'iSUemdk
zmp
Delvonia
No. 16i
Zaterdag 1G Juli 1920.
168* Jaargang
BINNENLAND.
Uit Stad en Provincie.
c-
MIDDELBURGSCHE COURANT.
age
auraöray bestuit til TWEE blade*
BERST! BLAD.
S- en vet
conou-
loenaarstr.
er Courant
a Rotter da».
SPA, KN ONZE KOLEN
UIT MJITSCHLAND.
De eisehen, dóór de Entente te Spa
gesteld aan DuitscliLand ten opzichte van
pe bij het vredesverdrag gevorderde to-
lente veranties, men zie onder Buiten-
fand brachten ons er toe in de Han
delingen der Tweede Kamer op te zjoeton
wat Minister Van Karnebeek bij de be
spreking van de Duitsche crediet-wet zei
over de houding van de Commission
des Réparations.
Deze commissie verklaarde schriftelijk
geen bezwaren ertegen te hebbiefa dat
Duitschland aan Nederland kolen levert
in zoodanige hoeveelheid als Djuitschland
vermeent te kunnen leveren, mits diej
hoeveelheid wordt afgenomen van het
deel van zijn productie dat te zijner be
schikking blijft.
Dit behoeft violgens den Minister niet
te worden «opgevat in dezen zin, dat eerst
geheel aan de Entente-levering moet wor
den voldaan., en eerst daarna aan Neder
land zou kunnen wprden geleverd.
,We kunnen niet zeglgton, dat de bespre
kingen van Spa een helderder licht in dfe
verre van duidelijke toekomst brengen.
Dat de Commissie tegenwerpingen ge
maakt heeft, zooals Millerand te Spa-
beweerde, is echter 'blijkbaar onjuist.
Ze noemde zelfs", volgens Minister van
Karnebeek, het Nederlandsche crediet
„een belangrijke leening waarvan (ie
verwezenlijking interessant isl voor 'het
herstel."
DE VERTRAGING IN DE
ZEEUWSCHE ELECTRICITEITS*
VOORZIENING.
Toen we 12 Mei van dit jaar een ar
tikel (schreven over "die vertraging (der pro
vinciale electriciteitsvoiorzienjjng in Zee
land, hebben we het een en ander meege-
gedeeeld over de oorzaak dier vertraging,
n.l. dfc wijziging der denkbeelden
Den Haag" door het rapport der Staats
commissie voor de etectriciteitsvoorziev
ning, in welk rapport de voorziening per.
provincie werd pp zij geschoven ter wil
le van een voforziening uit enkele centra
les. Als gevolg daarvan bleef de verdere
uitwerking van de reeds ontwierpen pro
vinciale electriciteitsvoiorzienftng in Zee
land rusten. „Immers het blees dat men
daarvoor op geen medewerking" van re-
gteering'swege kon rekenen, en ziopder did
medewerking was het onmjogelijk ermee
verder te gaan."
Thans hebben we gelegenheid na te
gaan hoe zich de geschiedenis van Ge
weigtering in Den Haag heeft afgespeeld.
Immers Dinsdagavond is in de verga
dering der Prov. Staten naar de afdeelin-
gén verzonden een brief van de Raad
van Commissarissen der N. V. Prov. Z.
Electr. Mij. met een overzicht van den
stand der werkzaamheden.
Die „brief" beslaat in druk 26 van
de groote vellen waarop de stukken der
Staten worden gedrukt, en geeft de völ-
ledige correspondentie door de Maat-
schappij zoiowel als door Ged. Staten
piet de regjeeidng gevoerd. Wegens de
Uitvoerigheid dier stukken mloeten wij pus
bepalen tot een uittreksel dier stukken,
welke inderdaad „de belangrijkheid de-I
zer aangelegenheid" aantoonen, waarvan
de Commissaris der Koningin in bedoelde
vergadering repte.
Uit den brief blijkt, dat de bouwplan
nen van de P. Z. E. M. bij schrijven van
16 Oct. '19 ter kennis van den Minister
Van Waterstaat werden gebracht, met
verzoek tot de snelle uitvoering daar
van te willen meewerken. Dit schrijven
ging vergezeld van een algemeen plan van
de Electrifioatie van Zeeland, dat ook
bij den konimiandant der Stellingen ,van
Ge Monden der Maas en der Schelde
algeheele instemming had gevonden in
verband met de defensiebelangen.
