Vo 263, Zaterdag 9 November 191& ii6* émwm Dit nummer bestaat tilt "EWEE bidden, EERSTE BLAD». Abonn. prijs per kwartaal te Mid delburg en bij de agenten in Vlissingen en Goes f 1.55, per post r 1.75. Advertentiën 20 cent ger regel. KJ abonnement reel lager. Familieberichten en dankbetuigingen Tïn 1—7 regels fï.50. Bovenstaande ad ver tentieprtjeeu worden met 20 koeslag verhoogd, KAafEROTEKÏICHT. ïweede Kante*, Zitting van Vrijdag. Geheel aan het eind der zitting kreeg de Minister van O jdfT 1 ia g het wpprd, maar hij kwam niet verder dan eeq betuiging van dank voior de ontvangen bewijzen van instemming niet zijn maat regelen. Hij zal Dinsdag zijns rede voort zetten, en zoo, lang moeten we dus wach ten op een regeeringsantwoord voor zoover het komtl op de verschillende vragen in dat debat gesteld. .Van alle sprekers die gister nog het woord voerden was de heer Rink d\e meest zakelijke en, zooals altijd, de minst woordenrijke. •Hij had ernstig bezwaar tegen den inhoud der molie-Ter Laan, al erkent hij de wenschelijklieid dat d|e Kamer het zal uitspreken dat onmiddellijk tot gedeeltelijke demobilisatie moet Worden overgegaan, niet als wantrouwen tegen de Regeering, maar als een. weerklank op 's Ministers rede. De motie-Ter Laan gaat echter te ver. Zij eischt dat Regeering niet meer dan twee lichtingen onder de wapenen zal houden. Spr. aar zelt de verantwoordelijkheid op zich te kiemen vian zulk een uitspraak, die de uitvoerende macht bindt. Hij mist daar toe ook de npodige gegevens. Als er iets onzekers en wan'kel is dan zijn 't de buitonlandsche toestanden. Deze ver anderen ieder uur, ieder «ogenblik. Maar daarmede veranderen telkens ook dp eischen. Misschien zijn er, als we over de motie stemmen, geen twee lichtingen meer Mondig. misschien (ook meer dan twee. Spr. beroept zich op ©en hmofd- larlikel in „Het Volk" van Dinsdagavond, volgens welk artikel het thans op 't Matste «ogenblik van den oioriog een critiek oogenblik is. De heer Marchant heett als formule uitgesprokenmesa slure alles naar huis wat niet beslist ntopdig is. Maar de motie gaat verder: Zij spreekt uit wat noodig is. Overigens heeft do heer Marcliant, in navolging van den heer Tncèlstra, eenige woorden uitgespro ken, die spr. in koog'e mate ojij- voorzichtig Voorkomen. Spr. wil echter een uitspraak van de Kamer uitlokken die niet zoo bindend is als de motie-Ter Laan, waarbij tevens wordt uilgesproken dat als 't oogenblik is aangebroken om de wapenpn neder te leggen, zal worden gedemobiliseerd;. Hij diende de volgend© motie in: De Kamer, van oordeel dat met gedeeltelijke demobilisatie thans kan w,-rden begonnen, aopdigt de Re geering uit, daarmede aanstonds aan te vangen, en de demobilisatie door te voeren, zoodra op het Westelijk front de wapenstilstand zal zijn ge- sloten. /Het door dezen spreker tót den heer Marchant gerichte verwijt was te voren ook reeds uitgesproken door den heer S c. h o k k i a g die de wijze waarop de heer Marchant zich uitgelaten had over onzen plicht tót handhaving der neu traliteit lichtvaardig had genoemd. Overigens brachLen de redevoeringen over de iegerkweslie niet veel nieuws. Het verliep in menig opzicht in een onderlinge polemiek, speciaal tusschen rechts en de twee groepen der sociaal democraten. Men heeft gisteren ujog weer eens kun nen booren hoe de uiterste grpep links over de2e dingen denkt. De heer Kol the k zei tot de rech terzijde: zwijg en zie met schaamte op uw verleden terug. Spr. heeft iets anders tot het volk ie zeggen en bepleit daarom straffeloosheid VOjor de muiters. Een zekere soort misdadigheid kan een zegen voor de mensclien zijn. Als: