mnm miomn.
BUITEHLAID.
•«netje, hetwelk nu juist niet bevorder-
fljk was voor een goede digestie. Geluk-
behoort deze schommelmethode Ihana
groolendecls tot het verleden.
Hierna werd een zeer vernuftige uit
vinding besproken, door spreker zelf ge
daan, en die dient om de moeder 's nachts
te wekken als het kind een schoone luier
moedig heeft.
Door de firnra Wolders alhier, die be
reidwillig verschillende electrische ap
paraten voor dezen avond ter beschikking
tead gesteld, was de heer Nonhebeli in
staat zijn uitvinding nader toe te lichten.
Zjj berust hierop, dat een natte doek
«en goede geleider vormt voor den elec-
trischen stroom, in tegenstelling met een
drogen. Wordt dus nu een zuigeling „in
geschakeld", of beter, vormt de luier de
verbinding tusschen 2 polen van den
electrischen stroom, dan zal er contact
«ntstaan, zoodra de groote gebeurtenis
Beeft plaats gehad, wat dan door een
electrische schel kan worden aangegeven.
Angst dat het kind geêlectriscrd ral
wonden behoeft niet te bestaan, daar de
wieg makkelijk geïsoleerd kan worden.
Of de vaders de zo schel-melhode even
practisch zullen vinden als de moeders,
werd door spreker wel eenigszins be
twijfeld.
Hierna werden enkele lantaarnplaatjes
geprojecteerd, betrekking hebbende op
de boter-fabricage.
Fen volgend onderwerp was het w
ter. In Rome ten tijde der baden werd
per dag en per .hoofd circa 1800 L. ge
bruikt. In Berlijn bedraagt dit tegen
woordig 68 L. In de middeleeuwen be
stond het geloof, dat het ongodsdienstig,
was om veel water te gebruiken.
De heilige Agnes legde op 25-jarigen
leeftijd de gelofte af zich niet meer te
wasschen. Toen zo 60 jaar oud wa3
stierf ze. Of ze erg schoon geweest zal
zijn?
Spreker verhaalt van een Waal uit don
legenwoordigen tijd, die vol trots ver
telde dat hij zich ééns per jaar heele-
moal baadde, noodig of niet.
Door middel der projectielantaarn liet
spreker zien hoe noodzakelijk het is,
'regenwater te filtreeren vóór het in den
ïegenput komt, daar het anders door-
fians verontreinigd i9.
De beer Nonhebei behandelde verder
enkele populaire onderwerpen, a's het
schuimen van zeep, de juiste manier om
thee te zetten, het filtreeren van koffie,
etc., terwijl hij tevens het gemak der
«leelriciteit in het huishouden besprak.
Vermelding verdient nog het juweelen-
ftisljo, waarin bij de minste aanraking
een electrische schel in werking komt,
zoodat de bewoners direct gewaarschuwd
worden in geval van diefstal.
Overgaande tot de melk, zeide spreker
dat <Ieze ten allen tijde beschouwd is
"geworden als het levenselixir hij uit
nemendheid. In de melk bevinden zich
melkzuurbaciPen, die de melksuiker om-
ristten in melkzuur.
Waar bij melk in de eerste pfaa's op
moet worden gelet is de plaats van her
komst. De meeste boeren zijn nog erg
onzindelijk en zoo is het geen wonder
dat er een groot onderscheid beslaat
lunchen melk uit modelboerderijen en
de gewone melk.
Met het oog op de bacteriën verdient
het aanbeveling de melk te steriliseeren
'verhitten op 102 gr.), waarbij alle kie
men gedood worden.
Het gevaar van geëmailleerde potten
en pannen bestaat hierin, dat door het
plotseling afkoelen barsten ontstaan in
hel glazuur. Dit laatste bevat looddeelen,
®e dan door middel van kleine stukjes
email die afbrokkelen, in het lichaam
komen. Het beste is daarom aluminium-
pannen te gebruiken, die haast niet slij
ten en steeds hun metanhvnai'dc be
houden.
liet laatste onderwerp dat door dien
•heer Nonhebei behandeld werd was de
bacterie.
