HARTE «ISHTËM.
Eruizinga te Ak.eR.t00t (N.-H.); voor Bles-
kensgraaT: D. J. v. tl. Graaf, te Nieuws
poort (Z.-H.); vow Zaidzand»: ds H. Ste-
genga te Cothen.
Garot, Herkan,
Beroepen te Wolphaartadijkda 8. Kam
per te üldebroek.
Bedankt voor Terwispel; H. Meulink
te Wolvega.
AFLOOP AANBESTEDINGEN.
Hedenmorgen word- aan het gebonw
van het provinciaal bestuur aanbesteed het
omleggen van een gedeelte jaagpad te Verre
en het verplaatsen van meerpalen te Veere
en te Middelburg, behoorende tot de wer
ken van het Kanaal door Walcher
ren. Baming f1400. Insehry vers do heeren
H. Jansen Jz., Middelburg f1658; H. J.
Keulemans, Middelburg 11681; J. N. D.
Bijl, Vlissingen f1610; P. Dekker. Veere
f 1598; J. H. van de Vert, Souburg f 1^97
A. van der Strnoten Jr., Hansweert f 1485
L. C. J. van de Ven, Koudekerks 11884
P. de Voogd, Veere f 1285.
Nog werd aanbesteed het maken van eei
brug van gewapend beton ovor den Oost-
beer te Terneuzen, behoorende tot de wer
ken van het kanaal van Terneuzen
Earning f5900. InschrijversKon. Botter-
damsche Betonijzercompagnie f 9600A. van
Zuiden, Den Haag, 18375; firma Schieving,
Enschedé, f 8300G. J. Balkensteia, Ter
neuzen, f8180; N. V. Betonijzerbouw, Gro
ningen, f7828; N. V. Sliedrechtsche Beton-
ijzeibouw, f7777 en A. Kaan, Terneuzen,
f7650.
De georganiseerde musici en artisten
hebben thans een staking geproclameerd
in bet gebouw van Kunsten en Weten
schappen op den Schiedpmschen singel,
in het Thalia Theater op de Hoogstraat
en andere dergelijke inrichtingen
Het aantal stakende georganiseerd© mu
sici en m-tisten bedraagt .ongeveer 600j
De staking geldt niet voor Pschorr,
en een aantal andere concertzalen, waari
gewerkt wordt overeenkomstig de ge
stelde eischen.
VERSCHILLENDS BERICHTEN.
DRAADLOOZE TELEGRAFIE MET
AMERIKA.
Den heeren G. Roes te Dordrecht exr
C. "Wl Ridderhof te IJsselslein is het ge
lukt drnadlooze verbinding te verkrijgen
met eenige grooto Amerikaansehe stati
ons. Beide heeren hebben een ontvang
station inoericht geheel volgens eigen in
zicht. Beide amateur^. hebben die eer
van bun werk dat zij de eersten zijn,
die een uitstekend functionneerende ver
binding met Amerika tot stand wisten'
te brengen. De Stations Tuckerton en
Belmar ten Z.O. van Philadelphia wer
den vernomen toen ze seinden resp. met
Lyon en een station in Italië, dat zich.
I ib.O. noemde. Tuckerton gaf aan Lyon
hel verslag van een voetbalwedstrijd op.
Hel is eerst onlangs gelukt draadlooze
verbinding tusschen Amerika en Neder
land in te stellen, zoodat het voor deze:
amateurs een groote voldoening mag gë-'
acht worden, dat ook zij bij machte zijn
gebleken om hun station in, te richten,
dal op plm. 6300 K.M. afstand Ameri-
kaansch nieuws kon opvangen.
De heer Roes is de marconist van dq
Diordtsche Ct., waaraan wij het boven
staande ontleenen.
„Het Loven" heelt een kampagne op
touw gezet tegen het echtpaar Bott, dat te
's Gravenhage onder de firma Morgana een
huwelijksbureau dreef en zich daarbij van
allerhande praktyken bedjendo om de man
nelijke en vrouwelijke trouwlustigen geld
af te zetten.
