BI1HKIÜMI. Dit Stil §g Profluit Abo tin. prijs per kv.,ï-!."ïnl te Mid delburg en bij de agenten in Vlissingen en Goes f 1.80, per post f 2.—. Advertetttiën 20 cent per re Bij abonnement veel lager. familieberichten en dankbetuigingen vso 1— 7 regels 11.50. Bovenstaande advertentieprijzen worden met 20 */o toeslag verhoog. DB VOETANGELS RN KLEMMEN. Aïs we in de bladen de talrijke berich te* leven van invoering van den acht- nrigen arbeidsdag in fabrieken, dan vrpgen we ons af: wat drommel is er dan toch in den arbeid veranderd, waar door nu niet acht uur mogelijk zou zijn, wat negen jaar geleden blijkens het gis ter aangehaalde Kamerdebat door er kende vrienden van de arbeiders ter nau- wernood en zeker niet algemeen moge lijk werd gfeaCht met 10 uur? "We moeten ronduit bekennen in 'den arbeid zelf geen veranderingen te kunnen zien die van dezen sprong twee •uur verder een redelijke verklaring ge ven. De verandering is ook niet daar te zoeken, maar in de algemeene hervor- mingsstemming, die over Europa waait. #aar dan is er ook te meer reden om good toe te zien dat er met die hervor ming niet verder gegaan wordt dan 't be lang, van ondernemer en arbeider bei den, toelaat. 'We voelen óns op dit punt ■eker niet conservatief. We voelen zelf te veel de zegeningen van althans eeni- gen vrijen Lijd (die zeker geen ledige tijd behoeft te zijn) om die ook niet aan an deren te helpen bezorgen. klaar daardoor zijn we n)og niet over tuigd, dat bet nu mogelijk zou zijn, om nü ineens alóm gelijkelijk, desnoods met een overgang van vier jaar, den arbeids- tot. acht uur in te krimpen, zonder nadeel voor 't bedrijf,d. i. zonder na deel voor de betrokkenen, en voor de (algemeene welvaart. Dat een arbeider die dagelijks zestien hup werkt, niet de kracht heeft om al dien tijd even frisch te blijven, is zpo duidelijk, dat er niet veel be zwaai' is te gen de bewering: vermindering van dien op 12 of 10 uur zal de productiviteit niel verminderen. Maar dat een arbeider, die nu 10 uur werkt, wat niet een overmatige afbeuling ia, hetzelfde werk zal doen in "8 urn-, is niét zoo vfoor de hand liggend. Dat ban iedereen aan zich zelf uitrekenen. En ala men dan hoort van voorbeelden van fpbrielcen waar zulk een vermindering van arbeidstijd géén vermindering van productiviteit ten gevolge heeft gehad, dan zal men goed doen met dadelijk er op te letten in welk soort bedrijven dat resultaat werd bereikt. Want dan zal mén zich dat het meest zeer groote kapitaalkrachtige bedrijven zijn, waar men, veel makkelijker dan in kleine,, in grijpende veranderingen kan aanbrengen door: doelmatige inrichting van de tÉüeksgebouwen, waardoor onnoodig transport vermeden wordt; door verbete ringen aan de machines ter uitsparing ■yva handenarbeid; door werk in ploe gen, enz. Efcarmee zijn we op een heel gewichtig plint in de kwestie gekomen. De kleine bedrijven, waarin de ondernemer met geringe hulp nog juist een goed bestaan heeft, zullen door invoering van een kjorteren arbeidstijd naar verhouding veel arwaarder getroffen worden dan de groote, zoozelfs dat sommige er door ge rplneerd zullen worden als men jfiet ▼borzichtig te werk gaat. kan men heel makkelijk redenee- wen: dan moeten die zwakke bedrijven maar opgeruimd wordenwant ze zijln niet waard in stand gehouden te wor den als ze alleen door te zwaren ar beidstijd kunnen blijven bestaan. Maar gjaa op: die klein-bedi'ijvcn, waaronder h»l van in idde nstandsbedrijvental van eigenwerkers, bijna alle ambachtsbedrij- ven