AIV T.
aio 231.
Dinsdag 1 Getobe*
O
113* jaargsif
Aboott, S,tii. per Mlfl-
aeinurg em <ji> de «sentMS ic VUatfaflen
M3 Goes i 1,55; per pMi I
Adrorteotia» 30 astf Mgtf.
8y ®boaneaaooÉ Wfll laiBai*«
Foiaiiieberfofetea e« dttikbnhiigïna»
,?*n 1—7 Lfifc
Bovenstaande advertenüepryzea wordao
ïüet 30® fc*sb»e
EEN BEGIN VAN
OPKLARING.
Het lijkt wel de laatste week vóór
den oorlog, zoo, snel volgen de sensa-
tioneele berichten, elkaar op. Maar nu in
omgekeerden zin; ze gaan in de rich
ting van. den vrede. Die is er nog niet,
en 't is nog een open waag, of hij er bin
nenkort komen zal, maar de algemeen©
geest die door de berichten gewekt
syordt, typeerde zich in een uitroep
dien we, terwijl we dil schrijven, op .straat
hooren van. iemand die voor ons bureau
hel bulletin van hedenochtend las. „Zoo
gaal het goed! Als er nu maar gauw
een eind aan komt."
Voor de bijzonderheden en voor de
beschouwingen daarover verwijzen we
naar de rubriek „Buitenland". Hier
viude een algemeene beschouwing haar
plaats.
Merkwaardig is het zeker, dat in den
Balkan, waar de vonk ontsprong die de
wereld in brand zette, nu door een wa
penstilstand met Boelgarije in eens een
minimax aan 't werk is, die althans op
een deel van het gevechtsterrein plot
seling het vuur dooft, met misschien
groote kansen dat die uitdooving zich
nu ook naar andëre plaatsen zal ver
breiden. Ten eerste in Turkije, dat zijn
krijgsmacht in Palestina zag vernietigd,
misschien ook in OostenrijkHongarije
dat nu een open flank kreeg in het
Oostenmisschien
We zullen maar niet doorgaan. Het
blijft nog slechts hopen. Maar de voor
standers in Engeland van de „Oosler-
sche leer", nl. zij die met erkenning van
het Westelijke front als hoofdtooneel van
den strijd, toch steeds aandrongen op
sterke actie ook in Oost-Europa en- Azië
vanwege den indirecten invloed, hebben
voorloopig gelijk gekregen.
Dat Oosten e i s c h t nu aanzienlijke
versterkingen van Duitschlaud en Oosten
rijk, willen ze piet Alles verliezen wat
ze voor hun blijvenden invloed daar
op het spel hadden gezet. Maar tegelij
kertijd kan geen man gemist worden in
hel Westen, waar langs het gelieele front
de Entente met zware slagen op de Duit
sche stellingen beukt, en bijna dagelijks
tienduizenden gevangenen maakt. Zoo
pul men de'sterkste reserves weldra uit.
We achten het Duitsche volk tot ge
weldige dingen in staat. Maar om zoo'n
proef te doorstaan móet het inwendige
kracht hebben. En daaraan ontbreekt
het. De militaire partij, die tot nu toe
steeds haar wil doordreef, en daar ook
veel mee bereikte, heeft gefaald, en on
dervindt daar nn de gevolgen van. Maar
we gelooven dat het een Tout is te ver
wachten dat haar invloed in de binnen-
Laudsche zaken nn verdwijnen zal, ook al
wordt nu door den keizer toegezegd
„dat het Duitsche Volk in sterker mate
dan tot nu toe medewerkt aan de bepa
ling van het lot van het vaderland." Efeü
partij van diè kracht lA5t zich niet op zij
duwen. Er konden daarom wel eens zeer
tUqeilijke dagen vhor Duitschlaud komen.
Maar ten opzichte van de kans op
vrede kan een verandering in het regee-
ringsstelsel van Duitschlaud slechts ten
goede werken. Want men vergete niet
dat president Wilson het meent, wan
neer hij zegt dat hij geen vredo wil
sluiten met do regeerders in Duitschland
die den oorlog verklaarden en voort
zetten.
