I rm
Woensiiuy 31 Juli
Aio* daaryaai.
Abenn pr#» pec kwartaal m M
^Iburg ou bij de agenten In Vïiumtpaa
8E Go*» f 1 55; p«r p*»t t 1.75.
Advertentie» 20 cent per regel
9fi abonnement veei tager.
Familieberichten en dankbetuigingen
,tdj 1-7 regels I 1.50.
Pevc ni taande advert entiepryxen werdec
met 20 "k toeilag verhoogd.
VERANDERINGEN
Na vier jaren van oorlog-,
zijn we veel stelliger ervan overtuigd
dal het nog heel lang' kan duren, dan
toen we vier jaar geleden disputeorden
of de oorlog zes weken of zes maanden
zou aanhouden;
zijn ook wij neutralen allen minder
omvangrijk van taille geworden, en le
ven we toch tamelijk gewoon voort in
een voediugsschaarschle waarvan de
voorspelling ons vier jaar geleden als
een veroordeeling tot snelle uithongering
zou hebben geklonken;
betalen we belasling tot een gezamen
lijk bedrag, waarvan de meesl inhalige
minister van financiën vroeger de moge
lijkheid niet erkend zou hebben;
zijn we nog veel onverschilliger voor
het oorlogsleed van anderen geworden
dan vroeger, zoodat de meest-geemotioj-
neerde opmerking na de ontvangst van
een slagveld-bericht is. ik wou dat dei
een of de andere nu maar wat op
schoot, dan kwam er misschien een
eind aan
zijn we van fiere burgers, prat op onze
individueele vrijheid; en onze eerlijkheid,
veranderd in gedweeë bonnetjes-houders,
die in 't openbaar gehoorzaam alles op
volgen was de overheid hun ter beper
king van hun dagclijksche consumptie
voorschrijft, en die in 't verborgen ook
nog wel eens probeeren iets meer te
krijgen dan ze mogen hebben;
hebben wij, die ons, het Nederlandsche
volk, steeds beschouwden als de mecsf
verstokte anti-bureaucratische menschep
ter wereld, ons er aan gewend een leger
van ambtenaren om ons heen te zien op
gloeien, waarvan sommigen ons mis
schien verbaasd doen vragen hoe ler;
wereld ze voor dat haantje geschikt ge
acht werden, maar die we toch allen
dulden met een onderworpenheid, welke
geen zweem meer heeft van dat vroegere
gebrek aan discipline;
is de moraliteit van ohs volk, dat vroe
ger hoogstens over bandeloosheid der
jeugd klaagde, nu zoo sterk gedaald, dat
de reeds vergToote gevangenissen opge
propt zitten, terwijl er nog evenveel ge
vangenissen bij gebouwd moesten wor
den, wilde men er allen in -bergen, die,
er in hooren;
zijn we, van een onderdeel van het we
reldverkeer, met onbeperklen in- en uit
voer, gemaakt tot Robinson Crusoe's,
die moeten zien rond te komen, met wat
zc in hun eigen landje kunnen voort
brengen, zoodat de landbouw van eeD
exportbedrijf werd omgezet in een zelf-
voedend bedrijf, althans voor zoover
dat in korten tijd mogelijk was;
hebben we, ten opzichte van het ver-
eenigingtsleven, dingen gezien die dö.or
het samengaan van vroegere felle con
currenten doen denken aan 't Paradijs-
verhaal van het samengaan van wolf en
tijger en schaap en rund;
is er echter oolc, juist door die ver-'
eenigingen, een oi'ganisatie van het maat
schappelijk leven ontstaan, die de kie
men in zich bergt van geweldigen ouder
lingen strijd;
kunnen we merkwaardige dingen con-
stateeren ten opzichte van machtsver
schuiving in den staat; zagen we de
volksvertegenwoordiging' sterk in macht
verminderen, en het centrale gezag' in
macht toenemen;
constateerden we echter óók hel groeien
van nieuwe invloedrijke elementen uit
de maatschappij, in den vorm van boven
bedoelde b elan gen- vereen i gji ngfendie nu
DE GOUDEN SLEUTEL
ome het Eu^eiscb
ÜO&* B. G. MQBBRL-fi?.
3
47).
