MIDDELBURGSCHE COURANT
<%o 224.
Donderdag 19 September IMS.
iio* Jaariiai
'Aboon, prij* per fcwttrlul te MM-
MWbUrg en bij tte genten to -\a»9|ng«n
00 Goes f 1,55; per post 11.75.
Ad verten tién 20 rent per regel,
B3j abonnement veel IngW\
Familieberichten en dankbetoJ gingen
van 1—7 regrta f1.50.
Bovenstaande ftdrCriecineprlJmi wrrdlto
toet HO teeaiag vertroogd.
DE ALGEMEENF. STAND
DER FINANCIËN.
Dal er veel le kort zou zijn in <üe|
staalsbegrooting. wist iedereen reeds bij
voorbaat. Maar hoeveel we Ie kortkomen,
weten we nog niet, o,ok niet na de publi
ceering der milioenennota.
ja, we lezen daarin wel dat voor 1910
het tekort op den. gewonen dienst wordt
geraamd op 37 millioen; voor den bui
tengewonen dienst (werken van blijvenden
en renlegevenden aard waarvoor gerust
geleend kan worden) 69 millioenen voor
den Crisisdienst 23 millioen.
Maar bij die crisis uitgaven zijn nog
niét geteld de distributie-kosten en bui-
tengcwone credielen voor leger en vloot,
die tel leen s bij suppleloire begroeting zul
len worden aangevraagd.
En als we nu nagaan dat de Crisis-
uitgaven een teb,orL opleverden
in 1914 van 91 millioen
1915 212
1916 21S
1917 119
terwijl in bet k>opende jaar 1918 alleen'
voor do distributie thans reeds 201 mil
lioen is aangevraagd en voor het Steun
comité 21 millioenvoorts aan buitenge
woon crediet voor Marine 8.9 millioen
en dito voor 't Leger 158 millioen, dan krij
gen we althans eenig besef van hetgeen
deze tijden van de schatkist vorderen, hoe
sterk ook de opbrengst van de crisis;
onkosten (oorlogswinsLbelasting en ver-
dedïgingsbelnstnig) toenam.
Laat mon echter die crisis-uitgaven
huilen beschouwing ook al omdat men
daarbij eigenlijk tevens de beele staats
schuld zou moeten hespreken dam
heeft men toch nog te doen met bet
ernstig cijfer van 37 millioen als geraamd
tekort voor den gewonen dienst.
Alle hoofdstukken wijzen een aanzien
lijke stijging der uitgaven aan, vergeleken
met de eindcijfers van de vorige begroo-
ting.
Nu moet nog in aanmerking genomen'
worden dat een meerder bedjrag van 13
•millioen voor meerdere exploitatie-kosten
der Staatsmijnen, weer wordt opgeheven
door meerdere inkomsten.
Maar dan blijft er nog een aanzienlijke
stijging over.
Ruim 8.5 millioen komt daarvan op
rekening van de salarisverhooging der
burgerlijke ambtenaren; 6.8 millioen voor
de salarisverhooging der militairen cn
5 millioen voor verbetering der onder»,
wijzerssa 1 arissensamen 20.3 millioen
Maar behalve dal zieb men op al die
hoofdstukken natuurlijk dezelfde ver
schijnselen die iedereen uit zijn huishou
delijke begrooting kent als gevolg van
de dure lijden.
Wlat voor oorzaak er dan ook is,
het moet betaald worden, en het eind
von de nota luidt dan ook:
„Ten slotte zal het wel geen betoog
behoeven, dat maatregelen dienen ge
troffen te worden tot dekking van het
tekort op den gewonen dienst.
De ©ndergeteekenfle stelt zich voor
zoo spoedig niogolijk de indiening te be
vorderen van do noodige wetsontwerpen
te dezer zake, waarbij hij tevens de ge
legenheid znl hebben uiteen l» zetten
hoenaar zijn oordeel, de middjeleti zou
den zijn te vinden ter bestrijding van dp
verdere uitgaven, welke in de naaste
toekomst het gewone budget zullen be
zwaren cn niet in de ontwerp-begrooting
voor 1919 zijn opgenomen."
