Sit Stai m. PrwKü,
Maandag 6 Januari 1919a
"1 11 iH
H7* Jaargang
Abotm. prijs per kwartaal te Mid
delburg eu bij de agenten in VILssingen
en Goes f 1.80, per post f 2.—.
Advertentiën 20 cent per re
Btj abonnement veel lager.
familieberichten en dankbetuigingen
van 1—7 regels fl.50.
Bovenstaande advertentieprijzen worden
mei 20 o/o toeslag verhoogd.
ïlllill
DE ZENDING VAN DEN HEER
LOUDON.
Bi het bericht omtrent de speciale
opdracht van den heer Loudon bij pre
sident Wilson deelt het „Hand." nog
mee, dat deze opdracht van vrij ruime
strekking is.
Nu door de reis van den president het
juisl in dezen tijd zoo noodige contact
tusschen den heer Wilson en ons gezant
schap in Washington was verbroken,
heeft onze regeering gemeend tijdelijk
een tweeden gezant te moeten benoemen,
die het contact in E,uropa kon vormen.
De heer Loudon is dan ook voorzien
▼an de geloofsbrieven van een buiten
gewoon gezant en gevolmachtigd mi-
nist«r.
DE KOMENDE ARBEIDSWET.
De Haagsche correspondent van Het
Centrum deelt mede van den minister
Aalberse te hebben vernomen, dat de
nieuwe Arbeidswet niet alleen betrek
king zal' hebben op fabrieken en werk
plaatsen, maar dh,t de achlurendag ook
zal worden voorgesteld voor winkels,
kantoren, apotheken, hotels, koffiehuir
zen en waarschijnlijk ook ziekenhui
zen. Natuurlijk zal met de eigenaardig
heden van ieder dezer inrichtingen re
kening worden gehouden.
Dienstboden en landarbeiders zullen
niet onder de wet vallen. Voor de
laatstgenoemden zal een speciale land-
arbeidswet moeten zorgen, die voldoen
ds rekening houdt met .de zeer bijzon
dere omstandigheden in djt bedrijf.
DB NAASTE VOORUITZICHTEN VOOR
ONZE KOLEN VOORZIENING.
Aan het slot van een artikel van prof.
P. de VooyS een man die in steen
kolenzaken thuis is in het jongste
nummer der Econ.-Stat. Berichten, over
den kolennood, wijdt hij ook eenige
beschouwingen aan de redenen waar
door belet wordt dat Nederland! ook thans
weer het nabij gelegen en dus natuurlijk
afzetgebied vormt vpor de overproductie
▼jan de Westfaalsche mijnindustrie.
Het is te verwachten, zoo stelt de
schrijver in het licht, dat vele mijnen
in de eerste jaren den terugslag zullen
ondervinden van een geforceerde pro
ductie gedurende de oorlogsjaren, waar
door veel noodzakelijke arbeid voor ent-
al tri ling en voorbereiding derckolenlagen
achterwege bleef. Bovendien ?s de pro
ductiviteit der arbeiders door allerlei hier
■iel nader te onderzoeken omstandig
heden zeer belangrijk achteruitgegaan.
Eene uitbreiding van het aantal arbei
ders, die met bet oog op eene ta ver
wachten werkloosheid! in Duitschland
zoor tfe hand ligt, stuit allereerst op t
beaiwaar, dat het onervaren arbeiders 'zijn
•■t verder op gebrek aan woongelegen
heid, waar toch gedurende vier jaren
bijna alle woningaanhouw stil stond. Te
genover deze voor ons ongunstige om
standigheden slaat echter, dat het te ver
wachten gebrek aan spoorwegwagens aan
bel watervervoer een grooten voorsprong
aal geven. Daarvan zou stellig Nederlaad
mei eene groote Rijnvloot kunnen prot-
fiteeren, om een uitvoer te verkrijgen
set fa dan wanneer relatief in de DuitF
«che kolenbehoefte met geheel was voor
een. Het is toch aan te nemen, dat de
Duitsche mijnen tot instandhouding van
•en geregeld bedrijf op dit waterver
voer naar Nederland zullen aandringen',
indien haar voor binnenlandsche afle
vering de transportmiddelen toch ont
breken.