in de sleden en dorpen vallen, ijn reusachtig in aantal. En wie zal voor het Onderhoud van die duizen den werkgeverljes en hun arbeiders zoir- Sn, als men die klein-bcdrijven onmoge- c maakt? Trouwens, ook in het alge meen industrie-stelsel van een land vor men de klein-bedrijVen een schakel, die men er maai' niet zoo. ineens uit kan verwijderen. Dan is er nog iets: niet alle arbeid is gelijk. Een concierge zal minder uitgeput naken door 12 uur arbeid dan een mijn werker door 8 u'ur, en de eerste is niét to staat in korter arbeidstijd intensie ver werk te verrichten, terwijl de mijn werker dat wèl lean. En een timmerman zal, wahneér hij door een achturendag zijn friscbheid kan hèluouden, wellicht in dïen lijd hetzelfde produceeren als in een tien urendag, ler- een fabrieksmachinist, die heeft te waken dat zijn machine met gelijke kracht loopt, met geen mogelijkheid in «cht uur méér kon produceeren clan in Ren uur. Dit zijn uitersten; maar alle. Manoes liggen er tusschen, en die geven samen de waarschuwing: behandel niel altos getjk, want bet is niet gelijk. Ei' zijn nog meer punten in het oog te houden: wie waarborgt speciaal de kleine be drijven, tegen concurrentie van de ar beiders, welke in hun vrijen tijd er nog iets bjj trachten te verdienen, zónder de lasten te hebben van de kleine onder nemers hoe zal men de bedrijven die op hun werkplaatsen een achturendag moeten in voeren, beschermen tegen de concui^-ën- tie van bedrijven die hun arbeid laten doen door hulswerkers, die niet aan ar beidstijd zijn gebonden lioe zal men doen in die bedrijven die bijv. door seizoendrukte (mode-zaken, schoonmaak-bedrijven) tijden hebben van overstelpend werk, dal het beschikbare personeel onmogelijk in 10,12 of meer uur af kan' hoe moet de regeling zjjn in verkeers- bedrijv'en, spoor- en tramwegen, scheep vaart, waar de arbeider na acht uur werk vaak ver van zijn huis is? Of uu al die bezwaren een regeling onmogelijk en ongewcnscht maken? Neen, dat zeker niet. Maar er zijn voorz)orgen noodig. Het is duidelijk, dat een uniforme re geling onmogelijk is. En de reeds vroeger ingevoerde 10 uur-regelingen in Oosten rijk, Frankrijk en Zwitserland bepalen zich dan ook alléén tot fabrieken en werkplaatsen, en laten bovendien al lerlei uitzonderingen toe, die een grooten omvang kunnen hebben. In Portugal en Noorwegen heeft de bestaande regeling alleen betrekking op induslriëele onder- nleimiingen. Ook in het Voprslel-Schaper is met die bijzondere toestanden rekening gehouden. Wel wordt een algemeene regel vastge steld, maar dan volgen er tal van speci ale regelingen voor afzonderlijke be-< drijven; voor landarbeiders (ten hoogste 6 weken pel' jaar); voor spoorwegper soneel in onvermijdelijke gevallen; Voor het personeel van sleepvaart; voor vis- schers ter zee; Voor huurkoetsiers. Maai" bij het afdeelingsonderzoek heeft zoo'n algemeene regeling met enkele uit zonderingen veel tegenkanting onder vonden, en het is zeer twijfelachtig of Minister Aalberse met een voorstel in dien geestzal komen, althans wanneer we letten op hetgeen lig1 in het Kamer debat van 1909 zei. Toen toch besloot hij zijn rede met deze woorden, die een aan wijzing geven van hetgeen wij nu van hem als Minister te wachten hebben „Naar mijn meening is een wet in den geest van de Franschc wet op den 10- urendag ook voor 'ons land op dit opgen- blik de meest gewenschte een wet die rekening houdt met de noodzakelijkheid eener geleidelijke invoering van den 10-urendag (wat dan nu wordt; een 8- urendag). Die wettelijke regeling van den ar beidsduur moet, naar mijn meening op een tweevoudige wtfze plaats hebben: zij moet plaats hebben voor de verschillen de bedrijven waar zware of ongezonde arbeid wordt verricht, in aparte wetten, die speciaal Voor die bedrijven wOrden gemaakt, zooals het (toentertijd aanhan gige) wetsontwerp tot regeling van het bakkersbedrijf. „Maar daarnaast moet komen een alge meene regeling, geldend voor alle be drijven een wet, waarin hel ethisch maximum van den arbeidsduur zal wor den geregeld, opdat deze voor alle arbei ders zonder dat ztf daarvoor strijd be hoeven te voeren, wiorde veroverd". Al deze dingen geven ons echter nog geen aanwijzing waarom het „ethisch maximum van den arbeidsduur" thans in eens overal op acht mloet dalen, terwijl het negen jaar geleden op 10 uur werd CRISIS-ENQUÊTE. Bij Kon. besluit van 8 dezer is, ter voldoening aan de bepalingén der cri sis-enquêtewet 1918 (Slbl. no. 559) een staatscommissie ingesteld, welker taak omschreven is in art. 1 dier wet. In die staatscommissie zijn benoemd; tol lid en voorzitter jhr. mr. A. F. O. van Sasse van Yssell, oud-lid van de Tweede Kamer, te 's-Herlogenbosclitot leden: Wi. Bos, oud-wethouder der ge meente Groningen, te 's-Gravenhage; L. J. H. Eversen, controleur van de grondbelasting, te Groningen; B. J. Ger- retson, oud-lid van de Tweede Kamer te Rotterdam; J. N. Hendrix, lid van den gemeenteraad, te Amsterdam; D. Koeleman, oud-burgemeester, le 's-Grar venliage; A. Kooien, te Amsterdam; jhr. mr. D. E. van Lennep, lid van de Gedeputeerde Stalen van Noord-Holn land, te Heemstedemi". H. J. Nieboer, lid van den gemeenteraad, te 's-Graven* hageU. G. Schilthuis, lid van de Gedeputeerde Staten van Groningen, te Groningen; mr. H. van der Vegte, lid van de Gedeputeerde Staten van Over ijssel, te Zwolle; H. de Wilde, lid van ae Gedeputeerde Staten van Zuid-Hol land', te 's-Gravenhage; tot lid en se cretaris: Wi. C. A. Koster, oud-lid van de Tweede Kamer, te 's-Gravenhage: lot adjunct-secretarissen jlir. mr F. J. M. van Nispen tot Sevenaer, te 's- Hertogenboschmr. C. J. Heemskerk, te 's-Gravenhage, en mr. J. R. Thor- becke, te 's-Gravenhage. DE ZAAK-VAN GROENENDAEL. Naar „Het Zuiden" met zekerheid ver neemt, heeft de officier van justitie bij de rechtbank te Maastricht den lieer mr. van Gdoenendael laten aanzeggen, dat hij, na onderzoek der tegen hem inge brachte beschuldigingen, tot de conclu sie is gekomen, dat er geen aanwijzingen zijn dat hier eenig strafbaar feit zoude zijn gepleegd. 3o. Meer en betere woningen zoowel in de steden als op het platteland. 4o. Betere voeding vooral voor kinde ren in den schoolleeftijd. NEDERLAND EN DE OORLOG. D e wapen verordening or Z.-Vlaanderen. De commandant der Stelling van de Monden 'der Maas en der Schelde (kom mand? Zeeland), heeft 7 dezer een ver- iordening afgekondigd die alleen geldt vpor Zeeuwsch-Vlaanderen. Art. 2 dier verordening verbiedt een wapen hij zich te hebben, mede in ge vallen waarin de Wapenwet stilzwijgend Of nadrukkelijk het tegendeel bepaalt. De bepaling is niet van toepassing op open bare ambtenaren of beambten. Art. 6 bepaalt dat alle inwoners ge houden zijn de in hun bezit zijnde wa penen binnen twee dagen in te leveren op «en plaats door den Burgemeester van elke gemeente te bepalen. Overtreding van het eerstgenoemd ver bod wordt gestraft met een hechtenis van ten hoogste zeven dagen, of een geld boete van ten hoogste f 100; overtreding