We hebben vroeger ook al' uiteengezet
waarom we het onjuist vinden met eep
minachtend gebaar hel i dcalishre van Wil
son en zijn Amerikaanschen aanhang als
humbug vpor te stellen. Al zijn er ook nog
zooveel zonderlinge daden te conslalecren
en al is er ook nog zooveel materialislfr-
ache geldnajagerij in Amerika dat ver
andert niets aan 't feit dat daar een ster
der geloof is aan idealen dan ergens
in Europa, zooals er ook een veel kracli-
tiger gOdsdienslleven is dan hier. Dat js
nu eenmaal zoo, en dat zal nu zich in dc
praktijk ten opzichte van dezen oorlog
uiten.
Maar laten we niet te ver gaan in uh
bespreking van de nog ver weg' liggende
Üingcn. Als Duitschland zijn inwendige
kracht terug wint, kin er nog een ver
dedigingsstrijd volgen, die nog heel lang
kan duren. Het kan ook Anders loopen,
indien het nieuwe element in de Duit
sche regeering do hoop op herwinning
ran nu verloren kansen opgeeft, en daar
om liever een spoedigen vrede sluit, dan
verder te strijden, zonder kans iels meer
te krijgen dan het nu heeft, en met ver
lenging van de ontbering voor de bevol
king.
Veel zal nu afhangen van de houding
Geassocieerden. Als dje vasthouden
jaan de uiterste, niet in le willigen ei schen
die ze aan de Ccnlralen voorhield|en,
in antwoord op het hooghartige aanbod
van dien kant om over vbede te komen
praten, toen zij, de Centralen, alom
zegevierend waren, ja, dan zal Duitsch
land doorvechten. Dan kan het niet an
ders. Maar juist ten opzichte van die
voorstellen geldt heel sterk dat die soep
nooit zoo warm gegeten wordt als ze
wordt opgediend.
Nog altijd heeft Duitschland als „vuist
pand" bijna geheel België en een deel
van Frankrijk bezet. Die gebieden aan
de Duitsche legers te ontwringen, zoï
nog een geweldige krachtsinspanning kos
ten. We kunnen ons bijna niet voorstel
len dat de Geassocieerden lot sen vrede
'zullen zijn te brengen zoolang niet eerst
alles is gedaan om die streken te her
overen. We rekenen daarom niet op
een plotseling einde. Zo,o staan de zaken
nog niet. Maar mócht die poging Magen,
dan 2al het vooruitzicht op den vrede
er geheel van afhangen, of eir dan nog
geluisterd wordt niar dje stemmen die
het „Naar Berlijn!" reeds vroeger aan
hieven, en die zich nu in een overi
winningsroes wel weer zullen laten li,no
ren. Daar kan men zeker van zijn.
lilt'
NEDERLAND EN DE OORLOG.
,1 Schepen uit Sluis.
Uit Sluis meldt men ons als een
bijzonderheid, dat van de daar bijna 4
jaar liggende Belgische schepen Donder
dag 1.1. een sleepboot en "Zondag' een
ijzeren sleepschip zijn vertrokken naar
België, naai' verluidt met bestemming voor
Holland.
Protesten.
In opdracht onzer regeerirg heeft onze
gezant te Londen opnieuw" met klem bij
de Britsclie regeering geprotesteerd {Ogen
liet vliegen van Engelsche vliegtuigen bo
ven ons ge'bied, en wel: 22 Augustus door
8 vliegtuigen bij Re tranche ment; den/elf
den dag door 5 machines bij Cadzand;
21 Aug. door 9 tweedekkers by Sluis:
denzelfden dag door een aantal machines
boven Cadzand en Sluis; in den nacht
van 22 op 23 Aug. door een vliegt idg
bij Aardenburg; op 22 en 25 Aug1, door
resp. 6 en 9 vliegtuigen boven de Wie
lingen.
Het Kph. Nat. Steuncomité.
Dc Tel. meldt, dat mr. M. Wl F. Treub
als voorzitter van het Kon. Nationaal
Steuncomilé zal worden opgevolgd door
prof. Is. P. do Vooys, tot dusver voor
zitter van de commissie van uitvoering
van bel Comité.
De hosjritaalschep e n.
De hospitaalschepen „Zeeland." en
„Sindoro" zijn gisteren wegens stormweer
opnieuw uit zee teruggekeerd,
a1
Gein te rnee'rd.
