11ft jp u ii si m Maanéfif 19 Augustus 1919. No 194 UB* Jaargang A bo no. prije per kvrutMlto MM" delbnrg en bij de agentm in VU«>ngön en Goes f 1.55; per post J-™. Advertentiën 20 cent ppr reg«tt Bij abonnement veel lager.. Familieberichten en dankbetuiging*! van 1—7 regels f I-50' Bovenstaande advertentieprftzen wordto met 20 o/o toealftfl verhoogd. DE ZAKELIJKE VERWACHTINGEN. Nog altijd berust bij mgr. Nolens de opdracht om een nieuw kabinet te vor men. en de kans is dus groot, dat hij de uitvoering van die taak mogelijk acht, en eerdaags met een stel ministers voor den dag komt. Anders zou hij het al eerder hebben opgegeven. Tot nu toe is er bij de besprekingen der kabinetscrisis bijna uitsluitend uit geweid over de partij-verhoudingen en de persoonskweslle. En over de zakelijke plannen zal men ook eerst zekerheid hebben als de nieuwe regeering in Sep tember met haar eerste troonrede komt. Maar er zijn toch wel aanwijzingen voor die plannen. Het- moge al zijn dat mgr. Nolens niet zelf in het kabinet zit ting neemt, hij zal toch wel degelijk groolen invloed hebben op den koers waarin dat kabinet zal sturen, en daar om hebben we nog eens opgeslagen de rede, 22 Nov. van het Vorig jaar door mgr. Nolens in de Tweede Kamer uitge sproken bij de algemeene beschouwin gen over de Staatsbegrooting. Daarin toch heeft hij, al was het geen program ma-rede, zijn meening over verschillende punten van Staatsbeleid in de a.s. parle mentaire periode te kennen gegeven, en 't loont de moeite nu enkele van die meeningen naar voren te brengen. We nemen daarbij de volgorde uit de rede zelf. Atlereqrstde defensie: "Wat ons land, en wat de verschillende partijen voorloopig, op^ dit öogenblik en misschien nog langer helaas, alleen kun nen nastreven, dat zou ik willen samen vatten in de volgende punten: le. beper king tot het voor de verdediging der on afhankelijkheid en van de neutraliteit noodzakelijke; 2e. medewerking met ieder ernstig streven tot vermindering van be wapening en zoo mogelijk algcheele ont wapening; en 3e in verband daarmee, bevordering van het instellen van een internationaal scheidsgerecht. De neutra liteit legt o. a. den plicht op om met alle kracht haar te verdedigen en de schen ding ervan af te weren. Onderwijs: Bij art. 192 „is het mes in het varken blijven steken". De (toen) 'door den Mi nister van Binnenl. Zaken gedane aan kondiging der voorbereiding van de wets ontwerpen tot uitvoering van art. 192, werd met genoegen door den 'spr. ge hoord, en het kwam hem zeer gewenscht voor, (er vermijding van de politieke ge vechten bij die uilwerking te verwachten, dat het niet bij een voorbereiding zou blijven, maar dat die zaaje ook nog tot. stand kwam voor de verkiezing, en op de credietzijde van dit extra-parlementaire kabinet werd jjezet (wat echter raièt is gebeurd.) Ve rze ke rin gs we t ten: „Hel komt mij voor bij1 den huidigen stand van zaken, dat men eenvoudig zou moeten overgaan tot invoering van de Invaliditeitsverzekering en de Ziektewet, zoo spoedig mogelijk. Wat de ziektever zekering betreft, deze kan worden aange vuld met de ziekte-behandeling. 