De Haagiche politie heelt de vorige week
het echtpaar in hechtenis genomen de man
werd, als zijnde. Duitsch deserteur, naar
Bergen getransporteerd, terwijl zijn vrouw
gisteren over de grens geleid is geworden.
In bel siousterrain van pand 36
nan de Vrouw Jannestraat te Rotterdam
is een hondenslachterij ontdekt. Een par
tij hondenvleesch, drie nog in, leven
zijnde honden, benjevens een aantal mes
Ben en andere slagersgereedschappen zijn
in beslag genomen. Tegen den bewoner
van het benedenhuis - is proces-verbaal
BELLETJES.
In aansluiting met het in ons votignummer
reeds gemelde betreffende de ongeregeldheden
te Amsterdam, zij het volgende medegedeeld:
Het is er giéteremniddag en -avond ru
moerig tot gegaan. Vele winkels werden door
vrouwen en kinderen bestormd, voornamelijk
om boter of vet machtig te worden.
Er ontstond dan telkens een tooneel van
de grootste wanordebinnen hoorde men
het gegil van vrouwen en kinderen, die in
het gedrang ;varen geraakt, en intusseben
duwde de winkelier, bang voor plunderen,
zijn aanwezigen winkelvoorraad maar in de
hondeiden wild grijpende nanden, welke
zich naar hem uitstrekten.
e bereden politie en hnzaien was vaak
machteloos tegenover do menigte, die in zeer
opgewonden toesfand verkeerde. In de Jor-
daan werd ten slotte de hulp ingeroepen
van een detachement infanterie.
Het—schijnt, dat het pnbiiek uittartend
tegenover d gewapende macht is opgetreden,
en dat er ook met steenon gegooid is. Tos-
8chen 6 uur en kwart voor zevenen heelt
toen het detachement eenige 6alvo's afge
geven in verschillende richtingen Hot
gevolg was, dat er vijf gewonden vielen
een vronw, een jongen en een meisje werden
door e.-o schotwond aan een been verwond.
Een jonge man kieeg een schampschot, en
een andere jongen kreeg een schot in den
buik. De verwonden werden naar het Bin
nengasthuis vervoerd. De toeBtand van eei
der jongens is ernstig.
Later op don avond keerde do kalmte
terug zoodat de gewapende macht niet
weer handelend behoefde op te treden. Ook
in andere deelen van de stad was het toen
vrij rustig.
De burgemeester heeft tot do burgerij
een manifest gericht, waarin iol kalmte
wordt aangespoord.
Ook in Den Baag was het gisteren ii
menige buurt onrustig. Samenscholingen
werden door de politie uiteengejaagdbij
bakkers werden een aant»l ruiten ingewor
pen. Veie winkeliers hebben hun winkel
ramen weer geblindeerd. Opgemerkt werd,
dat zich aan de zyde der belhamel» ver
schillende militairen bevonden, wier optre-
dec de taak van de politie niet vergemak
kelijkte. Een enkele hunner werd dan ook
gearresteerd
Omstreeks 10 unr was de ust bijna ge
heel teruggekeerd en bonden verschillende
patrouilles weder inrukken
STAKENDE MUSICI.
In eeïl huishoudelijke vergadering van
de gecombineerde besturen van de or
gnnisalies in het aniusementbedrijf, Zon
dag te Rotterdam gehouden, is besloten
bii den gestelden eischte volharden. Deze
ia een loonsverhooging van 20 procent
van de op 6 Augustus j.l geldende sala
rissen van alle musici, welken eisch de
vereeuiging van directeuren van publieke
vermakelijkheden niet geheel en al
wenscht in te willi^aen.
BEKENDMAKINGEN.
UITGIFTE NIEUWE VETKAARTEN.
De Directeur van het Gemeentelijk. Di»r
tribufiebureau maakt bekend, dat da uit
gifte van nieuwe vel kaarten op z$i bu
reau (afd, broodkaarten enz.) zat plaat»
hebben op Donderdag 19 September e.k
tusschen 6 en 9 uur n.m. aan hoofden
vangezinnen-ingezetenen uit d© wijken
Q, B, S, T, TT en V, die hun nieuwe vet
kaarten nog niet hebben afgehaald.
