'afge
wezen. Ja. mén heeft Kaiser met onnöo-
dige hardheid behjandeld. In Berlijn kon
niet eens een verdediger tot hem toege
laten worden, uit den formeelen grond,
dat de gevangenneming van uit Mün
chen 'geschied was en van daaruit nog
geen verdere aanwijzing gekomen was.
Niemand weet tot nu toe in wat voor
geestelijken en zieletoestand Georg Kaiser
zich -bevindt.
Nu kwam.de première van het drama
tische scherzo „Europa", dat ik in het
begin noemde. De dichter betjeekent hel
als „Tanz und Spiel." Het is een sier
lijke fantasie over het thema van den
roof van Europa door Zeus in stierge-
daante, half rokoko-opera, li alt' Offen-
'bachsche scherts, en dan toch weer
boord rongen van fijnere geestige gedach
ten. Het was een wonderlijk gevoel, de
toehoorders te zien lachen en zichtte
zien. amuseeren., terwijl de man. 'die
geschreven had, waj daar gespeeld werd",
achter ijzeren tralies zat.
De innerlijke ontroering' van iet pu
bliek kwam leh slotte tot iumruchïifete
uitinlg:. Een groot deel begjon levendig
te applaudiseeren, minstens uit het na
tuurlijke gevoel, zijh medevoelen met den
dichter, die in' ;eder .geval een ongeluk
kig mensch is, tot uitdrukking' \e bren
gén. Maar dat prikkelde de pharlzeeërs
in het gebouw. Zij begonnen te sissen,
te joelen, op huissleutjels te fluiten.
En hel kwam tot een afschuwwekkend
en wild gevecht. Beide partijen verlo
ren hun rust. Een "jonge Man kloM op
een stoel en riep In de reuzenruimtjs
van hel Grosse Schauspielhjaus' hoogst
onverstandig: „Wij pleiten voor Georg
Kaiser's vrijspraakDat ging natuurlijk
ook niel en het was nu weer "te verkla
ren, dat de tegenpartij met razend pro
test antwoordde. Bijna een half uur duur
de de strijd. De zaal was al 'donker ge
worden. terwijl de tegenstanders elkaar
nog steeds in de haren zatfen.
".Terwijl dit gebeurde, bevond Georg
Kaiser zich zelf juist op hef transport
van Berlijn naar München. op een heel
gewoon misdadigérstransport!, dat vele
dagen duurde. De vrienden van den dich
ter stelden alles- te werk, tenminste zijn
verblijfplaats op den dag der première
te weten te komen, om den ongelukkige
een mededeélmg over het succes te gévé«
w&nt hij is nog geen veroordeeld mis-
want h ij is nog geen veroordeeld mis
dadiger, doch slechts een aangeklaagde
in voorarrest. Maar het was onmogelijk
te weten, waar de dichter te vimten
wasWat hij aan oiirecliti begaan
heeft, moet en zal hij boetien, zooals
ieder ander dat moet doen, doch wie
voelt zich vrij genoeg van schuld, ote
dasrbij onaangedaan te blijven?
Dr. MAX OSBÖRN.