'Evenmin bestaal er bezwaar tegen een aanvulling voor toepassing ook op andere groepen van personen. Dit staat vast, dat de ar beiders-verzekeringen op'zichzelf een af- gerona geheel zijn, dal togen alle beden kingen verdedigd kan worden, en 'dat re den van bestaan heeft onder alle mo gelijke omstandigheden. Wil men daaraan nu andere verzekeringen toevoegen, in dien er geen practische bezwaren tegjen zijn, theoretische zijn er zeker niet. Van zelf zou dan ook aft. 370 van de Invali" diteilswet (d. i. de voorziening van ouder- domsrenle) uitbreiding krijgen tot die an dere groepen, en als overgangsmaatregel op die andere groepen toepasselijk z'ijm." Wel vaart s politiek: In de eerste plaats: ontginning van de honderden hectaren die in ons land nog onbebouwd liggen (de Peel bijv.). In de tweede plaats meer gebruik ma ken van de grond- en hulpstoffen dan tot nu toe geschiedde, vooral wat de ko loniën betreft, en dan niet vastklampen aan een stelsel van uitsluitend staats exploitatie, en ook niet van uitsluitend particuliere exploitatie, maar een mid- denstelsel biezen, en niet door het haspe len over stelsels de zaken laten zooals .zij zijn. Ten derde: maatregelen ter bevorde ring van de vakkennis en technische scholing van de arbeiders. Ten vierde-, zoolang de economische constellatie is zooals wij die nu eenmaal kennen, mogen wij niet veronachtzamen* de ondernemerskrachldaarom zoo spoe dig mogelijk een eind aan de crisismaat regelen. Landbouw: - Herziening van de pachtwet, en, van de jachtwet; afs,chaffing van dergelijke '(heer lijke'') jachtrechten. Middens tan d: Een eigen onderafdeeting voor den middenstand aan liet Departement van L., N. en H.; voorts wettelijke en gelde lijke steun aan het streven der midden standsorganisaties; vervroegde winkelslui ting en Zondagsrust. Arbeidersraden: De heer. Nolens wees er o. a. op, dat in den laatsten tijd dezelfde vragen, die zich voor hebben gedaan bij den opzet en de bespreking, van de Raden wet, voor" al in haar oorspronketijken vorm, zich nu weer in veel ruimere mate voordoen (discussie in de'Ned. Jurïstenvereeniging over de instelling van andere dan bij de Grondwet erkende tichamen, bekleed met wetgevend en uitvoerend gezag). D|e ontwerper van die Radenwet in haar oorspronketijken vorm, wordt daardoor gerehabiliteerd. „Ik ben er zelcer van dat na korten tijd de rehabilitatie ook wat deze organisaties betreft, volmaakt en volkomen zal zijn." Organisatie van 't bedrijfs leven: Bedoeld wordt de organisatie zoowel an werkgevers als van de arbeiders. Het is noodig, dat er niet meer zij een organisatie aan den eenen kant, en een aan den anderen leant, die beide ten slotte tegenover elkaar staan, maar één organisatie van die beide groepen te za- men; dat ingezien worde dat in het eco nomisch leven, in normale omstandighe den nu juist niet de verbruiker de hoofd persoon is, maar dat de hoofdpersonen zijn zij, die aan de productie deelnemen dat de strijd van belangen tusschen die beide groepen voor een gedeelte maar schijnbaar is, en bet gevolg vah een ver keerde opvatting. Een der meest voor de hand liggende middelen tot bereiking van dit doel is de bevordering der werking van het collec tieve arbeidscontract, en daarvoor is noo dig, dat alle arbeiders in de hun pas sende vakvereeniging een plaats hebben, Als spreker werkgever was, -zou hij, wan neer het mogelijk was, met geen andere arbeiders tc maken willen hebben dan met georganiseerden. DE GOUDEN SLEUTEL, wear b«4 Bwg&lsca nobr L. G. M09BRLEV. 57). „Ziet u dien blikken trommel daar staan?" riep hij haar in de rede vallende en blijkbaar niet wetende wat ze gezegd bad, dien brieven trommel op de plank- van de boekenkast ziet u hem?" „Ja", antwoordde Hilary, kijkende in de aangewezen richting, „ja, ik zie hem." „Ik dacht dat u Clare was," zei hij droomerig, „en ik begrijp hetnjgtalles—" Plotseling richtte hij zich meer overeind en keek Hilary ontstellend aan. „Ik be grijp niet tenminste misschien wil ik het niet begrijpen." Zijn stem daalde tot fluisteren, maar al wiat hij zei wa# totaal onbegrijpelijk voor het verbaasde meisje, dat hem aanhoorde, „Wou u mij wat zeggen over dien brie- ventrommel?" zei ze, trachtende zijn ge- Ja, dat is de oude vraag waarop wij geen antwoord geven kunnen. Wel is waar komt er in die rede ook een deelte voor dat de antithese behandelt, en waarin de spreker, tegenover de plei dooien voor een welvaartspolitiek als orde van zaken deze punten stelde: te. de belangen van zedelijken en godsdienst!