De Directeur voornoemd,
H. P. STAAL'.
Middelburg, 18 Sept. 1918.
HAVEBMOÜT.
De Burgemeester van Middelburg maakt
bekend, dat vanaf Donderdag 19 September
tot en met Zaterdag 28 September e.k.
verkrijgbaar zal zijnop bon no. 80 (dertig)
1 H.G. (één ons) havermout.
De Burgemeester voornoemd,
P. DUMON TAK.
Middelburg, 18 Sept. 1918.
WAABSCHÜWING.
De Direcleur van het Gemeentelijk Distri-
butie-Bnreau waarschuwt ouders of voog
den om geen broodkaarten of bonboekjes
aan kinderen mede te geven, daar er voor
zoek geraakte kaarten enz. geen nieuwe
worden verstrekt
De Directeur vooruoenjd
H. P. STAAL.
Middelburg, lb Sept. 1918.
LEDIRKAARTEN.
De commfssie voor distributie van repa
iatieleder enz. maakt bekend, dat ingezetenen
van Middelburg, die nog niet in het bez
zijn van een lederkaar zich tot het ver
krijgen daarvan kunnen doen inschrijven
aan hot bnreau in de Bogardzaal, Bogardstr
D 55, op Donderdag 19 September 1918
des morgues van 9—12 uur.
Alleen zij kumen in aanmerking voor eene
iederkaart, die kunnen aantoonen, dat het
gezamenlijk gezinsinkomen (volle verdiensten
van inwonende kinderen' das medegerakend)
niet hooger is dan f 1400 per jaar.
Middelburg. 18 September 1918.
De Oommissie voornoemd.
a
HENNEP EN HENNEPVEZEL.
De burgemeester van Middelburg maakt
bekend dat de Minister van L., N. en H.
gelet op de wet van 3 Augustus 191-1
Staatsblad no. 344, gelijk deze laatstelijk
werd gewijzigd bij wet van 3 Juni 1918.
Staatsblad no. 326;
gezien artt. 6 en 8 der DistributiewEt
1916;
gezien zijn beschikking van 6 August
1918, afdeeling Crisiszaken, no. 171G3,
bureau Landbouw; heeft goedgevonden
te bepalen:
Artikel 1. 1. Het is verboden onbe-
wefltte hennep en hennepvezel, met in
begrip van buitenlandsche vezelstoffen
dien aard, als Manila, Sisal en hen
nepvezel, of wat gewoonlijk onder die
namen wordt verstaan, voor zoover niet
gesponnen of geweven
a. te vervoeren
b. af te leveren
c. te verwerken.
2. De verbodsbepalingen, in het eer
ste lid van dit artikel gesteld, zijn niet
van toepassing voor zoover tot het een
of ander toestemming is verleend door
het Rijkskantoor voor Vlas (na te noe
men R. K.'V.). Aan iedere toestemming
kunnen, behalve de voorwaarden in art.
3, 2e lid, nader omschreven, bijzondere
voorwaarden worden verbonden.
Art. 2. 1. Toestemming tot vervoer,
aflevering en/of bewerking zal door het
R. K. V. slechts worden verleend v
partijen, bestemd voor bij het R. K.
ingeschreven hemnepbe werkers.
2. Als hennepbewerkers worden door
het R. K. -V. allen ingeschreven zij1, die
een georganiseerd bedrijf hebben, waarin
hennep wordt genopt, gebraakt en Schoon-
gezwingeld.
Aan iederen ingeschreven hennep-
bewerker wordt door het R. K. V. een
bewijs van inschrijving uitgereikt.
Art. 3. 1. Verzoeken om toestemming
tot Vervoer, aflevering en/of bewerking
moeten bij bet R. K. V. schriftelijk wor
den ingediend, onder vermelding van de
grootte der partij, van naam en woon
plaat. van den geadresseerde, van plaats
van afzending en van het te bezigen mid
del van vervoer.