van hel tweede verbod met een hech tenis van ten hoogste drie maanden'. sfoemo mocht reeds in 1914 wegens ziekte naar Indie terugkeeren. Douwen Dekker kwjam kort na het Hindoe-proces te San Francisco, waarin hij als getuige gehoord was, in 1918 naar Java terug. Voorts vernemen wij, dat ,,lnsulïnde" besloten heeft een groot Hollandsch- Maleiscn dagblad uit te geven. Tot voor kort was „De Indiër" een te Semarang verschijnend dagblad, het orgaan van .Jnsulinde." Hel kamp te Harderwijk. Het door ons aan de N. R. CL ont leende bericht betreffend de wantoe standen in het kamp te Harderwijk is in zooverre onjuist, dat er, blijkens mededeeling van het Corr.-bureau er zich geen Engel schen hebben opgehou den; en slechts gedurende 1 u2 da gen waren er enkele honderden Fran- schen. Ver blij fsbep^l i ngen De commandant der stelling van de monden der Maas eb der Schelde heeft aan H. A. Everaarts te Vlissingen voor waardelijk vergunning verleend weder in zijn gezagsgëbied terug te keeren DE GELDERSCIIE GRIFFIERS BENOEMING. Uil de Katholieke bladen blijkt om trent de Geldersche grif f ier sbenoemin g en de daaruit voortgevloeide zaak-Van Nispen dat aan den voorzitter van de R. K. Stalenclub, jhr. mr. P. van Nispen tot Sevenaer, en enkele anti-rev. Staten leden wordt verweten op jhr. mr. Snouck Hurgronje te hebben gestemd inplaats van op den R. K. candidaat jhr. mr. Wit- tert van Hoogland. In hoever dat een ministeriëele com missie rechtvaardigt, is ons nog niet dui delijk. De beteekenis van dien term is dui delijk: hoe kort mag de arbeidstijd uit ethische overwegingen duren, zonder na deel voor het bedrijf? En het is ook duidelijk, dat iedereen zijn eigen schat ting van dal maximum er op na houdt, en dat speciaal de socialisten met even veel gemak van acht uur op zes uur zullen dalen, als ze het van 1910 tot nu deden van tien op acht. Maar we hebben er vertrouwen in. dat de regeering en de Kamermeerder heid speciaal zullen waken tegen een overhaaste en te sterk gegeneraliseerde toepassing. Een niet te korte overgangs tijd is noodzakelijk, wil men niet het gtoote gevaar loopen een deel van onze industrie te ontwrichten. En die risico mogen we in de komende jaren zeker niet loopen. DE INVLOED VAN DEN OORLOGS TOESTAND OP DE STERFTE DISTRIBUTIE EN PRODUCTIE Spek. Blijkens een circulaire van den Mi nister van Landbouw aan de gemeente besturen, is de Minister voornemens over le gaan tot de distributie van ge zouten Amerikaansch buikspek, bere kend naar een rantsoen van 0.2 K.G per week per hoofd der bevolking. Voor dit spek is een maximum-klein handelsprijs vastgesteld van f 2. per K.G. UjlMiddelbu lig. Door de rijkspolitie alhier is beslag gelegd op 3200 K.G. veldvruchten die in een pakhuis aan de 'Gocsche Korenmarkt alhier waren opgeslagen en die in Strijd met de distribuljebepaljnge* waren verkocht. o "Uit Vlissingen. -- Te Vlissingen wordt volgende week verkrijgbaar gesteld: 4 K.G. zand- aardappelcn, D/a pond bruine boonen, 1 Va Ons kaas, 1 stuk chocolade, 1/3 pond suiker, 1 pond gecondenseerde tapteI melk, lJ/a ons jam. 1/2 pond kindermeel1, stuk kleizeep. Woensdagnamiddag werd een vrouw uil Ierseke te Vlissingen niet vee van het station door een jongen stier aangevallen, die voor de slachtbank be stemd. doch aan zijn geleder ontsnap* was. Het dier sloeg de horens in een doek, die de vrouw om borst en schou ders droeg, en trok haar zoo voort, to* dat zij een boom kon vastgrijpen en de doek, deerlijk gehavend, los raakte Zf kwam zoo goed als met den schrik vrij en zal' een eisch tol schadevergoeding instellen. Kort te voren had dezelfde stier een man tegen den grond geworpen. Deze bekwam een armbreuk en verwondingen, aan 't hoofd. De stier werd met moeite opgevangen. o Uit Walcheren Distributie te Souburg. Gedurende de week van 1117 Ja*. is verkrijgbaar op aardappelbon 14: 4 K.G. aardappelen; rijstbon 19: 1 H.G. rijst; suikerbon 7: 2»/a H.G. suiker; Ha- vermoutbon 11- 1/2 steng kleizeep Zoolang de voorraad strekt voorrad!