- gen aard, niet voor enkele individuen, maar voor het heele volk, niet voor enke" le hgogstaanden maar voor allen; 2e. die op intellectueel gebied; 3e. die op stof felijk gebied. Maar bij de bespreking van hetgeen in de eerstvolgende parlementaire periode aan de orde zou komen, kwamen de hier boven aangehaalde opmerkingen naar vo ren, die menigeen van links meerendeels in haar algemeene beleekehis kan on derschrijven. Maar een speciaal rechtsch karakter kunnen wij er niet in zien. Is echter niet juist d h t het meest ken merkende in de rede? Is het niet zeer opmerkelijk, dat de persoon die thans tracht een rechtsch kabinel te formeeren, drie kwart 'jaar geleden in zijn aanbeveling yan wat nu aan de orde dient te komen, zich bijna geheel hield op neutraal gebied? Van uit dal standpunt bezien, krijgt het zelfs bij zondere beleekenis dat de heer Nolens zich ten opzichte van het onderwijs ont hield van eenige positieve verklaring, en er in tegendeel op aandrong dat nog Minister Cort van der Linden de nadere uilwerking niet alleen zou voorbereiden maar ook afdoen, omdat het z.h zeer wenschelijk zou zijn de daarbij te ver wachten moeilijkheden voor de volgende regeering te vermijden. Dat is niet gelukt, maar de opmerking verraadt een geestes stemming. En als men de boven aange haalde verklaringen over de verzeke ringswetten leest, dan voelt men in al de daarin opgenoemde tegemoétkomingen aan wenschen der linkerzijde ook een streven naar een verzoeningsoplossing, dat voor de kabinetspositi© veel invloed kan hebben. Natuurlijk zal ook de heer Nolens reke ning Moeien houden met de wenschen van de andere partijen, die hij noodig heeft voor het vormen van een regee- ringsgroep. En daarom kap een rede van hem niet als regeeringsprogram be schouwd worden. Maar de door die rede gewekte verwaclvfag dat we bij de nieu we regeering voorloopig in de neutrale zone zullen blijven, heeft te meer kans op verwezenlijking, nu de meerderheid waarop een rechtsch kabinet thans zal steunen, nooit krachtig kan zijn. We zien daarom vooralsnog met rustige verwach ting tegemoet wat het resultaat van de langdurige onderhandeling zal wezen. Dat zijn de voornaamste denkbeelden door den heer Nolens ontwikkeld in de rede, bij het uitspreken waarvan hij toch zeker wel de mogelijkheid zal s hebben voorzien, dat hij na de verkiezingen een opdracht kon krijgen tot kabinetsformatie. Nu zal menige lezer vragen: maar wat is. nu het speciaal-kerkelijk politieke, het rechtsche karakter in. deze rede? dachten terug te voeren naar in haar oog practisclier wegen. „Is er iets dat ik voor u doen kan?" ,Ik weet het niet, ik kan het niet bedenken." Weer streek hij verward met zijn hand over het voorhoofd. „Ik ge loof dat ik maatregelen moet nemen dat ik alles ophelderen moest. Maar het is mij zelf niet duidelijk. En daarenbo" ven, Caroline was er die arme Carrie Zou het billijk geweest zijn tegenover haar?" Hij zag Hilary aan met zulke droevige, verbijsterde, vragende oogen, dat zij op nieuw diep medelijden met hem had. „rk weet natuurlijk niet of het billijk geweest zou zijn," antwoordde zij zacht, „maar het is dunkt mij nooit goed iets te doen dat niet billijk is." „Dat vind ik ook tenminste, ik geloof dat