m
Üo 235
Zaterdag 5 Ostober 19ür
Hf tepni
Dil Dammer bestaal uit TWEE bladen,
GEKSTE 814^
«f U jfOK
trKHri&é te MM
AfcaaiS
$»0»rg em
Does I0»M; pe* pari it.7S.
4*«*rl*»tl*a 2« e*ol ttfifltf,
abomiewsei »«8«*
j^MÜiebwithV*
stB 1— 7 «eg€fi» SS^Sfe
Bovenstaande itóverbentieprgzan WOWïen
KM fewatefi m&eogt.
EEN NEDERLANDSCHE
BEMIDDELING?
Hieronder vermeiden we de verras
sende meedeeling over den aandrang vnn
Dostenrijk-Hongarije op onze regeeriag
jbm de oorlogvoerenden op to wekken tot
een vredesbespreking. De uitnoodigingsn
kouden zelfs reeds verzonden zijn.
Daarop volgt dat bij informatie aan
plu Departement van Buitenlandsche Za
ken er daar niets van bekend was. Maar
er volgt ook op dat de Hongaarsche Mi
nisterpresident Wekerle een meedeiling
In gelijken geest als het iWplff-berichl
heeft gedaan.,
Dat laatste maakt, dat we aan de, to oh
hl halve, tegenspraak uit Den H^ag sterk
gaan twijfelen. Men is in Den Haag aan
ons departement van buitenlands."he
zaken nu eenmaal banger dan elders om
iets te publiceeren. En misschien is het
bok Dog niet waar, dat de uitnoodigingen
feeds verzonden zijn. Maar een Hon-
gaarselt Minister zou zulke meedeelingen
Diet doen als er geen reden voor was.
Daarom is er aanleiding om het Wolff-
bericht nauwlettend te lezen.
Eerst even een herinnering:
Den 14den September richtte de Ooisten-
rijkselie regeering een uilnoodiging t ot alle
looriogvoerendcn om bijeen te komen tot
bespreking van de algemeene voorwaar
den voor den wereldvrede, en zoodoende
daarna te geraken tot een bespreking
vtoór de speciale kwesties van dézen oor
log. De krijgsverrichtingen zouden niet
behoeven te worden afgebroken, zoolang
die besprekingen, niet tot een vaststaand
resultaat hadden geleid.
Hoewel die uitnoodiging dadelijk door
'Amerika en de anderen werd afgewezen,
richtte Oostenrijk-Hongarjje den 25sten
September tot onze regeering tóch het
verzoek om in Den Haag gelegenheid te
geven tot het houden dier vredesbespre
kingen.
En nu wordt gemeld, dat diezelfde
Slaat aan onze regeering verzocht heeft
de oorlogvoerenden „tot vredesbespre
kingen op te wekken".
Zooals die meedeeling luidt moet men.
na die voor-geschiedenis, er uit conclu-
deereu dat opnieuw bedoeld wordt een
bespreking in den geest van het eerste
Voorstel van Oostenrijk'? regeering, dal is
dus- een bespreking van de algemeene
kwesties ter inleiding van de bijzondere,
en voorloopig doorvechten.
Is er dan nu nog kans op aanvaarding
van dat voorstel?
We weten dat Amerika het onmiddel
lijk afwees, omdat het zijn voorwaarden
voor den rede reedsl meermalen had
tneegedeeld en niet wilde Ingaan op
een voorstel tot een bespreking over
een aangelegenheid den opzichte waarvan
het zijn doel ep. houding zoo duidelijk
heeft uiteengezet. Frankrijk's antwoord
was een verwijzing naar Clémenceau's
aansporing om „te strijden tot hef uur
waarop de vijand zal begrijpen dat tus-
fcchen misdaad en recht geen vergelijk
mogelijk is." België wees op de «wade
trouw van Duitschland. Enz. Alleen de
'Centrale en do Russische' staten slemden
er mee in
Df daarmee het voorstel dan niet voor
goed van de baan was? Wij! hebben ge
dacht van wel. De Oostenrijksch-Hongaar-
feche' staatslieden meenen blijkbaar van
niet, en wij hebben niet voldoende ken
nis van de werkelijk© gezindheid der
regeeringen die in een oorlog altijd
hnders is dan do uitgesprolcen gezind
heid. om te durven volhouden dat er
niets van komen kan.