heilbren- gendo misdadigers beschouwt spr. dje mui ters in de Harskamp. Spr. pleit dus vrij spraak voor hen, principieel en uit prac- tisch oogpunt. De heer Marchant, zoo vond de heer Kolthek, heeft verdien-1 slelijk aangetoond dat het militaire systeem heeft geslreefd naar ontmen^ sching van de mensclien. Toch werd dat systeem tot don dag van bederf voort gezet en spr. is niet gerust dat daaririj verandering zal worden gebracht. Maar als de militairen daartegen daadwerkelijk' in verzet komen dan moeten we ons daarover verheugen. Hel is een soort koorts waardoor 't lichaam zich verzet tegen verdere voortzetting der ziektekiem. Gaat 't dan aan de menschen die zooi- doende verbetering helpen brengen, daar voor te straffen? Op de door den heer Troelstra gestelde vraag omtrent de weigering van de Koningin tot teekening van het door de vorige regeering aan den opperbevel hebber verleend ontslag, is nog geen ant woord gegeven. Maar wel is de heer De Geer opge komen tegen het stellen van die waag. Die vraag had z. i. niet mogen zijn gesteld en mag niet worden beantwoord. Art. 5-1 der Grondwet zegt: de koning is onschendbaar, de ministers zijn verant woordelijk. Het overleg tusschen Minis ters en Kroon is een interieur© zaak, waarmede de Kamer zich nooit mag ]je- moeien. De wil van de Kroon kan zich slechts "-manifesleeren in de daden der Ministers Kan een Minister de weigering van de Kroon om een ontslag te verlee- men niet dragen, dan moet hij aftreden De vraag van den heer Troelstra is reac tionair en voert ons terug naar het over wonnen* tijdperk van conflicten tusschen Kroon èn volksvertegenwoordiging. De vraag van den heer TroelstTa is hem geïnspireerd door hen, die den afge treden Minister van Oorlog een vrienden dienst wilden bewijzen. Dit was zeer on handig en ondemocratisch. De Regeering mag deze vraag dus niet beantwoorden. Op 16 April 1901 hield de heer Troelstra een soortgelijke interpelLatie over het aftreden van Minister Eland. De voorzit ter Gleichman wees hem er toen op, dat hij krachtens art. 51 der Grondwet in die richting niet mocht doorgaan en mi nister Pierson sloot zich daarbij aan. Spr. hoopt, dat de minister-president thans de zelfde opvatting zal zijn toegedaan. De zitting van gisteren werd ingeleid door een debat over de interpellatie manie van deze Kamer, die als we ons niet vergissen tot nu toe slechts éóh wetsvoorstel heeft afgehandeld (andere regeling in de strafgevangenissen) en voor de rest niets anders heeft gedaan dan iriterpelleeren. Toen gisteren op het lijstje van inter pellaties miog een aanvraag van den heer Wijnkoop zou worden gezet, kwam een ernstige vermaning van den heer Nolens. Gaat men. op deze wijze voort, dan wordt de Kamer uitsluitend een interpelleerend lichaam. De Kamer heeft de gewoonte, het verlof tot het houden van interpel laties toe te staan. Spr. echter zou wil len zeggen, dat men ©enigszins de gema tigdheid moet betrachten bij 't gebruik maken van deze bevoegdheid. Dit geldt' ook voor den omvang der interpellaties. Het gebeurt thans vaak bij interpellaties, dat men tenslotte niet meer weet, waar mede men eigenlijk bezig was. Hebben die interpellaties vaak niet veel van zeer uitgebreide algemeene beschouwingen? Zou de Kamer niet het voorbeeld kun nen volgen van zeer democratische lan den, door aan het houden van inter pellaties grenzen te stellen, mede door beperking van den tijd voor den inter- pellant en andere sprekers? De voorzitter erkent, dat 't niet aangaat, de interpellaties zoo uit te brei den als thans geschiedt. Er zijn nu nog 8 sprekers ingeschreven. Het verdient ernstige overweging, deze