COURANT. i Té C\ ti II11 FEUIUFTON. No lit» Donderdag 4 Juli 1918. lie* Jaarpaj AboöB prijs per kwartaal n Mid delburg e» bij de agenten in Vlissinj«a <3e Get» 1 53; per pest I 1.75, Advertenties 20 cent per r&gefc By abonnement veel lager. Familieberichten en dankbetuigingen ran 1-7 regels f 1.50. Ror/nstaande advertentieprijzen worden iuet 20 g/i toesla» verhoogd. ROOD EN ZWART. Op 1 oogenblik dat wij dit beginnen Ite schrijven, weten We van den 'uitslag nog niets «anders dan wat wij hedenoch tend in de vroegte ontvingen en in ons speciaal nummer afdrukten over de ver moedelijke toewijzing van 92 der 100 zefels^jn de nieuwe Tweede Kamer, j Maar hoe of «ook het eindresultaat mo ge zijn, veel verandering1 zal het wel niet brengen in de algemeene strekking een roode vloed en een katholieke vloed, waartegen de aati-revoluhonairen liet* hebben uitgehouden, zelfs nog met winst, maar waartegen de Chr.-Historischen en alle vrijzinnigen niet bestand bleken. ■Waardoor9 Och, vóór men de bijzon dere 'Oorzaken#naspeurt, dient men toch wel het eerst te letten op de vermeerde ring van het kiezerskorps. In 1913 waren er 900.000 kiezers; thans zijn er 1.516.720, een vermeerdering dus van ruim 156.000 kiezers, of van bijna 50 pCt. fs het wonder dat daardoor een andere stroom in dé Kamer werd' ge braóht Het is altijd zoo gegaan. Toen de grondwetsherziening' van 1887 de eerste vermeerdering van het kiezersaantal bracht, kwamen er de „kleine luyden" bij, doch de arbeiders niet, en het ge volg was het eersleTeehtsche ministerite- Mackay. Toen kwam in 1896 de kieswet- Van Houten, die wet arbeiders tot kiezer maakte, wat dadelijk merkbaar was in de toename van 't aantal socialistische zetels. En omdat onder die kieswet zich het verschijnsel voordeed dat ieder jaar een grooter percentage van de arbeiders van 25 jaar en ouder op de kiezerslijs ten kon worden gebracht, nam bij iedere periodieke verkiezing het aantal socia listen toe. En thans nu er een zoo'n' enorme vermeerdering bij kwamgtere- cruteerd uit die lagen der bevolking welke onder de kieswet-Van Houten niet aan de vereischten voor geschiktheid en maatsehappelijken welstand voldeden, en die dus si ten tot de arbeidersklasse be hoorden. nu spreekt het vanzelf, dat de partij die zich speciaal als de arbeiders vertegenwoordiging aandient, opnieuw vooruit is gegaan, zelfs met een revolu- tionnair groepje naast zich. We zullen niet mee doen met het nir te verwachten waarschuwend geroep te gen „het roode gevaar". De S. D. A. P. heeft haar revolulionnaire haren al lang verloren, en ook al zou men op radicale en zeker door ons niet gewensehte be slissingen voorbereid moeten zijn ais de machtspositie dier partij er toe zou lei den dat zij aandeel nam in het lands bestuur, toch zou ook dót noodwendig het gevolg hebben dat de praktijlf van 't regeeren de eenzijdigheid van haar. huidig streveu wegneemt. Verantwoorde lijkheid voor 't algemeen landsbelang brengt nu eenmaal vanzelf zulk een „tempering" mee. Ten minste óls het tot een minister schap van .socialisten komt! De andere groote groep in de Kamer zijn de katholieken, wat ook iedereen vooraf verwachtte. Zij zijn zelfs dè mach- .tigsten Maar een samengaan met de so- OE OOUOEN SLEUTEL. naar hat Eagelseb «loor-Ii, G. MOBIGRD0Y. 38). „Als je besluiten miocht te gaan 'dan zat Toin het wagentje uit het dorp vloor je laten Iqoraien of er mét je naai? toe wandellen. Mapr ik dynlc dal de wan delinlg wel wat lang vo,or Je lsi," „O, neen!" Hilary hijgde èen beetje» en kre<eg een kleurtje. Voor het eerst' "van haai* leven had ze ©en 'gevloel van verlegenheid. Tony's woorden weerklon ken nog in haar