Ho 246
Vrijdag 18 October
1
li®' Jaargait
AboeB* attS» R"* »sar»«5 Se ®S4-
Seibarg ft J*
2ft Goes IMS* a«sl «3.7a.
'ApveülBBiiSa» BO W
m nboaatssomi re#* S«g*r,
yamiH»bwW>8^a W
sas '1-7 «egiMb Bl£ft
a«T«o**a»de savftrwstSwï^b wa-am
aaet 28$ &W*3*6
OPKLARING.
De berichten over de ontruiming door
de Duitschers van de Belgische kust en
van geheel "Westelijk België zullen niet
het minst in Zeeland met groote belang
stelling gelezen worden. Want daar lag
hel deel van het oorLogsterrein van waar
Uit ons onmiddellijk steedsi gevaren
dreigden. Niet slechts door bommen van
verdwaalde vliegers, of door te ver ge
vlogen kartetsen. Maar ook door de
groote krijgsbedrijven zelf. Dat juist hier
aan weerszijden van den Scheldenxond
de uitgebreide militaire maatregelen wer
den genomen, terwijl op de Wester-
Schelde zelf een sterk deel van onze
marine lag geposteerd, was duidelijk een
vioorzorg tegen de mogelijke gevolgen,
die een strijd op de Belgische kust en
in •West-Belgiê konden hebben.
Het is echter met een wonderbaarlijke
kalmte afgeloopèn. Zioo'n aftrekken zon
der eenig gevecht had vroeger wel nie
mand verwacht. Verklaarbaar is het wel
in de omstandigheden van de laatste we-
'Êw ken. Wiant nu Duitschland zich onom
wonden bereid verklaarde België geheel
te ontruimen, is het begrijpelijk dat het
daar geen veldslag meer levert, vooral
niet nu. er zulke govaarlijke indeukingen
in het front waren geslagen.
Maar toch is dat volkomen ontbreken
van een strijd zoo'a onverwachte opluch
ting dat we niet dankbaar genoeg over
den afloop kunnen zijn.
Nu weten we wei dat dè toestand voor
|ons land nog niet geheel vrij is. De ge
ruchten over inundatie rondom Antwer
pen, en het uitblijven van den wapenstil
stand noodzaken ons leger nog steeds op
moeilijkheden verdacht te zrjin. Maar met
de ontruiming van de Bolgische kust is
een belangrijk element van gevaar voor
ons weggenomen.
En voor de Duitschers hfeteek'enl de
ontruiming van Zeebrugge en Ostcnde
het verlies van' een vooruitgeschoven post
nan de zee. van waaruit ze van zeer
dichtbij, tegen Engeland en Frankrijk
Operaties konden doen die van uit de
eigen Duitschei oorlogshavens niet moge
lijk waren.
IWe herinneren ons nog hoe bij' het
bereiken dier kust door de Duitschers,
in sommige Duitsche bladen die kust be
schouwd werd aLs de springplank van
waaruit het centrum van Engeland kon
worden aangevallen. Het heeft niet af
doende gebaat, en bet is ten slotte heel
«liders verloopen.
En voor de Belgen?
Het moet voor hen een wonder zijn dat
de Duitschers zóó uit Vlaanderen trek
ken. en dat hun mooie Brugge gespaard
bleef, iels waarin trouwens ieder Zich
zal verheugen, die oiuder de romantische
bekoring van dio stad is geweest,
waarin vooral zich' de teleurstelling uille
van iemand, die zulke dingen niet vetj-
wacht had van dat te voren zoo be
wonderde vblk.
Dat weet men natuurlijk irf Washing
ton en dat men( daar tóch, blijkens een
taeedeelmg elders in dit njimmer. ver
klaard heeft dat de benoeming van' den
heer Cremer daar aangenaam is, geeft
de zekerheid dat men de persoon van-
den nieuwen gezant welkom zal ontvan
gen. Misschien juist wel omdat hij zich
bij die gelegenheid een man van karakter
heeft beloond.
De heer Cremer is iemand van 71 jaar.
Dat hij op. dezen leefliïjd nog- de kracht
voelt zoo'n gewichtigen post te aanvaar
den, pleit voor zijn levenslust.