- kaas zonder bon. Nu we ieder oogenblik een uitgewerkt voorstel Van de regeering kunnen ver wachten, heeft het geen nut, thans reeds den vorm van een cventueele regeling te bespreken. Het doof van deze be schouwingen iS trouwens niet adders dan de voornaamste onderdeelen van dit alles behalve eenvoudige vraagstuk, naar voren te brengen, ter Inleiding van de aan staande regeling. Enkde Opmerkingen over afzónderlijke bedrijfsgroepen kunnen echter het plei dooi Voor een niet-gelijkvormige regeling versterken. Daarover een volgend* must. Vanwege het congres voor openbare gezondheidsregeling is een brochure ge publiceerd over den invloed van den oorlogstoestand op de sterfte in Neder- L md, van de hand van mr. H. W. Met horst en prof. dr. R. H. Saltet, die tot de volgende slotsom komen: le. Dat de zuigelingensterfte bijzon der gunstig is in de oorlogsjaren. 2o. Dat de sterfte van kinderen van 1 tót 4 jaar in de oorlogsjaren wel ge stegen is en dat inzonderheid aandacht moet worden geschonken aan de sterfte van kinderen in den schoolleeftijd van 5 tot 13 jaar (daar die cijfers, vooral bij de meisjes, onrustbarend stijgen) en*aan de sterfte van jongens en meisjes van 14 tot 19 -jaar. 3o. Dat de algemeene sterfte gedu rende de oorlogsjaren eenigermale, doch gelukkig tot dusver niet hoog is geste gen, terwijl de eerste 9 maanden van het jaar 1918 een lager sterftecijfer ver- toonen dan de eerste 9 Imaanden in 1917. Dat de lubercuiose-sterfte wel verontrustend gestegen is gedurende de oorlogsjaren en vooral in de groote ste den een bedenkelijke toeneming te zien geeft. 5o. Datook gelet moet worden op typheuse koorts, diphterie en crpup- Wat de middelen ter verbetering be treft, de schrijvers bevelen in hel kort het Volgende aan lo Betere hygiënische maatregelen zoowel op het platteland (vrouwentuber- culose) als in de steden (mannentuber- culose), vooral toe te passen in de in dustrieën (voor mannen en vrouwen). Zooveel mogelijk tegengaan van den trek van het platteland naar de ste den, voorzoover zfulks althans in de prak tijk kan geschieden zonder de maatschap pelijke eu sociaal-economische evolutie te. belemmeren. Veel zou mogelijk bereikt leunnen worden door gemakkelijke en goedkoope verkeersmiddelen tot stand te brengen in de nabijheid van Lndustrfëele oentra en van groote gemeenten, zoodat ^ïct bij- en bovenelkaar wonen in reeds bevolkte streken op die wijze kan worden tegengegaan. De melkoorlog t'ö Amsterdam. Gistermiddag hebben bestuurders van den Bond van Veehouders een bespre king gehad met wethouder Wabaut. Zij Verklaarden dat ziy in de heden te hom dén vergadering van veehouders, zou den advisee ren de melklevering mor gen, Zaterdag, te hervatten. De heer Wibaut heeft zich opnieuw bereid vei klaard aan alle redelijke grieven tege moet te komen. Meer capucïjneirs en s pi It er w ten beschikbaar. Naar de „Tel." verneemt, heeft het Rijks- Centraal Administratiekantoor voor de distributie van levensmiddelen aan de burgemeesters medegedeeld, dat men op dit oogenblik beschikken kan over een ruimen voorraad capucijhers, splïterw- len en Heinrich Riesenboonen. Volgens bij bovengenoemd bureau in gekomen berichten, is er in verschil lende gemeenten groote vraag naar ge noemde artikelen, waarom in overwe ging gegeven wordt bij de eerstvolgien.