HIHBËLIti iUiSC.IIF. COURANT. No 172 Woensdag 24 Juli Ü18. iiio* Jaargang. A bono prosper kwartaal 'n Mid- aoiburg en bij de agenten ia V.liiiiu&a »e Gom f 1 55; pen- post f 1.75. Advertentie* 20 aait per regel. 3ij abonnement veel Lager. Familieberichten en dankbetuigingen a in 1-7 regel* f 1.50. Bovem-taand» advertenbeprSsea woeden auet 20 Jg toeslag verhoogd. VOOR FR.4NS NAEREBOUT. Waarom we onze instemming hébben betuigd met het plan de nagedachtenis van Frans Naerebout te eeren door een gedenkleeken te Vlissmgjen'? Omdat we het een gelukkig' denk beeld vonden de gedachten ook weer eens te richten op een man die zijn. roem van held met verwierf do,or vernie ling maai- door redding. Zooals 't meer gaat, is de grootste daad van hem, nl. de redding van de schipbreukelingen van de „Wioestduyn" zóó slerk in de nagedachtenis blijven leven, dat er minder geiet werd op het geen hij nog meer gedaan heeft. Frans Naerebout was boven alles de loods, de man die het moeilijke vaar water voor de Schel demonden en verder zeewaarts in, met him gevaarlijke ban ken en "stroomingen door en door kende. Dat was zijn groole verdienste. Zijn redding van 76 schipbreukelingen van den op de Noorderrassen bij Zoute- lande in vliegenden storm omhoog ge- loopen Oost-Indië-vaarder „Woestduyn" was allereerst een daad van moed en kranig zeemanschap. Maar zijn verdienste bleef niét bij die eene daad beperkt. In die dagen, nl. in het eind der achttiende eeuw, toen de Ioodsdienst zooveel minder georganiseerd was dan nu, toen men over veel minder geregeld bijgehouden opgaven beschikte, hing er buitengewoon veel af van de persoonlijke wetenschap van den loods. En het is dan ook als loods van «ie Oost-Indische Compagnie gteweest, dat hij zijn grootste diensten heeft bewezen, van 1781 tot het begin der negentiende eeuw. Het waren ook al weer in dat opzicht <le gerucht makende daden, welke speciaal in de herinnering van t nageslacht zijn bewaard, bijv. het handige manoeu vreeren, waardoor hij het fregat Zuid- Beveland, beloerd door vier Engelsche fregatten, toch van Vlissingen naar Texel wist te brengen. Voorts het veilig in zee en naar Plymouth brengen van een Oost- Indië-vaarder, in weerwil van een zeer hevigen storm; het loodsen van de Hol- landsche flottielje, die in 1804 in 't ge zicht der Engelsche vloot van Vlissingen naar Boulogne-sur-Mer voer. En zoo is er meer te noemen. Maar al die grootere daden waren slechts mogelijk door de groote ken nis van banken en stroomen, die Naere bout als steeds aanwezig hulp met zich meevoerde. Dat was het materiaal waarmee hij werkte. En dat hij daarmee dingen deed die zoo'n lang nawerkenden indruk ach terlieten, was te danken aan de groote persoonlijke eigenschappen een brave, dappere kerel, met een edel gemoed. Wie iets meer van Naerebout wil we ten leze hel niet alleen voor jongens in teressante boekje van Stamperms, waar van dezer dagen een nieuwe druk ver scheen. En wie wil weten hoe hij er uit zag, ga eens kijken in het Zeeuwsch Genoot schap alhier, waar een prachtig portret „Frans Naerebout", door J. Stam- perius, vijfde druk. Uitg. L. J. Veer man. Heusden. Nieuwe Bibliotheek voor de Jeugd. FEMLUTOS, OE GOUDEN SLEUTEL. doos G. fi*QHER&0¥. .45). „De pastorie is zeker dat huis aan den anderen kant van de kerk?" vroeg Har ding, wijzende naar een grijs huis tus- schen de hoornen. „Dat is de pastorie; en domino zal u hetzelfde vertellen wat ik u verleid heb. Ik geloof niet dat hij er meer van weet dun ik." Harding wachtte nog eenoogon- hlik om de gekwetste gevoeligheid van den ouden man tot bedaren te brengen en hem een geldstuk in de hand