ooren. „Het is vol strekt niet te ver voor mij, maar ik won mijnheer Dunbar liever hieth lastig vallen. Ik kan best alleen gaan en op mij zelf passen. Ik heb zoovéél alleen gelóopen.'1 „Ja in Londen misschien, maar hier buiten in die eenzame streek." Juf frouw Dunbar sprak haast op boozen toon ,,Tn Londen is het veilig genoeg, daar 2ijn politieagenten en een mass«a ïnömchen. "Wiegen door dp duinen zijn niet te Vergelijken met traten m Lon- Weïi Mijlen vier zie je geen levend wezen, behalve die groote kraaien, die rond1- tappen door hel gras; en de heggen .ribden en je weet het eenc oogenblik! cialisten is daar zeker niet te verwach ten. Wat zij dan wèl zullen doen, zullen we niet trachten te raden. De kans op een rechtsche meerderheid is er. Maar dan een meerderheid waarin niet de Prolestantsch reclitschen baas zouden zijn, zooals vroeger, maar. de katholie ken. We voorzien en dat is geen op hitsing maar een voorsjjelling' dat de machtspositie van de katholieken min stens even sterk tot verzet zal prikkelen als die van de socialisten. Zelfs is liet de vraag of de anti-re vol- lutionnaiven zicli zullen laten aanspan nen in één gareel met de katholieken, als niet een hunner eigen j^ensclien maar een katholiek als koetsier op den bok zit. En nu de vraag waarom speciaal de vrijzinnigen zoo'n verlies leden. Boven alles slaat het antwoord: dat zij weinig aanwas kregen uit de 50 pCt. kiezers die er bij zijn gekomen. De an dere parlijen. soc.-democraten, katho lieken^ en o,ok zelfs de anti-rev., groeij- den hen over het hoofd. Daarin ligt de algemeene verklaring. 'Al het andere is bijkomend. Dal het voedselgebrek den aandrang der arbeiders speciaal voor dp socialis ten nog sterker maakte, dan anders mis schien het geval zou zijn geweest, zal ech ter oo"k meegeteld hebben. Doch nóg sterker invloed zoeken we in de afstootende kracht welke de 'on-1 derlinge verdeeldheid heeft gehad op 'de groote groep kiezers, die geen vaste kleur heeft. Allereerst hebben die vrijzinnigen die de meesten der kleine partijen van groepsbelangen stichtten, de op hun can- didaten verworven stemmen doen verlo ren gaan voor de vrijzinnigen. En dan nog die onderlinge twist der grootere politieke groepen onder de vrij zinnigen! 1-Iet klinkt theoretisch heel mooi dat bij evenredige vertegenwoordi ging1 iedere groep tot haar recht komt. De praktijk is ecliler anders. De theorie zou juist zijn als iedereen zijn politieke kleur had. Maar dal is niet zoo. En een groep die onderling' twisl, heefi geen aantrekkingskracht voor; de zéér velen, die bij iedere verkiezing hun slem bepalen, In ieder geval hebben de vrijzinnigten, die lang, als liberalen, de groote macht in onze Kamer waren, en die toen bij iedere kiesrechtuilbrejding die macht za gen slinken, nu een geduchte "klap ge kregen. Het zal heel verstandig' zijn dit goed voor oogten te houden, en zoo min mogelijk meer te praten over de aanlei dingen lot verdeeldheid. Het zijn alle kwesties die pietluttig klein zijn naast den zeer veel berekenenden omkeer welke ons parlement heeft ondergaan door de toeneming van rood en zwart. Een feit is het ook dat er in de vrij zinnige gtelederón een matheid zat. Het zou ons niets verwonderen als het zeer groote aantal thuisblijvers, blijkend «it de hedenochtend, door ons vermelde stemmen cijfers van Amsterdam en Rotter dam, verklaard konden worden door het niel stemmen van veel vrijzinnigen, in weerwil van den stemplicht. BIRRItUII. TH EE GEWICHTIGE COMMISSIES Het is een stap van verre strekking geweest, dien de regeeriug Woensdag deed, den laatsten daggvóór de verkiezingen welke automatisch een eind maken aan haar bestaan. We