Wélken weg de nieuwe Minister van
Financiën daarbij zal inslaan, wordt hier
evenmin aangegeven als in de Troonrede,
We zullen daarover dien bewindsman'
niet hard vallen, want het spreekt van
zelf dat hij, ternauwernood een week
na zijn opneming in het Ministerie, nog
niet voldoende voorbereid is om zijn
plannen te formuleeren.
Trouwens, dezie heele begrooting draagt
het kenmerk van een overgangsperiode.
Zij is geheel en al ontworpen onder!
leiding van da ministers uit het vorige»
kabinet, en de huidige bewindvoerders!
hebben niets anders kunnen doen'
dan de begrooting van hun departement
aanvaarden zooals zij gereed lag. Zij zijn
er wel in naam maar niet inderdaad ver
antwoordelijk voor.
RELLETJES EN
KINDEREN.
Het droeve feit dat ©r onder de getrof
fenen bij de relletjes te Amsterdam ook
kinderen waren, heeft gisteren in den
Amsterdamschen gemeenteraad aanlei
ding gegeven tot eenige vragen van den
"heer v. d. TempeF.
Wat de burgemeester daarop antwoord-
,de geeft nog een. treuriger beeld van
hetgeen er bij de relleljesstokers gebeurt.
Reeds vóór de onlusten der laatste dagen
was aan hem gerapporteerd, dat kinde
ren worden aangezet tot plunderen; de
plunderingen zijn ook geschied door kin
deren, zelfs van. 10 jaar, een
van de algemeen© demoralisatie, die zich
luit in het verrichten van ontoelaatbare
handelingen. Naar hetgeen spreker is ge
rapporteerd, was er Maandagavond op
Kattenburg voor de politie feen noodtoe
stand. Er is hier zelfs een vermoeden
van een. complot. Met steenen en dakpan-
- Jlül i-UlUBltCClUUU» »cl3l MS OIWMS11 vu
mn »ar val boren op «le hoofden v» t!0o <,00, waarbij rekening ia gehou-
/ie r>n) )f j<> w>b/)toïi Df
de politie geworpen. De burgemeester
heeft den indruk gekregen, dat voor de
politie een optreden uit zelfverdediging
mondig was.
Nu zijn er Maandagavond misschien
onschuldige kinderen geraakt, maar zeer
verkeerd is het geweest, dat zij voor de
geopende ramen zaten. Wat Dinsdagavond
betreft, zijn er reeds aanwijzingen, dat
men hier met zeer baldadige elementen
heeft te doen gehad. De militairen heb
ben driemaal gesommeerd en niet dan
uil noodzaak en zelfverdediging gevuurd.
De burgemeester noemde het hoogst
onverantwoordelijk, dat de ouders en ver
zorgers hun kinderen niet hebben bin
nengehouden, Hij betreurt diep wat ge-
beurd is, doch de politie kon Maandag
avond niet anders doen dan van haar
Vuurwapens gebruik maken. En de ge
wonde kinderen op Dinsdagavond waren
jongens van 12 a 15 jaar, van wie 'het
:eer wel mogelijk is, dat zij meedoen aan
plunderingen. Verleden jaar bleek inliet
Binnengasthuis een jongen van dien leef
tijd zijn zak vol steenen te hebben, een
ander had een b.iefstuk bij zich.
Tegen „wegspuiten" besLaathet be
zwaar, dal de slang bevestigd is aan een
vast punt. Daarbij komt de kans, dat de
slangen worden stukgesneden. Intusschen
za! spreker het denkbeeld opnieuw mat
den hoofdcommissaris hespreken.
We brengen dit in 't bijzonder naar
voren omdat overal waar relletjes ont
staan en door de voedingsmoeilijkhe
den loopt men in iedere gemeente do
kans van een opstootje de jeugd toch
al uil nieuwsgierigheid en sensalie-zucht
vóóraan drinct En hel hljikt dat de stan
van die belangstelling lot deelneming aan
hel uiljouwen en steenen gooien, en zelfs
aan de plunderingen, heel klein is'. Laat
daarom het reeds bij voorbaat aan alle
•ouaers, waar ook, gezegd zijn, wat de
Amsterdamsche burgemeester per pro
clamatie afkondigdehoudt uw kinderen
binnen zoodra er opstootjes zijn.
BllIKXMIl
zetel. Daarmee zou de tweede vrouw,
wederom een sociaal-demokralische, de
Kamer binnengaan.
