No 158 Maandag 8 Juli IMS. 18* Jaargang mm. A bono prJJ» pet kwartaal Jn Mid delburg en bij de agenten in Vlisiing*» en Goe» f 1 55; par po»t f 1.75. Ad verlaatte» 20 cent per regel. Bij abonnemant reel lager. Familieberichten oo dankbetuigtn^n *sn 1-7 regUa f 1.50. Bovenstaande advortwrtieprijeen wordea met 20 «/c toast*# verhoogd. I1ET CONVOOI-RJECHT. Er wordt gevraagd in hoever Engeland het recht heeft de vaart van een neutraal conwpï, als het onze, van Nederland naar zijn koloniën, en omgekeerd te ver bieden. of by wijze van gunst zooals in de jongste, elders in dit blad vermelde Reuter-meedeeling liIBt voor één keer toe te laten. Het antwoord is, dat er geen „recht" op dat gebied bestaat omdat het eenige internationaal vastgesteld wetboek in die zaken, nl. het traclaat van de Londensche zeerechtoonferentie van 1909, niet meer door de oorlogvoerenden erkend wordt. De bewering, in April door den Brit- schen gezant in Den Haag1 geuit in een nota aan onze regeering, nl. dat Groot- Brittannië „ninmier het convoyeeren als recht van neutralen erkend heeft", is on- juist, om geen sterker woord te ge bruiken. Inde Londensche Verklaring van 1909, die voor Gr. Brittannië onderteekend is door Graaf Desart, en die in 't begin van den oorlog wel degelijk, zij 't ook met en kele uitbreidingen van T begrip contra bande, door Engeland werd toepasselijk verklaard, komen in hoofdstuk VII art. 61 eö 62 eenige ondubbelzinnige bepalingen over het oonvooirechl voor. „De neutrale scheen, zoo luidt art. 61, die varen onder convooi .van hun eigen vlag, zijn vrij van onder zoek. De bommandant van het con vooi geeft, op aanvraag van een be velhebber van een oorlogvoerend oorlogsschip naar den aard van sche pen en lading, alle inlichtingen die door onderzoek zouden kunnen wor den verkregen." En het volgend artikel verklaart zelfs, dat bij het rijzen van een verdenking, al leen de bevelhebber van het convooi liet nader onderzoek mag doen, en daarvan proces-verhaal mjoet overleggen. Maar al die mojofe bepalingen, wat heeft men er aant Nadat reeds in 1915 zoowel door Duitschland als door de geallieerden al lerlei besluiten waren afgekondigd lijn recht in strijd met die Verklaring, werden bij een Britsche Order in Council en een Fransch Decreet, beide gedateerd 7 Juli 1916, ja f geschaft de vroegere beslui ten die de Verklaring van Londen voor den duur van den tegenwoordigen oorlog hadden toepasselijk verklaard. Als mor tief werd opgegeven dat de Duitsche kunstmiddelen om de afsluiting te verbre ken, de neutrale scheepvaart verdacht had den gemaakt, en dat verder het feit, dat de Duitsche oorlogvoerenden alle hulpr bronnen oentraliseeren voor militaire doel einden, omstandigheden heeft geschapen, die geheel verschillen ran die der zee oorlogen van vroeger (bedoeld wordttoen er op een oorlogvoerend land nog een handel mogelijk was, waarvan aangetoond kon worden dat hij niet voor militaire doeleinden diende, wat bij centralisatie van allen handel niet het geval is.) i En nu is het waar dat er speciale bepalingen in de Verklaring staan, voor schrijvend dat opzegging door een der mogendheden slechts kan plaats hebben tegen 't jeind van een periode van twaalf jaar na de onderteekening, ten daarna tegen 't teinde van «ten periode van 6 jaar^ maarwie let in een oorlog op zulke kleinigheden. De heele verklaring, waarvan uitdrukkelijk werd vastgesteld; dat de bepalingen een ondeelbaar ge heel" Vormden, was reed's van 't begin van den oorlog beknabbeld. De duik bootoorlog met en zonder onderzoek was al evehsdecr in strijd ermee, als het eigen 1 mlachtig door de Entcntte opheffen vai^ de bepaling dar het onzijdig of vijandelijk karakter van