bedoelen de installatie len eerste van de Commissie voor de Economische Politiek, en «ten tweede van de "Commissie der Economische voorlich ting omtrent het Buitenland. De Koninklij ke besluiten,, waarop de instelling dezer commissies.berustten, datceven reeds van October, en eerst heeft de oorlogstoestand cr toe meegewerkt, dal er niet tot in- stallatt.e-' overgegaan werd, .daar zij toch niel aan haar eigenlijke taak konden be ginnen. Later echter bleek dat er vraag stukken zijn waarover thans reeds voor lichting gewenscht is. En daarom is het toe te juichen dat de regeeriug vóór haar aftreden nog tot installapo is overge gaan. De belangrijkste instelling is ongetwij feld het eerstgenoemde college: de Com missie voor de Economische Politiek, een orgaan dat groote beteekenis kón krijgen, vooral omdat hier de regeermg, naast net parlement, door vertegenwoor digers van belangen-groepen voeling zal houden inzake een der gewichtigste dce- len van haar beleid. Zooals de Minister van L., N. en H'i'n zijn installatie-rede meedeelde, was de re geering tot de overtuiging gekomen, dat de bestaande organen niet gezegd kun nen worden te voldoen. Wel bestond er sinds 1891 een Commissie voor de Han delspolitiek, samengesteld uit vertegen woordigers der verschillende betrokken departementen en uit deskundigen op het gebied van handel en. pij verheid qn wel heefl deze commissie belangrijk en zoer verdienstelijk werk geleverd, maar zjj omvatte niet alle voorname takken van volksbestaan. Zoo was de landbouw daar in bijv, in het geheel niel vertegenwoor digd, Bovendien waren de leden, met uitzondering van de vertegenwoordigers der departementen, slecht^ daarin opge nomen als deskundigen om hun persoon lijke kwaliteiten, doch vertegenwoordig1" den zij 'niet eenige organisatie op het ge bied van handel of nijverheid. Wal handel en nijverheid betreft wajen voorts de bestaande officïcele organen, t. de Kamers van Koophandel en Fabrie ken slechts met een groote reserve als werkelijke vertegenwoordigers van handel en nijverheid te aanvaarden, en bleelc eeu reorganisatie van die instellingen drin gend noodig. Tot die reorg&nisatje werd dan ook door de regeering besloten en de behandeling van het wetsontwerp op hel handelsregister heeft 'Voldoende be ken dlieid gegteven aan de voornemens van de Regeering te dezer zake. De Commissie voor de Handelspolitiek is nu verdwenen en in plaats daarvan kwam de Commissie ~voor de Economi sche Politiek. Dit verschil in naam, 2ei de Minister, verdient reeds de aandacht. De nieuwe Commissie heeft dus, zooals de naam aan geeft, een ruimere taak dan de oude. Be langrijker nog is echter het velrschi! in de samenstelling van de Commissie. Was de oude commissie een commissi© N van ambtenaren en particulieren, onder een door de betrokken Ministers benoemden voorzitter, van de nieuwe Commissie ma ken de Ministers zelf deel uit en treedt als voorzitter op de Minister van Landbouw, terwijl over onderwerpen, een der andere Departementen speciaal be treffende, de betrokken Minister de lei ding der beraadslagingen zal hebben. Jn plaats van, zooals bij de oude com missie, leden, die om hun persoonlijke hoe danigheid voor het lidmaatschap werden uitgekozen, heeft de nieuwe commissie behalve de ministers slechts tot lid ver tegenwoordigers van bepaaldeor- ganisaties, henevens enkele, bepaalde aan gewezen autoriteiten, in hunne hoedanjg- hooit wat er het volgfende op je uit te voorschijn zal springen." „Ik geloof heusch nilet dat er iets uit zal springen, er zit niets in", anfr wo.ordde Hilary vroolijk; werkelijk, ik hen in 't geheel niel bang.' „O neen, Tony wil je zeker'niet alleen