Want belangrijk is thanp de gezant-
schapsbelrekluug in Washington in lioioge
mate. Op de nieuwe verhoudingen, dia
tusschen de Staten blijkbaar aanslaande
zijn, zal de Anuerikaansche regeering een
grooleu invloed hebban. Hij Was In zijn
fang zakenleven, maar ook door zijn
deelnemen aan internationale conferen
ties (opium), een man die getoond heeft
niet bekrompen vast te houden aan het
oude.
ONZE BESPREKINGEN MET!
AMERIKA.
Terzelfder tijd verscheen héden het be
richt van de benoeming van den heeij
Cremer tot gezant in Washington, en van
het aanulod van Amerika om on's steen
kool te verschaffen, af te halen met
eigen schepen, waarbij de Vereen. Staben
rich dan bereid verklaren zelf graan
aan oiis te leveren, ten einde zoo ons
besparing van duur van' de reizen, dus;
besparing van sclieepsruimte' te ver,-
«chaffen.
Dat aanbod komt niet louter Voort
uit welwillendheid legen ours. Eén der
'Motieven is de overweging dat wij qu
'gedwongen zijn kolen uit Duitschland
te konpen in ruil voor in/voer onzciii
zijds van andere waren naar Duitschland'.
En die invoer, is juist wat de Ver. Staten
zooveel mogelijk wenschen te voor
komen.
Maar er is ook sprake vart besparing
Van kolen in Amerika zelf, liojewel
men daar zelf te kort heeft om dezen
winter aan do behoefte van het Nedep-
landschc volk tegemoet to komen. Daar
zit wel een welwillendheid ii\, en hel
is in ieder geval een an^er middel,
dan de dwang die wij tot iilu t°e van
de Ver. Stalen ondervonden ten op
zichte van den invoer naai'; Duitschland,.
In die omstandigheden is het gelukkig
fe noemen, dat wij qu een gezant in
'Amerika krijgen, van wien wij zeker
zijn dat hij ons lanjd waardig zal verl
tegénwoordigen.
Niet iemand, die ja en amen zegt opi
blies wat Amerika doet. Dat wetéa we
uit de sensationcelo dagen van Maart jl.,
toen ouzo schepen in beslag genomen
werden, en toen da heer Cremer, hoe
wel van ouds een hartelijk toegenegen
vriend van Amerika, in de Eerste Kamer
met indrukwekkende woorden een krach
tig protest tegen dia daadl hot hooren,
KAMEROVERZICHT
(Sweede Kamer.
Zitting van Donderdag,
Degene die maakt dat op de plek
waar vroeger één grassprietje groeit, er
twee gaan groeien, bewijst aan zijn land
meer dienst van wezenlijk belang dan
het geheele geslacht van politici te za-
men". Aldus een aanhaling door den
heer iWeitkamp van een Engelsch
schrijver.;
De Kamer lachte. Maar toch heeft
men den heelen dag weer zoo, vol ge
praat pver de distributie-interpellaties,
dat de Minister nog niet eens vo,or du
pliek aan het woord kwam.
En wij kunnen het landsbelang niet
inzien van de herhaling, bij de rede van
den heer Kolthek, van het gekibbel in
zake de Centrale Keuken te Amsterdam.
En zoo was er heel veel, vooral omdat
er zooveel uit vroegere distributicdebat-
ten werd herhaald.
Uitzondering moet gemaakt worden
voor de rede van den heer Dressel-
huijs, die betoogde dat met het stelsei-
Schaper nog veel grooter mislukking het
eindresultaat zou zijn, maar die o.ok er
op wees, dat door het laten van graan
aan de boeren en hun knechts stuitende
wanverhoudingen zullen ontstaan in ge
meenten waar naast de boeren ook ar
beiders wonen. Het verworpen denk
beeld van den Tuinbouwraad (alleen be
houd van broodkoren, vo,or zoover de
opbrengst van het vorig jaar overtroffeu
werd) zou z. i- een veel gezonderen prik
kel aan de hand hebben gedaan.
De belangrijke ïueedeeling van den
Minister over de staking van het af-
maaksysteem bij het mond- en klauw
zeer. vermeldden we reedsi in ons vorig
nummer.
De motieven! waarom de Minister
t h hu s tot die beslissing kwam, tegen het
advies van zijn adviseurs en van 'tLand-
bouwcomité in, waren deze:
In de eerste plaats zijn de prijzen van
het vee van dien aard, dat de onteige-
ningskiosten grooter zijd dan ooit te
voren.