Deze plant zich voort op tweeërlei
wijze, ten eerste door deeling en ten
tweede door spoorvorming. Deze sporen
rijn taaier dan de bacteriën zelf en
hebben een hitte van 100 gr. noodig om
gedood te worden. Het pasteuriseeren van
melk (verhitten op 75 gr.) is dus onvol
doende om de sporen te dooden, zoodat
daarvoor de meergenoemde sterilisatie
een vercischte is.
Ten slotte vertoonde spreker nog en
kele lantaarnplaatjes, betrekking heb
bende op het laatste onderwerp, zoodat
allen een duidelijk beeld kregen van de
meest voorkomende bacillen.
Hiermede was de heer Nonbebcl aan
liet einde zijner voordracht gekomen,
waarna een levendig applaus hem «Jankte
voor zijn zeer onderhoudende rerle.
Mevrouw Burgersdijk stoot hierna de
vergadering.
gen publiek verkocht het hotel- restau
rant- en cafébedrijf „Hotel Zeeland' en
het recht van huur van den grond, ter
grootte van 15 A., waarop de gebouwen
zijn gelegen. Het hoogst werd ingeschre
ven door G. E. Ceulenaere te Aardenburgf
voor f 30.000, terwijl kooper werd de
heer W. Anker q.q. te Vlissingen voor
f 40.250.
ïe Oud Vossemeer rijn bij im-
zet voor den heer A. Chr. 'de Wit aldaar
door notaris, D. van de Velde te Tholfcn
publiek geveild 19 arbeiderswoonhuizen,
welke werden ingezet op f 1300 A f 500
per woning.
De provinciale feeding vaa
f 1.250.000.
De directie van het kantoor te Mid
delburg der Nationale Bankvereeniging
deelt ons mee, dat bij de heden open
gestelde inschrijving voor de 5'/a pCt.'s
leening ten laste der provincie Zeeiand,
groot f 1.250.000, reeds te twaalf uur
de leening ruimschoots onderteekeud was.
handel, nijverheid en
vlsscherij.
bekendmakingen.
menu centrale keuken.
Week van 7 tot 13 April.
Maandag' Groentesoep.
Dinsdag: Hutspot.
Woensdag- Rijslpap bon 227.
Donderdag Stamppot Savoijenkool.
Vrijdag: Erwtensoep.
Zaterdag: Stamppot Snijboonen.
afloop aanbestedingen.
Door het polderbestuur van Walcne
fen werd heden aanbesteed liet vervoe
ren van 168000 stuks nieuwe nieuwe
straatklinkers naar de wegen van den
Polder.
Inschrijvers whren J. Katers, Vlijfsin,-
|fen, 756; D. Lorier, Middelburg,
t 614; Iz. 't Anker, Serooskerke,
1 599.99; W. Daniëlse, Middelburg, f 531;
C. Jongepier, Middelburg, i' 526.75; A
Barenlsen, Middelburg, f 452 60.
afloop verkoop in gen.
Gisterenavond is door de notarissen
3. C. P/aap ra» I. ,C. Velhadce te V1 i s s i Dr
EEN GOEDE VANGST.
De Burgemeester van Nieuw* liet
die Zondag I. V. uit Zuidpande arre
steerde als verdacht van den diefstal
met inbraak bij Sara de Molenaar ai-
daar (welke diefstal zooals Woensdag'
reeds door ons werd vermeld door
den verdachte is gepleegd en waarvan
door dezen een volledige bekentenis
is afgelegd), heeft nog meer niet uilges-
"komen misdrijven aan het licht kunnen
brengen.
Door I. V. is in de tweede helft'xvan
Januari jl. ingebroken te Nieuwvüet bij
den winkelier P. C. "Labijt waarbij uit
de winkeltoonbanklade een bedrag van
±f 8 aan klein geldt, 70f stukken
kwattachocolade, 3 bussen van Houtens
Cacao en 2 pakken Driessenchocolaj-
de met nog een bos veters werden
ontvreemd.