AlleS hangt er echter van af of dit aan
de Duitsche mijnen zal worden toegestaan
•n of er geen aandrang of dwang zal
worden toegepast om aan de productie
eene andere bestemming te geven. On
getwijfeld zullen toch andere landenj.
waarvan de kolenbehoefte in de eerst
komende jaren moeilijk gedekt kan wor
den, met name de Scandinavische landen.
Zwitserland, België, en Noord-Frankrijlc
beproeven zich van Duitsche leveringen
te verzekeren. Hierbij is het van 't groot
ste belang hoe het zal gaan met de ko-
leoproductie in Silezjë, Polen cn Bothe-
■aen, met name of die niet zeer betem
mer cl zal worden door ongeregelde poli
tieke toestanden. In 't laatste geval zal
toch eene gropte vraag ontstaan naar
wfzet uit het Roergebied naar het Oosten
Ook hel groote probleem van de social f
•eering van het mijnbedrijf, waarover
apavele voorstanders zich doen keaneri.
kan natuurlijk een overwegenden invloed
hebben, zoowel op de productie als
ook pp den afzet der Duitsche steenkolen.
In Engeland' zal om gelijksoortige re
denen als in Duitschland de productie
achterblijven bij die van vóór den oorlog,
terwijl dopr de uitgeputte voorraden op
de groote kolenstations der wereldzee
vaart de vraag in den eersten tijd enorm
sterk zal zijn. Ook hier vormt Neder
land een van nature gunstig gelegen af
zetgebied, waarvan geprofileerd zou kun
nen worden dppr Nederlandsche schepen,-,
zoolang door ruimtegebrek de versche
ping naar andere landen niet zóvlot
kan gaan als de geregelde productie en
verzending der mijnen dit wensckelijk
maken. Dit geldt echter slechts onder de
voorwaarde, dat de vrije beweging van
den kolenhandel niet belemmerd wordt
door dwingende maatregelen der regee
ring.
Welke verwachtingen daaromtrent ge
koesterd worden, beïnvloedt dus een
meer of minder optimistjsclien kijk op
de leveringen, die ons Land zullen kunnen
bereiken.
Dat in den eersten lijd uit België
ons land van kolen in eene belangrijke
hoeveelheid voorzien zou worden, is
moeilijk aan te nemen. Ook ten opzichte
van de Belgische mijncentra ligt ons land
wel niet ongunstig, maar de binnenland-
sfehe behoeften en die van Noord-Frank-,
rijk- zullen zoo groot zijn, dat een afzet
daarheen wel zal voorgaan of warden
bewerkt.
Alleen op Amerikaansclie kolen kan
met groolere stelligheid gerekend wor
den, doch het transport eischt een bui
tenmatig groote hoeveelheid scheeps-
ruimte.
De groote veranderingen, die de oor
log bracht in de economische verhou
dingen en in de economische politiek',
maar tevens ook in de productie en in
het transporLwezen, zullen ongetwijfeld
belemmeren, dat langs natuurlijken weg
de aanvoer van kolen naar Nederland
de oude banen hervindt.
Daaruit volgt, dat ons land om de
steenkolen te verkrijgen, die het in den
allereerslen tijd! voor economisch herstel
en voor eene verder gaande ontplooiing
noodig heeft, geen afwachtende houding
kan aannemen. Er zal moeite
misschien niet geringe moeite gedaan
moeten worden, olm den aanvoer naar ons
land te trekken.
Pogingen in dije rjchting, vooral in.
hel jaar 1919, zullen moeten uilgaan
van het allernauwste verband', dat er zal
bestaan tusschen de kolenaanvoeren en
de transportmiddelen en vooral de sche
pen. Van eene goede en ecouomiscne
aanwending der scheepsruimte zal liet
voor alles afhangen hoe snel wij'er in
slagen om dpor stijging der kolen voor
raden ook onzen handel en onze industrie
in gang te brengen. Tevens ook onzen
landbouw en ooize veeteelt, die ruime
hoeveelheden meststoffen en veevoeder
behoeven. Dat de vooruitzichten voori
1919 niet zóó zijn, dat wij onze bruin
kolen- en turfproduclie kunnen gaan ver-
waarloozen en aan liaar lot overlaten, is
direct duidelijk. In plaats daarvan kan er
geen energie genoeg besleed; worden om
van deze nuttige aanvullende brandstoffen
de grootst mogelijke hoeveelheden voort
te brengen. Niet alleen zullen wij' die
stellig kunnen en moeten gebruiken, maat
bovendien zal het van de hoeveelheden
afhangen, hoe vrij wij ons zullen kunnen
bewegen bij de onvermijdelijke onder
handelingen om een kolennood, zpoals
wij thans beleven, voorgoed .onmogelijk
te maken.