„Arme juffrouw Donaldson," zei Tony
duidelijk met de hoop dat zijn woorden
haar in zijn richting zouden doen kij
ken. maar Hilary's blik werd niet afge
leid zij hield deoogen nog' steeds op
juffrouw Dunbar gevestigd, ofschoon haar
opmerkingen gelijkelijk tot beiden gericht
worden
„Maar ik hen dol op Babs," riep zij
vol vuur. „Ze is het liefste kind, dat ik
nog ooit g'ezien heb, ik zai haar erg' mis
sen. Als ze 's morgens komt ben ik gauw
wakker, maar heel in 't eerst is mijn
hoofd nog te slaperig >om mij te herinne
ren of er drie beren waren of twaalf!
Toch vind ik het w&t prettig die klei'
nc vingertjes over mijn gezicht te voelen
kruipen en aan mijn oogleden te trek
ken."
reeds een aanzienlijken invloed hebben,
en nog veel meer invloed schijnen te zul
len krijgen;
hadden we meermalen reden tot de
vraag, of wc niet aan 't eind zijn van de
periode van maatschappelijke vrijheid van
het individu en of we niet een periode1
van maatschappelijken dwang zijn inge
gaan die .heel lang zal duren, en nóóit
meer zal worden vervangen door den
ouden toestand;
is er op geestelijk gebied nog geen
enkele opklaring gekomen in den ver
warden toestand die vóór den oorlog al
bestond, en tijdens den oorlog wel door
allerlei dwarsslroomingen tot nog! sterker
beroering werd gebracht, maar zonder
dal iemand durft uitmaken, in welke
richting wc nu eigenlijk drijven;
hebben we soms wel eens het flauwe
vermoeden gekregen dat het ons nu zoo
sterk ingeprente besef van persoonlijke
onbeduidendheid tegenover de staatkun
dige, maar vooral ook tegenover de maat
schappelijke bewegingen, een invloed zou
hebben op het geestesleven, in zoover er,
ook geestelijk, minder rekening zou
worden gehouden met dc persoonlijk
heid maar hebben we daartegenover zoo
veel voorbeelden gezien van personen,
die, door hun bijzondere eigenschappen,
juist in deze woelige tijden naar boven
gestooten werden, dat het hierboven be
doelde vermoeden ons al heel weinig ge
grond leek;
hebben wij, Nederlanders, op vernede
rende wijze de wetenschap opgedaan, dal
nationale fierheid een ander ding is dan
-zorg voor nationaal zelfbehoud;
hebben we geleerd, dat het voor een
kleinen man nog niet eens noodig' is met
groote heeren kersen te eten, om te on
dervinden dat ze je kwaad willen; daar
ze je de kersen toch afnemen ook al
heb je gezegd dat jc niet met-hen santen
Wilt eten;
hebben we echter ook geleerd dat een
natie nog iets anders is dan een ver
ouderd theoretisch begrip waarover je
leunt spotten; en dat een natie ook is een
bijeenvoeging van menschen die gelijke
belangen hebben, en door hun aaneen
sluiting meer beteelcenen dan ze vroeger
'el dachten;
hebben we ook de wetenschap verwor-
en, dat de groote internationale hee
ren, al namen ze ons de kersen af, toch
nog, van welke partij1 ze ook zijn, veel
waarde blijken te hechten aan den in
vloed van de kleine natie lusschen Dollar
en Schelde,-
zoodat we
na die vier verbijsterende 'jaren van
oorlogsinvloeden
slechts dankbaar ervoor kunnen zijn
dat ons zooveel onheil is bespaard, door
andere volken ondervonden
philosophisch hebben te aanvaarden
wat ook ons als ontbering werd opgelegd,
met vertrouwen op ons aanpassingsver
mogen, en met de hoop dat took voortaan
zal lukken den honger uit 't land te hou
den, al moeten we den riem ook een
gaatje dichter halen;
waakzaam hebben te letten op de diep-
wroetende veranderingen in ons samen
leven, opdat de goede dingCn van organi
satie en discipline behouden blijven, en
de demoralisecrende factoren van eigen
machtigheid, ontduiking en smokkelarij
met hun verpestenden invloed op de be
volking, zooveel mogelijk geweerd wor
den;
blijmoedig hebben te zijn in het ver
trouwen dat een natie, die nog altijd haar
onderling verband behield temidden van
de ontbindende invloeden van dezen oor
logstijd, er ook nog in slagen zal liaar
kracht van eenheid te behouden in de-
oorlogsjaren die misschien nog! komen
zullen, en in de zieke jaren die na een
vrede door uilputting zeker nog' aan
Europa staan te wachten.