ik dit vind. maa;r ziet u het is alles zoo verward in mijn geest. De vraag ,is wat zou Carrie cr van zeggen? Wat zou haar meening zijn. Niet dat ik haar ooit raad vroeg in de dingen, maar dit, ja dit, dit gaat Carrie zeer sterk aan." Nog steeds keek hij het meisje aan met den Met algemeene stemmen werd daarna een motie aangenomen, besluitend de staking op te heffen. Aan het bestuur werd opgedragen zoo Mogelijk in samenwerking Met de andere ii a venarbeidersorganisQties, onverwijld slappen te doen tot het verkrijgen vanj productief werk en voor hel zoo spoedig Mogelijk tot stand komen van een be hoorlijke steunregeling voor de haven arbeiders. NEDERLAND EN DE OORLOG De- uitvoer uit Ned.-Indië naar Amerika weer hervat. Het H. N. verneemt uit Washington, dd. 17 Aug.: Volgens een schikking zoo juist aangegaan tusschen mr. de Beaufort, den Nederlandschen .zaakgelastigde en den gouverneur-generaal van Ned.-Indië eenerzij ds en liet Amerik. departement van oorlogshandel anderzijds, kan Ame rika nu beschikken over 2 millioen ton suiker van den oogst 1918 in Ned.-Indië. Men verneemt dat ongeveer 40 Neder- Landschc schepen stilliggen, in de Ned.- Indische havens en volgens de voorwaar den van' deze schikking zullen deze in dienst worden gesteld uitsluitend in het belang der Ned. Koloniën en zullen zij een veilige en voordeelige vaart hebben. De suiker-, tabak-, rubber-, copra- en koffieoogst, waarvan' de voorspoed van Ned.-Indië geheel afhankelijk is, zal wor den gebracht op voordeelige markten, voornamelijk in de Ver. Staten. In het bijzonder zullen, de Ver. Staten zóóveel koopen van den grooten suiker- oogst van 1918 tegen de heerschende hooge Amerikaanscho prijzen, als de Ne derlanders in staat zijn te vervoeren. Onder de voorwaarden van deze niet- officiéele maar zeer voldoende schikking van den handel tusschen de Ver. Staten en Ned.-Indië zal de normale Amerikaan- sche uitvoer naar Ned.-Indië onmiddellijk worden hervat, alleen onderworpen aan zulk een beperking als noodzakelijk is voor het Amerikaansche oorlogspro* zoo economisch mogelijk aan te wenden. De afdeeling Crisiszaken zelf, .die de distributie behartigt is zoo schrijft men pan 'de N. Ct. - blijkbaar niet van de noodzakelijkheid der vervoerregeling door drongen. Reizende aardappelen, reizende boter en nu weer reizende eieren. De eieren voor zieken en zwakken rei zen toch eerst van het eiercentrum Roer mond naar Den Haag en keereix dan weer gedeeltelijk naar Roermond terug. Het is niet overbodig, dat de afdeeling Vervoer de reiswoede der distributie artikelen wat aan banden legt! Vervoer aardappelen. De Minister van Landhouw heeft be paald, dat het vervoer van alle soorten aardappelen van den oogst 1918 is ver boden. Het verbod is niet van toepas sing op het vervoer van aardappelen van het land naar de woniug van den verbouwer en van diens woning naar, de bij hpt Rijkskanloor voor groenten en fruit ingeschreven veilingen, alsmede van die veilingen naar de gemeenten, mits in dit laatste geval het vervoer ge dekt is door een veilihgsverklaring, af gegeven door den veilingmeester der betrokken veiling. De Ver. Staten zullen den normalen invoer ontvangen van tin, chinine en andere inlandsclie voortbrengselen. Granaat neergekomen Een granaat van het Duilscbe afweer geschut is Vrijdagnamiddag geslagen op het oude buitenverblijf „de Kruisschans" bij S1 u i sDe granaat sloeg een boom middendoor en boorde zich daarna m den grond, zonder te ontploffen. iipyfi DE STAKING TE ROTTERDAM OPGEHEVEN. Zaterdagmiddag was le Rotterdam een Vergadering uitgeschreven door deAlgj. Havenarb.