En zie, nu is er, Juist heden, een be
richt gekomen, dat een verblijdenden kijk
Dp den stand van zaken geeft.
Engeland had nog niet geantwoord. En
thans kan men onder „Buitenland" liet
bericht uit Berlijn vinden, dat het En-
qelsche antwoord op Burian's voorste?
ontvangen is, dat het hoffelijk is gesteld
en de Oostenrijksche regeering uilnoodigl
haar vredesvoorstellen. scher-
per te omschrijvenl
Dat is het beste nieuws voor d© vre-
deskansen dat we ooit hebben gepubli
ceerd. Tot nu toe is steeds een aanbod
van den een bcantwOord door een min
stens even hooghartig gcStelden eisch
van den ander.
Hier heeft men voor 't eerst het
teil dat een aanbod van den een beant
woord wordt door een vraag van den,
Birder DBS tiaderö inlichtingen.
Als dét nu niet een begin tot toenade
ring is, wat is hel dan!
Na de strakke afwijzing door Amerika
en Frankrijk is deze tegemoetkomende
houding van Engeland zéér merkwaar
dig. En do vraag is nu, of die anderen
au ook niet him oordeel zullen moeten
herzien.
Het is altijd zoo, dat bij een rpoging
tot bemiddeling een onwil van deu een
of den anderen leant moet worden over
wonnen. Een gevaar is er zeker in ge
legen, dal bij mislukking van de bemid
delingspoging meestal voor eenigen tijd
een nieuwe poging daartoe onmogelijk is.
Maar als onze regeering meent dat de
poging thans, nu zoo duidelijk een om
slag in de verhouding op het slagveld is
gekomen en nu de regeeringsverande-
ring in Duitschland zulk een .gewichtige
hirdei'paal voor toenadering belooft we.
te r.cmen als zij meent dat een poging
nu niet tot een mislukking behoeft te
leiden ,dan zullen we liet van harte
toejuichen, als zij de uitnoodigingen tot
een dergelijke Vredesbespreking heef'
verzonden. Wij kunnen niet inzien dat
thans een dergelijke "handeling, nog wel
gedaan op aandrang van een der oorlog
voerenden, ook maar in eenig opzicht
kan beschouwd worden als een on-neu-
Lrale daad. Het zou. zelfs een handeling
zijn van hoog gehalte, want het is, zoo
als in de eerste Oostenrijksche nota ge
zegd werd, en door Balfour met instem-
miug werd herhaald: de geheele bescha
ving staat op het spel; voortzetting der
vijandelijkheden brengt veel in gevaar dat
dierbaar is aan ieder die belang heeft bij
den vooruitgang der menschheid.
En wij hopen dan dat zij spoedig zoo
veel mogelijk openbaar zal maken. .Als
de aanstichter tot deze vredesbeweging,
Oostenrijk-Hongarije, zeil zoo openhartig
is, beslaat er voor ons geen reden om
geheimzinnig te zijn.
ZENUWACHTIGHEID.
We lazen met eenige verbazing in de
Hollandsclie bladen, o. a. in een kalroee-
rend hoof dar li «cl in dc „N. R- Ct.",
dat er hier te lande zenuwachtigheid
heerselft naar aanleiding van het voort
schrijdend offensief in hel Westen. We
hadden al wel gemerkt uit malle vragen
per telefoon juit Holland, dat er daar
overdreven geruchten de rondte deden.
Maar die openbaring van zenuwachtig
heid zal een zonderlingen indruk op
de memeben iif deze omgeving maken,
die het dichtst bij1 de gebeurtenissen
zitten, en die kalmer zijn dan ooit.
Het lean raar loopen. Toen in de eer
ste jaren van den oorlog wij hier in
omstandigheden verkeerden die werkelijk
niet zonder invloed op ons gemoeds
leven waren omdat we dagelijks cn dage
lijks herinnerd werden aan den oorlog
zoo vlak bij ons, toen heeft 't ons, en
veel anderen, meermalen geërgerd als
we in de groot© steden van Hollaad
waarnamen, hoe daar 't gewone .even,
het uitgaan en pleziermaken voortgezet
werden alsof er niets gebeurde.
