ky.\j ii No 77. Dinsdag 2 April 1918. 3 P II I;1 I6ie Jaargang. A bone. prJjB per twartMl in Mid delburg ec bij de agenten ia Hiertegen an Goes f 1.Ö; par pwt f 1.9. Advertenties 20 eert per regeL Bg abo"»en«nt veel lager. FimiLiebmriehiea on dflakbetaigingM van 1—.7 regels f 1.60. Bovensteuuut» ad verf e ntie prjjaen wenden met 20 teartatf verhoogd. EEN FIER ANTWOORD. De Zaterdag gepubliceerde verklaring van de Nederlandsche regeering naar aanleiding van de proclamatie v^n| pre sident Wilson, is een stuk 'waarvan de lezing ons weldadig heeft aangedaan. Juist wat we in de* eerste verklaring' in de Kamer van Minister Loudon zoo noode misten vinden we hier 'erug de stevige toon, de duidelijke aanwijzing van de onjuistheid in de proclamatie van den Amerikaanschen president, de krachtige argümenleeriug van onze rech ten, Correct maai" geen zweem van {overdreven beleefdheid, onomwonden- Uitsprekend wat terecht in dat stuk wordl genoemd „de pijnlijke verbazing van de Nederlandsche regeering en ge heel het Nederlandsche volk". •Voorop wordt gesteld, dat de mas sale inbeslagneming van een neutrale handelsvloot ,al moge. het slechts voor den duur van den oorlog zijn, is een daad die van volkenrechterlijk stand pijpt onverdedigbaar, en, afgezien van rechtsoverwegingen, tegenover een be vriende natie niet te rechtvaardigen is" waarna dan in 't voorbijgaan wordt aan geslipt door welke moeilijkheden onze schepen in de Amerikaan sche havens zijn vastgehouden, een punt waarover de proclamatie zwijgt. Maar dan volgt het rustig gesteld, doch zeer logisch beloog dat er een bJgeheel onjuiste voorstelling van za ken" gegeven wordt in de proclamatie van president Wilson, ten eerste wat de bewering' betreft alsof wij onder iDuitschc pressie onze belofte betref fende korte reizen onzer schepen voor de Geassocieerden niet zijn nagekomen; ten tweede ten opzichte van het geheel ontbreken in de uiteenzetting van den President van „een hoogst belangrijken Schakel", n.l. het feit dat de laatste onderhandelingen liepen over den aan vraag door ons van een voorschot van 100.000 ton tarwe, waarover de pro clamatie geheel zwijgt. „Niet vol te houden", „strijdig/met' de feitelijke toedracht der zaak", die kwalificaties in het antwoord onzer re- gteering gebruikt, voor de voorstelling van zaken door president Wilson, zijn -ongewone termen in een diplomat iék stuk. En nog minder gebruikelijk is hetgeen daarop volgt: De eenig juiste (voorstelling is deze dat de schepen 'door de Geassocieerden genomen wer den., toen ze die niet met onfce toestem ming konden krijgen. Dat is inderdaad „volle openhartigheid", en die spreekt ook uit het niet vermomde watrouwen aan het slot der verklaring! dat het arfnbpd van broodkoren „slechts schijn" is, en dat het na ervaring' met de Nederlandsche scliepen in Ameri- kaansche en Britsche havens opgedaan, (onverantwoord zou zijn opnieuw sche pen uit Nederland naar die haven's le laten uitvaren zonder afdoende waar borgen dat die ervaring zich/ niet zal herhalen". Maar tegelijkertijd zit in* die laatste woorden de lus waaraan de voorstelling van de onderhandelinjgen kan worden vastgeknoopt. Onvoorwaardelijk afwijzen doel onze regeering dat aanbod i om zelf gtaan te komen halen. De re geering der Vereen. Staten heeft nu tegenheid te tponen dat haar aanbod meer dan schijn is. We Rebben reeds een tegemoetkomend nader schrijven, n.l. het verzoek om de Poel dijk" en „Maasdijk" over te sturen. Maar dat is blijkbaar voor onze regeering geen vol- {doende waarborg'. -Ten slotte blijft nog een f vraag over: dit stuk dat door den ^voorzitter van den Ministerraad Cort van der Linden en door Minister Loudon werd onder teekend, bespreekt alleen de argumen ten van President Wilson. Volgt er nog een tweede nota ter beantwoording van de, anders luidende verklaring van tk Engelsche regeering? tegienwoordiger van den Econ. Bond zou spreken, was niet gekomen. Van" de S. D. P. was als .spreker