zaak in 't Re glement van Orde te regelen. De heer Marchant gaf de Kamer in overweging, de interpellatie voor dit maal toe te slaan, doch voegde daaraan een „gemoedelijk woord" toe. De hee- ren, uit wier kring deze interpellatie is Voortgekomen, hebben verklaard, hier ge komen te zijn om af te breken, maar de andere heereu willen opbouwen. Spreker gaf de bedoelde vier heeren ook in overweging, niet telkens in 'hun redevoeringen op zoo prikkelende wijze de beginselen dei' Ministers erin te be trekken. Op deze wijze wordt het goed democratische werk, dat we hier moeten doen, onmogelijk. BIIMIIU11. vraag der openbaarheid van regee'nugs- maalregelen èn regeeringspoliliek (na tuurlijk voor zoover dat mogelijk was), in den boezem der regeering ter spra ke gebracht. De regeering geeft vol komen toe, dat als het publiek meer èn beter begrij pthet lal van maatrege len ook beter zal verdragen en waarde'eren. Z. Exc. beloofde 'dan ook, geheel in overeenstemming met hetgeen hij reeds voor zijn optreden als minister in het openbaar dis wensche- lijk heeft verkondigd, de voilé mede werking der regecring. Hij vetzornt berden beeren de zaak ook in hun vcr- eenfgmg aanhangig la maken. Gelijk verzoek had hij bereids aan het einde der vorige maand aan het dagelijkacli bestuur der Haagsche Journalisten-Ver-1 eeniging gedaan. Het zou den minister aangenaam zijn, indien het bestuur den minister van advies wilde dienen over de vraag, op welke wijze de openbaar heid het best zou kunnen worden be vorderd, en of een verandering dieni te worden gebracht in de maaier van publicatie van het oogenblik. Onder meer verzocht de minister daarbij ie betrekken de werkzaamheid' van het Bureau voor. Mededeelingen inzake de Voedselvoorziening. Do vertegenwoordigers van den Kring hebben den minister dank gezegd voor zijn mededeelingen en beloofd de zaak spoedig in hun bestuur aan dè orde te zullen stellen. OPENBAARHEID VAN REGEERINGS- MAATREGELEN. De minister van binnenlaudsche za ken, tijdelijk voorzitter van den mi nisterraad, heeft gisteren in bijzondere audiëntie ontvangen de heeren D. llanql vice-voorzitter, en G. G. van As, se-i cretaris van den Nederlandschen Jour nalisten Kring, v ertegenwoordigendè liet dagelijksch besluur van déze vereeni- ging. Het Boel van de audiëntie was, de medewerking der reyeering te vra gen, om te komen tot zooveel mogelijk openbaarheid van regeermgsmaatrege- len, ook in militaire zaken, een zoo goed mogelijke voorlichting van diet pu bliek. Genoemde bestuursleden hébben op het groote belang daarvan, vooral in dezen tijd, gewezen en medegedeeld, dat het Kringbesluur zich volgaarne beschikbaar blijft stellen om de pers', namens de regeering '"van voorlichting en advies te dienen. De minister heeft verklaard, dat de zending der beide heeren hem in alle opzichten sympathiek was. Hij erkende het groote belang van - de pers als schakel tusschen regeering en pübliek en had reeds uit eigen beweging de NEDERLAND EN DE OORLOG. Van de grens in Oostelijk Zeeu w sch-V laander en, Men schrijft ons uit Hulst van Vrijdag Heden voormiddag omstreeks 11 uur werden de bewoners alhier opgeschrikt door het geluid van verschillende zware slagen in de richting van de Belgische grens. Op de stadswallen gekomen be merkte ik al zéér spoedig aan de gewel dige groote witte rookwolken dat er ont ploffingen plaats hadden in den omtrek van het station de Clinge (B.) van den spoorweg MechelenTerneuzen, Ik nam mijn rgwiel, en gewapend met mijn veld kijker peddelde ik naar de grens. Bij de grensversperring kwam ik tot de ont dekking dat de Duitschers, beginnende vanaf de Nederlandsch—Belgische