Konden wij! 'ook onze steenkolenpro-
duclie belangrijk vergroolen, het zou nog
beter zijn, doch ondanks de groote hoe
veelheden, die door de Rijksppspormg
van Delfstoffen zijn aangetoond, kunnen
die ons thans njpt het minste helpen.
Mijnaanleg is te tijdroovend. Wat vol
strekt niet zeggen wil, dat daarom die
mijnaanleg uitgesteld kan worden Een
toekomstige economische politiek is niet
minder ftoodlg, omdat de naaste toekomst
zóó sterke aandacht verdient.
LIBERALE UNIE.
Het Dagelijksch Bestuur van den Pro
vincialen Verkiezingsrond van de Lib.
Unie in Zeeland is als volgt samengesteld:
T. H. Siemelink (Vlissingen), voorzitter;
D. A. Conslan'dse (Goes), secretaris; K.
van Schouwen (Middelburg); W. M. Jobse
(Oost- en West-Souburg), en M. P. de
Looff (Goes).
UIT DE FES».
F r a n k r ij k, België
en Nederland
Dr. H. T. Colenbrander wijdt in zijn
buitenlandsche kroniek in het Januari
nummer van de Gids een beschouwin
aan het Belgisch annexiionistue, dat hij
als geheel van Franschen oorsprong aan
ziet Frankrijk moet, om de eerste plaats
op het vasteland te behouden, den loop
van den Rijn beheerschen. Als mondings
haven moet het dan echter over een der
beide haven*, Antwerpen of Rotterdam,
beschikken. Frankrijk zal het natuurlijk
makkelijker vinden met België, dat dich
ter bij ligt en dat het geestelijk meer be-
heerscht, dan wel met Nederland te on
derhandelen. Antwerpen zou dus de
grootste haven kunnen worden, maar dan
moet het door een kanaal, dat over
Nederlandsch-Limburg zou toppen, mel
den Rijn verbonden en dan moet de
Schelde ook volkomen Belgisch dit
is te zeggen door Frankrijk beheerscht
worden. Dat is de oorsprong .van
het Belgisch annexipriisme.
„Want er zijn Belgische kringen
aldus Dr. Colenbrander die met
Frankrijk in tiet streven tot verwezen
lijking van dezen toekomstdroom van
harte samengaan. Men ziet de rijke
vergoeding, die Antwerpen beschoren
kan zijn voor de vermindering of ver
dwijning der Duitsche aanloopvaarl
men ziet het groote belang der wa
terverbinding van liet Belgische jndiis-
triedistrict met de Belgische haven .-men
ziet de afronding van het Belgische
gebied met begeerde strookjes van Ne
derland, van Duitschland, met een deel
of het geheel van het groothertogdom
Luxemburg. Wat men niet ziet is, dat
België zijn roeping niet minder ver
zaakt door iu een Fransch, dan door
m een Duitsch belangengeheel op te
gaan. Wat men niet ziet is het .legen-
wicht der geestelijke belangen, die de
stoffelijke opwegen. Wat men niet ziel
is het Vlaamsche volksgeweten, en mo
gelijk vergist men zich zelfs in het
Luxemburgsche. Wat men niet ziet is
Nederland, wat men niet ziet is
Duitschland!, wat men met ziet is En
geland."
Het besluit van het artikel is, dat
Nederland zich flink moet verzetten
tegen die Fransch-Belgische actie; dat
het daarbij steunen kan op het Vlaam
sche element in België zelf, op Enge
land en op wat er nog aan energie is
in Duitschland.
Overigens zal ons land de vriend-
schappelijkste houding aannemen in alle
kwesties, die een waarlijk onafhanke
lijk België met zijne Noorder-buren zjou
willen bespreken.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Vervoer over de Schelde.