te druk ken; toen ging hij' den weg op naar het huis waar op een wit hek „Pastorie" te lezen stond. Maar zijn onderhoud met Mr. Thompson, den grijzen predikant, bracht hem niet veel verder dan het ver haal van .Tonadab hem gebracht had. De oude doodgraver had niet meer dan de waarheid gezegd toen hij beweerde dat de predikant niet meer van de Mernngs en hun geschiedenis afwist dan hij zelf „Neen. ik wou dat ik u helpen kon", zei Mr. Thompson toen de twee maunen hangt, dat juist het rustige, vertrouwen wekkende van den man zoo goed weer geef In dal zelfde museum vindt men nog andere herinneringen, prenten en andere dingen, als bewijs van den geweldigen indruk dien Naerebout door zijn daden op zijn tijdgenoolen maakte. Dat die herinnering eenige jaren daar na verflauwde, en dat hij als bejaarde man een armoedig bestaan had als gar nalen visscher in Vlissingen, totdat hij, in IS09 sasmeester in Goes werd, moe ten we niet al te zeer aan die tijdgenoo len aanrekenen. Daarvoor waren de omstandigheden toen te verward. De stilstand van de scheepvaart in den Franschen tijd ont nam den loods zijn betrekking. En dat waren geen jaren, die den menschen ge legenheid gaven om waardeering te be- toonen, en hpelemaal niet om geldelijk te helpen. Het is trouwens een feit, dat dadelijk na de omwenteling in 1813 de waardee ring herleefde, dat hij van genootschap pen geldelijke huldebewijzen kreeg, en door den Koning benoemd werd tot broe der in de Orde van den Nederlandschen Leeuw met de daaraan' verbonden toe lage. En toen hij 29 Aug1. 1818 overféed, zorgde het Departement Goes van het Nut voor een plechtstatige begrafenis. Ih het bericht dat daarover werd op genomen in de Middelburgsche Courant van 5 Sept. 1818 werd Chan het slot ge zegd „Zijn braaf en edelmoedig karak ter, zijn stoute en welberekende ondernemingen t<ot behoud van sche-» pen en redding van schipbreuke lingen, zullen leven in de barlen van de tegenwoordige en volgende geslachten." Welnu, een van die volgende geslach ten heeft thans gelegenheid om te toonen dat die voorspelling inderdaad gegrond was. We hebben onlangs reeds de circu laire opgenomen waarin het comité gif ten verzocht voor het oprichten van een monument te Vlissingen, dezen zomer, in het honderdste jaar na zijn overlijden. Daarom hebben we hier niets meer aan toe te voegen dan de adressen waar men hier in Zeeland een gift kan schenken, nl.P. J. Jager, luit. ter zee le kl., te Oostkapelle, en J. J. Roest, zeeloods 3e district, President Sociëteit Nederlandsch loodswezen te Vlissingen, Kasteeistr. 66. SIS1 II. DE KABINETSFOBMATIE. Naar De Tijd verneemt hee't mgr. dr. W. H. NoJc-ds Itanndag ia bijzondere audiëntie verslag a*a de Koningin uitge- bYAchfc over bet resultaat vee de stappen, gedaan naar aanleiding van do opdracht van H. M, STAATSCOMMISSIE BESTRIJ DING VAN TUBERCULOSE Gietermiddag weid in een dor lokalen van bet departement van Binnenlaadecbe za ken de ingestölds Staatscommissie voor voorlichting over wettelijke maatregolen tot bastryding van d« tuberculose tn over de besta wijze van bestrijding dier ziekte, na mens den Minister van Binnenlandsche Za ken geinatalleerd door den voorzitter dier commissie, jkr. mr W Röell, kamorhear- secretoris van do Koningin-Moeder. Deze zei, met het oog op de omvangrij ke taak der commissio goers omschrijving te zullen gerer. van de grenzen barer werk zaamheden. Hij wilde daarom alleen var- meiden, dat hetgeen de commissie in op dracht heelt er zeker toe zal leiden, dat in de prettige studeerkamer zaten met boekenkasten langs de wanden en toen Harding het doel van zijn komst had verklaard; „een