No 263 Donderdag 7 November 116* Jatrgaii ftlKf19 Abonn. prijs per kwartaal te Mid delburg en. bij de agenten _in Ylissingen en Goes "f 1.55, per post 11-75. Advertentiën 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Familieberichten en dankbetuigingen vim 1—7 regels f 1.50. Bovenstaande advertentieprijzen worden ïfiel 20 toeslag verhoogd. DE NIEUWE KOERS. Veertien dagen geleden, den 21 Octo ber, verklaarde Minister Ruijs do Beeren- bró.uck de motie-Schaper betreffende het beschikbaar stellen der militair© voorra den voor de distributie, voor onaanne melijk. En de Kamer betoonde met 63 tegen 19 stemmen baar instemming daar mee. E'n gisteren deelde van dezelfde regee- rïngstafel Minister Ailing von Geusau mee, dat eeu.jleel der militaire voorra den beschikbaar fs gesteld voor de volks voeding. De reden van 't verschil? Zeer zeker ©ja. 'ditdat 24 Oct, de vredje niet binnen korten tijd zeker was, en n,u wel, In die veertien dagen hebben we gehad de Volledige capilulalie van Oos- tenrijk-Hongarife, waarvan op 24 Oct. nog diets bekend was; we hebben gekregen de toezegging van Duitschland dat het den eisch van Wilson voor een wapen stilstand zou aanvaarden; we hebben ge zien een ontwikkeling der krijgsbedrijven, door welke de zorg voor interneerings- moeilijkheden aan de grenzen steeds min der dreigend werd. In één woord: we hebben in die veertien dagen de zeker heid van. spoedigen vrede gekregen. Maar met de toeneming van die zeker heid slonk ook de noodzakelijkheid van het vasthouden van militaire voorraden. En reeds, daardoor zou het verklaar baar zijn dat de regeeving nu plotseling wèl die voorraden beschikbaar kan stel len. Is nu niet de vaart voor 't halen van het in Argentinië gereed liggende "%'faan verzekerd? Dal is één uitvloeisel vau de zoo snel veranderde tijdsomstandigheden. Maar aan diezelfde oorzaak van fiude- ren. toestand is ook de mogelijkheid en zelfs de van zelf sprekendheid toe te Schrijven van: de staking van aanmaak van geschut en vapehs; het staken van het werken aan stel lingen en linies; het slaken van den aanmhak van 'gewe ren, omdat nu de nieuwe lichtingen die van de oude lichtingen kunnen krijgen, terwijl tot nu toe de oude lichtingen hun v/apen s moesten behouden voor het ge val van olgeheele mobilisatie; lot op zekere hoogte het opheffen der depots; het verleenen van bijzondere verloven Op groote schaal, Al die dingen zijn nu, behalve gö- wenschf, ook mogelij k geworden. Maai- in de laatste veertien dagen is nog iets anders gebeurd: de Harskamp, en de andere soldatenrelleljes, waarover tnen niet kan denken, zonder dat de gedachiC oiok geleid svordt naai: dje in die zelfde veertien dagen uitgebroken re- vtolulie in Oostenrijk-I Iongarije, waar ook al weer muitende soldaten een groote rol spelen. De huidige Minister vian Oorlog heeft getoond niet blind te zijü Voor het zeer groote gevaar dat als een Bolsjewiki- l&pook zoo plotseling Uit die Harskamp- onlusten oprees. Hij heeft beseft, dat er krachtig moest worden ingegrepen. En hij heeft den moed gehad dien krachligen greep te doen. Zoo,als we indertijd reeds schreven, ontstaan omvangrijke onlusten als die in dc Harskamp niet zonder diepliggende redenen. Eén dier redenen is de „geest van den tijd". Daartegen kan echter ook dé best willende Minister niets doen. Dat een besmetting die door do lucht komt, en die, als ze kans krijgt, steeds verder voortwoekert dan de verst- gsande tegemoetkoming die een regcerin'g kim geven. Maar er is nog een andere reden: een verkeerde verhouding tusschen officieren en minderen, door verkeerd begrip bij de officieren van wat bij de minderen omgaat. En. tegen dit kwaad, dat