Intusscliein zal bij het onderzoek der
gc-locf-.blieven van de Kamerleden eerst
nog precies moeien blijken, hoe het met
<!ie Overijsselsche stemmen staat."
ZUIDERZEEWERKEN.
Een wetsontwerp is ingediend, waar
in voorgesteld worm de begrooting van
het Zuiderzeefonds vast te stellen op
den met de vestiging cn inrichting van
een bureel voor de Zuiderzeewerken,
de indienststelling van personeel en uil-
gebreide opnemingen en onderzoekin
gen, die in het volgend jaar zullen wor
den ter hand genomen.
NEDERLAND EN DE 90IILOG.
Vliegers boven ons land.
Naar aanleiding van het ook te Co-
lijn splaat waarnemen van ecu, vlieg
tuig slechts enkele meters hoven deOos-
lerschelde (Maandagavond) dpeldp de
(schipper A. V. aldaar aan onzen corres
pondent mede, dat hij zicli dien avond
met zijn vaartuig nabij den Vlietepolder
bevond en plotseling opgeschrikt werd
door een zwaar motorgeronk, waartus-
schen duidelijk scholen werden gehoord'.
Weldra zeer de schipper een zeer laag
vliegende machine, naar 't hem voor
kwam een Duiiscke, en daarboven twee
andere. Blijkbaar werd dus dje eerstel
achtervolgd, die telkens van koers ver
anderde cn eindelijk in dp richting van
de Roggenplaat vloog. Hier waren eenige#
mosseivissehers aan "l werk en de achter
volgers keerden toen terug en verdwenen
in Noord westelijke richting. De eerste
machine vloog nog een eind verder jot
dielit bij Goujnsplaat eu keerde toen
terug naar den kant van Vlissingen.
4).
Nieuwe protesten.
Bij de Engelsche regiering is door on
zen gezant te Londen geprotesteerd we
gens het vliegen van 11 en daarna 23 En
gelsche vliegtuigen hoven Zeeiiwseli-
Vloonrloron nrv,1R A.i«f*uJuc van
4 Engelsche vliegtuigen op 14 Augustus.
Bij de Duitscbe regeering is geprotesteerd
tegen het vliegen van een Duitsch vlieg
tuig boven de Wielingen op 16 Augustus.
derzoek aan „Het Volk" gebleken, dat te:
aanzien hiervan nog niets definitief is vast
gesteld, maar dat het zeer waarschijnlijk
is, dat de periode op 12 dagen zal wor
den gesteld.
Zeep en zeeppoeder.
De minister van Landbouw heeft vast
gesteld een regeling voor den verkoop
van harde zeep en zeeppoeder voor ge
neeskundige doeleinden.
I)eze regeling en het toezicht daarop
geschieden door het Rijkskanloor voor
Zeep en de N. O T., in overleg met het
geneeskundig bureau van het deparlement
van Landbouw.
Eikel s.
De minister van Landbouw heeft het
Rijkskantoor voor Thee en Koffie gemach
tigd met de Vereeniging van Nederland-
sche Eikelhandelaren een overeenkomst
te sluiten, krachlens welke deze vere.cni-
ging ten behoeve van dat kantoor ruwe
eikels van den oogst 1918 met uitzon
dering van de vruchten van den Ameri-
kaanschen eik zal inzamelen.
Deze overeenkomst is in dier voege
gesloten, dat de oplcoopers de eikels zul
len afleveren franco de verzamelplaatsen,
aangewezen door de vereeniging, onder
goedkeuring van het Rijkskanloor, tegen
een vergoeding van achttien cents per
K G. netto. Bedoelde vergoeding stelt de
opkoopers in de gelegenheid aan rapers
ven eikels zestien cents per K.G.' nelto
uit te betalen.
Deze prijzen zullen zijn le beschouwen
al1-, maximum-prijzen in den zin van art.
der Distributicwet 1916.
In verband met de inzameling van
eikels lieefl de minister tevens een be
schikking vastgesteld, waarbij het voor
onver malen eikels bestaande vervoerver-
bcd met ingang van 1 Oct. gedeeltelijk
word. opgeheven.
Verder heeft de Minister vastgesteld
een maximumldeinhandelsprijs voor alle
droge koffiesurrogaten, die bereid uit
eikels inbegrepen, echter met uitzonde
van cichorei en peekoffie (voor zoo
ver daaraan geen andere bijmengsels zijn
toegevoegd) van f 1.70 per K G. netto.