grens volop bezig waren met het opblazen van de spoorlijn Mechelen—Terneuzen, welke van de Clinge loopt tot St. Nicolaas en, Mechelen. Het geheele stationsemplace ment te de Clinge was een chaos van verwoesting; links en rechts door elkaar lagen spoorstaven en balken gebogen en verwrongen in alle bochten en vormen, terwijl het middenvak van het station zelve geheel in puin lag, en do meeste daken van de omliggende huizen nage noeg geheel waren ontdaan van al hun dakpannen. De eerste ontploffingen hadden plaats op ongeveer 50 Meter van de grens, als gevolg waarvan stukken spoorstaven, ter lengte van ongeveer een Meier en meer, en met een gewicht van 100 a 150 K.G. meer dan 50 Meter op Nederlandsch grondgebied waren terecht gekomen, ter wijl de splinters van spoorbalken en stukken ijzer overal op Nederlandsch ge bied verspreid lagen. Zoover ik met mijn kijker de spoorlijn kon overzien, dat was ongeveer tót St. Gilles (het volgende sta tion in de richting St. Nicolaas) was de spoorlijn op onderlinge afstanden van 40 h 50 Meter opgeblazen, en waren Duitsche genietroepen, ter plaatse waar zulks nog niet was geschied, nog volop bezig om het vernielingswerk te vol- tooien. Te oordeelen naar de richting waar we andere groote zwarte rookwol ken zagen opstijgen en vanwaar de ge weldige zware knallen hoorbaar waren, hebben de Duitschers ook de spoorlijn St. Gilles—Heleene—Moerbeke op gelijke wijze vernield. En te midden van dezen chaos van vernieling was aan gene zijde van den draad de burger bevolking van Clinge (B.), zoover ik kon nagaan grootendeels beslaande uit vrouwen en kinderen de man spersonen binnen den zoogen aam- den militairen leeftijd zijn in de grens gemeenten allen reeds weggevoerd druk bezig de stuk geslagen spoorbalken te verzamelen en weg le sleepen, wel licht voor brandstof, of wuifden vroolijk naar familieleden en vrienden aan deze zijde van de grens staande, die zij' sinds het uitbreken van den oorlog, dus reeds ruim vier jaren, niet meer hadden gezien of gehoord. T© oordeelen naar de ongewone vrij heid waarmede de Belgische bevolking zich tusschen 'de Duitsche militairen be woog sommigen kwamen zelfs lot na genoeg tegen, althans op zeer gerin'gfen afstand van den, lhans van eleclrischen stroom ontdanen draad komt het mij voor, dat de tucht en de dwang van de Duitsche bezetting op de burger bevol king aldaar, vrijwel zijn verdwenen, al zag ik ook een burger op een minder zachtzinnige wijze door een Duitsch mi litair in de wacht duwen. En te midden van deze omgeving van vernieling en oorlogsellende liepen Duit sche grenswachters meestal mannen van 40 tót 50-jarigen leeftijd heel kalm hun groote Duitsche tabakspijp te roc ken, terwijl anderen, meer jongere mi litairen, onderofficieren, zenuwachtig ge jaagd heen en weer draafden, tegen el kander spraken of briefjes wellichl orders elkaar overhandigden. Nog eenige dagen, wellicht eeuige uren, aldus de aan de grens woneaden, en ook in deze omgeving zouden de Duit sche militairen verdwenen zijn. Op het punt staande te vertrekken zag ik boven Belgisch gebied, in de richting St. Nicolaas, eerst vier, en eenige oogen- blikken nadien twee groote Duitsche ge vechtsvliegtuigen, vermoedelijk komende uit de richting Gent, koersen in de rich ting van Antwerpen, o Duitsche vliegmachine gedaald. Donderdagnamiddag omstreeks half vijf uur kwam uit de richting Clinge een groote Duitsche vliegmachine boven Hulst aanvliegen. Het toestel was zóó laag, dat het op sommige plaatsen bijna de toppen der boomen raakte. Door onze militairen hevig beschoten daalde het vliegtuig nabij den Hoogenweg in den Absdalepolder onder de gemeente St. Jansteen. Het toestel tuimelde omver, als gevolg waarvan twee Van de drie in zittende Duitsche militairen een ser geant en een luitenant onder het toe stel terecht kwamen en op slag gedood. De derde inzittende, een Duitsch soldaat, werd met een geweerschot in het been door de zorg van den militairen genees kundigen dienst in het R. K. Liefdehuis aldaar ter verpleging opgenomen. Het lijk van den Duitschen officier werd spoedig gevonden en per as even eens naar het R. K. Liefdehuis aldaar vervoerd. Bjj het zoeken naar het an dere slachto ffer is de machine gisteren avond omstreeks 8 uur in brand geraakt en geheel uitgebrand. Het verbrande lijk is hedenmiddag van onder de machine vandaan gehaald en zal, evenals dat van den officier, aldaar met militaire eer worden begraven. Het vliegtuig was bewapend met een mitraljeur en had bovendien alle moge lijke huishoudelijke artikelen aan boord, o. a. wijn, vieesch, brood, kleeren enz., hetgeen het vermoeden wettigt, dat dit vliegLuig was belast met de overbren ging van de tot een of anderen Duit schen staf behoorende fourage-afdce- ling. Bovendien moet het vliegtuig ver schillende geheime documenten bij zich hebben geluid. De toestand van den gewonden militair is- niet levensgevaarlijk. De eerste tram uit Brugge. Men schrijft ons uit Aardeuburg d.d. 8 November. Om ongeveer 2$ uur is alhier "(de- eerste tram uit Bruggje aangekctaeo. Nadat dit verkeer begin November 1914 was stopgezel, doordat de Duitschers de bruggen bij Moerkerke hadden Ij ten springen is de verbinding! weer geopend. Moge het verkeer nu maar spoedig weer geregeld plaals hebben en moge aan ons dan weer de ge legenheid gegeven worden Brugge ie bezoeken. Mogelijk kan ook de Bel gische regeering van deze gelegen lie id gebruik maken om een massa vluchte- ingen, die alhier en in de omgeving wonen, weer België in te voeren belo waarde hebben van hèt daarop v£d* melde gewicht. DISTRIBUTIE EN PRODUCTIE. De broodkaarten. Het Bureau voor Mededeelingen in zake de Voedselvoorziening meldt De verhooging van het broodrantsoen Lot 280 gram per dag!, die met 15 Nov. a.s. in werking treedt, brengt uit den aard der zaak een belangrijke verande ring ten aanzien der broodkaart mede. Den 14den November is de nu gelden de broodkaart afgeloopen. De kaart van het 76ste tijdvak, "die dan aan de beurt komt, zal 10 dagen geldig zijn, waarbij echter de bons niet meer, zooals tot nu toe, voor de lielft, doch voor de volle daarop vermelde gewichtswaarde zullen worden aangenomen. Aldus beschikt men van 15 tot en met 24 November over 2800 gram', d. i. 280 gram per dag. Voor de daaropvolgende periode Wordt de zaak eenigszins anders. Lang1 voordat tot verhooging van hel broodrantsoen was besloten, moesten reeds de broodkaarten voor de 20ste _peri©de Worden gereed gemaakt. Deze kaarten nu zijn veel klei ner en handiger dan de thans geldende en ingedeeld op 1400 grtim overeenkom stig liet tlians nog bestaande weekr.uit- socn. Deze kaarten moeten bij de nieuwe re geling toch worden gebruikt, cenerzijds omdat men niet tijdig nieuwe kaarjen ge reed zou kunnen maken, andèrzijds om dat met eenige tientallen millioouen broodkaarten natuurlijk een aanzienlijk bedrag zou verloren gaan. Van 25 November af komt dus de nieuwe broodkaart van 1400 gram in om loop. Ook deze zal telkens 10 dagen ge] den, maar daarbij zal eikel bon de Üul>- Cacaopoeder, De minister van Landbouw heeft inge trokken de maximumprijzen voor cacao poeder en het verwerken, afleveren en vervoeren van cacaopoeder, Verder wordt door den minister uit drukkelijk vermeld, dat het verbod tol vermengen van