De Engelsche motorbooten, die bij het
gevecht hetwelk op 11 Augustus j.l. bij
Terschelling plaats vond, binnen onze
territoriale wateren zijn gekomen, zijn
blijkens een officiéél bericht, geïnter
neerd,
id
Duitsche ge Interneerden.
Men schrijft uit Heerde aan het Hbld.:
Genee Jiceren uit Den Haag hebben gis
termorgen vele geïnterneerden gekeurd,
die eerstdaags naar Duitschland terug
gezonden zullen worden. Opmerkelijk is,
dat juist die ge interneerdien zijn öpge-
roepeu voor dc keuring, die met Engel
sche vrouwen gehuwd zijn. Het eerste
transport lelt 164 mannen, vrouwen
en kinderen. Middpn November zat een
tweede transport vertrekken. Het kamp,
dat reeds 1200 geïnterneerden heeft ge
leld, bevat er nu slechts 120, benevens
600, die met hun vrouwen en kinderen
in omliggende plaatsen een pension heb
ben gezocht.
De getorpedeerde „Tasman".
Met betrekking tot het zinken bren
gen van het vroegere Nederl. stoomschip
„Tasman", verneemt Wolff, dat het schip
deel uitmaakte van de op 18 Maart door
de Entente in beslag genomen Nederl.
scheepsruimte. Het is in de haven van
Brisbane (Australië) door de Engelschen
genomen. Het schip 'was op reis van Li
verpool naar Brdsch-Indië.
DISTRIBUTIE EN PRODUCTIE.
Geen maximumprijs voor
groenten.,
In antwoord op een desbetreffend
verzoek van den burgemeester van'
Vlissingen heeft de minister van
landbouw geantwoord, dat aan het vast
stellen van maximumprijzen voor groen
ten zeer groote technische bezwaren
verbonden zijn, o.a. dat de kwaliteiten
zeer uiteenloopen en versche groenten
zeer Spoedig in waarde achteruitgaan.
Er zal dan ooi; niet tot vaststelling van
'"maximumprijzen kunnen worden qverge-
Verbetering.
Door een misverstand is Zaterdag ge
meld dat onder Souburg een, Engel
sche vliegmachine neerdaalde. Dit moest
zijn onder Oost burg, n.l. het door
ons vermelde geval van Wateriandkerkjo.
Huis slachting en.
Ter toeli enting van bet gister opge
nomen bericht dat het Ned. Landb.
Comité met den Minister van Landbouw
geconfereerd heeft ovc-r gezonden adlres-
sen, allereerst over dat betreffende huis-
slachliugcn laten we hier nog volgen
da. in dat adres kenbaar gemaakte be
zwaren:
De instelling van centrale slachtplaat
sen brengt voor de eigenmesbers belang
rijke kosten en groot tijdverlies mede.
De eigeumesters zullen vrij zeker ge
noodzaakt worden d|e dieren in de cen
trale slachtplaatsen achter te laten om
ze den volgenden dpg weer in ontvangst
te nemen in verband met het feit, dat
het vet niet direct na slachting maar
eerst oa koud le zijn geworden uit het
geslachte dier genomen kan worden.
I Afgezien van het tijdverlies, dat zeer
zeker belangrijk zal zijn, mist men de
zekerheid zijn eigen dieren terug tcj
krijgen.
Gevreesd mag worden, dpt de v.oior
de eigenmesters zeer waardevolle af
vallen niet of niet in goeden staat zullen
worden afgeleverd, zoodpt deze voor het
gebruik door de eigenaars van de dieren
verloren gaan.
Ook het maken van bloedworst, het
welk op vele plaatsen in ons land zeer
op prijs wordt gesteld en waarvoor djoor
de betrokken regceriiigscommissarisson in
het bijzonder graan beschikbaar wordt
gesteld, zal ten zeerste bemoeilijkt, zoo
niet onmogelijk gemaakt worden.
In het algemeen is men van meening,
dat eigen gemeste dieren op d!g boer
derij gedacht dienen te worden. Hier.
door behoeft geen afbreuk te worden
gedaan aan een deugdelijke controle ook
op de velinlevering, indien deze slachtin
gen ge--chieden door slagers, die door
den burgemeester worden aangewezen,
lerwijl controleurs, ook door den Bur
gemeester aan te wijzen, voor de in
zameling van het vet zorg dragen.