Later toen men in die steden de ge-
violgen van de voedselschaarschfe onder
vond, heeft menigeen hier gezegd: het
s zoo kwaad niet dat ze daar ook eens
bemerken dat er oörlog Is.
En nu maakt men zich daar zenuw
achtig.
We weten hier drommels goed dat als
de gevechten onze grens naderen, «ie ge
volgen daarvan van beteekenis kunnen
worden voor ons; en we beseffen dan
ook ten volle dat bet nu minder dan
ooit 't oogenblik is om onze weermacht
hier te verzwakken. "Maar zelfs al zou
waarvoor nog geen aanwijzingen zijn
overgegaan worden tot het intrekken der
verloven of tot troepenverplaatsingen,
dan zou dal' hier zeker niet de kalme
ernst die er nu bestaat, veranderen in
zenuwachtigheid, omdat liet ons heel dui
delijk is, dat er wel eens veel mannetjes
aan de grenzen noodig kunnen zijn.
zonder dat we ons bijzonder bezorgd
behoeven te malcen over den toestand.
Voor de zcnuwachligcn In Holland zou
hel misschien liet besle zijin, als ze /elf
eens hier kwamen kijken.
NEDERLAND EN DE OORLtJC.
Nederlandse he bemiddeling
tot een. vredesbespreking?
Wolft seint uit Berlijn:
t De We»»nsche correspondent, van heti
Berliner Tageblatt verneemt van uulhenl-
tielce zijde, dat dp Ooistcnrijksch'-Hon|-
gaarst-he monarchie Nederland heeft ver
zocht tot vredesbesprekingen op ta wek
ken. Hel betreft niet slechts het ver
zoek van Oostenrijk-IIongarije óm! Den
'Haag als plaats voor samenkomst' van af
gevaardigden van de oorlogvoerenden be
schikbaar te süelleü, doch het is! ©en
uitdrukkelijk verzoek van Oostenrjjk-Hon-
garije aan Nederland, die oorlogvoeren
den tot onderhandelingen uit te njoodigen.
Nederland heeft dieza uitnoodigingen
reeds verzonden.
Het Nederl. Gorrespopdentiebureau in
Den Haag meldt:
Bij informatie aan het departement
van buiteuiandsche zaken is gebleken/
dat niets bekend is van bovenstaand/
Wolff-bericht.
Uit Frankfort wordt aan de N. R.'
Gt« geseind, dat dp geheele pers zich*
bezig houdt met een telegram uit Weer-,
nen betreffende een slap tot den vred;q
door nemiddieling van Nederland.
De Hongaarsche minister-president We.
tkerle heeft in een rede voor den Boedja-
pester beursraad meegedeeld, wat in
bovenstaand Wolff-telegram staat. Minis-
Ier Wekerle zei ook, dat Nederland; dei
oorlogvoerenden reeds tot onderhandelin
gen had uitgenoodigc(.
-o-
Protest.
Harer Majesteiüs gezant te Londen,
heeft opdracht ontvangen, bij de Brit;,
sche regeering te protesleeren tegen
de schendingen van Nedprlaiidsch ge(-
bied door Brilsche vliegtuigen: 2-1 Aug.
bi; Aardenburg en 23 Aug. bij St. Anna
ter Muiden eu Sluis.
DISTRIBUTIE EN PRODUCTIE.
De ledernood.
Uit een. door den minister aan die-
gemeentebesturen toegezonden voorloq-
pige regeling betreffende de rantsoq.
neering v.an schoenen en reparatiaïeer,
blijkl, dat bet te verstrekken aantal paal
schoenen zoo gering is, dat eerst na
U/s jaar ieder ingezetene één paar,
choenen heeft gehad; terwijl de hoe
veelheid leder zoo gering is, dat ieder
hoogstens eenmaal per jaar zijn schoenen
kan laten verzolen. „Het Volk."
Hanen en Henuern.
Het Bureau voor Mededeeliugen inzake
de voedselvoorziening meldt
Bij poeliers en slagers worden nog
voortdurend ge neb ie 'hennen en hanen
ten verkoop aangeboden,, De mecning
schijnt dus te Lestaan dat hel vervoeren
en aileveren vaa oude haneu en hennen
nog is toegestaan. Dit is echter niet het
geval. liet tijdvak gedurende hetwelk
het verbod was opgeheven, is met 1 Oc
tober 1.1. geëindigd.