Den 24sten October richtten Ged. Sta
ten een schrijven tot den Minister, met
warmte aandringend op inwilliging vait
het verzoek der P. Z. E. M., „overtuigd
als wij zijn dat uitstel der electrificatiie
Voor den bloei der Provincie nadeelig)
zou kunnen worden."
Be P. Z. E. M. meende, zoo schrijft
oe P.aad van Commissarissen verder,
zoowel iop een spoedige als op een
gunstige beslissing van den Minister te
mogen rekenen, aangezien al wat nu in
dit giewest te dezer zake werd voiorbereid,
niet anders was, dan de wederopvatting
der door het uitbreken van den oorlog
gestaakte, aan het Departement beken-
Ge en wegens het groote belang "en de
ontwijfelbare urgentie djopr <ie opeen
volgende Ministers van Waterstaat, bij
herhaling met sympathie begroete, en
uiet hun medewerking in deze richting
geleide electrificatie-plannen der Pro"
vmcie.
Poen evenwel elk antwhord uitbleef
wer d nogmaals bij den Minister op spoed
aangedrongen, bij brieven van 21 Nov.
\.en Dec. '19- Maar Den Haag bleef
^Sen-. i li i I
De verklaring kwam" den 17den Deö.
in een brief van den Minister, kenns
gevende van een 28 Nov. uitgebracht
rapport der rijksadviseurs, en tevens be
vattende de volgende meedeeling
„Mjj" in het algemeen met de in het
rapport vervatte beschouwingen veree-
nigjende, mpet ik met het oog op de
eischen, welke pan e®11 economische
stroofcuvotorziening van het geheele land
gjesteld wprden, bezwaar maken tegen
de oprichting van een electrische cen
trale te Middelburg; naar mijn meening
zal vpor de eieetrificatie van. uw provin
cie veeleer de oplossing moeten wor
den gezocht in 'de strobmlevering door
de centrale te Geertruidenberg!, althans
voor de eilanden Schouwen, Duiveland,
St. Philipsland, Tholen, N. en Z. Beve-
Ijajnd en Walcheren. Het zou noodza
kelijk kunnen blijken vppr Zeeuwisdh-
Vlaanderen een afzonderlijke centrale op
te richten."
In het bijgevoegd rapport der rijks
adviseurs werd pt. agezegd, dfat het geen!
twijfel leed, of ook de Staatscommis
sie, ingesteld bijl Ministerieel© be
schikking van 11 April '19, zou zich op
hel standpunt stellen dat de stichting
van nieuwe centrales! zooveèY mo|g|elik
moet worden tegengegaan, en dat in ver
band daarmee de oprichting van een 'ëlec-
trische centrale fe 'Middelbuig ernstig
moet worden pntraden.
Inderdaad? heeft die Staats'cjolmtnissie
zich ook op dat standpunt gesteld?
De P. Z. E. M. heeft 27 Dec. haar
aanleiding van dit ministerieel sfchrijiven
van 17 Dec. uitvoerig uiteen gezet, dat
verschillende bedrijven feeds op '<3lec-
Jxiciteit wachtten, dat he oifQer <3Je ge
geven omstancfïgiheden noodig was zeer
stiel te handelen, dat men reed!s een
maand bezig was vergunningen te vra
gen, dat bij1 langer wachten de oprich
tingskosten een zoodanigen omvang ne
men, dat zij! de renhabïliteit belangrijk
"zullen 'drukken.
„Het zou ons zeer aangenaam' zijn
indien Uwe Excellentie ons ten spoe-
j di|g|ste ton kunnen berichten of u uwe
1,ul beslissing!, vermeld in üw missive van 17
Dec., zou kunnen wijzigen, daar een spoe
dige electriciteitsvorzj;ening dragend ge-
wenscht is."
Dit verzoek werd herhaald '20 Jan.