wel onder liet bereik der regeering ligt, heeft Minister Ailing \on Geusau een vastberaden cam pagne geopend, ingezet door een daad van moreelen durf: de opzij zelling van den opperbevelhebber, generaal Snij ders, die z. i. getoond heeft den mo dernen militairen geest niet te vatten". Dit is Voor 't eerst dat het Neder- landseh publiek een openbar© meedee- ling krijgt over de gezindheid van den op perbevelhebber. Het wéét eenvoudig er niets van wat zijn daden waren, en in hoever hij zijn taak goed of niet goed vervulde. Tot nu toe is: hij nooit naar voren gekomen. DG klachten over legertoestan den werden niet do,or hemi beantwoord, maai' door den Minister. Dc gelukkige omstandigheid dat wij buiten den oorlog bleven heeft hem de gelegenheid beno men, zijn militaire eigenschappen als strategisch troepenleider te doen kennen. Hoe hij zijn troepen opstelde, hoe de keuze was van de stellingen die hij ons leger liet innemen naar gelang van de gewijzigde toestanden op. 't oorlogsfront, we welen daar niets van, want dat alles was militair geheim. We weten al leen uit zijn legerorders dat hij de on dankbare taak heeft gehad vier jaar lang de inwendige zaken te regelen van een gemobiliseerd leger-in-r.uste, op zicli zelf al een tegenstrijdigheid die tot moei lijkheden möest leidon, moeilijkheden die nog grooter werden door een revolutie- epidemie, van ver over de grens over- lewaaid. In die taak heeft hij gefaald. Volgens den Minister heeft hij getoond „den mo dernen militairen geest niet te vatten". In hoever? In welk opzicht? Waardoor? Het antwoord kunnen we niet geven want dat alles heeft zich binnenskamers afgespoeld. Alleen dient dit opgemerkt, dat sommige van zijn legerorders, in 't bij zonder die tot het handhaven van strenge lucht (we denken aan T salueeren e. d.) velen reeds lang schouderophalend heeft doen vragen of dat nu nog iets van dezen tijd wast Ieder die wel eens soldalen ge sproken lieeft, weet dat dergelijke voor schriften volkomen in strijd waren met dein geest |0nder de soldaten zelf. Dat de straf van onthouding van ver lof voor de muiters óók een fout van dien aard zou zijn geweest, zooals de soscialistcn beweren, kunnen we niet in zien. Een leger waarin dergelijke da den als die van de Harskamp ongestraft b1 ij ven, zou zijd kracht verloren hebben, warn dan zou men elk oogenblik voor t zelfde feit kunnen staan. Maar wèl was liet blijkbaar een uiting van den ouden militairen geest, dat vol gens de legerorder van den opperbevel hebber de gehéél© bjoepenafdeeling, dus ook de onscliuldigen, meL intrekking van verlof gestraft werden, omdat Anderen in hun troep relletjes maakten. Het in grijpen van den Minister om die onbillijk heid op te heffen is teekenend voor liet verschil tusschen hem en den opper bevelhebber, Maar, als de opperbevelhebber derge lijke on-moderne begrippen had, volgens dc verklaring van den Minister, dan is hel te begrijpen waarom diezelfde begrippen zoo'n taai leven hadden bij tal van hooge officieren. Dat het zoo gesteld was, weet iedereen. Van iederen soldaat en ook van officieren kon men verhalen hooren van de zonderlinge wijze waarop som mige hooge officieren optraden tegen- genover de minderen, blijk gevend van een „militaire" opvalling der dingen, die lijnrecht inging tegen de beschouwing v,h een „gewoon" mensch. Tot welke geVolgen het kan leiden als een officier zoo ver af staat van zijn ondergeschik ten. hebben we gezien in de Harskamp, w?ar de hooge officieren de leiding ge heel uil handen lieten glippen. Ook déériïi zal de Minister ingrijpen. Niet slechts door het wegzenden van de officieren, die in de Harskamp en elders hun taaie niet naar behooren