Op dit oogenblik 3s dus alleen het
vervoer en het afleveren geoorloofd van
levende jonge lianen (broed 1918) en
Van doode jonge hanen, indien kop, pon
ten en staartveeren n.et zijn verwijderd.
Het vervoer en het afleveren van oude
hanen en hennen is thans verboden, tenzij
van dit verbod ontheffing mocht zijn
verleend.
Hl itel m
Slit Middelburj£
(Wij vestigen de aandacht op de
bekendmaking elders in dit nummer over
het uitstellen van de inlijving van het
2e gedeelte der lichting 1919.
De afdcellng Middelburg van
den Ned. Bond van Werklieden in open
bare diensten en bedrijven heeft in oen
adres aan den Raad eraan herinnerd dat
zij aan Burg. en Weth. dd. Juni 1918 ver
zocht hebben, o. m. de loonen met'f3
per week te Verhoogen Voor de gemeente
werklieden, en dat aan dit verzoek
slechts ten deele is voldaan, n.I. dat voor
een gedeelte de loonen met f0.03 per
uur zijn verhoogd, voor anderen wel
fl of 1.50, met uitzondering van de
brugwachters en een tweetal machine-
drijvers.
Adressante is van oordeel, dat deze
verhooging absoluut onvoldoende ïs om
tegemoet te komen aan de schrikbarende
stijging der prijzen der levcnsbenoodigd-
Iieden, en dat de loonen in vele ge
meenten, waarmede Middelburg is te ver
gelijken, hoogjer zijn. dan hier ter stede,
waarvan zij een aantal voorbeelden op
noemt. Zij verzoekt daarom den Raad
te besluiten tot invoering van vast week
loon met een minimum van f 15, behoud
van den duurtebijslag, invoering van den
vrijen Zaterdagmiddag, handhaving van
den maximalcn arbeidsdag van 10 uur
en het uitbetalen van het loon per week
aan brugwachters en machinedrijvers.
In een tweede adres wijst de ardeelinL
erop, dat de werklieden van de Reini
ging in dienst van den aannemer een.
loon verdienen van f 11' per week, welk
loon tot stand is gekomen na do inmen
ging van den Raad in de arbeidsvoor
waarden van - dit personeel,- dat hoezeer
adressante deze daad op hoogen prijs
stelt, zij toch van meening is dat deze
loonen evenmin deh toets der critiek
kunnen doorstaan, en overtuigd is, uit
eigen waarneming, dat door deze raen-
sclien groole armoede wordt geleden. Zij
verzoekt, in afwachting van do mogelijk
heid voor eigen hehcer, dezen arbeiders
een minimum loon ie doen uitbetalen
van f 15 per week.
Het programma van "de Bioscope
op de Markt bevat ditmaal als hoofd
nummer „Het meisje van Moorhof" naar
een novelle van de Zweedsche schrijf
ster Selma Lagerlöf. Het vooral ia de
beide eerste deelen vrij realistische stuk
wordt door de medespelendien op zeer
verdienstelijke wijze gespeeld en vooral
de actrice die de hoofdrol bij de op
voering had, heeft zich daarin een be
kwaam tooneelspeelster geloond. liet
stuk is spannend en toch niet overdre
ven, eu wij kunnen dan ook den lief
hebbers van deze lichtbeelden gerust
een bezoek aanraden.
Het programma bevat verder een
goed o'orlogsjournal, een werkelijk aar
dig blijspel en als extranummer, „De
spoorwegramp bij Weesp" waarbij dit
vreeselijk ongeluk, dat door het snelle
wereldgebeuren na drie weken weer
reeds bij velen uit de gedachten is ge
gaan, op duidelijke wijze in herinnering
wordt gebracht.
o
Uit W'aIchet©rr.
Distributie Ie Souburg Aan
vraagformulieren voor rijst of haver
mout ten behoeve van zieken en zwak
ken kunnen Maandag a.s. worden aan
gevraagd op het gemeentehuis.
Tengevolge van het niet tijdig
aankomen van Regeeringsmeel was de
voorraad bij de bakkers te Souburg
uitgeput. Ten einde de bakkers in staal
te stellen met de levenng van brood
door te kunnen gaan, is door den
Burgemeester een partij tarwe m be
slag genomen.