,Wat zal mevrouw Gardiner wel van
je vertrek zeggen?" vroeg juffrouw Dun
bar.
„Arme tante Marion, u weet, ze is
heel boos als ik haar niet altijd zoo
noem. Zij is heel zeker, dat ik baar
nichtje moet wezen. Maar ik hoef niet
beaugst te zijn, dat ze in ij' zal missen.
Juffrouw Driver vertelde mij gisteren, dat
mijn bezoeken haar schenen op te win
den en kwaad te dóen en de dokter
vindt het beter, dat ik een poosje niet
kom. ITij wil eigenlijk ook liever, dat ze
Rabs niet ziet. Juffrouw Driver zei, dat
ze er direct aan u over wou schrijven."
„Nu! Als ik in hetzelfde huis moest
wonen als die dames Driver, dan zou ik
stellig gek worden," zei juffrouw Dun
bar met zeer veel afkeuring snuivende.
„Ze zijn ze zijn werkelijk
;,Het „non plus ultra", voegde haar
neef er bij toen zij zocht naar een
woord, „o neen, ik verwachtte niet dat u
gebruik zou maken van dat woord, tantC'
.Mice. Maar het is een heel nuttig woord
en drukt nauwkeuriger uit wat it wil
zeggen dan het mooiste Nederlandsch.
Binmiia.
DE KABINETSKWESTIE.
Het Ned. Corr. Bureau meldde ons
gisteravond, te laat voor om vorig num
mer;
Naar aanleiding van in verscliillende
bladen voorkomende berichten betref
fende de aan mons. dr. Nolens opgedra
gen taak tot kabinetsformatie, verzoekt
men ons mee te deelen dat, mócht mons.
Nolens van zijn opdracht ontheffing ver
zoeken, H. M. de Koningin verder zal
overwegen aan wien de opdracht dan zou
dienen verleend tQ worden.
(Wie of de „men" is die dat verzoekt
mee te deelen, vreten we niet. Als er een
wenk in dien geest gegeven werd van uit
booge regionen, zou d»t begrijpelijk zyn,
want nog altijd is in ons staatsrecht de in
dat bericht aangeduide opvatiiDg van de
criiieoploising de oenige juiste, en geeft het
geschrijf van sommige rechtsche bladen, als
zou er onderling beschikt worden over do
door de Koningin gegeven opdracht tot
Kabinetsformatie, blijk van oen zonde'linge
en beslist onjuiste opvatting).
Volgens do Maasbode behoort tot de
moeilijkste problemen der Ka'oir.otscrisis de
bozettiDg van Financiën en van Bnitsnland-
sche Zaken. Voor het laatste departoment
komt danrby, dat gedaclitenwisseling met
personen in het buitenland door don oor
logstoestand zeer vertraagd wordt.
WONINGNOOD WET-
Bij Kon. Besluit van 25 dezer is bepaald,
dat de Woninguoodvrvt in werking zal tre
den met ingang van 1 Aug. 19 i 8.
De Stek. no. 176 bevat een K. B. vaa 25
dozer tot uitvoering van artt. 4, 5 ea 7
dier wet.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Aanval op een Engolsch
con vo oj.
Den 26en Juli is een Engelsch convoei,
bestaande uit de schepen Princssa Irma,
Kilkenny en Kirkbau; Abbey, van Rotterdam
naar Engelend vertiokken. Aan boord van
een dezer schapen bevonden zich ds Giran
en prof. A. Denjoy, hoogle9raar in de wis-
en natuurkunde aan de hoogeschool te
Utrecht.
Than3 vernemen wij, dat het schip, aan
boord waarvan genoemde heeren zich be
vonden, gotorpedecid is. Ds, Giran en prol.
Denjoy zijn behouden te Harwich aange
komen. (Tel.).
De scheepvaart op
Skandinaviti.