ejen schip wordt bepaald door dje vLag die htet schip gerechtig! is te Voeilen. De Londensche Verklaring paste niet meer op de toestanden in dezen oorlog. Dat i«r een werkelijkheid, die men goed in gedachte m'ojet houden. I Maar met dat al verdween ook het convooi-recht "Want in d c bepalingen die Engeland eu Frankrijk in de plaats van de Londen*che Verklaring afkondigden komt geen woord over een convooi Vooif. Geèn verbod, maar ook geen erkenning. Of Engeland daarom eenig recht heeft neutrale convooien le verbieden? Natuur lijk niet. Het is zuiver een jnachts- dwanig en niets anders. Aan deu anderen kant blijkt uit het bo< venstaande ook, dat de 'door sommigen ge uite bewering als zou onze regeering sma delijk liaar convooi-recht hebben opgege ven door vooraf aan Engeland kennis te Re veil van de lading, ongegrond is. On regcleriug heeft daarbij zich eenvou< op 'l standpunt van de Londensche Veïv Baring geplaatst die ook het geren ran inlichtingen over dte schepen en ladinjg voorschreef als er oim gevraagd werd. Of (men dat vooraf djoet, <ian wel eerst bij aanhouding, blijft 't zelfde. Het eerste is zelfs pracüscher. Bovendien had dit convooi een heel bijzonder karakter, aioor dat het slecht? passagiers en regeerïngsgoederen vervoer! de. Dat zijn de overwegingen di© voor 't ooigenblik mogelijk zijn. Verder oordeelen kunnen we nog niet over 't geval, omdat we de bijzonderheden niet kennen. "We weten bijv. nijet eens waarom Minister Rambonnet af trad. We hebben jlus af te wachten tol die publicatie der officieele stukken. Alleen willen we dit opmerken, diat de dwang van Engeland om Duitsche ani line te Weren Ion einde aniline van" En- gelsch maaksel Le kunnen leveren, er een vies handclsluchlje aan geeft. EEN RECHTSCII KABINET EN Dr. KUYPER. Onze verwachting dal men van Proles- tantsch-rechtsche zijde heelemaal niet geestdriftig zou zijn voor een rechtsch kabinet, met de katholieken als leiders, wordt al heel spoedig bevestigd. De toestand is ook heel anders <lan bij de vorige coalitie-kabinetten. In 1901 waren de antï-rev. met 23 leden en de chr.-hist. met 10 zetels samen de baas over de 25 katholieken; in 1909 stonden ze met 24 en 11 zetels ook boven de 25 katholieken. En thans halen ze slechts 13 en 7, samen 20 zetels tegen 30 van de katholieken. En als men nog Iel op de Eerste Kamer, waarin de katholieken thans met 17 leden eveneens de ander 13 rechtsche leden de baas zijn, dan is 't begrijpelijk dat de anti-revolutiouaire leider, die vroeger in coalitie-kabinet» ten den toon aangaf, nu huiverig' is, ook In aanmerking nemend dat de Tweede Kamer op 't doocle punt staat. In een hoofdartikel in „De Standaard" van Zaterdag wordt dan ook uitvoerig betoogd, dat liet voor de anti-revolutioj- nairen „volstrekt ongeoorloofd' s op dit oogenblik als minderheid 'een accoord aan te gaan, dat in de uitvoe ring ons fataal zou worden." Eenerzijds wijst „De Standaard" erop dal de Ro.omsche Kamerleden vooral den eersten dag der week 'en de twee laatste weekdagen zeer onvoltallig opkomen, en dal men rechts niet mag steunen op de schijnbaar verwante Kamerleden Staal man en Van (de Laar. Maar anderzijds en met nog tneer klem wijst bet blad op de numerieke lei ding der Roomschen. „Breekt dan, na vier jaar, de tijdelijke combinatie weer uiteen, dan zouden de Roomschen hun sterke positie onverzwakt in stand hou den, wij daarentegen zouden de wrange gevolgen le dragen hebben." In het licht wordt ook gesteld bet contra-militairistisch karakter van het katholieke programma; en voorts dat tweespalt in de binnenlandsclie huishou ding door het buitenland misbruikt zou worden. Het blad blijft dan ook bij zijn vroeger advies: het