Verder heeft de verdachte bekend
zich te Zuidzande te hebben schuldig
gemaakt aan diefstal met inbraak op 19
Januari 1919 bij Pieter Cambier, welke
diefstal door hem werd gepleegd in
vereeniging met zekere I. "V. uit Zuid,
zande waarbij f 100 werf ontvreemd.
Met M. V. uit Zuidzande heeft hij
bij den landbouwer van Nieuwenhuijzen
te Zuidzande in Juni 1918 een halven
zak tarwemeel ontvreemd; terwijl 1. V
tezamen met den Belg "E. v. d N. bij
den winkelier P. J. de Vlieger te Zuid
zande door "middel van inbraak ont
vreemdde 170 stukken zeep en eenig
kinderondergoed. Bij den winkelier J.
^Goedhals aldaar ontvreemdde hij alleen
zijnde een hoeveelheid zwarte sajet.
Voorts erkende I. V. te Oostburg1 te
hebben gestolen een onbeheerd slaand
heerenrijwiel en le Zuidzande eveneens
een rijwiel.
Door den Burgemeester zijn alle za
ken onderzocht, voor zoover deze bui
ten zijn gemeente waren in samenwer
king met de rijksveldwacht en de ge
meentepolitie te Zuidzande, wijl onze
wetten den Burgemeester gem politic-
bevoegdheid geven buiten de slancf-
plaats. De confrontaties te Niouwvliefc
en Zuidzande wekten heel wat op
schudding 'onder de bevolking.
De verdachten bevinden zich allen
in voorloopig' arrest ie Groede lm
Nieuwvl et, terwijl de Burgemeester I.
V. Woonsdagavond voor de rijwieldief
stal le Oostburg overgaf aan den bri'
gade-Commandant der Maréchausseé al
daar. Morgen komen alle verdachten
weder le Groede in arrest, alwaar de
verschillende processen-verbaal, die zijn
op te maken, nog heel veel van den
tijd der politic zullen in beslag ne
men.
Hun overbrenging naar het parket
te Middelburg zal wel hiet voor einde
dezer week kunnen plaats hebben.
Door deze groote vangst zal waar
schijnlijk wel voor goed een hinde zijn
gemaakt aan de vele diefstallen in de
gemeenten Nieuwvliet en Zuidzande.
INBRAAK MFT GEWELDPLEGING.
Gisterermacht is ingebrok en in het
perceel Kleine Houtweg 35 te Haarlem,
alleen bewoond door de 75-jarige juff.
J. C. L. De gemaskerde dieven -sloc^snt
haar op het hoofd, waardoor ze ver
wond werd en het bewustzijn verloor.
Den volgenden morgen bij kennis loo
monde lag ze op «-en kussen bij de
kachel. Ze kon de politic waarschu
wen, doch haar toestand was zoo, dat
ze naar het gasthuis moest worden
gebracht.
Een voorloopig onderzoek bracht niet
aan het licht of iets vermist werd.
EEN PAASCHVREDE?
PABIJS, 3 April (V. D). Piclion ver
klaarde aan journalisten, dat hij
meening is, daf de preleminairen voor
den vrede vóór Pasdien geëindigd nul
len zijn.
HET VATIC AAN EN DE VREDE.
PARIJS, 3 April (V. D.). Kardinaal
Caspari verklaarde, dat het Vaticaan zich
levendig bezig houdt met het bolsjewis
tisch gevaar. Het Vaticaan beschouwt
het als een fout, dat Oostenrijk, het
welk de vroegere verbonden opgelost
heeft, machteloos wordt gemaakt. De kar
dinaal is van meening, dat indien ook dit
denkbeeld in Frankrijk wordt aanvaard,
directe onderhandelingen tusschen den
paus en Frankrijk noodzakelijk zijn.
Jeruzalem zou gein te rnaticvnal i seerd
kunnen worden*.
DUITSCHLAND'S BOETE.