vervulden, maar door reorganisatie van het officiers- korps „in modernen zin". De oude geest vrn het leger moet verdwijnen, zei de Minister, We wachten met belangstelling af hoe hij, de oud-officier, die op zijn plaats aan het hoofd van post en telegrafie een tijdfang het leger van een afstand heeft kunnen bezien, zich dat voorstelt, In ieder geval is het een geluk te noe men duif er een aanvang wordt gemaald met de hervorming die een inderdaad dreigend gevaar slechts kan verzwakken. Toen we de beschouwingen in ons vorig nummer over „Revolutie" schre ven, wisten we nog niets van al de schok kende meedeelingen, die we in dat zelfde nummer ionder „Laatste Berichten" zon den opnemen, We hebben ons zelfs af gevraagd of we wel verantwoord waren, door zulke pessimistische opmerkingen de gemoederen bang te maken. Maar we konden den stand van zaken niet gun stiger inzien, en speciaal het bericht van dc muiterij in Kiel gaf ons later op den middag gelijk. De toestand is zorgwek kend, Voor héél Europa. Maar al i s 't ook voor ous land een, ernstig feit dat van de ministertafel zoo openlijk een wantoestand in het leger wordt openbaai- gemaakt, en wanneer zoo ineens iemand van de positie van den opperbevelhebber wordt op zij ge schoven, toch is 't de eenigo kans op welslagen van hetgeen wij gisteren ken schetsten als: hel leiden van de komende geestesstrooming in veilig© banen om excessen te Voorkomen. Wees er echter op vóórbereid dal liet politieke gevolgen zal hebben. Let maar eens op hoe nu de socialisten en revo lutionairen zullen spreken! KAMEROVERZICHT, fflweode Kamer. Zitting van Woensdag. Do reeks verrassende meedeelingen die Minister Alting ven Geusau dister deed, en waarvan men in ons vorig nummer de hoofdzaken beeft kun nen lezen, werd herhaaldelijk door applaus en betuigingen van instemming onderbraken die soms, zooals bij de meedeeling van de ontslagaanvraag van den* opperbevelhebber aan alle kanten te ho,or©n waren. Ilel was werkelijk Zooals de heer Ter Laan zei- zoo'n geluid had men. nog nooit van een Minister van Oorlog ge hoord En het bleek oiok dat deze Minis ter dingen doet die bij zijn voorgan ger niet zijn opgekomen, bijv. het on bekend reizen in de dordfe klasse onder de soldaten, waardoor hij ten eerstel kon verklaren, ook nja de relletjes, nog vertrouwen te hebben in,' het leger, en ten tweede zelf kon con,staleeren hoe onder de soldaten geoordeeld, wordt over de klachten over onvoldoend eten. Een soldaat, denkende, djal hij journalist was, zeide hem' Ze Iiegeu het, dat we niet genoeg hebben. Zet dat maar in de krant. De miuLler zou dat doen; het komt in de Handelingen. (Gelach). Teekenend is in dat opzicht ook zijn ingrijpen ten opzichte van de algemeene uitsluiting van verlof voor, de korpsen, waarbij ongeregeldheden hadden plaats gehad. De Minister had! er dadelijk Vrij dag j.I. den opperbevelhebber op gewe zen dat dit niet billijk was, en dat er ver lof moet worden verleend aan die man schappen dezer afdeelingen, welke niet aan de ongeregeldheden hebben deelge nomen. Blijkens hetgeen we. in de tweede oplage van ons vorig nummer konden melden is die wijziging afgekondigd. Trouwens de heele rede, kort als zij was, verried een man die niet van veel praten houdt, maai' veel doet; bijna iedere zin sprak van een reeds genomen maatregel. Voortlaten we hier nog iets uitvoeri ger dan gisteren volgen wat de Minister zei over de maatregelen tot verlichting van de mobilisatie Behoudens verscherping van den toe stand, zoo zei de Minister, kan verlichting wöx-den verkregen door opheffing van dc depots. De lighting 1919, tweede helft, zal Vioorloopig mtet euder de wapens ko men, De