In de tweede plaats' is hef afmaken
van vee op groote schaal een groote be
lemmering in de voedselvoorziening.
In de derde plaats is thans niet moge
lijk de verplichte pasteuriseering van de
zuivelproducten, welke tot dusver een
groot deel uitmaakte van de bestrijdings
wijze.
En bovendien behoeft men nu üiet
moer te letten op de belangen van den
export.
mede kunnen verscheidene weken ge
moeid gaan en het spreekt vanzelf, dat,
alleen reeds met deferentie tegenover
de vreemde Regeering, gedurende die pe
riode de voorgenomen benoeming niet
tot voorwerp gemaakt kan worden, van
publieke bespreking. "Wanneer nu ten
slotte tot de benoeming wordt overge
gaan, dan mag, gelijk in casus, worden
aangenomen, dat de Amerikaansche Re
geering heeft deen blijken dat de heer
Cremer haar inderdaad welkom Ls. De
heer Cremer heeft indertijd deelgenomen
aam.de vertegenwoordiging van Nederland
bij de Hudson-Fultonfeesten en heeft een
werkzaam aandeel gehad in de beide, op
initiatief der Amerikaansche Regeering
gehouden opiumconferenties, waarbij hij
respectievelijk als leider der Nederland-
sche delegatie en als algemeen voorzit
ter is opgetreden.
SljkstttiëUlelo» in 1£>38.
Da opfer«ng»t4«r Rijksmiddel» (hoofd»#m
tn opceat») over de maaad Sept. 1918 ba-
droeg 21.074.592 tegen 16.925.515 ever
de maead Soptembar 1917.
Het oen twaalfde gedeelte der iraiing
ever h»t gebaele jaar bidraags 18.085.838,S3
Wij laten hieronder volgen de inkomsten
over de eerste 9 waaaden vasl918, vergeleken
met die over do eerste 9 maasden van 1917
MiddclflE.
1918.
1917.
Or«üdbelait. t
12.640.249
f
12.364 567
Poïie&sel
9.120.822
9 942.783
tokomitonb.
47.902.535
41 098.048
Varia# j.bel.
2.646.400
1.712.359
S»ik»r
31.590.582
22.248 044
WjjH
1.943 602
1.210.303
Staéiatillaard
14.728.850
22.408.957
2.209.365
1.771.346
Biar «a Aïgn
882.113
1.850.409
Stoelaekt
7.784.460
7.809.387
2ag#lrs«kt«a
9.704.371
9.032.973
HogiatrMiar.
18.969.743
10 616.409
Hypotkaakr,
a
455.714
Saaaaisiar.
17.511.738
15.816,903
lïTaarraeiit.
6.106.856
8 755.363
Ptfnasr.hu".
a
a
1.37S
Raai, siivar
570.692
492.560
lietailb»
604
529
8t»ti»ti*lrr.
783.748
1.407 834
MjjnraekS,
43 663
Iteaiaiiiaa
2 358 400
2.165.397
SliaatslGUrjj
455.295
45S.5S5
laakt, viitsk.
265.546
200.577
Loodigoldca
144.983
299.412
Tetftii
t 187 515 954
t 172 360.455
De opbrengst ovor de maand Sopt. 1918 der
oorlogswinst- on vordedigingsbelastingea
was f 17.898.901die over do eerste
asgan maand» van gaaoemd belaatingjaar,
i 175.669.785.
De opcenten, gekeven ten bate van kei
Loaningfonds 1914, gaven over de oom» 9
maanden van kei jaar ven opbrengst van
f S1.988.S16.
Do regeering der Vereenigde Staten en
kent dat de aanvaarding van dit aanbod
mede zal brengen het ii\ dienst stellen
van een aanzienlijk deel der Nederland;-
sche schepen, welke thans doelloos in
Nederland's Europeescho havens liggen.
Ten einde daarom, het halen van andere
handelswaren met het minjst mogelijke
ge' ruik van sclieepsruimte mogelijk te
maken, is de regeering der. Vep-
eenig de Staten bereid met do
Nederlandsche Regeering van gedachten
te wisselen over de voorzieuinjg In een
aanzienlijk deel van de Nederlandsche
behoefte a on graan door de Ver
eenig de Stalen zelve. Het zal dui
delijk zijn, dat door het halen van graan
uit de Verecnigde Staten in plaats van uit
meer verwijderde havens een groote be
sparing aan scheepsruimle wordt ver
kregen.