Distributie te West ka pel le
Bon 102 1 H.G. kaas 20-f-; 4 Oct. tot
11 Oct.,- bon 103; Eén reep chocolade
2 Oct. tot 13 Oct. bon 101 i/8 H.G.
vermicelli, 3 Oct. tot 11 Oct. bon 48
(suikerkaart)'/i K.G. suiker van 7 Oct.
lot 12 Oct.
SO
UifSchouwen-DiïïvBila ad
ïn de Vrijdagnamiddag te Zierik
zee gehouden raadsvergadering' werd
wederom verlengd ydc termijn van ver
strekking van dnurlctoexlag uiterlijk
tol 31 December 1919, welke toeslagen
bedragen 20 o/0 der jaarwedden voor ver-,
schillende ambtenaren, of respectievelijk
f3 en T 2 vermeerderd met loeshg
van f 0.25 voor ieder kind beneden de
11 jaar cn f 1 voor anderen. Op een|
nieuw verzoek van den heer S. Klimmer
boom om duurtetoeslag is weer afwij
zend beschikt.
Verzoeken waren ingekomen van en
kelen om te mogen koopen stukjes ge
meentegrond. In plaats van verkoop zal
die grond in erfpacht worden uitgegeven
tegen 10 cent per jaar en per ML
Op het adres van de afdeel ing Schou
wen en Duiveland van den Bond van Ncd.
Onderwijzers houdende verzoek om het
daarheen le leiden dat van gemeenlewegie
de zoogenaamde schoolvoeding' enschonl-
kleeding ter hand worde genomen, had
den B. en Wi. geadviseerd dit adres voor
kennisgeving aan te nemen. De raad
besloot tot onderzoek door hoofden van
scholen.
Ter voorkoming dat een scliippcr met
zijn schip langer dan 14 dagen in de ha
ven liggende en opnieuw ladende drie
maal havengeld betaalt, werd het haven-
reglement gewijzigd.
Aan mej. M. A. Steketee, weduwe van
den heer Enzlin, werd op haar verzoek
tegen 1 November eervol ontslag ver
leend als gemeente-verloskundige.
Mede vond bij den raad instemming
om het uitgetrokken bedrag van f 2000
voor demping en rioleering' van de
Karnemelksvaart te "Verhoogen tot f 3500,
alsmede het voorstel van B. en W. tot af
wijzing van "het adres der vereeniging' van
manufactuxners en confectionneurs, ver
zoekende wijziging van den gasp rijs.
Een verzoek van het plaatselijk arbeids
secretariaat betreffende voorziening in
evenlueele werkloosheid werd voor ken
nisgeving aangenomen, de leening van
f 7500 aan de gasfabriek voor. weder in
bouw van zeven retortsovens toegestaan.
Ingekomen was nog1 een verzoek van
het hoofd der M. U. L O. school waarbij
onder kennisgeving dat hij zich door de
jongste regeling van de jaarwedden der
onderwijzers in zijn rechten verkort
achtte, hij verzocht uitkecring van f 100
over 1917/18 en daarna zijn inkomen
te stellen f 500 boven dat van het hoofd
van school A. De raad besloot daarom
trent tot aanhouding lot de algemeene
hei-ziening der wedden.
Aan mej. S. ,M. Smit, onderwijzeres
aan de Mulo-school, welke verzocht eer
vol ontslag als zoodanig, werd' zulks ver
leend tegen 1 December a.s.
Nog werden aangenomen het voorstel
tot vei-koop van kapitaal grootboek
21/3 '0/0 N. S. f 23000 nominaal en tot.
verpachting van mossel verwalerplaat sen
aan N. Praat en J. Kouijzer onder-
handsch, voor welke plaatsen gelegen
Aan de Belgen hier ter stede
is een „dringende oproepgericht, ken"-
nis gevend, dat bij voldoende belang
stelling alhier in October kosteloozei
normaallessen worden gegeven voor
jonge lieden boven de 18 jaar. „Er zal,
in hersteld België, zoo zegt de oproep,
groot gebrek zijn aan jonge, gediplo
meerde leerkrachten".
Voorts worden avond-leergangen ge
geven in Nederlandsch en Fransch voor
Vlamingen.