'20 en telegrafisch 17 Febr., wat al
leen het bericht opleverde (op 19 Febr.)
dat het naar aanleiding van het schrij
ven van 27 Dec. ingestelde onderzoek
nog 'niet geëindigd was. l
dat Staatsexploitatie noodlotjtig zou zijinl
voor het provinciaal bedrijf, ongegrond
genoemd, en wordt verklaard, dat er
naar de meening van den Minister geen
enkele reden is waarom het Prov. be
drijf de eieetrificatie van het geheele;
gewest niet krachtig ter hand zon nemen,
onafhankelijk van de vraag, of de electri-
citeit ten slotte met eigen producjtiemid-
dele* zal worden opgewekt, dan wel be
trokken zal worden van het Staatsbedrijf
Aan de P. Z. E. M. werd o.a. gemeld,
dat met het oog op de landsverdediging
volstaan kan worden met het behoud
van de bestaande tramcentrale te Vlis-
singen.
Nog wordt meegedeeld een schrijven!
der Vennootschap, waarin verschillende
opmerkingen uit het schrijven van den
Minister Worden bestreden, benevens een
schrijven aan den Minister aantoonendg
dat door het lange dralen klanten ver
loren gingen die niet in het oneindige
konden wachten.
In een slotbeschouwing wordt er op
gewezen dat er niet anders en niet meer,
te verwachten is dan de belichaming van!
de voorstellen der Staatscommissie in een
wetsontwerp, en dat als dit aangenomen
is, met de uitvoering der rijkselectrificatie
nog pas kah worden aangejv|ajiigen.
Dit alles beteekent voor de provincie!
en de provinciale kas niets,dan nieuwe
schaden.
Schade in de eerste plaats door vertra
ging tengevolge waarvan belangrijke zaken
öf geen electriciteit krijgen, öf veel later
dan zij weoschen, en terecht gehoopt had
den, terwijl velen ook zelf in de behoefte
aan stroom voorzien, (of zullen voforzien,
waardoor Voor de toékjoimSt afnemers ver
loren worden, en ook e'en eventueel in
te richten distributiebedrijf ernstig bena
deeld Wordt.
Schade voorts, wijl de ambtenaren dei
vennootschap betaald moeten worden, en
niettemin zoo goed als werkeloos zijn
alsmede allerlei andere uitgaven die te
doen zijn voor het instandhouden der
Vennootschap. j
Deze schade wordt, aangenomen dat over
twee jaar met het bedrijf begonnen kan
worden, op f 100.000 geschat, die door
het Rijk aan de Provincie behoort te
worden vergoed.
Bepaalde voorstellen doen "Commissa
rissen nog niet, al zijn in hun vergaderin
gen reeds stemmen opgegaan welke van
ontbinding der Vennootschap spraken.
Komt evenwel niet spoedig een bevre
digende oplossing der moeilijkheden tot
stand, dan zal zulk een beslissing ernstig
moeten worden overwogen.
en Walznorden dopr een van grofa-
tere capaciteit;
3e. Ged. Staten uit te noodjglen spoe-
havenkanaal van 'Z i e r i k z e e en de
dig de noodige stappen te djoen, :oni het
Zwaaiptaats aldaar in onderhoud bjj die
provincie te brengen, of, indien zulk*
op onoverkomelijke bezwjaren zou stui
ten, de noodige voorbereidingen te tref
fen, ten einde door een provinciaal' sub
sidie het behoorlijk onderhoud' van dlat
kanaal en die zwaaiplaats te verzeke
ren, en in de ia.s. najaarszittm|g] te dezer
zake voorstellen te doen;
4e. aan Ged. Staten met nadruk op te
dragen ter zake de aansluitingen
van den autodienst GoesWolphaarts-
füjksehe veer e. o., alsook die van die
treinen der Z. VI. Tramw. Mij. aan de
booten te Neuzen en te Wialzoorden en
in laatstgenoemde plaats tevens de aan
sluiting der treinen van de Sboomb. Mij.
Hulst—Walsoorden, met den meesten,
spoed een onderzoek in te stellen, en
overal, waar verbeteringen geraden en
bereikbaar zijin, met kracht in te grijpen;
5e. Ged. Staten uit te noodigèn, on
verwijld te onderzoeken, hoe de veren
Va|n Veere op Kamperland en omgekeerd,
en van Viane op Stavenisse en omge
keerd in provinciale veren, zoo wat
eigendom "°f pacht al'S exploitatie be
treft. waren om' te zetten en daarom
trent in de a.s. najaarszitting Voprstellen
te doen.