Nederland en, Ahierika.
De „Tel." deelt mede, dat voorloopig
een kleine commissie gevormd is, die
zich de bevordering der Hollandsch-
Ainerikaausche betrekkingen ten doel
stelt.
Men Wenscht dit te doen door het
stichten van een gebouw, waarin verschil
lende belanghebbenden kunnen, samen
komen en samenwerken,
Grond vanBelgen in Nederland.
Het Comité Ier voorlichting van Belgi
sche grondeigenaren die onroerende goe
deren in Nederland bezitten, meldt ons
het volgende
Do,or voortdurende stijging van, ïand-
prijzen, in verband ook met den lagen;
koers van den franc, staan Belgische!
eigenaren van in Holland gelegen on
roerende goederen, bloot zich op schro,-
melijke wijze te bouadeelcn zooals
herhaaldelijk reeds is voorgekomen
door zicli niet voldoende van de waarde
op de hoogte te stellen, alvorens te ver
knopen of volmachten tot verkoop af te
geven.
Uit dien hoofde is ingesteld een' cd'
gemeen Comiió voor Nederland ter kos:-
teleoze voorlichting van Belgische eige;
naren, bestaande uit de heeren: A. Mijs,
Vice-Consul van België en, Notaris te
Oostburg; lïidd. H. de Schieters dei
Lopliem, grondeigenaar to *s Gravenjiage
R. Lippen?—de Béthune, grondeigenaar
te IJzendfjkeM". ran den Broucke, vrijw.
seer. v. h. Vice Consulaat van België
te Oostburg.
Het Comité heeff zijn zetel te Oost-
burg, P. C. J. Henuequinstraat no. 2.
Belanghebbenden kunnen daar nadere in
lichtingen bekomen.
SlBBcnlaid.
BE HEER CREMER GEZANT TE
WASHINGTON.
Bij koninklijk besluit van 17 Oct. is de
heer J. ,T. Cremer, oud-minister van
Koloniën en lid van de Eerste Kamer
dei" Staten Generaal, benoemd tot Hr.
Ms. buitengewoon, gezant en gevolmach
tigd minister te Washington.,
Het Haagsche Correspondentiebureau
schrijft:
Met het oog op de commeniaren, gege
ven over het uitblijven van de voorzie
ning in het gezantschap te Washington,
wordt in herinnering gebracht dat, zoo
als in antwoord op de desbetreffende
vraag van mr. Treub reeds werd meege
deeld, door de Regeering zonder verwijl
na haar optreden van deze voorziening
werd werk gemaakt. Het gebruik brengt
intusschen inee, dat over een benoeming
vooraf aan. do Regeering bij' welke de
gezant wordt geaccrediteerd, gevraagd
wordt of do keuze haar aangenaam is.
Die Regccring wordt daardoor in de ge
legenheid gesteld van haar gevoelen te
doen blijken en de noodige inlichtingen
door haar organen in te winnen, Daar-
NRDEHLANn EN DE OORLOG.
Kblenaanbod do,oir Amerika.
De Amerikaansche legatie publiceert
de volgende med&deeling over een. aan
bod, dal door de Amerikaansche regee-
nng Dinsdag j.l. aan de Nederlandsche
regeering is gedaan:
De Regeering der Vereenigde Stateü
is op betrouwbare wijze ingelicht, dat
het Nederlandsche volk slechts in staat
is Duitsche steenkolen ta bekomen in
onzekere hoeveelheden en; onder harde
voorwaarden waaronder begrepen is de
uitvoer uit Nederland naar Duitschland
van levensmiddelen, waaraan het Neder
landsche v'olk zelve behoefte heeft. Met
het oog op dezen toestand en, de nade
ring van den winter, met daaruit voort
spruitende behoefte aan steenkolen, heeft
de Regeering der Vereenigde Staten een
zorgvuldig onderzoek ingesteld maar den
toestond in eigen land, met het oogmerk
na le gaan of er een, besparing kap
plaats hebben: ten bate van1 het Neder
landsche w?lk. Er is een zber merkbaar
tekort aan kolen in de Vereenigde Staten
en strenge maatregelen zijn genomen om
het gebruik voor huiselijke doeleinden
te oeperkén. De regeering der Ver)-
eenigde Slaten vertrpuwt desniettemin
dat hel Amerikaansche volk oereid is
zich toenemende opofferingen te getroos
ten ter wille van een vriendschappelijk
v olk, welks nood wellicht grooter, is dan
zijn eigen nood.