Voor Engelsch en Duifsch kan een
klasse voor beginnelingen worden inge
richt. Publieke heropening en inschrij
ving Maandag 7 October, 5 uur.
Inlichtingen aan de Belgische School,
Wal B 60 (24 Uur).
Geslaagd voor vrije- en ordeoefe-
ningen de hoeren L. v. Baaien, Ril-
1 a 11 d-B a t h en C. L. Huissoon, .W o 1-
p h a a r t s d ij k.
Men meldt ons uit Ierseke:
Door de coöp. ver. v. mosselkweekers
zijn van 28 Sept.- 1 Oct. verzonden 700
manden van 50 K.G. per spoor van aF
Vlalce en 725 ton van 100 K.G. per
scheepsgelegenheid, alles! vpor 't binnen
land.
aan de Val en groot 40 M. zal moeten,
worden betaald voor een jaar f 10.
Dit tBhalen.
T<j ud-Vossemeer is ook
groot gebrek aan woningen. Met be
langstelling wordt afgewacht het rapport
der Raadscommissie, die het onderzoek
van hel woningvraagstuk te dier plaatse
is opgedragen.
ONDERHIJS.
LANDBOUW,
Naar wordt medegedeeld zouden ei*
pogingen aangewend worden om bin
nenkort te Tholen en te St. Maartensdijk
oclc een afdeeling der prov. geilenfokver-
eeniging op te richten; wanneer deze
pogingen gelukken, dan zouden alle ge
meenten in het eiland Tliolen een fok-
vereeniging hebben.
HANDEL, NÏJVERHEM* m
Y5SSC1RRRU.,
Uitvoer van n ij verheidsproj-
produoten.
Naar de Tel. van welingelichte zijdd
verneemt, heeft de minister van Land
bouw aan de Ncd. Uitvoer-Maatschappij
toestemming verleend voor do uitgifte!
van uilvoer\'ergunningcn voor alle nij
verheid >produclen. Als beperkende be>-
paling is hieraan echter fcoegevoegd.dat
door den uitvoer onze binnenlandsche
behoefte niet mag worden geschaad.
LEGER EN VLOOT.
Vermindering van het aardap
pel rantsoen voor militairea.
De Minister van Landbouw hééft on
derstaand schrijven gezondjen aan den
hoofdintendant van het leger:
Ik heb de eer u mede le dleelen, dalj
de vooruitzichten voor den komendfenl
aardappeloogst, belangrijk minder gunstig
zijn dan het vorige jaar.
Waar de voeding van dp Nederlandsehs
bevolking i!n verband met de steeds
grooter wordende schaarschle aan an
dere levensmiddelen, iu de naaste toei-
komst steeds meer op aardappelen zal'
zijn aangewezen, baart de toekomst mij
groote zorg en meen ik, dat) niets (on
beproefd dient te tvordjen gelaten, omi
het aardappelen verbruik zooveel mogeJ
lijk te bezuinigen.
Ik vind hiei-in dan ook aanleiding)
dringend le verzoeken, te willen nagaan^
of althans voorloopig het rantsoen voor;
de militairen, hetwelk 7,5 K.G. per week
bedraagt derhalve bijna bet dubbele van
het rantsoen voor de burgerlijke bevol
king, niet zoude kunnen worden terug
gebracht tot 5' K.G. per week.
L'icïTung 1919.
(Officieel). De inlijving van de dienst
plichtigen der lichting 1919, toegewezen
aan de regimenten infanterie (hieronder;
begrepen grenadiers, jagers en adminri
stratielToepeii) en bestemd voor het twee
de in te lijven gedeetfe, welke inlijving!
zou plaats hebben in het tijdvak van1
14 tot 18 October 1918, wordt tot een!
nader le bepalen tijdstip uitgesteld.
Zij wier belangen door dit uilMeü
orden geschaad en dfxarom toch in.
bovengenoemd tijdvak ondpr de wapenen
wenschen te komen, kunnen op datum
en plaats reeds voor hen vastgesteld;
ter inlijving verschijnen.
Voor dc dienstplichtigen van vorige
lichtingen, aan wie uitstel van eerste
oefening ïs verleend tot een datunt val'-*
lande in het tijdvak van 11 tot 18 Oc
tober ajs. cn wier uitstel nipt innxidh