Op deze wijze zal een deugdelijke
garantie gegeven kunnen worden dat in
levering van het vet, gewichlsbepaling
enz. zonder fraude en zondjer stoornis
kunnen plaats hebben.
De vraag mag gesteld worden of tik
verplichte keuring door een veearts niet
gevoeglijk achterwege kan worden ge
laten. Onder erkenning van het hut eener
zoodanige keuring schijnt het oogenblik
voor hare invoering niet gunstig gekozen;
hoe minder ingewikkeld die ze Tegeling
wordt des te beter, vo:or, allen'.
Opslag van aardappelen döor
particulieren.
De minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel heeft volgend schrijven ge
richt aan de gemeentebesturen:
Ik heb de eer u te berichten, dat het
aardappelranlsoen per inwoner van uw
gemeente boven 1 jaar zeker niet meer
zal kunnen bedragen dan 4 K.G. per
week. Mochten er zich geen omstandig
heden voordoen, waardoor dit rantsoen
nog zal verminderd moeten worden, dan
zal dus van het tijdvak 1 October 1918
1 Juli 1919 per inwoner boven 1 jaar
in totaal een hoeveelheid noodig zijiA
van 160 K.G.
Bij mij bestaat er geen bezwaar tegen,
dat uwerzijds aan particulieren, welke
naar uw meening geschikte bewaarplaat
sen bezitten, gelegenheid wordt gegeven
voor den winter aardappelen op te slaan,
doch ik geef in overweging dit bij
deellen te laten doen en wel in geen
grootere hoeveelheden dan ten behoeve
van hen die geen geschikte opslagplaats
te hunner beschikking hebben donr of
vanwege de gemeente zijn opgeslagen.
Met het oog op transportmoeilijkheden
zal hel in vele gemeenten niet mogelijk
zijn dal quantum voor de geheele bevol
king in een kort tijdvak aan le voeren.
Daarover zal een zekere tijd moeten
verloopen. zoodat ook dc bevolking niet
gelijktijdig zijn opslag zal kunnen ont
vangen.
De aardappelen welke door particulie
ren niet eigen verbouwers worden
opgeslagen, zullen door of op aanwijzing
van de gemeenten worden verstrekt.
Waar noodig, zullen dus djbor de ge
meenten aardappelkaarlen moeten wor
den ingevoerd, op de wijze als dit ten
aanzien van brandstoffen enz. is ge
regetd.
Aan eigen verbouwers worden deze
kaarten niet uitgereikt; voor zoiover deze
echter niet voldoende voor eigen be
hoefje hebben geteeld, zal hun rantsoen
door hun gemeentebestuur moeten wor
den aangevuld Lot 4 K.G. per hoofd en
per week.
Wat de le verstrekken soorten betreft,
merk ik sp, dat het ter vermijding van
onnoodig vervoer noodzakelijk is, djat de
gemeenten in de eerste plaats, zoowel
"voor distributie, reserve als opslag, zullen
zijn aaDgewezeu op die aardappelen,
welke in de .gemeenlo zelve of in haar
naaste omgeving en in de provincie,
waarin zij zijn gelegen, zijn geteeld, ter
wijl gemeenten, liggende in provinciën
waar een tekort aan aardappelen bestaal,
zullen worden voorzien uit de naastlig
gende provincie, waarin een overschot
aanwezig is, met dien verstande, djat
door overleg lusschep de regeringscom
missarissen voor graanverzameling
streefd zal worden naar een zoo billijk
mogelijke verdeeling van zand-, veen- en
van minder en goed houdjbare soorten.
De gemeenten zuilen dus kunnen ver
slaan mei voor de eerstvolgende 4 weke-
lijksche periode enkel 't quantum aard
appelen op te geven. Welke soorten zul
len worden gezonden zal in overeenstem-
ming mei 'l bovenstaande worden ge
regeld.
Er zai zooveel mogelijk voor gezorgd
worden, dal zoo spoedig doenlijk in
iedere gemeente de beschikking wordt
verkregen over een hoeveelheid aard
appelen van 70 K.G. voor ieder inwoner
boven 1 jaar.
Uit Middelburg.