ministerie-Cort van der Lin den moest eigenlijk aanblijven. Zelfs wordt aan Minister Gort van der Linden verweten dat hij opzettelijk door een versplintering der politieke bevoegdheid een spel gedreven heeft met het staats verband. „We staan nu", zoo schrijft „De Stan daard", „voor een opgezette val, en wee den Staatsman van Antirevolutionaire zij de, die zich in "deze valblokken liet. „Er moet thans, builen den normalen loop om, raad geschaft worden, maar in geen geval mag de Antirevolutionaire partij zich in de val laten lokken, en al- zoo haar toekomst verspelen. Licht, dat er van over en weer enkele pasopkomen- dc staatslieden gevonden worden, die tijdelijken hulpdienst willen verleenen, maar "in geen geval mogen onze staats lieden van eerste kaliber thans hun toje- komst verspelen." Aldus het advies van dëu man die nog' altijd een ontzaglijken invloed heeft in zijn partij. Maar ook tegenover den derden bond genoot, de chr.-historische, is hij verre van vriendelijk. In dezelfde „Standaard" vindt men een driestar, meldend dat dr. Kuyper zijn reeds gedane toezegging om in November als voorzitter van een Soci aal Congres der Proteslantsclien te zullen optreden, „moet terugnemen", omdat de wijze waarop „de Nederlander" (het blad van jhr. de Savornin Lohman), „deze beide laatste weken tegen dr. Kuyper uitvoer en hem schier dag aan dag aan tastte, hem de overtuiging schonk, dat er van een broederlijke saamwerking voor bedoeld Congres geen spraka meer kon zijn." Maar dan zal het ook een drommelsche toer zijn om „broederlijke samenwer king" te bereiken in het landsbestuur. We gelooven daarom dat het niet zoo heel vlot zal gaan met do samenstelling van een rechtsch kabinet. IN DE KATHOLIEKE DISTRICTEN. Uit de verkiezingscijfers zullen we nog herhaaldelijk bijzonderheden naar voren kunnen brengen die de aandacht ver dienen. Zoo is een door velen gestelde vraag of in de als katholiek geldende streken een al of niet aanzienlijk aantal kiezers op niet-katholieke lijsten hebben gestemd. De lijsten der betrokken kieskringen ven daarop het volgende antwoord Den Bosch Tilb. Maastr. Totaal uitgebr. 76.037 69.706 78.139 Katholieken. 63.457 56.039 61.149 Vrijz. Groepen: 4.964 3.495 5.911 Prot. rechts- 3.886 4.181 602 "Roode groepen3.420 5.990 7.477 Men kan niet zeggen dat deze cijfers getuigen van een veel beleekenend verzet in katholieke-kringen tegen de katholieke partijleiding, want men moet er ook mee rekenen, dat onder die stemmers op an dere partijen ook zitten zij die van huis uit Prolestantsch zijn, en zij die als vrij zinnige of als roode van elders daar kwamen wonen. Veelzeggend is ook het zeer hooge percentage der katholieke stemmen, die getrouw aan het advies van 't partij bestuur op no. 1 (der katholieke lijst wer den uitgebracht, nl. Den Bosch Tilburg Maastricht 53.591 50.095 61.711 Daarentegen is, volgens cijfers in „Het Volk", in Amsterdam 23.5 pCt. van de bevolking katholiek, terwijl slechts 15.5 pCt. katholiek stemde. Voor Rotterdam zijn die cijfers 25.2 en 16.8; voor Den Haag 29.7 èn 22.1. UJltIRfcAttl. STAALMAN EN I»r. v. d. LAAR. Den heer Staalman, christen-democraat, heeft „Onze Courant", het roomsche or gaan van Hoorn, telegrafisch gevraagd, of hij toi rechts of tot ünks gerekend wil worden. Het antwoord luidt: Wij belijden opper hoogheid Gods in Staat en in recht van den Staat." De Meierijsche Courant te Eindhoven ontving van mi*, dr. V, d. Laar. gekozen Kamerlid der Chr. Social. Partij op haar, desbetreffend telegrafisch verzoek hef antwoord, dat hij pis voorstander der christelijke politiek uiteraard tot de recht sche partij behoort. NEDERLAND EN DE 4H8SL8C Het convooi naar Ned-Indié. Volgens de