-vereen. „Streven naar Verbete. ring", Re z.g. vrije ,of syndicalistische groep welke voornamelijk de staking heeft doorgevoerd, en dio veertien diagen ge« leden, tegen hel advies van de leiders* der gezamenlijke ha.venarbeidersvereeni- 'ingen in. besloot de staking vol -to ïouden. De spreker op deze vergadering, A. Bouwman, bracht in herinnering het to werk stellen van Belgische geinterneer-i Ren, die het werk goed djoen, en het lassen te Amsterdam en te Vlissingen. Did Chr. Havenarbeiders besloten reeds de staking op te heffen. Voorwaarden, waar op het werlc hervat moet worden, zij» er niet. Pogingen om deze van d© Relief]; oommissie en dc Scheepvaart-Vereeniging to krijsen, zijn mislukt. Men staat al zoo, voor het feit. dat, indien de slaking wordjt opgeheven, dit onvoorwaardelijk moet ge beuren. Verblij fsbepalingen. De commandant der stelling van de monden der Maas en der Schelde heeft liet verblijf in zijn gezagsgebied wegens spirmoge ontzegd aan G. Bonga, 28 jaar, koopman te Leeuwarden, en wegens be trokken zijn bij den smokkelhandel aan den koopman J. B. Coraelis (bijgenaamd Barabas), 30 jaar, wonende tc Hoofdplaat. Aan de volgende personen, indertijd uitgewezen, is voorwaardelijk vergunning verleend in Zeeland terug te keeren: O. P. DelméJ. Maas, J. Verplanke, P. J. Wage, allen te Sluis, en aan A. M. L. H. C. de Maesschalcken L. de Taye, beiden te Eede. vragenden blik van een jongen, die ver klaring of hulp vraagt, en Hilary, die zijn onsamenhangende zinnen moeielijk vol gen kon en niet in staat was de beteeke" nis fe ontdekfeen, had de oogen op hem gevestigd, geduldig trachtende zijn moei lijkheden te begrijpen en ze was op het punt iets te zeggen, toen hij zijn stoel weg schoof en met inspanning piotseling opstond. „Laat ik het halen", zei hij haastig en struikelend over zijn woor den, „laat mij de brievendoos halen en dan en dan De laatste woorden wa ren bijna onverstaanbaar, zijn adem ging met horten en stooten de verandering op zijn gezicht verschrikte het jonge meisje naast hem.. Maar misschien be reidde het haar voor op het plotseling afbreken van zijn stamelende woorden, toen hij zwaar neerzakte op zijn stoel cn in een diepe bewusteloosheid ver viel. Hilary, door en door ongerust bij' het zien van het vertrokken, aschkleurig ge laat, en door de snorkende ademhaling, vloog de kamer uit, de gang door en kwam juist in de hall, toen mevrouw Nederlander gesneuveld. Te Warlena (Fr.) is bericht ontvangen dat H. Hylkema uit dat dorp, woonachtig in Amerika en ingedeeld bij hef Ameri kaansche leger, 3 Juni aan het Westelijk front gesneuveld is. DISTRIBUTIE EN PBODUCTiE. Reizen Van distributie- artikelen. Aan het departement van Landbouw is aan de afdeeling Crisiszaken een onder-, afdeeling vervoer, die er naar streeft om de voorlumden verkeersmiddelen, in ver band met den steenkolen- en wagennood Crisismaatregelen e n zuivelbereiding. In de algemeene vergadering van den Algemeenen Nederlandschen Zuivelbond heeft de heer O. Reitsma, gedelegeerd bestuurslid dezer vereeniging, een rede gehouden over de crisismaatregelen ten opzichte van de zuivelbereiding. Aan het eind der vergadering werd de volgende motie aangenombn, die Ier ken nis van de Regeeringi zal worden gebracht: De algemeene Nederlandsclie Zuivel bond, gehoord de inleiding' van den lieer Reitsma over de crisismaatregelen ten op zichte van de zuivelbereiding en de daar uit gevolgde besprekingenverwacht een daadwerkelijke inlossing van de belofte inzake de legemoetkom1 ng van het vee- houdersbedrijf op de lichtere gronden, hetwelk zich onder de tegenwoordige om standigheden -onmogelijk staande kan