Deze beschikking treedt in werking op
DE CONFERENTIE VAN MINISTERS EN
COMMISSARISSEN DER KONINGIN.
Gisterennamiddag le 2 uur ving in de
vergaderzaal van het Deparlement van
Binnenlandsche Zaken de samenkomst aan
van de Ministers van Binnenlandsche Za
ken en van Landbouw, Nijverheid en Han
del met de Commissarissen der Koningin
betreffende de distributieregeling.
Minister Ruys de Beerenbrouck hield
tot de Commissarissen een toespraak
buiten ^verband met het doel dei' bijeen
komst. Eerst toen de Minister van Land
bouw eenigen tijd latei" ter conferentie
verscheen, begonnen 'de besprekingen in
verband met de regeling der distributie.
OOK EEN ADRESDEBAT IN DE
TWEEDE KAMER?
Be Soc.-Dem. Kamerfractie heeft be
sloten in de Kamer voor te stellen een
adres van antwoord op de Troonrede
te ontwerpen. Als toelichting wordt
daarbij opgemerkt: „Groole en branden
de vraagstukken als de houding, door
den minister van Buitenlandschc Zaken
ten opzichte van de Volksvertegenwoor
diging aan te nemen, als het vraagstuk
der voedselvoorziening enz., kunnen niet
wachten tot de begrootingsdebatten. Het
is noodig, dat zij aanstonds met rege-c-
ring en Kamer worden behandeld."
De hiospitaalscliepen.
Hel verkeer der hospitaal schepen niet
gevangenen gaat geregeld zijn gang. Giste
renavond zijn de „Sindoro" en dje „Zee
land" weer den N. Waterweg binnenge
komen.
3
De vergane loodsboot No. 14.
De sleepboot, die op de werf „Gusto"
te Schiedam op de helling staat, is niet
door de Engelsche regeering gekocht, ge
lijk „de Scheepvaart' meldde, als ver
goeding voor de op een Engelsche mijn
geloopeu stoomloodsboot no. 14, maar
door de Nederlandsche regeering.
De N ic u w-Amisterdam.
Bet sloo'/rschip „Nieuw Amsterdam"
stermnhkjgkomende van New York, on
gevesr 3 uur te Rotterdam! aaugeko-.i m
Het convooi naar Ned.-Indië.
Bij het departement van marine is he-
•icht ontvangen, dat het convooi naar
Nederlandsch Indië zich dien 13en dezer
bevond op 3® Z.B. en 56° OiJJ., dat
dus ongeveer ten noorden van de
Seycbelten-eilandengroep. Alles was wel
aan Loord.
DE FOUT IN DEN VERKIEZINGS
UITSLAG.
Het j.Volk" schrijft dat het niet onmo
gelijk is dat de vermetele vergissing voor
de vertegenwoordiging van onze partij in
de Kamer eigenaardige gevolgen heeft.
„Mocht het blijken, dat een eenigszins
aanmerkelijk aantal der 2500 stemmen,
die aan de vrijzinnig-demokraten te veel
toegerekend zijin, feitelijk voor de S. D.
A. P bestemd was, dan zou daarvan het
uitvloeisel kunnen zijn, dat de Limhurg-
sche zetel van De 'Jonge voor de S. D?.
A. P. alsttog verviel, maar dat OverijSel
naast Albarda een tweeden sociaal-demo-
kratisctien vertegenwoordiger kreeg. Die
tweede zou dan Dijkgraaf geweest zijn,
wat zijn noodlottig afsterven (bi? het
spoorwegongeluk te Weesp) nog te tra
gischer zou maken. Nu Dijkgraaf overle
den is, zou a Is derdo van de Overijssel-
schc lijst mej. A. Ladenius van Almelo
in aanmerking komen voor den, Kamer
msTRimms en productie.
De broodkaart.