Dientengevolge biedt de regeering der
Vereenigde Staten aan om aanstonds' ter
beschikking van de Nederlandsche Re|-
geering te stellen ten minste honderd
duizend ton steenkool per maand Voor]
de eerstvolgende 12 maanden of tot hot
einde van deu oorlog binnen dien ten*
mijn. Deze kolen zullen in een Allan,-
tischc haven worden geleverd aan' uit
Nederland uitgezonden schepen om ze
te halen. De regeering deiVereenigde
rStaten vraagt voor zich zelve geen com
pensatie van Nederland voor. deze kolen*-
voorziening. De een,ige aan het aaubod"
verbonden voorwaarde is dat de Neder
landsche regeering de gebodem gelegen'-
beid benutte, om deu uitvoer van; levens-
middelen haar Duitschkuijd te 6taken. 1
Verblijfsbepalingen,
De opperbevelhebber van land- en zee
macht heeft het verblijf in al de in staat
van beleg verklaarde gebieden van het
rijk ontzegd aan den Belg A. Verstrae-'
ten uit Terneuzen en de Duitschers J. H.
Essen te Odenkirchen, H, Ziesmeister en
B. K. Thiel.
Aan W1. Scholtem en W. Bakker, bij be
sluit van 13 April uitgewezen, werd ver
lof verleend weder in de genoemde ge
bieden terug te keeren.
De commandant der stelling van de
monden der Maas en der Schelde heeft
aan Fr. J. Begijn te Westdorpe en P
Tieleman te Hontenisse, beiden inder
tijd uitgewezen, voorwaardelijk vergun
ning verleend/ in zijn gezagsgebied teruLjj
le keeren.
De te verwachten vluchtelin
gen.
De correspondent van de N. R. Ct.
te Roosendaal meidt, dat de vluchte-
lingen uit Noord-Frankrijk, die hier
worden verwacht, in desolaten toestand
verkeeren.
Vier jaren oorlogsgebrek, met ver
zwakking, met uitputting' "en de gevol
gen en ziekten daarvan, oorlog'szielcien,
besmettelijke ziekten van ongedierten,
van volkomen demoralisatie, zoo leven
zij nu het zwervend bestaan van ver
drevenen, veelal met geen ander gjsld
dan de papieren stedelijke bons, aan
gewezen op de gastvrijheid van de be
woners der, streken, waar zij door
trekken.
Men heeft le doen met meuscheit,
wier zenuwgestel, wier weerslandver-
mogen veelal geschokt is door vier ja
ren van oorlogsellende, door den aan
houdenden donder van liet geschut,
door vrees voor liet lot, dat hen wacht,
door ondervoeding, door dé bitterste
zorgen. De gebeurtenissen van denlaat-
sten tijd hebben hun vrees tot paniek
stemming opgevoerd, en met wat zij
inderhaast van hun bezitting iqede kon
den voeren, zijn zij gaan loópen. Er
zijn er, die nu al een maand op de
vlucht zijn en dag en nacht; .bij lede
ren druk van de entente-legers komen
er meer. Blijft het vechten, blijven vie
Duitschers Wijken, dan is niet ie schat
ten, hoe groot hol aantal dezer ramp
zalige slachtoffers worden zal.
Deze drommen van meuschen, be
staan uit de burgers van steden en
dorpen, die sedert het offensief dec
geallieerden, door angst bevangen, him
woonsteden hebben verlaten, en in pa
niek vertrekken voor het "wijkende front
der centralen. Niet alleen de bevolking
van de door de Duitsche bezettingen
reeds prijs gegeven gebieden zijn het,
maar ook zij uit de streken, die daar
nog vóór lig'gen, en die bevreesd zijn
voor de komst van' de teruglrekkendei
vijandelijke troepen.