laten gaan. Hij helefl ouderwetsche denk beelden omtrent jonge meisjes. Hij' is heusch veel ouderwotscher don ik. Ik zou maar dadelijk gaan, je h'ebt toch je hoed 'nog op. Ik kan wij niet voora stellen waarom die arme, zenuw zieke vrouw er op aandringt djat je bij haar injoet komen „Ik ook niet" en geen antwoord opi die waag kwm bij Hilary op toen zij' met Tony tusschcn d'e booge hagen'djoor wandeldp, waar die smalle weg reedd donker was, naar dyn heuveltop, die zich Wog baadde in het zonlicht. Hilary's tijdelijke verlegenheid verdween toten Tony weer evenals altijd vriendelijk en gewoon was hij praatte over ver. schillende ondlerwerpen, maar raaide geen persoonlijke gevoelens aan en zei' niet van die dingen, die Zooals zij het bij zichzelf noemde -— haar ver-1 schrikt en gelukkig levens maakten, Het witte huis tegen het duin leek het jonge meisje somberder en eenzamer toe dan bij haar eerste bezoek en het terugstootende, pokdalige gtezicht van' het dienstmeisje, dat hen-binnenliet, wek te opnieuw den afkeer op dien zij toen had ondervonden. „Miss Driver heeft gezegd dat ik u maar dadelijk- boven moest laten bij mevrouw Gardiner", ie\ de vrouw lof Hilary op den doffen toon, die haar eigen scheen te zijn; zij zag Tony van ter zijde aan met een gezicht óf zij zijn tegenwoordigheid in 't geheel niet goed keurde. „Ik zal beneden op Miss Donaldson wachten", zei hij vroolijk. Tony was zonder uitzondering vriendelijk voor ieder levend wezen. en hij scheen totaal ongevoelig' voor het bopze gezicht waar mee zijn woorden wei-den ontvangen De pokdalige dienstbod© deed do deur open van hel sombere kamertje waar Hilary eenige dag|en te voren was binnengela ten - en toen Tony was binnengegaan, verzocht zij Hilary haar de trap op te volgen. Mevrouw Gardiner zat niet bij het raam zooals zij gedaan had bij' het eerste be zoek van Hilary, zij liep mot haastige, onrustige schreden de kamer op en neer en zoodra Hilary binnenkwam, vloog zij bijna op haar af, greep haar bij den arm en nep opgewonden- „Wat ben ik blij dat u gekomen is. O, ik ben zoo blij dat u er is. Ik heb u wel gezegd dat ik uw gezicht kende. Heb ik u dat niet gezegd?" Zij was onderhevig aan een groote opgewondenheid, de pleegzuster met het opgewekte gezicht, die bij de tafel zat te heid, t. w. de President van de Nedei- landsche Bank en de presidenten van de Kamers van Koophandel te Amsterdam en te Rotterdam. Door deze samenstelling krijgt de com missie, althans wanneer zij in pleno bij eenkomt,' een geheel ander karakter dan elke andere commissie. Hel is niet een commissie, die na onderling beraadslaagd ie hebben, aan de regeeriug een bepaald voorstel doet, maar het is een o rig a an, in .welks vergadering gedach ten wisseling tusschen de re geering en de vertegenwoord gers der verschillende volksbelangen plaats vindt met het resultaat, dat hetzij door de regeering, hetzij door de verte genwoordigde organen of aanwezige auto,- viteitcn, een' zekere gedragslijn, wordt ge volgd. De tijdelijke voorzitter van den minis terraad beeft in een Tweede rede aan de Twc-ede Kamer, t. w. op 23 Noveral-, ber 1917, de vergaderingen der Commis sie gekenschetst als een collectieve audi ëntie door de Ministers aan de vertegen! woordigers van gewichtige volksbelangen \erlcend. Die kenschetsing, hoewel door sommii gen misverstaan, en daardoor lot onjuiste gevolgtrekkingen aanleiding gegeven heb bend, is t/ocii volkomen juist, maar slechts niet volledig. Hel is niet een audiëntie, in dien zin, dat belanghebbenden hun belangen bepleiten en de minister hen aanhoort en zich zijn oordeel reserveert^ fnaar het is een audiëntie, aldus opgeval, dat