Wij herinneren er aan, dat op de eerste
vrgadering der Zomerzitting jl. Dinsdag
op voorstel van den voorzitter, denCiom1-
missaris der Koningin, besloten werd bo
venbedoeld voorloopjg rapport om be
richt en raad te zenden aan Ge(d. Sta
ten, zulks met verwerping van het Voor-
stel-Van Niftrik, het rapport ter behan
deling naar de afdeelingjen te verwijzen.
Inmiddels had 17 Febr. hef College
van Commissarissen der P. Z. E. M. zich
tot Ged. Staten gewend 'met een schrij
ven, meedeelend, djat dje tweeslachtige!
houding van Waterstaat hen verhinderd)©
voort te werken, en dat zoowel de eco
nomische belangen der provïnqe als haar
financieele toestand 'dit niet langer gè-
dioogen. Zij meenden "hun verantwoor
delijkheid nfet langer "te "kunnen dra
gen, maar wilden een laatste poging doen
en stelden 'daarom' aan Ged'. Staten voor
een deputatie af te vaardigen, die met
een deputatie uit de Commissarissen de
zaak zon gaan hespreken met de Mi
nisters Van Waterstaat, Landbouw en Bin-
nenlandsche Zaken.
Ged. Staten hebben' aan dat verzoek
gevolg gegeven, en 27 Februari is in een
schrijven aan den Minister van Bjnnen-
landsche Zaken een uitvoerige uiteen
zetting gegeven van de toestanden, waar
bij o.a. bepleit werd dat decentralisatie
voor de bevordering der belangen van de
onderscheiden deelen van den staat, met
name voor verder afgelegen ge we sign als|
Zeeland nog altijd het beste -is, en
krachtens de historie gebleken is het
meest te strooken met de belangen dier
onderdeelen va nden staat. „Wij kunnen,
zoo schreven Ged. Staten o.a., niet de
ontwikkeling van het gewest, zoo nauw bij
de electrificeering betrokken, laten in en m def
andere handen. Daartoe moet ook met derde Plaats de bespreking van het
IiET VERKEER IN DE PROVINCIE.
Bij besluit van de Provinciale Staten
van 12 December werd een commissie
benoemd ten einde een onderzoek in; te'
stellen, naar de mogelijkheid eener retor-,
ga nis a tie der Provinciale verkeersmidde
len.
Deze commissie, bestaande uit de Iiee-
ren van Dixhoorn, Lindeijer, Van Niftrik
en van der Weijde, onder voorzitterschap
van den heer P. Dieleman en bijgestaan
door den heer Magendans als secretaris
heeft op grand van eigen rapporten der
Commissieleden in een viertal vergaderin-l
iglen een gedeeltelijk resultaat bereikt,
en dit in den vorm van gem/otiveerde
voorstellen aan de Staten doen lioeno-
men.
De taak, welke de commissie gesteld
iiad was drieërlei: In de eerste rplaats
;*a to gaan welke verkeersverbeteringep
onverwijld en zonder omvangrijke werken
dienen te worden tot stand gebracht;
jn de tweede plaats te overwegen welke
noodzakelijke of wenschelijke wijzigin
gen en aanvullingen van bestaande-
verkeersmiddelen in een verdere toe-
te veel verschillende ons meer bekende
eigenaardige toestanden van het gewest
rekening worden gehouden.
Gewezen werd op de groote nadeelen
Van het uitstel. Voorts werden Verschillen
de motieven aangevoerd voor liet bou
wen van een centrale te Middelburg,
welke gemeente bovendien het aanbod ihet eiIKC harer beraadslagingen igeto
van een prachtig terrein niet langer kann,.is' kwam evenwel omtrent sommige
f nr h aar* In.T» nr> Aorctn nloorc v rflP.cno
wegen'vraa gstukwaaromtrent een af
zonderlijke nota aan het eindrapport zou
zün toe te voegen. Bij <Je /besprekingen
kwamen zoowel de internationale als in
terprovinciale en provinciale verkeersmid
delen aan de orde.
De commissie, die nog geenszins aaq
gestand doen en ten slotte werd een
particuliere audiëntie voor e©n deputatie
gevraagd.