Naar wy vernemen zijn er opnieuw moei
lijkheden gerezen, die het heropenen van de
vaart op Skandinavië belemmeren. Vermoe
delijk zal het DOg wel eenigen tijd duren,
alvorens een regeling voor de verstrekking
van vrijgeleide detinifciet tot stand komt.
De bezvravcD, din verband hiolden met da
consignatie van allo goederen uit Skandi-
naviü aan do N. O. T. zijn intnsichen uit
len weg geruimd. (Hbld.).
DISTRIBUTIE EN PRODUCTIE,
Steenkolen uit Duitschland,
Het Hbl. meldt dat tusschen deDuitsche
en Nederlandsche onderhandelaars Maan
dagmiddag overeenstemming is verkregen
in zake do levering, gedurende een bepaald
aantal maandon, van 120,000 ton steenkolen
por maand. De vasig9»telde prijs bedraagt
190 per ton en f 30 krediet zal per ton
moeten worden gegeven. .De desbetreffende
overeenkomst is nog niet onderfceekei>d„
Tegen onkoie dótails bestaan nog bezwaren.
Vermoedelijk reeds 1 Augustus zal ze in
werking treden.
De schikking bevat bepalingen die da
tolstandkcming eenar algomeene economi
sche ovoraonkoni8t binnon korten tijd kan
doen vermoeden.
Uit Walcheren.
- Distributiebedrijf te S t. Lauren p.
Vrijdag 2 Aug. a s. vau 3 tot 4 uur afgifte
van nieuwe bons voor regeeringtartikelen.
Voor elk gezinslid wordt een vel met 60
bons uitgereikt 8erio I trgen betaling der
kosten.
Op bon no. 1 van dat blad is Zaterdag
bij de winkeliers, die nog voorraad hebban,
verkrijgbaar 2'/, ons suiker.
Do nieuwe bons worden in geen gsval
anu kleine kindoren afgegeven.
o—
Uit T« h o 1 e n.
- Door B. en W. van T h o l e n is de
raadsverkiezing ter voorziening in de va-
cature-Noske als volgt bepaald, candidaat-
stelling 15 Aug.stemming 24 Aug. en
herstemming 31 Augustus.
De raadsverkiezing wordt gehouden on
der het oude kiesstelsel.
IJ t Zee u wsch-Vl aan dor e n O. D.
- Bet ll-jovig zoontje vau den heer
G. F P. van der Peijl te Nanzen zat
Dinsdagnamiddag order geleide nabij de
Kraag tegen den tramdijk te dicht bij de
rails. Toen de tram aankwam werd hij door
de locomotief weggeslingerd, doch is nog
met den hrke'rvoet «ntd<>r de wicJan geraakt.
Deze is gedeeltelijk vermorzeld en de rech
tervoet is gebroken, terwijl do jongen ook
een bloedende hoofdwonde had. Na genees
kundige behandeling is hij per tram naar
Neuzen teruggevoerd cu naar het zieken
huis gebracht,.
Ik stel me mij zelf voor dat een beperkte
ruimte ïnet de dames Driver allen tot ge
zelschap zelfs een verzwakkendeu invloed
zou hebben op mijn reeds zwakke her
senen."
„Malle jongen!" zei zijn tante vol
liefde, maar Hilary, voor 't eerst het
woord tot hem richtende sedert me
vrouw Derfield's briel' werd voorgelezen,
zei langhaam
„Ik geloof, dat ik de dames Driver
meer beklaag dan iemand die bij haar
aan huis woont. Ze zijn zoo beklagens-;
waardig. Ze leiden zulk een afgezonderd
leven. Ze doen mij denken aan de men
schen in dc sprookjes, 'die opgesloten
zitten, ver weg van at wat mooi is en
liefelijk. Ze wekken bepaald zielesmart
op. Ik.denk zeker, dat ze er uit zouden'
willen als ze konden, maar ze weten!
niet hoe."
„Net als honden, die niet zeggen kun
nen wat zij willen", antwoordde Tony.
„Ja, net als honden", voegde Hilary
cr bij. „Ik geloof dat ze hongeren naar
liefde en vriendelijkheid en alle prettige
dingen in de wereld, maar ze zijn zoo
De k o f f i e-v o o r r a a d.
De in ons land aanwezige voorraad kof
fie strekt bij de huidige rantsoeneering tot
einde Octobpr a.s.