Wolff meldt uit Berlijn, dat de vlucht
der bewoners uit België buitengewoon
is toegenomen, en dat deze vlucht be
grijpelijk voor zoover het de in liet
bereik van5' het verdragend geschut der
entente liggende steden betreft.
Zij plant zich echler op een schrik
barende wijze voort naar het meer ach
terwaarts gelegen gebied. Ook al ge
schiedt alles om het lot van de uit
hun woonsteden verdreven Belgen, 'die
op de door het water doorweekte
straatwegen lange afstanden moeten af
leggen, te verzekeren, zoo jbrengt deze
vlucht op groote schaal, waarop do
verkeersmiddelen en do verzorging niet
berekend zijn, ontzaglijke ellendo met
zich.
In Noord-Frankrijk zijn de omstandige
heden dezelfde.
Uit Tilburg wordt aan het Hbl. be
richt dat 16.000 vluchtelingen uit Bel
gië naar Tilburg 'in aantocht zijn. De
militairen vertrekken met spoed naar de
rijksgrens.
Hetontslagf-Fimmen.
De heer Edo Fimmen, die zijri func
tie als adviseur van den minister van
landbouw heeft .neergelegd,heeft den
minister op diens verzoek om op zijn
besluit terug te Icomen, bericht, dat
het hem niet mogelijk .is^ waar hij zijn
functie na ruggespraak met het besiuur
van het N. V. V. V. heeft neergelegd1,
persoonlijk een beslissing te nemen.
Hij zou echter met genoemd bestuur in
overleg treden.
L'ichtlooze ge zinnen.
Ten einde de voorziening van liehtb
looze gezinnen te bespoedigen, is dioob
de afdeeling Crisiszaken van het mini
sterie van landbouw aan een aant'al elec-
trici Lei tsbedrij ven binnpn enkele weken
een belangrijke hoeveelheid geïsoleerd
draad van 1 mM." toegezegd, ter ver
dere distributie voor dit doel. 1
Per lichtloos gezin mag slechts één
lichtpunt worden aangebracht en word!
een gemiddelde draadlengte van. slechte
20 M. verstrekt.
De prijs ran' dezen draad is, gezieri
de tegenwoordige omstandigheden, billijk
gesteid; opdat deze prijs inderdaad, den
verbruiker ten goede zal komen, wordt
de draad slechts verstrekt, indien vasE-
slaat, dat In de berekening van de kos
ten der installatie geen hoogere een
heidsprijs is opgenomen.
•JsrareuTra EN PROBUCTIH.
Boekweit meel en bloedworst.
De Minister van Landbouw heeft dén
burgemeesters medegedeeld, dat vpoc
1000 inwoners hunner gemeenten, in
het bijzonder voor de bereiding van'
bloedworst, voorloopig 10 K G. boek-
weitmeel zal kunnen verstrekt worden
over een tijdvak van 4 weken.
T.ur f
•Terwijl de menschen weer met angst'
en beven de ,gure wintervlagen tege
moet gaan en in de courant lezen vart
het karige rantsoen brandstof dat liun
wordt toebedeeld, terwijl men zich het
hoofd breekt hoe van die kleine hoe
veelheid 't meest profijt te trekken,
hoort men van uit het Noorden weer
hetzelfde liedje - als verleden winter:
er is turf in overvloed, alleen ze is
niet te vervoeren door tie exorbitante
vrachtprijzen.
Dit jaar schijnt het in de veenstre-
ken nog wat erger te zijn dan vorige
jaren. Er liggen in de Drentsche en
Friesche veenderijen millioenen turven
opgestapeld, en reeds zouden, waren de
omstandigheden normaal, groote par
tijen naar Holland zijn verzonden en
hier verkrijgbaar gesteld, ware het niet
dat de schippers het in hun brein
hebben gezet om het werk te staken
en nog hoogere prijzen af te dwingen.
De brandstof ligt daar ginds in een
naburige provincie in meer dan vol
doende hoeveelheid répgetast, grimmig
bewaakt door menschen die aan niets
anders denken dan aan winzucht I
Zoo er ooit aanleiding is geweest
tot ingrijpen voor "Be overheid, zoa
schrijft de N. Ct., dan zeker het hui
dige oogènblik. Men Lalme niet langer,
maar tlwiuge do,or den sterken arm
de schippers tot vervoer, of anders