En dan leest men in den brief van
Commissarissen
„De mondelinge uiteenzetting1 der
Zeeuwsche belangen werd ons èvenwel
tot haar op de eerste plaats gestelde
taak behotorende punten tot eën beslis
sing, en oordeelde het terwille der drin-t
gtende noodzakelijkheid goed nu reeds(
ten aanzien dier punten tot de Pnovit>
ciale Staten voorst ellen te richten.
De voorstellen zijn de volgende:
le. aan Ged. St. op te dragen, onver-
onmogelijk gemaakt. Bij schrijven van 20|^M a,1Ie middelea aan te wenden wei-
Maart 1920 van den Minister van Water-,5 kf spoed leiden tot ten minste het
algeheele herstel van den voor-oorlog-
staat werd zoowel aan uw College als
aan onze vennootschap te kennen gegeven
schen dienst op de Wester Scheldje
pn tot de inrichting van een dienst op de
dat de Regeering haar medewerking tot'Ooster Schelde, waarin dagelijks Len
orvnioVitiYiu AoMor nilPiuiTto oliO^lmoitoiln; mincfo fwroomaol xron 7ioril.'7P0 ïni^i'nn
de oprichting eener nieuwe electriciteits-
fabriek niet kan verleenen; de audiëntie,
zoo werd aangeleekend, heeft alzoo geen
nut meer.
La mort sans phrase."
De beide brieven worden' meegedeeld.
In dat aan Ged. Staten wordt de vree^
minste tweemaal van Zierikzee, indien
ai niet naar Middelburg, dan toch zeker
naar Kortgene en omgekeerd wordt ge
varen en ten minste ééne maal \an Zie
rikzee naar Middelburg.
2e aan G. St. op te 'dragen zoo Spoedig
mogelijk over te gjaan tot de vervanging van
de kleine boot tusschen Hftnsweert
DE GEWONGEN LEENING.
In antwoord! op een vraag Van -den [heer
Van Nierop, meldt den Minister van Fi
nanciën dat volgens de op 3 Juli ter
beschikking staande gegevens op de 5
pet. Staatsleening 1919 nog gestort moe
ten worden een bedrag ad plm. f 7.600.000
We komen dus niet aan de 450 ïnil-
lioen. Want 5 Juli was er nog i slechts
419 millioen Ontvangen. In het geheel
dus rekent de Minister op een 426 mil
lioen. 1
Dat wordt dus een tegenvaller van
een 25 millioen.
DE VOLKSTELLING 1
De regeering zou, naar men aan het
„Vad." meldt, thans besloten hebben,
de volkstelling te laten doorgaan op 31
December ,a.s.
VERHOOGING STEENKOLEN-
PRIJZEN.
Met ingang van 1 Augustus, zoo wo.rdt
gemeld, zullen de kolenprijzen dom* het
Centraal Verrekenkantoor voor Brand
stoffen met gemiddeld f 8.— per ton
worden verhoogd. Deze verhooging is
dtoor de aanhoudende stijging van de
kolenprijzen top de wereldmarkt onver
mijdelijk geworden. De verkoopsprijzen
konden in de eerste helft van dit jaar
nog lager wlorden gesteld ,dan met het
ofeg op de inkoopsprijzen mogelijk was,
daar op 1 Jan. j.l. nog over een aanzien
lijk overschot werd beschikt. Waar dit
overschot is opgeteerd en het prijsverloop
geen wending ten gunste heeft genomen,
doch integendeel met hjoogere prijzen
voor buitenlandsche kolen moet worden
gerekend dan aanvankelijk waren aange
nomen, kan een verdere vei hooging niet
uitblijven.
De bruinkolenprijzen, die gelijk be
kend op de prijzen, welke de Limburg-
sche mijnen ontvangen, zijn gegrond on
dergaan geen wijziging, behalve voor
Groep B (kantoren, winkels, hotels, café's
restaurants, particuliere centrale verwar
ming enz.) voor welke de speciale lxuis-
brandprijs niet geldt. De toeslag van f 2
per eenheid boven den specialen hui sa
brandprijs, welke deze groep thans be
taalt ,zal met ingang van 1 Aqgustus
op f 3 per eenheid) worden gesteld. j
DE UITSLUITING IN DE BOUW:
VAKKEN.