LONDEN, 3 April. (V. D.) Uit Parijs
wordt bericht:
Omtrent de kwestie van de schadeloos
stelling door "Duitschland le betalen heeft
Duitschland voorgesteld het totale bedrag
vast te stellen, alsmede het bedrag van de
beide eerste jaarlijksche stortingen. Deze
zullen dan onmiddellijk worden betaald,
terwijl omtrent de volgende netalingen
een speciale commissie besluiten zal nef-
men in verband met de ondjerzoiekinpen
omtrent den loop van den Duitschen haD»
del. De commissie zal dan de bedrajen
telkens opnieuw vaststellen, evenals de
wijze van betaling.
KAPITEIN FRYATT.
Aan het Handbl. wordt uit Berlijn dd.
heden geseind, dat na langdurige bespre
kingen de commissie voor oorlogsschuld
uitspraak gedaan heeft inzake het dood
schieten van kapitein Fryatt. Deze uit
spraak luidde het doodschieten van den
Fngelschen kapitein Fryatt is geen ver
krachting van het volkenrecht, doch de
commissie betreurt echter de snelheid,
waarmede het vonnis destijds is vol
trokken.
TEGEN DE ENTENTE.
WEENEN, 3 April (V.D.)De Hongaar»
sche radenregeering heeft de Duitsche
rijksregeering een aanbod gedaan tot
een verbond tegen de Entente.
UIT HONGARIJE.
WEENEN, 3 April (V. D.). De vroegere
ministerpresident Karolyi is naar Weenen
gevlucht met de bedoeling verder naar
Zwitserland uit te wijken.
WEENEN, 3 April (V. D De Hon-
gaarsche regeering verklaarde aan de
Duitsch-Oostenrijksclie regeering, dal zij
hel vreemde eigendom bij al haar acties
respecteert, en in geval van socialiseering
een voldoende schadevergoeding waar-
bergt
WEENEN, 3 April (V. D De zaken
zijn in Hongarije op 1 April weer ge
opend. De vrije verkoop is echter niet
toegestaan' voor den handel in juweelen,
ZUID-SLAVISCHE OPPOSITIE.
WEENEN, 3 April (V. D.). De Joego-
Slaven weigeren de treinen naar Triest
d.c«or te laten, hetgeen in verband zal
staan met den opmarséh der Franschc
troepen in Hongarije.
WITTE TERREUR.
PARIJS, 3 April (V.D.) Volgens hier
uit Kopenhagen ontvangen berichten
trachtte Mannesheim de bolsjewiksche be
weging te onderdrukken door honder-
de personen te recht te stellen. Er zijn
in Zweden demonstraties legen hem ge
houden. Toen hij in Stockholm aan
kwam wachlte een groote menigte hem1
aan de pier op en floot en jouwde hem
uit.
Mannesheim verliet het schip niet.
In Kopenhagen werf hij met steenen
geworpen, toen hij dioor de stralen reed.
Hij was van plan Noorwegen te be
zoeken doch heeft hiervan afgezien.
berichten uit de tweede op
lage van ons vorig nummer
uit den HAAO.
Tweede Kamer. Spoorwegperso
neel. De Minister van Waterstaat wijst er
op dat hij hel ontwerp en de reglementen
der dienstvoorwaarden slechts kan aanne
men of afwijzen, evenwel zal hij trachten
op enkele punten nadere verbetering te
krijgen 'met name ten aanzien van de
samenstel! ng der scheidsgerechten en. hot
percentage van vuur en LchL De dienst
en rusttijden moeten geregeld worden bij
algemeene maatregel van bestuur.
voorbereidende maatregelen ler verderf
bespreking van de diensttijden tot gemjd-
deld 8 uur per dag' 'zijn reeds genomen,
Het wetsontwerp om de helft van afloo-
pende kortingen voor pensjoen geduren
de de laalsle vijf jaren te brengen voor
rekening van den §taat, is jn voorberei
ding.
Hierna wordt gerepliceerd.
DE HEER DAN^SL NAAR ITALIË.