"Wegens de groote vraag naar" de
havermoutpap op Woensdag, zal 's avonds
om 5 uur het eten worden uitgegeven aan
de Breeslraat. In de andere lokalen tus-
schen Tl en 12 nnrs
De soldaat G. J. Wt die gisteren al
hier werd aangehouden Wegens ver
duistering van een rijwiel en desertie
blijkt thans nog meer op zijn kerfstok te
hebben. Hij heeft Zondag in een holej
alhier vertoefd en heeft zich daar door
openbreken van een kast een cosluum
toegeëigend. De hotelhouder heeft Iiie-n
toen achtervolgd en in een ander hotel
aangetroffen, waarna hij hem verzocht
mede te gaan en hel pak terug' te geven,
wat hij deed. Thans is wegens dezen
diefstal ook proces-verbaal tegen den mi
litair opgemaakt.
Dat voor "t woord „leurder" kon
worden misverstaan „luitenant" zouden
we niet geloofd hebben. Maar 't is ons
toch Vrijdag zelf overkomen, Koen we
meldden dat bij luitenant A. aan den
Singel brand ontstond, terwijl het moest
zijn bij den leurder A.
De diefstallen worden steeds talrij
ker en alles schijnt van de gading dei-
dieven te zijnzoo is nu aangifte gedaan
van (diefstal van ©en vuilnisbak en van
een uithangbord.
De politie heeft een jongen onder
handen genomen, die een sleutel van het
station had ontvreemd; de, sleutel werd
De politie alhier hield twed jon
gens aan, die aardappelen vervoerde bij
grooter hoeveelheid dan 10 K.G.proces
verbaal werd opgemaakt en de aardappe
len is beslag genomen.
Uit vimugon.
Bij den inspecteur der directe be
lastingen, enz. te Vlissingen Js ont
vangen onder letter IJ, f 126,12, wegens
te weinig betaalde bedrijfsbelasting.
De politie en belastingambtenaren
te Vlissingen hadden kennis gekre
gen van een voorgenomen verkoop van'
fcnorphine.
Zaterdag werd een sergfeant aangehou
den, die een op morphine gelijkende stof
afleverde. Deze werd in heslag genomen
toen de man, bij wien ze bezorgd was
ze wilde verkoopen. Bij een huiszoeking
in de betrokken woning werd nog1 een
partij Duitsche namaalcsuiker en een partij
peper in heslag genomen. Tegen den man
is proces-verbaal wegens verboden rte-
derlage opgemaakt*
Door de sleepboot „Donau" ia te
Vlissingen aangebracht het wrak van
een onbekend zeilschip, dat nabij We&t-
kapelle gevonden is.
Te Vlissingen is ingebroken
in de cantine van de kazerne Willem III,
en eon bedrag van f 60 ontvreemd.
In een kelder van een café op het
Eiland te Vlissingen is een hoeveel
heid olie gevonden, afkomstig' van een
marinevaartuig. In verband hiermede zijp
een matroos en een burger aangehouden.
Door enkele visschers is bij de po
litie te Vlissingen aangifte gedaan
van diefstal van koperen voorwerpen
van hunne vaartuigen.
jo
Uit Wal chore! at
Zondag was het 25 jaar geleden dat
de heer W. van Sighem als burgemeester
der gemeente Zo ut el an de werd be-'
noenid.
Gisterenmorgen wapperde in verband
hiermede van de openbare gebouwen
de Nederlandsche driekleur. Wegens
het zeer ongunstige Wfider waren deze al
zeer spoedig aan flarden geslagen, zoodat
de verdere vlaggentooi moest worden!
gestaakt. Des namiddags le een uur was
de burgemeester uilgenoodigd in de;
school le komen, die zeer netjes waS
versierd. Daar werd hij door het hoofd
der school, den heer Kleinepier, met een'
passende toespraak namens de kinderen!
met dit heugelijke feit geluk gowenschfcj
De kinderen zongen den jubilaris eenigej
feestliederen toe, terwijl hem 'door een
der kleinen een koperen rookstel werd
aangeboden, dat dankbaar door hem'
werd aanvaard. Daarna werden de kinde
ren door den burgemeester getracteerd,
Ten twee uur was de Baad en de
secretaris in de gemeentekamer verga
derd waar de burgemeester toen werd
verzocht binnen te komen om zijn ge
wone plaats in te nemen.