feit is het dat niemand, zelfs niet Mr. Merring, zelf veel van dat geval van Antonia afwist. Haar vader kwam zeer spoedig nadat hij haar brief ontvangen had bij mij en vertelde mij dat zij weggeloopen was met een zekeren mijnheer Donaldson en met hem ge trouwd. was. Merring was woedend als een volslagen krankzinnige. Het kostte mij de grootste moeite hem wat te kalmeeren. En niets wat ik ook zei, geen enkele overreding die "ik gebruikte, kon hem er toe brengen haar vergiffenis te schenken of haar ooit meer m zijn huis toe te laten. Noch haar moeder, noch ik, noch iemand anders kon hem maar eenigszins zachter stemmen." „En de man, die Mr. Donaldson? Wist niemand iets van hem af? Wie hij was, waar hij thuis hoorde? Heeft Mr Mer ring geen slappen gedaan te weten te komen of zijn dochter wettig getrouwd was? Om iets omtrent den man te ont dekken, die haai- weggevoerd had?'' „Antonia's vader was een man van een eigenaardigi gemoed en temperament", antwoordde de predikant nadenkend, „en zoo koppig als een muilezel. Wanneer een onderzoek wordt ingesteld naar de doel treffendheid vun de tot nog toe, ia over eenstemming met de inzichten der regee ring, gevolgde bestrijdjngsmethode met de bedoeling om, d&asna aan de hand van de by de practische bestrijding der tuberculo se opgedane ervaring, aan te wijten het geen te dier zake aanvulling en verbetering behoott. Voorts zal de commissie, uitgaande van de gedachte, dat de maatschappelijke om geving, waarin een gedeelte van d» bevol king verkeert en opgroeit, op zijn weer standsvermogen tegen de tuberculose van invloed ii, uit den aard der zaak willen zoeken naar het verband tusschen sociale misstanden en de verspreiding van de tu. beeculose en tegelijk willen nagaan, niet slechts of en ia hoeverre het verbeteren daarvan de bestrijding der tuberculose kan ten goede komen, muur ook op welke wij ze die verbetering zou zijn te bevorderen. Mr. VERKOUTEREN. Mr. Verkouteren heeft het secretari aat van de Chr. Hist. Unie neergelegdde waarneming daarvan zal voorloopig be rusten bij den heer Snoeck Henkemans. Deze neerlegging hangt samen met mr. Verkouteren's uitlating over de nieuwe kiezers (hij sprak van bedelaars en land- loopers), een uitlating, die, naar de Ned. kwaad bloed heeft gezet. UIT DE PERS. Het ministerie vai .Volksopleiding, Een artikel van dr. E. Bonebakker in het jongste nummer van Vragen des Tijds over het bovengenoemde onder werp zouden we eigenlijk in zijn geheel wenschen op te nemen. Maar omdat dit niet ïnogelijk is, laten we ter karakteri sering eenigo losse brokstukken volgen Ispècinal waar hij het heeft over de ver anderingen die van een Ministerie van Volksopleiding verwacht mogen worden voor ons onderwijs. Men verwachte niet ook maar een schijn van onderwijshervorming door instelling van een departement zonder meer; zij zal komen uit 't departement, indien het ordening en ommekeer be werkt in de begrippen van al wat met onderwijs te maken heeft, de onderwijzen den in de eerste plaats. Maar daar Is; een poosje voor noodig! Laat ik een punt noemen: openbaar en bijzonder onderwijs: ,,'t Openbaar on derwijs is in beginsel beter", zegt de een; ,,'t bijzonder onderwijs moet regel Zijn", jde ander. Ik heb veel scholen met slecht en goed onderwijs gezien, open bare en bijzondere, dat hing van de menschen af en niet van dat predikaat. Maar wat hiervan zijgeen van beide zijn uit te vlakken. Dan moe tea wij loch als vaderlanders, als burgers, wen- vchen, dat elk kind goed opgeleid wor. alle kinderen zijn toch bestemd voor de gemeenschappelijke school des tevens, daarom is 't ons aller belang en pliehIJ te bevorderen, dat alle scholen zoogoed mogelijk zijn; 't is toch ook een eisebl der rechtvaardigheid jegens elk kind, dat het, indien geboren uit ouders, van die andere verkeerde denkwijze, althans goed onderwezen worde; laat ons bovendien! bedenken, dat onderwijs een arbeid is 'zo,o bezielend, dat al slaagt men veel al niet de meesten streven hun on derwijs le verheffen. De clericalen ook. Geen vaktijdschrift zoo boeiend als het Christelijk Paedagogisch tijdschrift, geen methodiek frisscher dan die voor de chool met den Bijbel door "Wïrtz, en iet {eens op, hoe ver de Katholieken voor uit zijn in 't onderwijs van de moeder taal. welnu, anti-clericalen, laat hen vrij hij eenmaal iets in zijn hoofd had, kon niets en niemand hem daarvan terug brengen. Zijn vtouw was bang voor hem en ook zijn kinderen. En ik schreef Antonia's tragische fout voornamelijk toe aan hel "feit, dat zij haar vader niet: durfde laten weten van "Mr. Donaldson's bestaan, veel minder van haar vriend schap voor hem. Mr. Merring was een streng man. Hij hield niet van jonge menschen; hij nam het kwalijk als zij bij hem aan huis kwamen, meer dan eens had hij de fiolen van zijn toorn uitge goten over Antonia, omdat een eerzuchtig jongeling' haar onschuldige attenties be wees op een garden-partyHij bracht zijn kinderen in verzoeking hem le misleiden en dan verweet hij hun hun gebrek aan vertrouwen en hij schonk Antonia nooit vergiffenis. Toen zij zijn huis ver liet trok hij zijn handen totaal van haar af. Hij wilde van het begin af aan niet dat haar naam genoemd zou worden. Hij verloochende haar inderdaad geheel en al. Zij verdween uit zijn leven.' „En heeft hij no,oit ontdekt of haar huwelijk wettig wad?" „Ja. Dat wel. Maar het was moeilijk hem daartoe te brengen! Met oneindige moeilijkheid overreedde ik hem stappen te doen om de waarheid te ontdekken in 't godsdienstige, dan zijn zij te vin den voor samenwerking in elk ander opzicht. In de schoolvrije weken van Maart 1917 le Utrecht hebben geregeld tal van kinderen van Openbare, Kaelholie- ke en Christeblijke scholen met hun on derwijzers de door 't gemeentebestuur ge organiseerde voorstellingen van bewegen de lichtbeelden bezocht. In den afge- loopen winter heeft een door B. en W. ingestelde commissie van vertegenwoor digers van alle openbaar en bijzonder onderwijs, met gelijke bescherming van beide legen den vuur- en lichtaood, door ingrijpende maatregelen den onverkorlen voortgang van alle onderwrijs verzekerd, terwijl er gemiddeld 40 pet. op 't ge won© verbruik is bezuinigd. Dat buiten-partijdige bevordering van alle onderwijs mogelijk is, dat zij een der bezielende hervormingsgedachten en praktijken van 't departement. Nog een punt. Alle verbetering zoekt men in uitbreiding. Meer vakken, meer leerjaren. Het lager onderwijs b v. stuwt het herhalingsonder wijs opwaarts, de avondschool wil van 't voortgezet lager avondonderwijs niet weten. Een deel der kinderen krijgt dit laatste, daardoor te vroeg, een ander deel wordt er van uitge sloten bij dit genus van ineenschakeling. De wet op het L. O. verzekert hoogert subsidie voor grooter aantal vakken. Hel) Fransch voorop. Nu is Fransch ons ver troetelde échecvak. Men moei dat Fransch van 8-jarige kinderen die 't Nederlandsch nog niet kennen aanhooren! Dit wordt thans bevorderd door de wet: menig ge* meentebestuur gaat lust gevoelen voor. deel le halen uil opvoering van 't onder wijs Yrrae matig en minder dan matig be gaafde kinderen, gij zult ervan genieten!. Zoeken wij 't toch niet in 't uitrekken van elk schooltype en 't nog meer vol- stoppen der leerplannen; kweek 't stre ven, 