opleiding der recraten zal au bij het veldleger komen. De heer Mar chant: Eindelijk! Ein delijk! Dc Minister: Ik ben eerst 8 weken Mix i ster. De heer Mar chant: Het heette altijd militair onmogelijk. De heer Duymaer van Twist: We hebben er jaren voor gevochten. De Minister: Ik heb de zaak reeds ter hand genomen acht dagen na mijn optreden. Ms spreker dan verder n!og opmerkt, dat de recruten bij het Veldleger opge leid na 3 maanden kunnen worden ge rekend tot de sterkte van het veldleger, dan kan "hij nog 22.000 man missen zon der dat dat afbreuk doet a,an de paraat heid. Bovendien komt dan een groot aan tal goede kaderleden beschikbaar, wat oolc een groot voordeel is, ook met be trekking t,ot het gebeurde tu de Hars kamp. Verder wenscht spreker zeer ver te gaan met het verleenen van bijzondere verloven. Dit geeft een belangrijke ver lichting in den dienst van velen, terwijl de paraatheid niet belangrijk vermindert omdat, onmiddellijk na ontvangst van tele gram A die menschen terugkomen. Bo vendien blijft een groot aantal miliciens vrijwillig onder de wapenen, wegens werkloosheid en dergelijke redenen. Dat aantal bedraagt thans ongeveer 16.000. Mocht dit in den aanstaanden winter nog toenemen, dan kan daarvan een an der aantal gemobiliseerden profileeren door met bijzonder verlof te gaan. Een dergelijke maatregel van het op ruime schaal verlof geven loopt in de richting ©ener geleidelijke demobilisatie. Wie blijven wil, blijft dan. En hoe was nu de indruk van dio redo in de Kamer, in het bijzonder bij de inlerpelleerders uit de tWee socialistische partijen? De Christen-socialist, dö heer K r uij t was heelemaal niet voldaan. Dat was geen antwoord. Hij had niets vernomen van het religieus-zedelijk beginsel van 's Mi nislcrs daden, en van diens standpunt teil aanzien van het ontwapeningsvoorstel van den Paus. En de sociaal-deniocralen waren er kentelijk, maar evenmin voldaan, precies zQoals we aan het slot van het boven staand artikel voorspelden. Bij allo waardeering voor de woorden van den Minister keurde de heer Ter Laan hot nf dat de oud-minister De Jongo Tnet het voorzitterschap van de Commissie van Onderzoek werd bekleed: en bovenal bleef lnj onvoldaan ten op zichte van de demobilisatieimmers '10 Minister had gezegd dat van een volle dige demobilisatie geen sprakö kon zijn zoolang de toestand aan de grens nog zoo is als thans. Wel erkende de heer Ter Laan de beteckenis van do door den minister genomen maatregelen: opheffing der depöls, opleiding bij 't veldleger, uit breiding der bijzondere verloven, maai de motie van zijn partij had hij nu een maal bjj zich en die moest worden in gediend. Ze luidde: De Kamer van oordeel, jiat de geest van het leger zeer ernstig schade lijdt ten gevolge van de langdurig© mobilisatie, van oordeel, dat de buitenlandsehc toestanden niet eischen, dat het leger op de tegenwoordige sterkte gehandhaafd blijft, integendeel van gevoelen dat hel yoor de neutraliteit des lands voldoende is wanneer alleen de jongste twee lichtingen zich onder de wapenen bevinden naast degenen, die vrijwillig in dienst blijven, noodigt dc Regeerjng uit overigens tol demobilisatie over te gaan. Het is best mogelijk, nu de "Duits'cïie commissie voor een wapenstilstand reeos op weg is naar hel front, vandaag of morgen of overmorgen een toestand in treedt, die mogelijk maakt wat 'in die motie gevraagd wordt, maar gister 'door den Minister nog als onmogelijk moest worden afgewezen. Er is alle kans op dat dit nu uitge speeld wordt als een gevolg van den aan drong der socialisten. Zooal het toeval óók heelt gewild dal het weer toestaan der verloven kwam niet alleen na verandering aan