de Begeering gehoor verleent aan hen, die d(oor hun kwaliteit aanspraak} hebben om gehoord te worden en hei* verder raadpleegt. In zoover is dus een vergadering in plleno meer djan een audiëntie. Als eerste onderwerpen waarover d-eze commissie zich zal hebben bezig to hou den, noemt de Minister, de reorgnn'il salie van de Kamers van Koophandel, de economische regelingen met het bui tenland, en dje eoonomhehe voorlichting omtrent hel buitenland. De tweede commissie is voor de Eco-no misehe voorlichting omtrent hel buiten land, Is d.u.s een subcommissie van diep groolê, en is ook als zoodanig' genoemd in de rede, waarmede de Minister Van Bultenlnndichc Zaken dienzelfden dag haar installeerde. Zij is meer een commissie van advies. De Regjeering, zoo zei deze Minister,, ziel reeds dien berg van economische jmoeil/jfchedfen, die na den oorlog zal verrijzen; zij wil dp hand reiken aan onzen landbouwer, onzen handel en nij verheid om dien berg te beklimmen, om1 nieuwe afzetgebieden te vinden. Doek] het lean niet genoeg herhaald - onze pro,.' d neen ten niofeten initiatief, wil en d,urf hebben, zonder dat is iedere regeerïngs- lactie ten deze djoelloos. De organisatie, niet het personeel van, (onzen onsulairen dienst, is onvoldoende; Uitbreiding van dpn dienst is noodig. De dienst moet bovenal mobiel worden. De overweldigende beteekenis onzer ko loniën v oor Nederlands economische uit breiding injoet onzen consulairen ambte naren zoo eenigszins mogelijk door eigen aanschouwen worden bijgebracht. Om al die redenen heb ik reeds in I9t6 een' cred'et aangevraagd tot organisatie van onzen eeonomischen voorlichtingsdienst. Vierledig is het djoel. de hoofden vanf consulaire posten inlokten vrij zijn hun rcsscrl te bereizen om personen en toe standen bcfier te leeren kennen, <ïe con sulaire ambtenaren móeten onze koloniën! kunnen bezoeken en ter plaatse besturen; een nieuwe categorie consulaire ambte- naaien, stond op en kwam naast baar staan. „Miss Donaldson komt een beetje met u pralen over al idie dingen", zei ze op den vriendelijken, vroolijken toon, die juist geschikt was om haar patiënt te kalmeeren. „Ik denk zeker dat ze in staat zal zijn u verklaring te geven van heigeen u zoo bezig' houdt en bezwaart." „Ik zie niet in 'dat iémand mijn be zwaren lean verklaren", stiet mevrouw Gardiner er verstoord uit. ,s,Maa!r ik ben heel blij dal u gekomen is", voegde, zij er óp een heel «anderen toon bij, terwijl zij Hilary ernstig aanzag. „Sedert ti weg gegaan is, heb ik steeds en steeds over u liggen" te denken, al hiaar den ken. Mijn hoofd wordt zoo moe van denken", zei ze droevig, terwijl ze met de eene hand over het voorhoofd streek en de wenkbrauwen fronste alsof ze dan gemakkelijker denken kon „U moei niet trachten er te veel over te denken", antwoordde Hilary, „hoe meer men Irachl te denken of zich iets te herinneren, hoe meer schijnt het je vaak te ontglippen I" „Acht maar ik heb mij te binnen ge bracht waarom ik uw gezicht kende", sprók mevrouw Gardiner zegevierend „Ik heb mij dat herinnerd, ofschoon er nog veel is dat mij behalve dat kwelt; ik kan het nog niet alles in mijn geest ophel deren. Daarom heb ik gevraagd of ze: u wilden lalen halen. U kimt iets van' naren in algemeenen dienst, goed bekend met de toestanden alhier, moet naaa gelang der behoefte uitgezonden worden om. hetzij binnen een bepaald gebiedt inlichtingen te verzamelen of wel eed speciaal onderzoyit 7n 'te stollen; en ein delijk daar waar bijzondere vakkennis noodig Is, moeten technische adviseurs werden uitgezonden ,of in vasten diepst of met een oepaaldo opdracht. NEDERLAND EN DE OORLOG, Amerikaanse he vliegers