(Officieel). Hei Mmistejie van Buiten
landsche Zaken deelt het Volgende mede
De Britsche regeering heeft, in aanslui
ting aan haar verzoek om voorraden,
bestemd v,oor de bezettingstroepen in
Duitschland, onder andere over de
Schelde te mogen vervoeren, alsnog den
wensch te kennen gegeven van genoemde
rivier tevens gebruik te maken Voor het
vervoer van paar him haardsteden terug-
keerende te demobiliseeren troepen.
De regeering heeft hierop geantwoord,
dat hel haar aangenaam is, het vervoer
voor dit doel toe te staan, op voorwaar
de, dat, gelet op de bijzondere omstan
digheden, hierdoor geen precedent wordt
geschapen; dat het vervoer onder han-
delsvlag geschiedt en geen munitie om
vat; dat alleen de officieren wapens zul
len mogen dragen en dat vooraf van elk
transport mededeeling aan de Nederland
sche autoriteiten wordt gedaan.
Steenkolen uij.t België.
De redacteur te Brussel van de
Maasbode" seint d.d. -4 dezer:
„Naar we uit de beste bron verne
men zaT Maandag te Brussel een depu
tatie van het Nederlandsche Ministerie
van Buitenlandsche Zaken aankomen,
om met de Belgische regeering de on
derhandelingen over den ruil van
30.000 melkkoeien en steenkolen voort
te zetten.
Het bericht van de „Gazette", dat
de overeenkomst reeds zoo goed als
gesloten zou zijn, is dus voorbarig.
Alleen kunnen we melden, dat de
lansen voor het totstandkomen eener
overeenkomst zeer gunstig staan. Ee-
kalve de 30.000 koeien zal de Neder
landsche regeering ook paarden (waar
schijnlijk legerpaarden en veulens) aan
bieden.
Omtrent de hoeveelheid te leveren
steenkolen is nog niets bekend, maar
het laat zich aanzien dat de kwantum#
zeer groot zullen zijn."
Sigarettenuitvoer naar
S can din a viê.
Het Maandagochtendblad verneemt, dat
in totaal een hoeveelheid van 500 milli-
oeu cigaretten zal mogen worden uitge
voerd.
Hiervoor zullen alléén in aanmerking
komen die fabrikanten en exporteurs,
welke als zoodanig door het Rijksbureau
vioor Tabak en de N. U. M. zijn erkend.
Wat het quantum uit te voeren sigaretten
per fabrikant of exporteur aangaat, ver
neemt genoemd blad, dal hiervoor als
basis aangenomen wordt één derde deel
van den oogenblikkelijken voorrjaad tabak
waarover de fabrikant beschikken kan.
Vliegers gedaald.
Nog een tweetal Engelsehe vliegmachi
nes zijn in ons land gedaald, de een bij
Amsterrade in Lifmburg, de andere on
der Somtnelsdijk. De inzittefcüm hebben
van de militaire overheid verlof gekre
gen met of zonder hun machine naar
hun land terug te keeren.
Wederzijdsche telegrammen.
Een soortgelijke telegramwisseling als
tusschen koning George en onze Koningin
in verband met de verpleging der Engel
sehe krijgsgevangenen, heeft thans plaats
gevonden tusschen Poincaré en H. M.
nsar aanleiding vim de door Nederland
betoonde hulpvaardigheid bij het opne
men der Fransche vluchtelingen
De terugker der Russen.
Men meldt uit Rotterdam aan het
Hand',
Zaterdag is een aanvang gemaakt met
de inscheping der Russische krijgsge
vangenen en civiele gevangenen.
drie uur n.m. hadden ongeveer 1600
man zich aan het Müllerterrein aan
de Jobshaven, vanwaar de schepen af
varen, aangemeld. De aanmelding van
de eerste 1000 liep vlot van stapel1,
van de later aankomenden waren er
nog al eenige, die zich de „Holland-
sche wodka" voor de laatste maal goed
hadden laten smaken. Uit Bergen was
een transport van 60 man gekomen,
waarvan er bij liet overstappen te
Haarlem vijf de Bollandsche lucht ver
kozen boven de onbekende toekomst
in hun onderstboven gegooid vader
land. Zes en dertig man, die des nachts
in „Montefiiore" waren gehuisvest, wa
ren des morgens ook zoek.
Des avonds te zeven uur kwam nog
een trein met 1000 man uit Oldebroek
en Gaaslerland.