de grenzen, maar ook na de relletjes, en dat de ontslagaanvrage van den opperbevel hebber ingediend werd den dag nadat de heer Troelstra in de Kamer zei dat ,deze opperbevelhebber moet worden af gezet". Toch zijn we zoo vrij om het voor zeer waarschijnlijk te hóuden dat de wrijving tusschen den nieuwen Minister en den opperbevelhebber niet vau gisteren da- leert. Wat de heer Tr,ocLslra gisteren verder zei was in 'den geest van de rede-Ter Laan; ingenomen met de woorden van den. Minister, maar met nog tal van be zwaren. Mpt een negeering van de dage lijks wijzigende omstandigheden aan het front, verweet hij de oude regeering een zigzag-koers ten opzichte van de verlo ven, speelde hij de Vroegere en huidige verklaringen van de Ministers en do ver klaringen in dc troonrede tegen, elkaar uit, en verdedigde hij natuurlijk de motie- Ter Laan. Behalve deze motie werden er gisteren nog twee ingediend, een door den heer K r u ij t, kortweg sprekend van de on middellijke noodzakelijkheid van volle dige demobilisatie; en een van den heer W ij k (voorzitter van de onderofficiers partij) vragend om de commissie van onde)rzoek uit te breiden met „vertegen woordigers van de bonden van officie ren, onderofficieren en soldaten en an dere onafhankelijke ter zakfi kundigeu". Vandaag Voortzetting. i i* fi IIFT BIOSCOOP-GEVAAR. Bij kon. besluit is een staatscommissie ingesteld om te onderzoeken welke maat regelen van overheidswege behooren te worden genomen om het zedelijk cn maatschappelijk gevaar te bestrijden, dat aan! bioscoopvoorstellingen verbonden is. Tot voorzitter, dezer commissie is be noemd Mr. R. B. Ledeboer, advocaat-, generaal bij den Hoogeu Raad; tot secre taris Mr. II. Dooyeweerd Hz., commies redacteur ter secretarie van Leiden. NEDERLAND EN DE OORLOG. Nederl'and en Rusland. Uit Moskou wordt draadloos geseind Na aanvankelijk de benoeming van burger Rosing tol gevolmachtigd verte genwoordiger van Rusland in Den Haag te hebben goedgekeurd, heeft de Ne- derlandsclie regeering thans verklaard, de missie van Rosing liever niet te ontvangen. De heer Oudendijk, de Ne- derlandsche gezant te Pelrograd, voegt hieraan toe, dat do Nederlandsche re geering niet gesteld is op vertegen woordiging1 van de "Sovjetrepubliek. Blijkbaar steunt Nederland het con servatieve Russische restauratieplan, d i het contrarevolutionaire plan van de entente. Do heer Oudendijk verklaart verder, dat de' Nederlandsche regeering, vrie zende, dat maatregelen van de Sovjet- regeering 'l gezantschap zullen beletten nuttig werk te doen, hem heeft terug geroepen. Hij vraagt een trein oui fe vertrekken. Nederland heeft dus beslolSn fuel de Russische volksregecring' te breken. On getwijfeld is dit een voorlooper van de algemeene contrarevolutionaire sa menzwering van de entente, die de neutralen tracht t0 verzamelen tot een contra-revolutionair offensief tegen dg volksomwenteling in Rusland. Het woord is thans aan de volks massa's in Nederland. Zulten zij toela ten dat Nederland wordt gebruikt voor een aanval legen een volksrevolutio? Geen geheim verdrag met Amerika. Reuter seinde uit Londen- Sir I lorry Johnston, een bekende per soonlijkheid op kolouiaal gebied, schriijft aan. de „Westminster Gazelle'' „Uw Parijsclie correspondent cn hef Nederlandsche Eerste Kamerlid, wiens interview in „Dc Telegraaf" (bedoeld! wordt liet onderhoud met Van Rol over Japan en Indië Redactie) door <i|o, Fransche pers besproken is, schijnen niet bekend met het bestaan' van een conventie of verdrag, tusschen Nederland! en de Vercenigdo Staten gesloten kort nadat d e huidige oorlog was uitgebroken. .In deze overeenkomst tusschen de Nederland soke regeering