De weihouder J. Wisse sprak den bur
gemeester toe, feliciteerde liem mei de
zen feestdag en bood hem namens den
Raad en den secretaris een gouden bril'
in ëlui aan, daarbij den wenscli uitspre
kende, dat deze vele jaren in gezond
heid door hem zal worden gebruikt.
Vervolgens nam de heer P. Florusse,
secretaris dezer gemeente, het woord.
Hij bracht in hel midden, dat de burge
meester al zoo menigmaal den Raad bij
een had geroepen, maar dal zij au het
genoegen hadden, hem in liun midden
uil te noodigen. Hij schelste in wel ge
kozen woorden de loopbaan van den!
burgemeester, hoe hij nu een kwart
eeuw de gemeente had bestuurd niet al
leen als burgemeester, maar ó'ok als mir-
gervader. Hij feliciteerde hem met zijn!
25-jarig amblsjubilé en sprak den wensch
uit, dat zij te zamen nog vele jaren on
der dezelfde harmonie en vriendschap,
even pis altijd, zouden, mogen werk
zaam zijn.
Daarna nam de heer G. de Visser nla
jongste raadslid het woord, die schetste!
wal de burgemeester in zijn 25-
jarige loopbaan voor de gemeente lot
stand had gebracht en welke verbeterin
gen zijn waar te nemen, zonder dat daar,
zwaardere belastingen voor moesten wor
den betaald. Hij hoopte, dat den burge
meester gezondheid en kracht zullen
worden geschonken om nog vele jaren!
als hoofd der gemeente werkzaam le
kunnen zijn.
Ook hadden eemige ingezetenen zich!
tot een commissie gevormd om dezen
dag niet onopgemerkt te laten voorbij
gaan. De heer ds. G. de Wijk als voorzit-
der commissie voerde het woord
Hij wenschte den burgemeester ook na
mens de commissie en geheel de ge
meente geluk met dezen dag.
Hij bood hem namens de gemeente
een massief eikenhouten schrijfbureau
als huldeblijk aan. Aanvaard dit geschenk
met dankbaarheid, zoo zei hij; wij hopen
dat u, zoo dikwijls als gij hieraan zult
werkzaam zijn, aan de gemeente zult blij
ven denken en dat u onder Gods zegen'
nog vele jaren aan 't hoofd van dezfl
gemeente zult staan.
De burgemeester, zichtbaar aangedaan,
aanvaardde deze huldeblijken met dank
baarheid; hij dankte allen voor de gcr-
lukwenschen en voor de sympathie die
hij uit de gemeente op zijn 25-jarig jubi
leum mocht ondervinden, en feeide da!
deze dag voor hem een onvergetelijke
zal zijn. Hij gaf de verzekering, dat hij
verder voor de gemeente hoopt te doen
wat zijh hand vindt te doen naar rechï
en billijkheid.
De raadsleden, secretaris en commis
sieleden werden door den burgemeester
ten zijnen huize uitgenoodigd, alwaar
de middag verder werd doorgebracht,
Uit Zuid- Bergland,,
In de eerstvolgende raadsvergadering
In de eerstvolgende raadsvergadering
le Goes komt in behandeling eenvoori
stel van B. en W„ hot het plaatsen!
aan de cemeentegasfabrïek van een in
richting tot het vervaardigen van water-
gas en het daartoe aangaan eener geld
leen ing van t 75.000.
- Zondag in de namiddaggodsdïensC-
oefening van de Geref. Gemeente te
Goes predikte ds. J. Fraanje afscheid!,
van zijne gemeente met de woorden uil
Phil. 4 19. Aan 't einde der predikatie
zong de gemeente hem too Ps. 131 4.
De kerk was stampvol, ook de gangpaden
stonden vol. De heer Fraanje wordt Zon-
g a.s te Barneveld bevestigd^
H>*t. ffsrk.
Aangenomen naai- Graft (N.-H.): F.
Wl Boers, cand. te Heenvliet (Z.-H.)
Bedankt voor Ridderkerk: ds. J. J,
v. Ingen, te Harderwijk.
Sarfteat
Tweetal te Veero ds. Z. Hoek, te
Zonnetnaire, en ds. K. Veen, l© Metis,-
kerke c.a.
I DB*. QMBli HeBïj
Beroepen te Pultershoek (bij Dor
drecht); ds. K, J. r. Vliet, te Bos
koop,