2. Het verzoek zal in geen geval wor
den ingewilligd dan onder voorwaarde,
dat de aanvrager bijdraagt in de admini
stratiekosten, vallende op de verleening
van de toestemming;
hel bedrag dezer bijdrage wordt be-
iald door het R. K. V de bijdrage
behoort gelijktijdig met het verzoek om
toestemming aan het R. K. V. te wor
den ingezonden.
De Burgemeester voornoemd,
P. DUMON TAK.
De Burgemeester van Middelburg maakt
bekend dat de minister van landbouw»,
nijverheid en "handel, gelet op artikel 8
der Distributiewet 1916, heeft goedge
vonden- vast te stellen een maximumprijs
voor schoon bewerkte inlandsche hennep
vezel van eerste kwaliteit, welke aan het
door bet Rijkskantoor voor vlas inge
stelde standaardmonster zal moeten vol
doen, van f 2.50 per K.G. franco pakhuis
Rotterdam of Amsterdam, geleverd in
balen van 60 K.G.
Voor hennepvezel van mindere kwali
teit is 'de prijs naar evenredigheid lager.
Voor de beoordeeling van de vezel kan
lusschenkiomst worden ingeroepen
van de vanwege het R. K. V. te benoe
men taxateurs.
Du
LAGE VAN OM VORM NVMMEB.
DE OPENING DER STATEN-GENERAAL.
Prachtig weder begunstigde de plech
tigheid der opening van de Staten-Gene-
raal. De Koningin, vergezeld van den
Prins, reed te 1 uur van het paleis
Noordeinde met een kleinen stoet naar
de Riddertaal-Binnenhof. Bij het paleis
en de Ridderzaal had. het gebruikelijk
militair eerbetoon plaats. Langs den weg
dien de stoet volgde, stond weder achter
een haag van militairen een rijen dikke
menigte, uit welke bij het voorbijrijden
van het koninklijk echtpaar luide hoera's
opgingen.
In de Ridderzaal zag men het gewone
schouwspel van allerlei uniformen, di-
maten, burgerlijke en militaire auto
riteiten. Onderscheidene nieuwe Kamer
leden waren aanwezig. Van de socialisten,
was alleen de heer van Kol in burger-
kleeding tegenwoordig.
Na voorlezing der Troonrede djoor de
Koningin weerklonk driemaal ,,Leve .de
Koningin".
Ook op den terugweg naar het paleis
werden de Koningin en de Prins luide
toegejuicht.
Ondanks Je groote drukte op straat
bad alles e"u ordelijk en geregeld verloop.
KEURING VOOR DEN KRIJGSDIENST;
VAN VROEGER AFGEKEURDEN.
De Burgemeester van Middelburg
brengt ter algemeene kennis, dat de in
deze gemeente wonende personen, gebo
ren in een der jaren 1896, 1897 en
1898, die hetzij vóór, hetzij nè hun in
diensttreding voor,, den dienst ongeschikt
zijn verklaard niet uitzondering van
hen, die in en door den dienst onge
schikt zijn geworden jof die langer dan
zes maanden in werkelijken dienst zijn
geweest. gelegenheid hebben zich aan
een keuring te onderwerpen bij den
keuringsraad, die zitting houdt te Mid
delburg, in het Gymnastieklokaal aan de
Nieuwe Haven op 8j 9, 11, 12 en 13
November 1918, en wel voor jaarkl
1916: op Vrijdag 8 Nov. voorm. 9.30
uur no. 125; 1 uur nam. no. 26—45;
Zaterdag 9 Nov. voorm. 9.30 no. 46—70.
Jaarkl.1917 op Zaterdag 9 Nov. nam.
1 uur no. 1—9. Maandag 11 Nov. voorm.
9.30 no. 1034. nam. 1 uur no. 3554.
Jaarkl. 1918 op Dinsdag 12 Nov. nam.
uur no. 120. Woensdag 13 Nov.
voorm. 9.30 uur no. 21—45.