De Rotlerdamsche politie regelde de
inscheping. Alle verlrekkenden werden
voor het aan boord gaan gefouilleerd,
sterke drank e.d. werd hun afgenomen.
Roerende afscheidstooneelen hebben
we daar aan de Jobshaven niet veel
gezien.
Wel zagen we aan de valreep van
de „Santa Fé" nog een juffrouw, die
al uren te wachten Stond op f 30
kamerhuur, welke ze van een der gas
ten nog ontvangen moest.
Aan boord van elk der drie schepen
gaan vijf Nederlandsche marechaussée's
als ordebewaarders mee. Fransche krui
in den middag meerden nog de
Ailette" en de „l'Aisne" aan de
Parkkade zullen de schepen, die met
de Russische vlag in den voormast en
de wit-blauw-ftvitte vlag aan den voor
steven op vertrek lagen naar Danzig,
begeleiden. Op de thuisreis zullen de
Almeria", Santa Fé", en „Warlburg"
die onder bevel staan van kapiteins
der Batavierlijn, krijgsgevangen Fran-
sclien naai* Noord-Frankrijk overbrengen
DISTRIBUTIE FN PRODUCTIE.
Verkorte geldigheidsduur der
b ote r kaar te/jn
Volgens „De Tel." zal dé door Mi
nister Van IJsselslein in de Memorie
van Antwoord op het Voorloopig ver
slag der Staatsbegrooting', hoofdstuk
Landbouw, in uitzicht gestelde verkor
ting van den geldigheidsduur der bo-
terkaarlen tot zeven dagen einde dezer
maand in werking treden.
Visch.
De Minister van Landbouw heeft toe
gevoegd aan de lijst van goederen, aan
gewezen krachtens artikel l der Distri-
butiewet 1916, het artikel klein-middel-
schelvisch, waarvoor een kleinhandels-
"i is vastgesteld van f 0.45 per K G.
Hel „droogleggen" van
Amsterdam.
De hoofdstad heeft weer een melk-
oortog door te maken, waarvan de Am
sterdammers de ongelukkige slachtoffer*
zijn.
Op Oudejaarsavond nam de Bond van
Melkveehouders uit den omtrek van Am
sterdam het besluit, geen melk meer voor
de hoofdstad te leveren, welk stakings-
besluit vergezeld ging van een zorgvuldig
stelsel van „posten", ten einde het ont
duiken van 't besluit te voorkomen, ter
wijl voorts tal van melkfabrieken in N.-
Itoiland werden bewerkt om mee te doen.
Aanleiding tot dit stakingsbesluit is de
invoering door het gemeentebestuur van
een stelsel van centralisatie in de leve
ring, dat ten doel had, ten eerste de
ktioeierijien met hoedanigheid en prijzen
tegen te gaan, en ten tweede om ter
wille van de gezondheid alle melk te
kunnen pasteuriseeren. Daarom had het
gemeentebestuur negen plaatsen van le
vering aangewezen.
De veehoudersboud vraagt daarente
gen twintig plaatsen van levering, en
(leeft nog andere bezwaren tegen het
ingevoerde stelsel.
Het gaat nu hard tegen hard. In een
Vrijdag gehouden vergadering van de,
melkveehouders werd besloten tot nog
strenger maatregelen tegen de „wroe-
ters". Voorts gingen er stemmen op die
spraken van het droogzetten (niet meer
melken) der koeien. Maar dat werd toch.
door het bestuur vooiioopig ontraden.,
Aan den anderen kant heeft de Minis
ter van Landbouw als zijn ernstig voorne
men aangekondigd tegen d« overtreders
der melkregeling krachtig op te treden,
door het in bezit nemen van de melk
en het in beslag nemen van het vee, eta
vooris door gerechtelijke vervolging van
die veehouders, welke den in 't algemeen
boling genomen maatregel weerstreven.
Voorts zal van gemeentewege worden
opgetreden tegen de 100 A 450 zg.
.schillenboeren". Deze hebben nl. inder
tijd gemakken gekregen voor het ophalen
der schillen voor hun vee, met de be
paling dal ze die niet behoefden op t«
zenden naar dc Calcarfabrieken, mita
ze melk leverden aan de '"hoofdstad.
Inmiddels wordt er van overheids
wege alles gedaan om melk aan te voeren.
Uit Middelburg.