- de peulvruclitenaanvrage hiermede re kening te houden en minstens een deel van het aan de gemeenten toekomende rantsoen in bovenstaande artikelen aan te vragen. De prijzen door den minister van landbouw, nijverheid en ban del be paald, bedragen respectievelijk f 15.50, f 45 en f 58 per 100 K.G. Wiaar de voorraad bruine boonen en groene erwten op dit oogenblik niet groot is, acht het R. D. K. het in het belang van een vlotte distributie zeer gewenscht, dal aan hovenstaanden. wenk door de gemeenten gevolg gege ven wordt. UIT OOST-LNDIE. De Indonesische Beweging. De thans nog hier te lande verblijd vende Javaan Raden Mas Soewardi Su- rya Ningrat, die in 1913 met Dóuwes Dekker en Tjipto Mangoe Koesoemo uit •Jjndie werd verbannen, is bebloemd tot voorzitter van „Insulinde", de partij, die de tradities vioortzet van de indertijd; door Douwes Dekker opgerichte „Indi sche Partij" Het presidium van Insulinde zal worden opengehouden tot de heet Surya Ningrat in Indie zal zijn terug- Zóoals men weet, zijn de interneerings- besluiten tegen het Indische driemnnf- echap «enigen tyd geleden doior de Re geering opgebleven Tjrptö Mangoe Koe- Uit Thole*. Door den dijkraad der Waterkeeririg van de Cal. polders O. K. H en MoggerS- hil te Stavenisse is opgemaakt ee* staat van aanbeveling ter beaosuiing va* een Voorzitter, noodig doordat de tegen woordige functionaris, de heer J. Dröo- gendijk door gevorderden leeftijd niet meer in aanmerking kan komen. Op dien staat werden geplaatst de heere* L. Dorst, J. Droogendijk Jr en C. 'Kodde. Vele woorden van waardeering en dank werden den aftredende van ver schillende zijden toegesproken voor hel vele, dat hij in zijn betrekking gewroch* heeft. Den ambtenaren werd een duurt&- ag van 15—25 pCt. hunner jaarwed den toegekend. Uit 3*«uwscli Vlaanderen O. Onder de gemeente Zaams lajg in den Margarethapolder, is gisteren het 13-jarig zoontje van schipper P. getrof- 5 fen door een roekeloos weggeworpe* hooivork. De jongen werd in het lirf- kenoog getroffen en de vork kwam en aan het achterhoofd uit. Heden ts de knaap, die het oog zal moeten missen, naar de ziekenverpleging te Middelburg Overgebracht. KERKNIEUWS. Stemgerechtigden hebben in de be staande Vacature van diaken bij de her vormde gemeente te Nisse gekozen de* heer A. Iloebeke, die bedankt heeft. N«d. Herv. Kork. Beroepen le Aalsmeer; P. tie Bruyw, te Weslmaas. Aangenomen naar Ileerjansdam H. WI. J. C. Hanselaar, te Ter Heidée GerefKerken Beroepen te Serooskerke (Walche ren); A. B. Wi. M. Kok te Velsen. Bedankt voor Wildervank: J. Watee rink te Zulphen. KUNST EN WETENSCHAPPEN liet 3e Abonnements-Concert va* het Concertbureau Hans Augustin, m dem Schouwburg te Middelburg, hetwelk aanvankelijk bepaald was fop Dinsdag 14 Januari, moet tot nader aankondiging worden uitgesteld, daar het Hongaarsch* Strijkkwartet tengevolge Van de tijdsom standigheden verhinderd is d|s reis una* Nederland te ondernemen. Het mOchl echter gelukken vfoor dit concert de* grooten pianist Frederic Lamondl fel e*S* gageeren. Do datum zal den nbtoujnïp» Bate* worde* bekend gemaakt.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1919 | | pagina 1