Het welbegrepen eigenbelang' van de
liiervoren aangeduide personen maakt
het zeer wenschelijk, dat zij zich voor
deze keuring aanmelden, o. a. omdat
zij, ingeval zij ongeschikt mochten blij
ken nadat zij in werkelijken dienst zijn
gesteld en alsdan weder huiswaarts
worden gezonden, daarvan moeilijkheden
kunnen ondervinden ten aanzien van
hun maatschappelijke of studiebelaugeu
Hij, die bij de te houden keuring ge
schikt wordt verklaard of omtrent wien
niet naar de gestelde regelen uitspraak
kan worden geclaan, komt tot den land
storm te behooren.
Wenscht een ingeschrevene voor eep
anderen keuringsraad of - wel op een
anderen tijd en plaats het onderzoek
te ondergaan, dan kan de voorzitter
van den lfburingsraad, voor welken liij
is opgeroepen, hem daartoe op zijn ver
zoek toestejnming verleenen.
Hij, die binnen bet Rijk zich itf ver-
zekerde bewaring bevindt of verpleegd
wordt in een rijkswerkinrichting een
rijksopvoedingsgesticht of een tucht
school, kan het onderzoek ondergaan ter
plaatse waar hij zich bevindt.
Ook kan ter plaatse, waar hij zich
bevindt, bet onderzoek worden onder
gaan door hem, die"1 binnen het Rijk
verblijft en doet blijken door ziekte of
gebreken builen staat te zijn voor den
keuringsraad te verschijnen.
Beroep. Hij, die door den keuring-
raad geschikt is verklaard, kan binnép
tien dagen, nadat de uitspraak door den
voorzitter van dien raad in het open
baar is medegedeeld, een nader onder
zoek aanvragen bid den herkeur'nglsraad
in de provincie, waar hij in het keurfjngs-
register staat ingeschreven. Hij moei zijn
aanvrage daartoe tegen ontvangbewijs in
leveren bij den "Burgemeester der ge-
meente, waar hij in het ke uriugsregi at er
slaat ingeschreven.
Indeeling. Bij de -keuring' bestaat
gelegenheid om op te geven lyj welk
korps belanghebbende het liefst zou
dienen. Er bestaat echter geen zeker
heid, dat aan zijn wensch kan worden
vofdaan.
Middelburg, 16 September 1918.
Do Burgemeester
P, DUMON VAK
Abonnementen op da „Middetburgsche
Courant" kunnen voor Domburg op
gegeven worden un den hsor A. PRO-
TOOST, Hul ppoatkan foor.
HIT KLISSINGEN.
Op de algemeene begraafplaats te Vlis
singen had hedenmiddag de ter-aarde-bestel
ling plaats van höt stoffelijk overschot van
wijlen de» heer J. Janszen Jr., sedert de op
richting van de Kon. Maatsohappij „de
Schelde" als ingenieur aan die maatschappij
verbonden.
Van het kantoorgebouw der Schelde wap
perde de vlag haltstoks, terwijl de kantoren
Ijesloten waren. Op het kerkhot waren be-
ïalve de direetie ook tal van ambtenaren
der maatschappij aanwezig om den over
ledene de laatste eer te bewijzen.
DE RELLETJES TE AMSTERDAM.
In de Jordaan was het hedenmorgen
nog niet volkomen rustig. Hier en daar
trokken troepjes vrouwen rond. Een paar
maal riepen winkeliers politiebescherming
in. Er behoefde echter niet krachtdadig
opgetreden te worden.
In een ander stadsdeel werd vaak de
politie te hulp geroepen en waren reeds
brooden verkocht zonder bou vóór de
politie tus8chenbeide kon komen.
EEN REDE VAN CLEMENCEAU.
PARIJS 18 Sept. Clémenceau hield
heden in het Huis van Afgevaardigden
•en rede.
Na woorden vau bewondering voor de
troepen vau Frankrijk en zijn bondge-
nooten besloot CléihenceauWat willen
'ij? Overwinnend strijden tot het unr
waarop de vijand zal begrjjpen, dat tus
schen misdaad en rockt geen vergelijk
mogelijk iz. "Wij zouden onwaardigen
zijn, iudien wij uenig volk, groot of kleiu,
zouden opofferen aan de begeertsu, die
zich achtir de laatste leugens der bar-
barsu verschuilen.