Tel. beeft de beer Knobel aan den Minister van Marine o. a. ge vraagd oi het juist is, dat op 18 dezer, ter hoogte van Katwjjk, binnen een al- stond van drie mijlen van de grens onzer territoriale wateren, zich, in gevechtsfor matie, een eskader van acht Engelsche kruisers bevond. En of er verband be staat tusschen de aanwezigheid aan onze kust van bedoeld smaldeel en het toBn niet uitvaren van ons oonvooi naar Indië. Reuter seinde Zaterdag uit Londen: Het persbureau deelt in verband met de kwestie van het Nederlandsche con vooi het volgende mee*- De Engjeische regeering Iifeeft in een formeele nota verklaard, dat het recht van doorzoeking dat Groot-Brittannië of het (oorlogvoerende jparfjf was dan wel neutraal in overeenstemming met de re gelen van het internationaal recht gedu rende eeuwen, onafgebroken bad gehand haafd, een recht was, dat het niet kon. laten vallen. Als een bijzondere concessie had de Engelsehc regeering,er in toegestemd, dat indien 3e Ned. regeering1 eenige voorwaar den aanvaardde, van welke o'e haleving de Britsche autoriteiten in liet bezit zou stelten van feitelijk dezelfde inlichtingen en die haar dezelfde mate van controle zouden toestaan als zouden zijn verkregen met doorzoeking van de schepen na hun vertrek, de Engelsche regeering voor ditmaal niet zou blijven staan op een feitelijke doorzoekïng van hel convooi. Tegelijkertijd werd aan de Nederland- sche regeering de waarschuwing geven, dat zelfs deze maatregel van toe schietelijkheid nooit zou worden herhaald. De Nederlandsche regeering heeft deze voorwaarden aanvaard, en, nu aan alle-1 schikkingen en formaliteiten is voldaan, is, naar men verneemt het convood gisteren vertrokken. De ter zake gewisselde correspondentie zal binnenkort aan het parlement wor den voorgelegd. De Londensche correspondent van de N. R. Crt. seint. In een hoofdartikel, dat de regeöring van slapheid beschuldigt tegenover den vjjand en de neutralen, schrijft de Daily Mail: „Niet alleen Duitschland houdt reke ning met de ministerieele siaphBid in En geland. De Nedevlandsche regeering heeft een zeer gevaarlijke concessie weten te verkregen: zij heeft eenigö koopvaarders, vermomd als oorlogsschepen, onder de Nederlandsche oorlogsvlag, naar Oost-In- dié gezonden, en geweigerd toB te laten, dat deze zullen worden onderzocht door de geallieerden. Dit is een verbazingwek kende streek f Zij zou nooit zijn beproefd tegenover een besliste en krachtige re geering. „De Britsche regeering heeft toegege ven. verklarende, dat zij deze inschikke lijkheid niet zal herhalen, en dat de Ne-' derlandsehe regeering haar alle documen ten en bijzonderheden betreffende lading en passagiers heeft medegedeeld. Maar van het recht van onderzoek is afstand gedaan. De Nederlandsche Minister van Marine wilde zelfs nog verder gaan en ons open lijk tegenstand bieden. Hij moest echter aftreden, doch de Koningin heeft hem tot een harer adjudanten benoemd. Dit ten minste toont, waar de sympathie van het Nederlandsche hof is. „Het Engelsche volk zou wel eens wil len weten, wie als Minister verantwoor delijk is voor deze o vergaIs het het blokkade-departement of is het liet oor logskabinet? Waarom is van een recht, waarvoor de Engelsche marine herhaal delijk in hel verleden gestreden heeft, zoo schuchter afgezien?" Engelsche bom op Slui s. (Officieel). Het ministerie van buiten- landsche zaken deelt het volgende mede In (den nacht van 11 op 12 Juni j.l. te middernacht is door een vliegtuig, dat zich boven Sluis voortbewoog, een bom geworpen, welke in het land terecht kwam zonder schade van beteekenis aan te fichlen. Aangezien hel onderzoek der gevonden scherven heeeft uitgemaakt, dat de bom van