't onderwijs zoo in te richten dat elk kind met krachtsinspanning zijn taak aan kan. Thans leeren de begaafden beu zelen, de minder dan normalen brodde len. Voer 't onderwijs in dien zin op, dat de leerlingen naar leervatbaarheid worden geschift, dat de leerstof dienover eenkomstig voor zoover noodig wordt in geperkt, en dat elk kind niet meer be hoeft te doen dan wat hij kan als hij zich inspant, maar dat dan ook goed Br.oet doen. Inperking is, als bij den schoolbouw, ook hier veel meer noodig dan uitbreiding. Vervang minima door maxima, ziedaar een tweede hervormings- xgcdachte voor 't departement. Fen derde punt. Ons onderwijs wordt geregeerd door niemand, bedisseld djoor de woelige schaar van belanghebbende onderwijzenden, en er worden stukken over gewisseld door ambtenaren en auto riteiten. In deze zaken spreekt altijd 't Rijk 't laatste woord, 's Rijks spreker is een onverantwoordelijk, en niet altijd een verlicht koning: hem wordt geen andere dan fcrmeele verantwoording gevraagd, en die is altijd in orde. Aan gemeentebe sturen en particulieren worden recepten (meegedeeld ten gebruike; er is geen of onvoldoende plaatselijke bestudeering der kwesties, geen keunis-vergaderend raad plegen van de organen der samenleving. Ladingen der gereqaireerde b c h op e n Het staat thans, naar het Bbld meldt, vast, dat de ladingen van de Nedorlandsche schepen, die te Londen lagen op het tijd- siip dor requisitie, ter beschikking van de eigenaars zullen werden gesteld, behalve voor zoover die ladingen uit vetten, cacao en huiden be6taan. Deze artikelen, waar wy juist zoo drin gend behoefte aan hebben, zullen wij dus moeten missen. - Leiding. Welk belangrijk geschrift heeft ons departement uitgegeven'' De jaarverslagen toch niet? Leiding. Er is offervaardigheid in overvloed: lycea,mid delbare technische scholen, handelshoo- geschool; er is belangstelling genoeg, zie den arbeid van 't comité voor kinderver-' zorging en moedercursussen, de inter* nationale stichting Pal tas Athene, de lees zalen-beweging, de school-, onderwijs-en opvoedingsmusea; r,Volksonderwijs", als mede de vereeniging van Christelijke on- nerwijzérs werken wetsontwerpen voor 't L. O uit naar aanleiding van 't nieuwe omtrent de wettigheid van het huwelijk, en hij schreef aan Anlonia om haar een copie van haar huwelijksacte te vragen. Ik kon er liem met toe krijgen vriende lijk le schrijven, maai- in ieder geval scheen er geen reden om le twijfelen aan de wettigheid van het huwelijk „En de man? Werd er niets ontdekt omtrent hem?" De predikant haalde de schouder-s op. „Niets. Die koppige oude gék. Mer ring, neem mij toijn krachtige taal riiet kwalijk, maar niets anders kan uitdruk ken wat hij was die koppige oude gek wou geen verdere nasporingen doen. Hij zei dat Antonia getrouwd was, liet was nu eenmaal zoo en er was niets a.in te veranderen. Zij had haar eigen bedje gespreid en moest er op slapen. Hij bracht zijn eigen woorden volledig ton uitvoer. Hij trok zijn handen geheel en al af van zijn dochter en haar man." „Dan zal ik er niet achter kunnen komen waar de Donaldsons gewoond hebben na him huwelijk?" „Ik geloof dat zij een poos op reis g* weest zijn en geen vaste woonplaats had den Ten minste de arme mevrouw Mer ring verleide dat er brieven van Antonia kwamen met verschillende postmerken, maar haar tyran van e,en echtgenoot grond wetsartikelhet „Nut" geeft over, dezelfde zaak een uitvoerig rapport uit; Amsterdamsche schoolhoofden bewerken een nieuw scholenslelsel; 't Utrechtsge- aneentebestuur stelt na bespreking in tal van kringen, een stelsel van ineenscha keling tusschen alle