Ik hoor zeggen, dat de wede niet door
een beslissing op het slagveld kau wor
den bereiktdat zei Duitschland -niet
toen 't in den Europeeschen vrede de ver
schrikkingen van zijn oorlog ontketende.
Hot hoeft de beslissing op het slagveld ge
wild en ons genoodzaakt die te zoeken.
Onze dooden verlangen hetlaat het dus
zijn, zooals Dnitschland het heeft gewild.
Wij streveu slechts naar den vrede en
willen dien rechtvaardig en duurzaam,
W. L. en J. Brusse's Uitgeversmij. te
Rotterdam beleeft pleiziet- van haar, uit
gaven van zijn werken. Nu ligt er,
weer de 4e druk (5e, 6e en 7e dui
zendtal) van „Uit Stille en Strijd" voor,
ons, de bundel met zijn diepgevoelde
„De Stilte", met „De Sprakelopze Rust",
met dat prachtige strijdvers: „De Daad"
ook met zijn Vondeliaansch, gees-
stige „Cupidootje", zijn grappige ^,De
Vogeltjes". Die zoo verschillende ver
zen zijn wel eens wat bont dooreenger
mengd, maar toch, wat een meester
stukjes zijn ze Ieder in zijn genre; hoe
gaat er van deze verzen een frissche
stroom nieuw-leven uit; pok bij 't her
lezen. I
b Nieuw-Grieksche Novelles.
Mevrouw J. A. Lambert-vau der
Kolf en Wi. L. en J. Brusse's Uitgevers-
piij. hebben een goed werk gedaan met
ons in keunis te brengen met eenige
voortbrengselen der Nieuw-Grieksche lit
teratuur. Het is een eigenaardig' genoe
gen te lezen in .deze novellen én schet
sen, die stammen van den bodem,
waaruit ten slotte toch onze geheel©
West-Europeesche cultuur is voortge
sproten, die ons terugwezen, naar dén.
Griekschen bloeitijd en die toch zoo'n
onmiskenbaar modern karakter dragen.
Niettemin leeft er nog in de oude hel-
denvereering, die den Grieken de
eeuwen door zoo sterk was. Hoe goed
komt dat uit in IC. Palama's „De dood
van den Pallikaar", bet verhaal van
den jongen man, die liever sterven wil
dan als een verminkte door het leven
te gaan. Meer het oude goden- en hel-.
dengelopf vindt men terug 'in Karka-
vilas, „Verhalen van d© Zee", die het
meest van dit moderne werk de herin
nering aan het oude levenöig houden.
Het hoogst echter in onze waarde©-
ring van deze drie bundels staat de
laatste, waarin een greep is gedaan uit
A. Eftaliotis' „Verhalen van de Griek-
sche eilanden", verhalen met een sterk
eigen karakter, gevoelig en doorspekt
met een teederen humor, "die na elk
kort verhaal even na doet mijmeren.
Er spreekt in deze verhalen een ruinift-
est, dit is meer „wereldliteratuur"
dan de andere verhalen, al komt ook
hierin, zoo goed als in deze een ster
ke gehechtheid aan den eigen Griek
schen bodem en aan het daar levend©
,volk tot uiting. Dit is klein, maar
sterk werk. De vertaling van J. A.
Lamberl-van der Kolf geeft uitstekend
Nederlandsch en kan daarmee menigtw
moderne vertaling ten voorbeeld strek-
BURGERLIJKE STAND.
Middelburg,,
Van 7—18 Sept. Gehuwd: G. W. van
Galen, 28 j. en N. de Steur, 20 j. G. Ver
hulst, 24 j. en J. F.'de Wolf 22 j.
Bevallen Z. MusBe geb. Veldkamp d. P,
8chroevera geb. van Belzen d.
Overleden C. J. Stroosnijder, man vaD
J. C. r/d Houte 32 j. A. Willekes d. 2
W. Bevjnierie vr. van W. Poppe 63 j.
Boes.,
Van 1417 Sept. Bevallen: A. Meijler
geb. Goudswaard, d.; G. Verstrenge geb.