Britsch maaksel was, heeft H. M. ge zant te Londen opdracht ontvangen met den meeslen nadruk bij de Britsche re geering' le protesteeren tegen deze nieu we schending van Nederlandsch gebied, welke bewijst dat de Britsche vliegers öf geen strenge orders ontvangen om 'bet overvliegen van Nederlandsch gebied te vermijden, bf zich aan de oroders niet •toren. Visschen van mijnen en lichten vandaadwerkelijkemijp- versperrmgen. Bij Kon. besluit is bepaald, dat voor bovengenoemde werkzaamheden een toe lage zal worden toegekend, in den geest van de toelagen voor varen onder water met onderzeebooten. Deze toelage zal worden genoten in tij den van oorlogsgevaar en kan ook worden toegekend, indien het mijnenvisschen of het lichten van een daadwerkelijke ver sperring plaats heeft na afloop van een zeeoorlog. Dus niet in tijd van oorlog. In veiligheid brengen van Ned. vliegtuigen. Bij Kon. besluit is bepaald: lo. dat voor het door particulieren in veiligheid brengen van een in zee of op de kust aangetroffen in nood verkeerend of verongeluk vliegtuig der Kon. marine een belooning kan worden gfegeven van ten hoogste f 1000, afhankelijk van den toestand, waarin en den tijd, waarbinnen het toestel is aangebracht, alsmede van de daarbij ondervonden moeilijkheden. 2o. dat voor bet geven van een aanwij zing door particulieren, tengevolge waar van een vliegtuig' als onder lo, bedoeld of een belangrijk gedeelte daarvan wordt gered, een belooning kan worden gegeven van ten hoogste f 100 afhankelijk van de moeite, gedaan voor het geven van de aanwijzing, en ingeval het verloren gaan van te voren bekend is gemaakt, van de moeite bij het zoeken naar het vliegtuig. De nieuwe zilverbions za,n f2.50. (Officieel.) Binnen weinige dagen zul len Rijksdaaldersbons van een nieuw ty pe in het verkeer worden gebracht. Het uiterlijk van de nieuwe bons is vastgesteld bij Koninklijk besluit van 14 Juni 1918 (Staatsblad no. 357)-. De reden voor dezen maatregel is ge legen in de wenschelijkheid om waarborgen tegen pogingen tot namaak te verkrijgen dan de tot dusver uitgegeven bons opleveren. Het zou uit den aard der zaak wenschej- lijk zijn de thans in. omloop zijnde bons van f 2.50 op korten termjfn in tje trekken. Dit is echter buitengesloten als gevolg van de zeer groote behoefte van het verkeer aan zilverbons door het dwaze en onbehoórljjke vasthouden van guldens en rijksdaalders. Voorloopig moeten derhalve beide soor ten bons van f 2.50 naast elkaar in het verkeer blijven totdat een ruim voldoen de hoeveelheid ran de nieuwe bons ge reed is. Het bovenstaande heeft geen betrekking op bons van f 1. Ten slotte zjj er, ter voorkoming van misverstand, met nadruk op gewezen, dpt alle thansln o intro op zjnde bons, evenals de eerlang uit te ggten nieuwe bons ran f 2.50, wettig betaalmiddel zijn en blijven, zoodat zij op gelijken voet als lot dusver, in betaling moeten aangeno men worden. DISTRIBUTIE EN mODUCTIH Vermindering v an he t vet- rant so en. Met ingang van 15 Juli wordt de gel digheidsduur der margaritiekaarten, mé- langekaarten en boterkaarten verlengd tot tien dagen en dienovereenkomstig wordt het vetranlsoen te ruggebracht tot slechts 25 gram per dag. De bont der 7de wpek van de vetkaarten voor het) 1ste tijdvak is mitsdien gteldig van '15 lol en met 24 Juli; eerst op den 25sten Juli e.k. vangt de termijn van den gel digheidsduur van den 8sten bon aan. Tol deze Verlaging van het rantsoen- ziet de minister van Landbouw zich ge noopt met het oog op de zeer ongunstige! velposüie. Sedert maanden vindt geen aanvoer van grondstoffen van overzee meer plaats; nog kortelings ingestelde pogingen van belanghebbenden om vet ten uit Noord- of