PARIJS, 2 April (V.D.) De heer Daniël
Amerilcaansch minister van marine is
Dinsdag naar Rome vertrokken en wut'
vergezeld van leden van de maritieme
missie van Amerika. Hij zal 10 dagen in
Italië blijven om daar de marine basis
te bezoeken. Daarna keert hij naar Parijs
lerug.
Ai+Jtwcviezitrr* <rp de «dde
Counter kmaen wenden epg®
«ïzvu ageal te
lTU*s in ge»; tfeefthototei G N- X
DE vet me8töaok.
Goes: Boekhandel p. a- S. P.trter>
MAN.
dfi vredesconferentie.
Nu schijnen dan toch de vier regee-
ringsleiders tot overeenstemming te zijn
gekomen betreffende de kwestie van
den Rijn en het Saarbekken. Aan de
Times wordt daarover geseind, dat aan
Duitschland zal worden belet, garnizoe
nen of militaire inrichtingen te heb
ben, niet enkel aan den linker Rijnoever
doch ook in een strook van ten minste
30 Eng. mijl breedte aan den rechter
oever. Het schijnt dat tot dit" besluit
overgaan ingevolge krachtige aanspo
ringen door maarschalk Foch.
In de tweede plaats zal aan Frank
rijk worden toegestaan de kolenmijnen
van het Saarbekken te exploileeren als
gedeeltelijke vergoeding voor de scha
de door Duitschland aan de Fransche
mijnen toegebracht en de verliezen, die
het in den oorlog geleden heeft
Door deze overeenkomst, die wel
was te voorzien als de meest waar
schijnlijke zal dus de moeielgkheid,
die in den Raad bestond, worden opge
lost. Maar tegelijk daarmede zullen nieu
we moeielijkheden buiten den Raad ont
staan, die van nog ernstiger aard zul
len kunnen zijn, juist omdat zij zullen
opgeworpen worden niet door confe-
reerende heeren, maar door een volk,
dat de gevolgen van den overeenkoraist
zal moeien dragen.
Wal de eerste kwestie betreft zal de
grootste moe lelijkheid niet van Duitsche
zijde belioeven te worden verwacht,
verondersteld ten minste, dat de re
geering van dit land zich neerleggen;
zal bij de toch wel zéér vernederende»
voorwaarde, de bewaking van den Duit
schen stroom, waarvan het Duitsche
volkslied als een donderrommeling
dreunt, te moeten opgeven, en dat" het
,Iieb' Vaterland" rustig zal zijn, wan
neer niet meer „fest steht und treu die
Wacht am Rhein". Maar men mag toch
•el aannemen, dat Duitschland zich ook
aan die vernedering onderwerpt, daar
toch volgens de heerschende begrip
pen der diplomatentaal, hier niet van
annexatie kan gesproken worden, wijl
de Rijnstrook blijft een Duitsch gebied,
bied.
Anders zou het echter kunnen zijn
wanneer Frankrijk en België, ofwel bjj
onderlinge overeenkomst met de mo
gendheden, ofwel in opdracht van den
Volkerenbond, maar dan zonder mede
werking van het nog niet daarbij aan
gesloten Duitschland, het n oodig en oor-
baad zouden achten ter waarborging
van de naleving der bepaling, op
Duilsch gebied gedurende geruimen tijd
na het sluiten van den vrede een le
germacht op de been te houden, die,
van het Westen nu, de wacht aan den
Rijn betrekt, en de Duitsche bevolking
de superioriteit der ententelegers ter
dege zou doen gevoelen. Dan zou het
wel kunnen gebeuren, dat er tusschen
de wijnbergen van den Rjjn een haat
gaaL groeien, en het rijke industriege
bied een wraakzucht produceert, die
niet ten voordeele zouden zijn van do
wereld.