Indien echter de verwachte hoeveel
heid koffie uit de in beslag! genomen Ne
derlandsche stoomschepen Lombok, Da-
nae, Rhea en Thalia van Engeland hier te
lande zal zijn aangevoerd, kunnen wij in
de gelegenheid worden gesteld gedurende
4 it 5 maanden na October koffie te drin
ken. (Vad.)
DIS Stafi sa Pmïasis-
KAMER VAN KOOPHANDEL.
In de gisterenmiddag gehouden ver
gadering van de Kamer van Koophandel
en Fabrieken waren aanwezig 7 leden:
afwezig waren de heeren Boddaert, Bos
man, Fokker, Heijse en Schulte.
Inzake het verzoek van den heer L.
J. P. Maas Jr. om als makelaar te wor
den erkend en inzake de kiezerslijst
vereenigde de Kamer zich met de rap
porten der maandcornmissiesi,
Het voorstel van den secretaris om
meer bijdrage le verzoeken aan den ge
meenteraad werd aangenomen met dien
verstande, dat niet f 100, doch f 150 zal
worden gevraagd, zulks in verband met
de aanvrage om bijdrage in de verdere
actie voor de binnenscheepvaart.
Het entwerp jaarverslag werd goed
gekeurd, terwijl besloten werd adhaesie
te betuigen aan #het adres vau de Ka
mer te 's Hertogénbosch inzake het af
geven van ontvangbewijzen voor aankon
digingen van goederen, die aan de sta
tions zijn aangekomen.
Bij dc rondvraag wees "de heer De
Vos op de verkeerde toestanden, thans
bij het ontvangen van goederen per schip
beslaande. De schippers hebben gewoon
bepaald, dat zij niet verantwoordelijk zijn
voor stukdiefstal en zoo kwam het spre
ker verleden week voor, dat hij voor
een belangrijke waarde aan hout te
weinig ontving. Ook is een misstand, dat
de schippers liggeld berekenen vanaf
den dag, dat zij met een leeg schip gaan
ligg'en wachten öp een vracht. Als de
maatregel, dat de schippers niet aan
sprakelijk zijn voor stukdiefstal ook bij
de beurtschipperij ingang vindt, dan zal
hel nog erger worden. Spr. stelt dan ook
stevig opgestoten in zich zelf, dat zij het
vermogen verloren hebben zich uit te
drukken. Juffrouw Euphemia
„Juffrouw Euphemia, daar walg ik
van", viel juffrouw Dunbar haar met
verwonderlijke klem in de bede. „Dwaze
senlimenteele malloot!"
„Maar ze moet iets heel treurigs in
haar jeugd beleefd hebben," hield Hi
lary vol.
„Iets heel treurigs! Geleuter! Ze heeft
waarschijnlijk een teleurstelling gehad
toen ze jong was, dat hebben zooveel
vrouwen! Maar lieve hemel, ze moeten
over hun teleurstellingen heen, en het
leven niet doorgaan cn er uitzien als
stervende eenden. Iemand heeft mij ver
teld, -dat die arme, malle juffrouw
Euphemia verhalen schreef, bij wijze
van sloomuitlating denk ik en natuim-i
lijk wou geen enkele uitgever naar dien
sentimenteelen onzin omkijken, daardoor
liggen de verhalen tot heden ten dage
opgesloten in een koffer! Verbeeld je,
een boffer vol wauwelende liefdesge
schiedenissen! Ik heb geen geduld met
die vrouw".
voor, bij de meergenoemde commissie
aan te dringen, deze zaak goed! in het
oog te houden. Wiaar de schippers op
hun rechten staan, hebben zij ook plich
ten (e erkennen.
Besloten werd, de zaak onder de aan
dacht der commissie te brengen.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
- De Ned. Anti-Oorlogsraad heeft een
reclame-plaat doen ontwerpen die de aan
dacht op het werk dier vereeniging ves
tigt. Ze laat ons een graalridder zien, te
paard gezeten, op dc brug' van den Oor
logsburcht, en eischend de overgave van
dien burcht. De teekening, die verdien
stelijk werk is van A. M. Luyt, wordt ver
duidelijkt in een tegelijk in grooten getale
verspreid sfcrooischrift, dat in den vorm
van een sprookje de overgave van den
burcht verhaalt, en dat aan 't slot opwekt
om door toetreding tot den N. A O. R.
dit sprookje tot Werkelijkheid te maken.