takken van onder wijs vast, maar 't onderwijsorkest komt nooit verder dan stemman. Elke groep werkt op zichzelf, elk bedenkt een an'- dere oplossing voor dezelfde kwesties, zonder kennis te nemen van andermans werk, dus zonder volledige kennis, en men komt tot resultaten waartusschen geen praktische overeenstemming moge lijk is, terwijl men 't over do hoofdza ken in beginsel eens is. Hoe komt dat? Er ïs geen leiding. Ik ben op mijn tochten door de vader- landsche onderwij swoestijn bij merkwaar dige vindplaatsjes van frjssche bloemen gekomen, maar vergeten of miskendveel belovende personen, tobbende zonden raad, voorlichting, steun, in krotten van gehouwen, een hel van gekrieuw, en zonder uitzicht op verbetering van hun lot. Want er is geen kennis, initiatief, geestdrift bij de administratie. NEDERLAND EN DE OORLOG. Thee. Behalve do reeds genoemde hoeveelheid koffie had het stoomschip »Lombok,« van do stonmvaartmaatschappij Nederland, toen het door de Engelsche reg6ering in beslag genomen werd, naar de N. R. Ct. verneemt, ook 10.000 kist au the9 aan boord, bestemd voor Nederland. DISTRIBUTIE BN PRODUCTIE. Broodgraan voor de boeren. Set hootdbestuur vaB de Zeouwsche Maat schappij van Landbouw heeft den minister geadviseerd den boeren eigen graan te la ten. Het hooldbestuur wijst er op, dat de door den minister opgegeven cijfers niet conform zijn aan de werkelijkheid en dat het niet laten van graan zeer bedenkelijke gevolgen met zich mede zal brengen, terwijl by behoud van eigen graan de leden der Maatschappij bereid z n tot volkomen me dewerking en contróle. In een afzonderlijk# nota Bpreekt de voor zitter van de Zeeuwache Maatschappij, jhr. Van Vredenburch, er zijn groote teleurstel ling over uit, dat de minister geweigerd heelt een centraal ad ies va:; het Kon. Ned. Landbonw»Comité in ontvangst te nemen. De wen3ch van den minister om van 27 verschillende maatschappijen en honden ad viezen ta krijgen kan z i. niet anders als verwarring stichten, hetgeen in strijd is to achten met 's lands belang. Kaas. Onder den naam van zachte kaas zal in distributie gebracht worden kaas die door beschadiging of anderszins niet voor de ge wone kaasdistribntie geschikt is. Daarvoor is een kleinhandelprijs vastgesteld van 11.20 per halve KG; f'60 per halve K,G. en f 0.12s per een tiende K.G. Groenten naar Dnitschland. De quaes tie omtrent den uitvoer van groenten naar Dnitschland is opgelost. Er gaf haar geen permissie er een van open te doen na de eerst© twee of drie. Als er opit een vrouw gestorven is aan een gebroken liart, dan was liet mevrouw Merring. Zij is het verlies van haar doch ter nooit te boven gekomen. Zij tobde er over en pijnigde er zich mee totdat zij rjjp was voor iedere ziekte, die na derde En er kwam longontsteking!. Zij stierr binnen twee dagen." „Kunt u mij geen den minsten leid;- draadi inhanden geven om de familie dien mijnheer Donaldson op te sporen?'1 „Niet den geringsten. Ik kende hem! weinig toen hij in het logement hieil zijn kamers had, maar niet meer djam toen een toevallig passeerenden vreem'- deling kent op dezelfde manier aha ik verscheidene scliilders ken, die hiep enkele weken Ito men schilderen. Bijna allemaal trekvogels! Hij was een, man pet een gunstig uiterlijk, een heel aang<*pgme( manier vim doen en was in iecfë£|/>pr zicht bijzonder aantrekkelijk. J3e£(}s vol strekt niet te verwonderen, e^jong meisje bier in onze lieide^ire^-eqqj^amh heid opgevoed,, zich tot hqm mpgflirok- keu voelt. En u is' de Y9W YiW/iJtoat/ dochter.1 Hoe vreemd.,.n„ (Wordt venrafgcK)

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1918 | | pagina 1