De andere kwestie, die van de Fran
sche exploitatie van het kolenbekken aan
de Saar, is voor de practijk van de ge
schiedenis evenmin opgelost met een
Parjjsche beslissing in boveng'emelden
geest. Hier is de moeielijkheid no&
grooter, aangezien het hier niet enkel
aankomt op militaire bepalingen en mi
litaire bezettingen, maar op een zake
lijke exploitatie van het Land. Hoe zul
len zich de mijnwerkers uit het Saar
bekken gedragen tegenover de nieuwe
heeren, legen wier land zij vier jaren
Lang hebben gevochten, en wier voor
dcel zij thans uit hun zwarten grond
hfin grond, moeten wroeten? Zullen zij
zich door hun regeering ervan laten
overtuigen, dat hun arbeid voor Frank
rijk eigenlijk arbeid is voor hun eigen,
land, daar zij, door hun arbeid, zul
len betalen de schuld, die Duitschland
op zich nam? En zal de Duitsche rf-
geering - wat overigens wel waar
schijnlijk is trachten de werkers van
de Saar van deze noodzakelijkheid en
wenschelijkheid te overtuigen, of zou
misschien een lijdelijk verzet, de groote
en gevaarlijke obstructie van ieder be
drijf, niet worden gekeerd, en dus ge-1
steund worden9
De geest, waarin Frankrijk zich neer
legde bij de beslissing van de Vier
in de kwesties van Rijn- en Saargebie-
den is niet van dien aard, dat hij ons,
want wij allen, die leven op de we
reld, hebben belang bij de regeling van
Europa! niet van dien aard, die hij
ons gerust kan stellen over de naaste
toekomst. Frankrijk stond tot in het
laatste oogenblik erop, niet slechts het
Saarbekken ter exploitatie te krijgen als
tegemoetkoming in de schade, die hel
gevolg is ran de vernielingen in zijn Noor
der kolengebied, maar het geheele ge
bied van de Saar bij het Fransche
land te voegen. Met het groote gevaar,
daarin verscholen, dat het gebied oen
nieuw Elzas-Lotharingen worden zou,
en ten Oosten van de Rijn tol aan de
Weichsel en de Oder een andere re
vanche gedachte zou geboren worden,
hield Frankrijk in zjj'n overwïnhings-
vreugdige annexalfelust geen rekening.
En met het princiep des „eeuwigen"
vredes, het princiep van het zelfbepn-
lingsrecht der volkeren nog minder.
Nu is Frankrijk daarin
En Fransche teleurstelling is l.naL kiaÉ|
van Franschen trots. Zal de bevolUatf
van het Duitsche land niet daaronder,
gaan lijden? En zou het herstel Van bef
Noorf-Fransche kolengebied wel sB'
snel worden ter hand genomen, dat Kef:
Saarbekken weer des te eerder terftg
keert naar het Duitsche vaderland,
nu Frankrijk een eren rjjk bekteen
ter exploitatie verkrijgt, waar hel fta-
vens, gedurende al den tijd dat ltd
er is, zijn Franschen invloed zal km-
nen doen gelden?
't Zijn alweer vragen voor d©
schiedenisl
Maar dat de Franschen in de t
plaats denken, bij nl wat zo doen,
de verzekering van hun grenzen m
de beveiliging van hun land, is b«8i
zaak, die is uitgemaakt. Bq hen zit
gedachte voor, dat deze oorlog duw*
dusdanige bepalingen moet worden be
ëindigd dat, volgens het oude recept ea>
de oude methodes, de vrede op hette
teren grondslag gevestigd wordt
leen, en dit is het fatale, zij
dien grondslag leggen van het znlfdfr
materiaal, waarvan hij al telkens weetH
gelegd in het verleden, en, waarop eefc
vredesgebouw werd geplaatst, dat daar
om telkens ook weer in elkander vteL
De bevolking van Frankrijk, zoo dan
ken ze, is slechts iets grooter dan 4»
halve bevolking van Duitschland, en ver
meerdert zich trager dan deze. Uitbrajj-
ding van de Fransche grenzen najr
het Oosten zou daarom Duitschland vee
der van het hart van Frankrijk verne
deren en daardoor zou dit meer beves
tigd zijn. Bovendien zou bij eea oorim
het geannexeerde Rijnland het terrelö
worden van den strijd, en niet hfif)
eigenlijke Fransche land.