cacaopoeder in zijn vollen omvang gehandhaafd blijft. Stal ii Pfowiaelss Uit Vlissingeo. De heer P. J. N. van Os, ontvanger der direct© belastingen en accijnzen te Vlissingen, is benoemd tot lid den commissie, belast met het afnemen van' het vakexamen voor surnumerairs en ontvangers der directe belastingen, in voerrechten en accijnzen. o .Uit W<al chjeren. Donderdagavond hield op uitnoodi- ging van de winkeliersvereeniging to Si o u b u r'g, de heer Woudenberg, di recteur van den Eersten Nederl. Krufdes- niersbond te Rotterdam een rede voor, een klein getal neringdoenden, waarbij hij uiteenzette het nut van collectieven inkoop. Na ampele bespreking besloten bijna alle aanwezigen zich bij den Kruideniers- bond aan te sluiten; gedachtig1 aan'hef „Eendracht maakt Macht" wekte spre ker allen op, ook de niet aanwezige ge- nooidigden aan te sporen hun voorbeeld te volgen. Distributie le Westkapelle: Maandagvoormiddag1 afhalen van for mulieren tot het verkrijgen van bona voor reparatieleer. Alleen zij komen voor deze bons in aanmerking, die daaraan dadelijk behoef te hebben. Op deze bons wordt evenwel geen toe slag meer gegeven. Bon 13 van de suikerkaart MA K.G, suiker van 11—16 Nov. Distributie te Oostkapelle Van 11 tot 16 November: 4 K.G. aard appelen op bon 15; 125 G. boonen op bon 11; 100 G. havermout op boa 15; 100 G. kaas 20-}- op bon 4; 250 G. suiker op bon 14; 50 G. vermicelli of macaroni op gortbon no. 2; 100 G. jam op rijstbon 9. Ook de bijzondere school le Oostkapelle is -Vrijdag voor nospi- laal ingericht. Uit Sehouwen-Duiveland. In de op Woensdag gehouden ver gadering der Unie-liberale kiesvereni ging' te BrouWershav en werden tot candidaten gekozen voor de a.s. Provin ciale Statenverkiezingen, respectievelijk de heeren A. v. dt Weide, J. W. van Opve ren, B. Giljam, J. M. van den Bout Fzn,. mr. H. Polvliet, Wt Ribbens, L. J. de Oude, M. K. Krepel, L. Doeleman en II. E. Beelaerts van Emlnichoven. Tot af gevaardigden ter vergadering van ile pro vinciale kiesvereeniging werden bij accla matie benoemd de heeren J. M. van Ren Bout Fzn. en C. Gast. Tot candidaten voor het bestuur der provinciale kiesvereeniging' wer len ge steld de heeren mr. H. Polvliet, J. W'. van Oeveren, A. Frankel, mr. A. 7. Fok ker en A. v, d. Weide. Uit Zeeuwsch-Vlaanderen Wi D,, Vrijdagmiddag half vier uur "had1 aan C adz and-haven, bij het onlladen van een Duitsche granaat, een ontploffing plaats waarbij de matroos van de kust wacht, van Dongen, ernstig werd gewond'. Het schuurtje waarin het ongeluk plaats had is vernietigd. GEMEENTERAAD VAN GOES. Gisteravond vergaderde óp gemeente- teraad van G o e s. Alleen de heer Kj, Brants was met kennisgeving afwezig. De voorzitter, de heer D. D. van den Bout hield, nadat alle raadsleden zich; van hun zetels verheven hadden, een toespraak, waarin hij het overleden raads lid, den heer A. S. J. Dekker herdacht! Spr. herinnerde eraan dat do lieer Dek ker slechts 2 raadsvergaderingen als tij delijk wethouder bijwoonde. Zijn plaats zal als een leegte worden gevoeld door, allen, van verschillen,do politieke kleur, die zonder onderscheid^ d,e gaven en het organiseerdend talent van den heer Dek ker waardeerden. Van zijn taak, de <^istri- butiezak-nö te behartigenkweet hij zich op uitnemende wijze. Steeds toonde de heer Dekker zeer veel tijd en ïnoeite ovejr, te hebben voor de publieke zaak, specL aal in den Raad. waarin hij 16 jaren long trouw op zijn post was. Spr. uitte zijn droefenis over het heei^. gaan van den heer Dekker en verzekerde; dal hij door de» gemeenteraad «tefid»

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1918 | | pagina 1