De directeur van het Rijkskantoor voor
Brood maakt bekend, dat de broodkaart
van het 68e tijdvak geldig is van 20 Sep
tember tot en met 26 September,
Ontevreden kruideniers,
De Ncd. Kruideniersbond heeft Dins
dag te Amsterdam ziju 5de bondsver
gadering gehouden, onder voorzitterschap
van den heer P. Rijsdijk. De volgende
motie werd aangenomen
De Ned. "Kruiden iersbond spreekt er
zijn bittere spijt over uit, dat herbaalde,
verzoeken aan de vorige regcering onv
den onhoudbaren toestand van die krui
deniers verbeterd le krijgen, niet moclri
ton baten; dat de winstmarge bij een'
verliooging van den levensstandaard en
bij een geringe hoeveelheid te dislribu
eeren goederen niet is verhoogd, en mil's
dien de regeering mede oorzaak wordt,
dat uitwassen onder "kruideniers meer
en meer voortwoekeren.
tl
Koffie.
Van 115 October en "van 16 tot 31
October mogen detaillisten aan verbrui
kers leveren telkens een half ons koffie,
op bons 38 en 39.
De duur der vetktaart.
Het Hbld. deelde Dinsdag mede, dat
spoedig de vetkaartperiode van tiea op
veertien dagen zou worden gesteld.
Van alleszins bevoegde zijde is na ou-
Distributie-artikelen aan
militairen.
De minister van Landbouw heeft aan
de gemeentebesturen bericht, aangezien
hem gebleken is, dat niet alle gemeente
besturen eenzelfde gedragslijn volgen met
betrekking tot de distributie van goede
ren aan militairen, die hun voedsel in
nature van de menage ontvangen, dat
zoodanige militairen moeten worden ge
acht hun volledige voeding vanwege de
intendance in natura te verkrijgen, zoodat
er geen termen bestaan hun b.v. voor
suiker en dergelijke gemeentelijke bons
1e doen uitreiken.
den naar Hernösand vertrokken, keerde
gisteren vandaar in eerstgenoemde ha
ven terug met een volle lading gezaagd
hout. bestemd voor binnenlandsche af
nemers.
Het beladen van het stoomschip had in
Zweden eenige vertraging tengevolge van
een staking aldaar.
Binnen enkele dagen kunnen nog
eenige Nederlandsche stoomschepen met
een lading hout in Nederland terug ver
wacht worden.
mt Sfafl 08 PWïlBSll.
Door Gedeputeerde Staten van Z e e-
land is de opening der Najaarszitting
van de Provinciale Stalen bepaald op.,
3 December a.s. des nam. te half 8 uren.
Uil Middelburg.
Te Middelburg, zoo meldt men
aan „Het Volk", werd bij de verkooping
van goederen uit een faillissement van
een manufacluren-handelaar, de wol door
grossiers voor f 6 per knot opgekocht.
Als <kjar straks eerst de grossier en daar
na de winkelier wat aan moeten ver
dienen. behoeft men niet te vragen wat
ten slotte de koopers betalen.
Ned. Instituut voor Volks
voeding.
In de Mem. van Toel. tot de begroo
ting van Landbouw leest men het vol
gende
De groote bezwaren, welke de voeding
Van het Ned. volk onder de tegenwoordige
abnormale omstandigheden ondervindt,
hebben een aantal personen uit invloed
rijke leringen het initiatief doen nemen
tot de oprichting van een Ned. Instituut
vooi Volksvoeding.
Het ligt in de bedoeling een stichting
in het leven te roepen die in den ruim-
sten zin werkzaam zou kunnen zijn in het
belang der verbetering van de voeding
van ons volk.
Op het werkplan staat in "de eerste
plaats de stichting van een laboratorium
voor wetenschappelijke onderzoekingen en
zo e mogelijk de vestiging van een leer
stoel van hooger onderwijs in de voe
dingsleer. Verder het aanmoedigen van
wetenschappelijke onderzoekingen op liet
gebied der volksvoeding en publicatie van
de resultaten van zoodanig onderzoek en
de stichting van een welvoorziene "bibli
otheek.
Doch naast wetenschappelijk, zal het in
stituut ook practisch werk verrichten door
woord en geschrift gezonde denkbeelden
op het gebied der volksvoeding te pro-
pa gandeeren.
Ten slotte ligt het uiteraard op den weg
van liet instituut mede te strijden tegen
dc vervalsching van levensmiddelen. Het
voorbereidend comité heeft reeds een ka
pitaal van meer dan f 100.000 bijeenge
bracht en heeft ook van Rijkswege een
bijdrage in de jaarljjksche kosten ver
zocht.