Men ziet het, in oorfogsMemtatel
wordt de vrede gemaakt Niet de geed
van verzoening bouwt aan den nieu
wen tijd, maar den geest van achter
docht, van wantrouwen, van grimmig|k
vijandschap, „der Geist der verneinf,
en die, na vier jaren lang over de*
wereld te hebben gewoed, de door SuyaE
bezetenen niet zoo spoedig weer lort-
laat.
een stem uit den ouden en leew
uit den nieuwen tijd.
Wij laten hieronder volgen wat fli1
Maasbode vertelt van hetgeen een cor
respondent van het Kopenhaagsche blad
„Berlingske Tidende" naar aanleiding,
ran een bezoek bij den gewezen-kroon^
prins op Wieringen verhaalde, en een and
de N. R. Crt. getelegrafeerd uittrekseJÉ
uit een artikel van de Berlijnsche „Rnïtf
Fahne".
Aan den Deenschen journalist deelOfe
de ex-kroonprins mede, dat hij zie®
onledig hield met het schrijven va*
een boek, dat verschillende merkwaar
dige onthullingen zal bevatten betref
fende de aanstichters van den oorlof
De kroonprins gaf toe dat hij niet erg
populair was, doch wierp de beschul
diging, dat hij steeds voor den oorlog
geijverd had, verontwaardigd van zien
af. Wel was "hij er voor, dat Duitscö-
land steeds gereed moest slaan. Ik wenscÖ
niet, aldus zijn verklaring, dat mBn mf
voor bijzonder intelligent houdt, doe®
van den anderen kant ben ik ook niet
zoo'n idioot en gedegenereerd als «Ie
Engelschen en Amerikaanschen het wil
len doen voorkomen. Ik was niet «x>
dom om een oorlog te wenschen in
eon tijd, dat Duitschland de heele w%
reld tegen zich had. Hadden wij dfetf
oorlog gewild, dan zouden we hem og
een gunstiger tijdstip, gedurende deif
Transvaalschen ot' Russisch-Japansche*
oorlog hebben kunnen uitlokken. Een
groote fout was het, dat Duitschland
zich nooit op dé hoogte stelde van dd
gezindheid van andere volkeren. DuitscB-
land begon bovendien zijn propaganda
te laat en welke een propaganda roer
de zij 1
De communiqué's van Ludendorfr wa
ren het laatste jaar e ven leugenachtiyi
als belachelijk. Over dezen" aanvoerder
had de kroonprins in zijn boek geze^Jd^
dat hij opgeklommen was door zijn groo
te energie en schitterend organisatie
vermogen, eigenschappen welke uitste.
kend zijn i n een korten en vlug-uiige»
voerden veldtocht, maar welke in een
langdurigen oorlog onvoldoende zijn. Hf
wist in den kortst mogelijken tyd va*
elk soldaat het meeste profijt te trek
ken: hij voerde voor den aanvoer va*
troepen het gebruik der spoorwege*
tot het uiterste op totdat hij »le uattf»
uitgeput liad, wat tot instorting moc*sA
leiden. Ik heb de catastroof zien aan
komen, want ik was dagelijks onder
mijn soldalen, terwijl de heeren der
hoofdkwartieren nooit te midden vafi
do troepen vertoefden.
Bij een onderhoud in den zomer van
1918 met zijn vader, had do kroonr
prins dezen uiteengezet, dat het onmo
gelijk was den strijd voort te zetten.
Toen de keizer dit deu volgende dag
aan Ludendorff mededeelde, ontstak de
ze in toorn en verklaarde den keizer
voornemens te zijn ontslag te vragpn^
zoo de kroonprins zich nog verder ifi
de beradslagingcn mengde.
De kroonprins verklaarde ztfch noö
bereid onder eede te getuigen, dat de
befaamde kroonraad in Potsdam nooit
heeft plaats gehad..-» Eerst op den daf
toen het mobilisatie-bevel was uitgege*
ven, heeft die bijeenkomst plaats go had-
Hij voorzag de mogelijkheid voor oeü
internationaal gerechtshof te worden gey-
poo pen en gaf toe, d*t bet niet oomsr