en die van Wil son stond Amerika in voor het Neder landsche koloniale rijk in Oost- cn West- Indië voor het geval dat Nederland mocht worden aangevallen door een an dere mogendheid. „Do ialnoud van dit verdrag zal onge twijfeld te zijner tijd uitvoerig gepubli ceerd worden; de bepalingen waren niet gericht tegen Japan, doch teg^i Duilsch;- land en Engeland. De Duilschers maak ten oen onbeschaamd gebruik van Neder;- laadscli-Oost-Indië als basis voor de ,Emdcn" en eveneens waren de Duil schers ia Nederlaudsch Zuid Amerika steeds oerig om door huu intrigues Ne derland in oorlog met Engeland te brengen. Eveneens dreigden, de "Duilschers op verscheidene lijdsLippen met een inval in Nederland eji als het aan zijn eer zuchtige verlangens gehoor gegeven had, zou hel op het geheele Nederlandsche koloniale rijk of een groot deel daar van aanspraak gemaakt hebben. „De Anurikaansch Nederlandsche over eenkomst trof ons in het geheel nieP onaangenaam, daar wij nooit eenige bei- bedoeling ten opzichte van 'Nedcrlandsch! Oost of West Indië hadden; maar zij heeft er ongetwijfeld toe bijgedragen, dat Ne- dei'land zich krachtig verzet heeft tegen alle Duitsche pogingen. Ongetwijfeld zoui dit verdrag gelden tegen Japansche plan nen, maar ik geloof dat wij volkomen gerust tonnen zijn, dat Ja pan zijn ver dragen! met Nederland even loyaal zal nakomen aL> }ietrgedaan heeft met Frank rijk ten opzichte van Indo-China en met Engelaud ten opzichte van Zuid-Aziê. „Het is voor Nederland zeer raadzaam, dal hel zijn bestuurssysteem in de be schaafde declen van den Maleischett Archipel moderniseert, maar de kritiek, die wij op Holland's bestuur zouden kun nen oefenen wegens de betreurenswaar dige Djambi-incidenten, wordt geheel en al le niet gedaan door de even be treurenswaardige onlusten op het En- gelsche eiland Ceylon en do oorzaken, die daartoe leidd,en. De enkele uitzon deringen daar gelaten, kan men heb Nederlaudsch en Britsch bestuur in Zuid- Azië als zegenrijk beschouwen.'* a Naai- aanleiding van het bovenstaande is de Tel. door het ministerie van bui- teulandsclie zaken gemachtigd mede le deelen, dat van liet bestaan van een over eenkomst als in bedoeld artikel is aan gegeven, bij het ministerie niets be kend is. Nederlander gesneuveld. Bij den wethouder P. Horst, te Haar lemmermeer, is bericht ontvangen, dat diens zoon, als soldaat in het Ame- rikaansche leger, aan het front itt Noord-Frankrijk is gesneuveld o De vluchtelingen. De commissie, die in opdracht van de regeering werkzaam is om in overleg met vertegenwoordigers van de Fran sche en Belgische legatie, den Terug keer van vluchtelingen naar hun vader land mogelijk to maken, is thans zoo ver met haar arbeid gevorderd, dat hoogstwaarschijnlijk nog1 deze week of anders in de eerste dagen der rvo]góude| week de repatrieering kan aanvragen. Het vervoer zal jilaats hebben van Rotterdam naar Dieppe. Aanvankelijk was gedacht liet vervoer te doen ge schieden tusschen Vlissingen en Duinkerken, wat slechts een zeereis van ongeveer zes uur zoo vorderen. Maar Duinkerken kon uit militaire overwegin gen door de geallieerden voor dit doel' niet worden aangewezen fen de haven: van Wissingen bleek ten slotte ininder geschikt, De Fransche regeering, did alle mede werking in deze verleent, zal hoogst waarschijnlijk twee passagiersschepen (mogelijk van Engèlsche nationaliteit) beschikbaar stellen. Voorts worden op hare kosten drie Batavier-booten gechar-i terd, terwijl aangaande een ander schip nog onderhandeld wordt. Eindelijk zal het Fransclib gouverne ment de noodig© loodsen aanwijzen, diet

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1918 | | pagina 1