Zuid-Amerika aan te voeren, hebben geen resultaten opge leverd, terwijl ook niet 'te verwachten is, dat binnen niet te lange tijdruimte uit onze koloniën, waar overvloedig voor raden aanwezig zijn, vetten of grondstof fen daarvoor zullen wordjen verkregen!. Indien de thans gevoerd wordend|e on derhandelingen tot. tijdige aanvulling van de vetvoorraden geen gunstig gevolg heb ben, dan zal hel vetranlsoen onvermij delijk weder verlaagd móeten worden al naargelang bet vastgestelde rantsoen van 25 gram per dag langer gehandhaafd is, zal het toekomstige rantsoen lager gesteld móeten worden, zoodat in geval van achterwege blijven der aanvoeren, het rantsoen zeer waarschijnlijk niet rooter dan 100 gram per week zal kunnen zijn. Bij deze cijfers behoeft naar de mi nister aan de gemeentebesturen schrijft, geen verder betoog, dat de nu en dam opduikende berichten omtrent een voor genomen uitvoer van boter, van allent grond ontbloot zijn. Wellicht is hel niet overbodig hierbij op te merken, dat na Maart j,1. in het geheel geen boter is( uitgevoerd. Ten slotte hooft de minister bepaald, dat in hotel*, restaurants e.d., oolr voor een hoofdmaaltijd niet meer dan één bon van 10 gram zal mogen worden inge nomen. Thee. De minister van landbouw heeft, in af wijking van zijn beschikkingen van 21 Maart en 25 Mei j.l., bepaald: Zij, die niet tijdig bon 19 ran hun thee- en koffiekaart bij een detaillist inle verden en derhalve thans nog in het be zit zijn van een thee- en koffiekaart, waaraan zoowel bon 19 als bon 21 nog gehecht zijn, zullen het thans vastgestel de theerantsoen kunnen bekomen, in dien zij hun thee- en koffiekaart aan het Rijkskantoor voor Thee èn Koffie, Visschersdam 5, Amsterdam, vóór 20 de zer inzenden, met nauwkeurige vermel ding van adres en woonplaats van den afzender. Door dit kantoor zal, ïia inneming van bon 19, de kaart aan (len belanghebben de zoo spoedig mogelijk worden terugge zonden met vermelding, bij welken win kelier in de woonplaats van den aanvra ger tusschen 1 en 15 Augustus op ver toon van de thee- en koffiekaarten, te gen inwisseling van bon 21 anderhalf ons thee zal zijn te bekomen. De garna 1 enprijs. Evenals vroeger ten opzichte van schar, heeft de minister thans afwijzend beschikt op een verzoek van 'het gemeentebestuur van Vlissingcn om een 'maximumprijs van 16 cent per K.G. voor garnalen vast te stellen. De prijs is thans reeds tot 40 cent 'Voor iie va can ti e-rteizi ger s. De minister van Landbouw heeft aan de gemeentebesturen een circulaire ge richt, waarin hij mededeelt, diat hem van verschillende zijdien opnieuw de vraajJ is gedaan maatregelen te treffen, ten,- einde tie voorzien in dje behoeften aaïj levensmiddelen voor personen, die indezei maanden tijdelijk buitten hun vaste woon plaats vertoeven. In verband hiermtedjet is de minister bereid aan daartoe in aan» txferking komende gemeenten een verf? gneerderde hoeveelheid van enkele dep gerantsoeneerde regeeringsartikelcn te doen toekomen, in evenredigheid met de tijdelijke tofeneming der bevolking, did in zoodanige gemteenten zich zal voor doen. Met het oog op de voorhanden voor» raden, kan voor dezje tijdelijke gasten beschikbaar worden gesteld: aardappelen^ vleesch (of eenheidsworst), kaas, vetten, gort tof havermout, vermicelli en maca roni. Om te voorkomen, dat ook in die plaatst hunner inwoning de tijdelijke verblijf» houdenden dlstributiegoederen kunnen be trekken, is eenige controle, gewcnschf. De meest eenvoudige en afdoende han delwijze lijkt dten minister, dat de be- helanghebbcnde In zijn woanplaöts op het le vensmid del tmbuaeau zijn bonboekjes al a

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1918 | | pagina 1