Van Belzen, d_
KUNST EN WETENSCBArPEN.
ONDERWIJS.
- Met hare volksliederen zal Géer-
truida van Vladeracken in daarbij pas
send oosluum in het begin van het ko
mende seizoen een tournóe maken door
ons land. Den 25en October bezoekt zij"
Middelburg.
- Met een enkel woord brengen we
in 'herinnering dat de, reeds door jaren
lang achtereen herhaalde kunstreizen wei-
tekende zangeros Tilly Koenen, dit jaar
wederom mei den organist Louis Robert
een kerkcoücert zal geven in de
Nieuwe Kerk alhier en wel Woensdag
25 Sept. a.s des namiddags.
i Te G o e s zullen zij een concert geven
Vrijdagmiddag 27 Sept.
C. S. Adama van Scheltema
Uit Stilte en Strijd.
Wordt een onzer dichters van het
levende geslacht wer zoo hartelijk ge
waardeerd ftls Adama van Scheltema.?
,,Zielkiunde en Opvoedkunde."
Van de beschouwing over „Zielkunde
a Opvoedkunde", die prof. Bavinck
Vrijdug hield in de vergadering van on"
derwijzers en onderwijzeressen alhier,
ontvingen, wij nog het volgende verslag;
De spreker wees er op, dat paedago-
•gische vraagstukken in dezen tijd sterk
op den voorgrond treden. In ons land
staat dit voor een deel in verband met
de herziening van art. 192 der Grond
wet, in andere landen stelt de oorlog
en zijn gevolgen verJifes van volks
kracht, verwildering voor allerlei pro- N
blcmen en al bleef ons land nog de
vrede bewaard, die problemen raken ook
ons. Maar o,ok buiten den oorlog zijn er
oorzaken, dat genoemde vraagstukken.
zich naar voren dringenalgemeen klaagt f
men over de resultaten van 'l onderwijs,
'gevolg der te hoog gespannen verwach
ting. vooral van een intellectualistische
schoolopvoedingen dan is daar de soci
ale omkeer 'der laatste decenniën. Zulke
omwentelingen, 't zij dan op korten ter
mijn, 't zij gedurende langer periode Vol
trokken, brengen altoos paedagogische
vraagstukken naai' voren, met de cultuur
werd de school geboren, eerst de stan
denschool, dan door Christendom en Re
formatie de eerste kiem der algemeene
volksschool, die echter eerst in de 18d©
eeuw, onder den invloed van Aufkla-
rung en Revolutie, begon op te wassen;
thans gaat 't worden de volksschool tot
voor de laagste lagen der maatschappij.
Wat de historie leert, komt overeen met
wat 't wezen der opvoeding deed ver
wachten. Zij is 't woord zegt 't reeds
't voeren tot hooger peil door toe
diening van voedsel. En zulk een voeren
tot hooger peil is opk 't doel der social©
omwentelingen.
Hoe de 9,pvoeding geschieden zal wordt
bepaald door doel, uitgangspunt en weg
(methode), doch alle drie worden be-
heerscht door de Nvereld- en levensbe
schouwing der opvoeders. Hieruit volgt
een eindelooze verscheidenheid van op
voedingsstelsels.
Geen wonder, dat men naar eenheid,
naar een gemeenschappelijke basis is
gaan zoeken. Die basis moest de ziel
kunde zijn de zielkunde, boe fend
naar de ideeën van Gomte ('t positivis-
mel en James ('t pragmatisme).
Vanouds is de zielkunde in haar hooge
waarde erkend. Reeds Aristoteles deed
zulks. Hij bouwde haar op een deels me-
taphysischeh, deels empirischen grond
slag. Zoo deden ook de psychologen van
later eeuw, tot men in de achttiend©
eeuw dezen deugdelijketi grondslag ver
liet. door te gaan &«heiden wat niet ge
scheiden kon worden zonder groote scha
de voof wetenschap en praktijk. Men
kwam tot een rationalistische en daar"
naast epn empirische psychologie. Kant
redeneerde de eerste omver en zoo bleef
sjleen de empirische zielkunde over, een