De Metaalbond te Rptterdam heeft aan
de patroons in de bouwvakken medege-
gfedeeld, dat alle uitgestotenen, die bij
leden van den Metaalbond werk hebben
gevonden, ontslagen zullen worden.
Naar men verneemt, bedraagt het aan
tal uitgestotenen, dat bij Wilton's Scheep-
werf in dienst was gesteld, dertig.
„Het Vad." meldt, dat een bende uit
gesloten bouwvakarbeiders j.l. Donderdag
de betonfabriek der firma Bdurdrezaan
de Binkhorstlaan in Den Haag binnen
drongen. daar vier werklieden, aangesto
ten hij den christelijken bond .heeft ver-
(Ingezonden Mededeelte$es&
Maakt tanden als paarlen
Overal verkrijgbaar.
(Ingezonden Medodeetmg}.
jaagd en al het in bewerking zijnde,
materiaal kort en klein geslagen heb
ben. De schade bedraagt eenige hon
derden guldens'.
Uit Middelburg.
Benoemd tot technisch ambtenaar
2de klasse bij den provincialen waterstaat
in Geldertand, standplaats "Arnhem, de
heer P. C. Pieterse uit Middelbhrg,
thans te- Zoidhorn (Gron.).
Nader vernemen wij' dat niet het
personeel van de „Valk", maar dat van.
de „Annie I" en van schipper Vermeulen
gisteren hunne medewerking verleende!
bij het uit het water halen alhier van
paard en tvagen van bode Krijger.
OJ.)
Uit Vllssingeo.
Ter Provinciale griffie van Noord)
Holland is bevorderd tot referendaris
de heer mr. dr. F;. S. Witteveen, vroegel)
gemeente-secretaris van Vlissingem
Uit Walcheren.
Gistermiddag! had iop de vredige be
graafplaats van Oostkapelle, waarheen ve
len van verre en nabij1 gekomen "waren om
een laatsten groet te brengen aan den
overledene, de teraardebestelling plaats
van wijlen Jhr. C. J. J. A. van Teij-
lingen.
Toen het stoffelijk overschot in de
groeve was neergelaten, trad de heer
mr. Dijckmeester, Commissaris der Ko
ningin die met de heeren De Casem-
broot en Blum, leden van Gedeputeercfel
Staten op den doodenakker aanwezig wa®,
naar voren, en herdacht in liefde en
hoogachting den overledene als de man,
die, in een tijdperk, hetwelk staat Af
gesloten te worden, behoorde tot die on
vermoeide werkers, die heel hun arbeids
kracht ten dienste stellen van het ge
west, hetwelk fa,un lief is. Spr. herin
nerde aan de toewijding, waarmede de
ion(ljs(lapene zich met al zijin vele be
kwaamheden gewijd had aan die taak, wel
ke hem op de schouders was gelegd als
burgemeester van N. en St. Joosiand, als
lid vjan den AIidbelb urgschen gemeente
raad, als lid van de Staten en van het
College vpn Gedeputeerden. Toen de nu
ten grave gedaalde meende, d|at voor hem
de tijd was aanglebnoken zich terug te
trekken in de rust van het stille plaatsje
hetwelk hij daartoe had verkoren, gunde
ieder, die hem in zijn werk had' gezien,
hem die rust van harte. Nu heeft hij er,
zijn laatste rustplaatsl gevonden en spr.
vertrouwde, dat dto overledene aan de
overzijde van het graf zou vinden al het
gioede dat diaar te vinden is. i
Ontroerd dankte een zoon van den
overledene voor de woorden door den
heer Dijckmeester gesproken en hij riep
een laatst vaarwel en tot weerziens toe
aan zijn ten grave gevoerden vader.
U i t Z u i d-B e v e 1 a n d.
Aan het verzoek van den Nederland-
schen Volkszangbond, om op 8 Juli zoo
mogelijk een volkszangdag te organisee-
ren is door het gjemeentebestuur van
Borssele yo'daan. Des namiddagsm'ar-
jcheerden de leerlingeii der openbare)
school, marsehliederen zingende en al
len met de driekleur in de hand het
dorpsplein rond. Een talrijke menigte
zag met welgevallen naar dto vr ooi ijk©
kleinen, die reeds onthaald waren in da