V. JE. V. O.
V JE V. O. is de naam van een nieuw
tijdichrift, het orgaan van dc „Vereeni
ging tot bevordering van het aesthclisch
element in het voortgezet onderwijs".
Die naam zegt reeds veel, maar uil
een toelichtend artikel van Herman Rob
bers over het streven der vereeniging
laten we hier toch nog een aanhaling ter
karakteriseermg volgen
.Twee groote waarheden vergat of ne
geerde het 19e eeuwsche onderwijs, le.
dat alleen sterke, gezonde, karaktervolle
en gelukkige menschen voor het leven (ge
schikt zijn, 2e. dat onderwijs, waarbij den
leerling geen belangstelling ingeboezemd,
waardoor hem geen geestelijk genot be
zorgd wordt,.geen onderwijs is, en even
goed (neep, beter!) geheel achterwege
blijven kon.
Men meende dat voor het leven ge
schikte menschen „van alle markten
thuis" moesten zijn!, van alles wat weten
moesten, en men vulde de jeugd' met
z.g. kennis van „talen" en wiskunde, van
geschiedenis en aardrijkskunde, chemie,
physica, botanie, zoölogie (allemaal heer
lijke dingen, die aan wie ben leerden lief
hebben een levenslang genot verschaf
fen!) Maar het was een vulling van on-
willigen met onwillige stof, het hielp
niet; nauwelijks van school bleken de
jongens en meisjes alweer Ieeggeloopen
de haat aan hun leervakken was het
eenige wat hun van school was bijge
bleven. De ongelukltigen, om bet in hef
werkelijke leven tot iets te brengen
moesten zij alles nog leeren? En zoo
veel, zoo vreeselijk veel, dat hen, het le
ven door, had kunnen steunen en hel
pen, hen doen genieten en gelukkig zijn,
bleek voor altijd voor hen verloren! Ik
ben op een Gymnasium geweest. Wij la
zen erde klassieken? Het mócht wat'
Stukjes Iatijn en grieksch werden z.g.
taalkundig geanalyseerd en wij wurmden
er doorheen. Geen enkelen schrijver leer
den wij kennen tenzij wij' daarvoor een
bizonderen aanleg mochten bezitten!
Oneindig beter ware liet geweest ons
HomeruS en Virgilius, Sophocles en Ho-
ralius te laten lezen, te leeren lezen
naar den geest in vertalingen des
noods, waarom niet? dan ons hen te
doen vertalen naar de letter' Ware hel
niet op andere wijzen geweest, dat wij
het te weten kwamen, nimmer hadden
wij het ervaren, dat litteratuur een
schoone kunst is en tevens „une chose
qui touche tojutes choses", een mid
del, het prachtigste van allen, om het
leven en de wereld te leeren kennen, te
leeren liefhebben en bewonderen!
Het eerste numtner van dit tijdschrift
bevat voorts nog een artikel over „het
belang van de kunst voor de school",
van Wl v. Doom.
Dan volgen' een reeks korte mcedee-
lingen.
Daaruit lazen we o. a. het verblijdend
.Tante Alice heeft heel weinig geduld
met iemand, die ze niet begrijpt, of die
op een standpunt staat, dat het hare
niet is," zei Tony een paar minuten
later tot Hilary toen ze samen naar hot
atelier gingen. „Ze is een best, lief
mensch, maar verdraagzaamheid is niet
een van haar sterke punten. Het kind
heeft een wonderbaarlijk verzachtenden
invloed op haar gehad en hij zweeg
en keek naar Hilary met een uitdrukking,
die haar hart sneller deed kloppen
,,u hebt haar ook anders gemaakt."
„Tk<>" Ware verbazing sprak uit de
Openhartige oogen van het meisje.
..Ja - u," een nieuwe klank klonk in
Tony's stem, een klank, die het bloed
deed stijgen naar het gezicht der toe
hoorster en haar hart al sneller cn snel
ler deed kloppen, „u brengt zonneschijn
met u friee, en uw zonneschijn heeft iets
hards en kouds in tante Alice's hart
doen smelten. Aan den zonneschijn kan
men geen weerstand bieden
(Woadt vervolgd.)