- Men meldt ons, dat de stoomboot-
dienst van hier naar Zierikzee zal wor
den hervat, zoodra de kolen, die onder-:
weg zijn, zullen zijn aangekomen, het
geen waarschijnlijk binnen 2 of 3 da
gen het geval zal zijn.
In de Zaterdagmiddag gehouden ver
gadering van de afdeeling Middel-
>urg van den Volksbond, vereeniging
tegen drankmisbruik, werd de begrooting
voor 1919 vastgesteld in ontvang op f 180
en in uitgaaf op f 156.40
In het jaarverslag over 1918 werd her
innerd aan de in Mei gehouden liuisvlijt-
tentoonstelling.
Besloten werd, niet zoolang als de vo
rige maal te wachten met het houden
van een vjolgende tentoonstelling en voor
loopig bepaald, die in 1920 te 'doen plaat»
hebben.
- Zondagmiddag omstreeks één uur
had een schoorsteenbrand plaats in per
ceel N 100 aan de Nieuwe Oostersche-
straat. Politie en werklieden van de Aads-
schuur waren spoedig aanwezig. Door
het weghalen van het meest brandbare in
de omgeving, werd erger voorkomen. Dó
medegebrachte minimax behoefde niet te
worden gebruikt.
Dit laatste was wel het geval bij een
tweeden schoorsteenbrand, die te onge
veer 4 uur ontstond in perceel N 282
aan de Noordzijde Dam, welke brand mei
den snelblusscher Icon worden gedoofd.
Vrijdagavond is een hospitaalsoldaat
door de duisternis misleid bij de Mai>-
baai in het water gieioopen. Op zijn hulp
geroep scholen twee beurtschippers met
een boot toe en redden den man juist
bijtijds.
- Bij de politie is aangifte gedaan van
diefstal van drie konijhen, van een hand
wagen en van 30 cent uit een jas, die in
de gang hing van een woning, waarvan
men de deur even had laten aanstaan1.
Zaterdagavond te kwart tooe
tien ongeveer, heeft in de Korte
Noordstraat alhier een brutale aanran
ding plaats gehad. Een winkeljuffrouw,
die zich huiswaarts begaf, zag een man
voor haar nittoopen. Ter hoogte van hel
Hofplein boog de man zich, alsof hij rijn
>enen moest dicht doen. Het meisj»
passeerde hem, doch nog voor zij de
Lambrechtstraat voorbij was, werd zj
plotseling van achter aangevallen door
den haar totaal onbekenden man, die
haar bij de keel greep en haar porte-
monoaie uit den zak haalde, waarop hf
het op een loopen zette. De aangevallene
kon in het geheel geen signalement op
geven van haar aanrander. De buit ia
voor den onverlaat niet groot, daar eu
slechts 75 cent in de portemonnaie was.
Uit Walcheren
- Den gemeente-veldwachter A. Setf»
en den rijksveldwachter Adriaanse Is het
gelukt na dagen en nachten van naspeu
ren en onderzoek, de onlangs bij H. te
Seroookerke gestolen manufacturen
in beslag te nemen. Ze zijn gevonden in
het varkenshok van C. op de hofstede
„Middelburg" onder de gemeente Sint
Laurens.
Tevens hebben ze ook de daders J, B.,
kok, en D. B., korporaal bij de Houwitser
batterij", tot bekentenis kunnen brengen.
Beiden zijn naar het huis van bewaring
te Middelburg gebracht.
Dat de politie een goede vangst deed,
bleek uit blieven die de politie machtig
wist te worden van kameraden, die Ihanv
reeds met verlof thuis zijn, waarin gecor
respondeerd werd over het ten uitvoer
brengen van verschillende erhstige mis
drijven.
Distributie te Domburg.
Gedurende de week van 6—12 Jan.
a-s- is verkrijgbaar op bon 89: 2'$ on*
rijst; bon 90: 1 ons gort; bon 91. IA®
ons kaas; bon 92: 2 ons jam'; bon 2
der sUikerkaart2$ ons suiker.
Distributie te St. Laurens 0
Van af Woensdag 8 Januari a s'- F* ver
krijgbaar op bon 4<ï en op den kinder
bon no. 20: ayj ons suiker; op bon 47
5 one rijst; op bjoh 48: 2 ons jam.