opgepikt. Men meldt uit IJnuiiden Volgens rapport van den heden te JJmuiden binnengekomen stoomtrawler „Neutraal", heeft de bemanning van dit vaartuig nabij boei 4 ip de vrije vaargeul eyn watervliegtuig' van groote afmetingen, helweLk van Amerikaansche nationaliteit bleek te zijn, met defecte machine drij vende gevonden. De inzittenden, vijf personen, verzochten den schipper van den trawler hen over te nemen, waaraan gevolg werd gegeven. Op verzoek van de Amerikanen werd liet vliegtuig1 daar na door den stoomtrawler doormidden gevaren, waarna het spoedig zonk. La ter zijn de geredde vliegers aan een pas- seerend Engelscli oorlogsschip wederom overgegeven. o Geen economische onderhall delingen Onlangs zond Havas aan de Ned. bla den een Londensch telegram, waarin be weerd w-erdj dal de geassocieerd^ mo gendheden bereid waren de economische onderhandelingen met Nederland te her vatten, maar -onder voorwaarde, dat allo uilvioer gestaakt wprd, Thans komt Havas uit Londen med|e- dcclc-n, djat dit niet in**d© bedjoeling djer geassocieerden ligt, maar zij slechts wou* schen, dal de Voor uitvoiéP in aanmerking komende voedingsmiddelen niet tot scha de zullen strekken aan do behoeften van; de landen, die daarop rechl heblien en dat de invoer uit de geallieerde land(en niet 7al kunnen \vor<Len geacht te zijn bestemd de leegten te vullen, die hel veedsulvraagstuk in Duitschland vertoont. "Wat (Let nu echter het Fransche of- ficieusc agentschap? Het schuift dc ver antwoordelijkheid voor zijn eigen onjuist bericht toe aan „sommige Nedcrlandsche bladen". (N Et A DISTRIBUTIE EN PRODUCTIE. SI a c h t r u n d e r e n. De minister van Landbouw heefl be paald dat de in zijn beschikking van I Mei 1918 voor levering in de maanden April en Mei vastgestelde maximumprijzen tevens gelden voor de gedurende dè maand Juli 1918 geleverde slachtron deren. Maxi m umpr ijs aardappelen. De minister van Landbouw heeft voor aardappelen, oogst 1918, vastgesteld een maximum-kleinhandelsprijs, met ingang van i Juli 1918 van 11 cent per KG.; mei ingang van 9 Juli van 10 cent per K.G., en met ingang! van 11 Juli van 9 cent per K.G. Verbod van vervoer van vee. Volgens „De Veehandel" zal een ver bod van vervoer van alle vee den 15den dezer in werking treden. Meststof. In opdracht van den minister van land bouw nemen hoogleeraren in de schei kunde aan "de Technische Hoogeschool die kwelling wegnemen." „Zou ik dat kunnen? Wat doet mij dal een pleizieiT' Hilary sprak heel lief; de tegenstrijdigheden in mevrouw Gardiners beweringen hadden slechts de uitwer king het medelijden van het jongte meisje op te wekken. „Vertel mij eens' wat u kwelt?" „Ik kan twee dingen nïet aan elkaar laten passen", was het eenïgszins verba zende antwoord. „Ik hen er achter ge komen op wie u lijkt. U lijkt op onsf zusje dal gestorven is. U is haar levend beeld. Maar nu is het dc vraag hoe u op haar lijken kimt. Vertel mij dat. Waarom is u zoo precies mijn zusje Clare?'' „Uw zusje Clare?" zei Hilary, haar onstuimigheid bedwingend© uit vree» haar toehoorster op te winden, ,,hoe vreemd dal u een zuster had, die Claie heette. Clare was de naam van mijn moe ders jongste zuster cn moeder zei nllijd dal ik zoo buitengewoon veel van haar bad." „Uw moeder uw moeder." Mevrouw Gardiner, die zich rusteloos als ze was van Hilary verwijderd had, kwam weer nabij en greep haar arm bijna woest. „Hoe is de naam van uw moeder?" „Mijn moeder is dood; haai* naam was Antonia." Hilary's zachte stem beefde onwillekeurig. Zij deinsde terug voor de overspannen vrouw. „Antonia Donald son." {WktfÜC vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1918 | | pagina 1