De Minister is met het comité van mee
ting, dat liet in een dringende behoefte
voorziet en dat het ter verhooging van
onze volkskracht veel nuttiger en noodi-
ger arbeid zal kunnen verrichten.
Weshalve hij vrijheid vindt voorloopig
een bedrag van 1 10.000 als jaarlijksch
subsidie voor bedoeld instituut op de
begrooting uit te Trekken.
Ul» V.l laat n gen.
Dinsdagmiddag omstreeks half twee,
toen men op het' terrein bij het fort
Middcn-reduil te Vlissingen bezig was'
met hel demonteeren van het Zondag ge
daalde Engelsche vliegtuig, viel tfd d(x>r,
een rukwind om, met het noodlottig ge
volg dal het terecht kwam op den hals!
van den daar op post staanden milicien
de G„ die kort daarop is overleden.
Het lijk werd naar het hospitaal over
gebracht.
Enkele winkeliers te Vlissingen
zijn uitgesloten van het verkrijgen van
distrjbuliekaas wegens het verkoopen van
kaas zonder daarvoor bons te vragen.
UiWs 1 cheren.
Gisteren werd te Z a n d ij k begra
ven wijlen de heer J. W. Götzke, in leven
v^fufuder^te Veere.'"''111"^
De burgemeester wijdde namens het
gemeentebestuur eenige woorden van
wv.ardeeiT.ng aan den overledene, die wel
niet lang, maar met groole toewijding in
verschillende hesLuren hier werkzaam was.
Distributie te Vee re. Vrijdag ver
krijgbaar op bon no. 13: vleesch; de vol
gende week op bon 14: 21/2 ons suiker,
Distributie te Vrouwepolder.
Op bon no. 11 van 2027 September
verkrijgbaar 2i/2 ona suiker.
Te Seroos kerke werd door den
landbouwer De V. aangifte gedaan bij de
politic dat er bjj hem van zijn land uit
de tollen bruine boonen werden gesto
len De politie ging op onderzoek uit
en weldra vond men bij twee militairen,
en Ten B., in kwartier bij F., bruine
boonen waarvan ze de herkomst niet
konden opgeven; er Kwam bok nog uit
de stroo7akken gedorschle opgeschoon
de tarwe en appelen. Een en ander werd
in beslag genomen en proces-verbaal op
gemaakt.
Uit Naprd-Boveland.
De gebroeders de L. te C o> 1 ij n s-
plaat kwamen tot de"onaangename ont
dekking, dat bij hen ontvreemd waren'
eenige bussen benzine, te zamen ongeveer
30 L., benevens 5 L. petroleum1, staande
in een hokje in den boomgaard, dat ge
deeltelijk in den grona was gemaakt en,
met zoden was afgedekt. Het slot vanf
de bewaarplaats was gebroken. Van dc;
dader(s) tol heden geen spoor.
Houfaanvoer uit Zweden.
Het stoomschip „Mars" der Kon. Ned.
Stoomboot-Mij., 19 Augustus van IJmui-
5» Zeeuwsch-Vlaanderen O. D
Te Axel is de melkprijs verhoogd
van 16 op 17 cent den liter.
Besmettelijke ziek lie u.
Van 11—17 Sept. zijn uit tie provincie
Zeeland de volgende besmettelijke
ziekten ter kennis van den cenlralen ge
zondheidsraad gekomen:
Typhus. 2 gevallen te Middelburg.
Roodvonk een geval te Goes, Koude-
kerke. Vlissingen, Zaainslag ©n Zuiddorpe.
Diphierilis: een geval te Breskens, Mid
delburg, Schore, Stoppeldijk, Yerseke, 3
te Wemeldinge.
INSTALLATIE VAN DEN BURGEMEES
TER VAN ARNEMUIDEN.
Het was gisteren feest op het typische
visscbersdorp Arnemuiden, de kleine
straatjes u-aren in Feestdos gestoken dood
de bij tal van woningen uitgestoken drie--
kleur, terwijl de stokken aan het eind!
veelal met levende bloemen waren ver
sierd. Bij het station stond een eerepoorf
Met opschrift „Welkom" en dit betrot
het welkbm aan den nieuwen burgemees
ter, den heer F. Blok, die des middag»
plechtig flfs zondanig zou wórdea gew
ïnslalleeTd. 1
To ongeveer een uur werd de nleüwqt