hou den, dringt bij de regeering met klem aan op een herziening van de productie prijzen van de zuivelproducten, teneinde: a. deze op zoodanig peil te Mengen, dal zij inderdaad een loonende melkpro ductie mogetijk malven, b. een einde te maken aan den hui digen toestand waarbij de boter- en kaas industrie in veel (ongunstiger conditie ver keert dan die van de andere melkproduc ten, welke laatste ontegenzeggelijk voor de Nederlandsclie levensmiddelenvoorzie ning van veel geringere beteekenis zijn dan de boter en de kaas, waarbij wordt opgemerkt, dal een zoodanige achteruit zetting in strijd is met de grondslagen, neergelegd in de circulaire betreffenoo regeling' voor consumpliemelk van 17 April 1918, van den minister van Land bouw, Nijverheid en Handel; constateert, dat de coöperatieve zui- velorganisatie van den aanvang van den oorlog af tot zoolang1 de regeering zulks wensclile, gaarne en mei volle toewijding' haar aandeel heeft genomen in de orga nisatie van de levensmiddelen voorziening: verklaart zich hiertoe bij voortduring bereid, waarbij echter wordt aangetee- kend, dal de aangesloten bedrijven gedu rende den laatsten tijd zoodanig zijn te leurgesteld, door de regeeringsmaatrege- len, dat eerst bij algeheel herstel van de aangegeven misstanden, de organisatie de bereidwillige medewerking1 harer leden kan waarborgen; waarschuwt legen den sterk ge centrali seerden vorm. waarin de regeeringsbe- moeiingen Jen opzichte van melk, boler en kaas sedert 1 Mei 1918 zijn gebracht en die reeds belangrijke nadoelen voor de levensmiddelen voorziening tengevolge heeft gehad. Derfield er door liep om naar den tuin te gaan. Toen zij hel meisje de deur uitkomen, die naar Sir Luke's vertrekken leidde, en daarenboven haar zichtbare ontsteltenis en haar ademloos hijgen op merkte, riep Austice dadelijk' „Hilary, wat is er? Waarom ben je in dien vleugel van het huis geweest? Mijn broer „Uw broer is beel ziek," zei Hilary hijgend. „Ach ga dadelijk naar hem toe. Hij is heel ziek, ik geloof, dat de dokter, dadelijk komen moet." „Laat de dokter halen," antwoordde Austice. Zeg aan Frankland^ dat hij dr. Harding met de auto' gaat lialen. „Heeft Luke je gezien?" voegde zij er bij toen Hilary terugging naar Luke's zitkamer, „was hij boos? Wat is er gebeurd Terwijl zij haastig de gang doorliepen, gaf, Hilary een korte beschrijving van haar ontmoeting met den heer des huizes en al wat er gevolgd was op die ontmoe ting. maar Austice verstond haar wóórden slechts half en vatte de beteekenih ze ker niet. Al haar gedachten concentreer den zich op den bcwusteloozen, man, die achterover in zijn stoel lag precies zoo als Hilary hem verlaten had op zijn grauw gezicht dezelfde diepe rimpels, zijnademhaling nog steeds zwaar en snorkend. Sir Luke's kamerdienaar, een bedaarde en practische man, kwam spoe dig de kamer in achter de twee dames en toen Hilary zag, dat hij volkomen in staat was mevrouw Derfield alle hulp te verleenen, die zij noodig had, keerde zij terug naar het andere gedeelte van hef huis, om een boodschap naar den dokter te zenden. Hel scheen haar toe, dat Miles Harding in een ongelooflijk korlen tijd in de hall stond, waar zij met spanning op hem wachtte, te rusteloos en geagi teerd om kalm in den salon le blijven zitten en bevreesd lastig te vallen in den westelijken vleugel. „Is hij plotseling ziek gewórden?" vroeg Harding, terwijl hij zijn jas uitdeed en. het meisje met haar bleeko gezicht on derzoekend aanzag, „was er eenige be grijpelijke reden voor de2e plotseling be zwijming?" (Wtgrdt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1918 | | pagina 1