aangekon digd dr. v. Ravensteijn die echter te legrafisch bericht zond dat hij niet zou spreken wegéns de houding van regeering en parlement ten opzichte der voedingskwestie. Onder de aanwezigen wared, o. afde Kamerleden Rink, Smeenge en, Teenstra. Van de debaters noemen wij den heer Posthuma uit Leeuwarden, vader van den Minister. REORGANISATIE B. B. OP JAVA EN MADOERA. Bij de Tweede Kamer is ingediend eeil wetsontwerp tot hervorming van het be- tuursslelsel op Java en Madoera. Genoemde eilanden worden verdteeld in drie provincies, waarover het bestuur zal worden uitgeoefend door een pro vincialen raad, het college van landdrost en heemraden en den landdrost. Binnen de provincie zal als plaatselijke rechts gemeenschap in stand blijven de ge meente, rustend op de wet van 1903. NEDERLAND EN DB OORLOG. Dp mijnen voor onze kust Men schrijft uit Willemsoord aan del N. Cri naar aanleiding van hét leggen van mijnen in hel Ooslgat, dat het ver gaan van de loodsboot no. 14 ongeveer in derzelfden tijd viel als het vergaan van. :tn Duitsche lorpedoboot en twee pa trouillevaartuigen nabij Vlieland. De sche pen zijn toen even buiten de territoriale wateren op een serie mijnen geloopen Het ligt voor de hand, dal op deze route van onderzeebooten van Zeebrugge naar de- Duitsche bocht do-or het leggen van mijnen een oorlogsdaad van Engeland, legen Duitschland is verricht. Het groole 'erschil springt echter in het oog, «at bij h°c onveilig maken van de open zeel Duitschland bij zijn handelingen niet ver eer ging dan dat ,'t hoe oureclitmatigl vaak te voreV kmnis gaf en dat Enge land half Februari buiten de bekend ge-j maakte mijnvelden mijnversperringea deed leggen tegen de Duitsche navigatie zonder de neutrale „bevriende" buren te waarschuwen. II, ill. .CONGRES VOOR STAATSPF.N- SIONNEERING. Gister heeft in Den Hapg! plaats g|e- Jiod het derde congres voor staats- ipensionneerinjg, waar ruim 1000 bon den en vereeniginigen uit allerlei poli tieke partijen en 77 bondsafdieelingfen vertegenwoordigd waren. Als sprekers traden op de Kamer leden Marchant, Heeres en Duys, en, voorts de heer Kamerling (Alg1. Staats partij). De heer Aug. Mesrilz, die als ver- De „G 11". De pogingen tot berging van, de ge deeltelijk gezonken torpedoboot G 11 wa ren Zaterdag' mislukt. Het schip is ver der gezonken en zat geheel onper wat ter. Er zullen pogingen wordenv gedaan om het vaartuig te lichten. Omtrent het ongeluk van Zaterdag wordt aan het Vaderland nog het vol gende medegedeeld De G 11 en de Taugka waren op hasp dagclijkschen kruistocht toen het onge luk gebeurde, dat dit staat vast bij- daclicnl moet zijn geschied. De nationaliteit van de mijn is onbe kend, doch daar 't ongeluk bij dag plaats had, is het bij de heerschende we^ersge- i teldheid onwaarschijnlijk, dat men (met een drijvende mijn le doen heeft gehad. De Tangkn moet wel in de onmiddel lijke nabijheid van de G 11 zijn geweest J anders had de redding der bemanning uiet met zooveel succes kunnen worden1 uitgevoerd. Nadere bijzonderheden om trent de toedracht van 'het ongeluk ont breken nog. Hebben we hier misschien weer fjej doen met een dergelijke mijnenstrooiorij als waaraan het ongeluk in het Oostga^ bij Vlissingen is te wijten geweest? Een nauwkeurig onderzoek ter plaatse of al daar neg meer verankerde mijnen liggen,, lijkt gewenscht. Zulks is te meer gebi- dend waar het officieele bericht zegt dat hel ongeluk gebeurd is binnen de> territoriale wateren. Vliegeraanval. Men schrijft ons uit Sluid: Het Duitsche offensief in Frankrijk met al de gevolgen daarvan zal wel de oorzaak geweest zijn, dat wij hier den laatsten tijd, ondanks lichte maan c-n sterrenhemel, weinig last hebben gehad van vliegmachines en kanongebulder. In den nacht van Zondag op Maandag echter begon omstreeks 3 uur bet spel weer en tieriger dan ooit. Het afweer geschut donderde zoo dichtbij, dat iedereen wakker schrok en velen zich buiten begaven om te zien wat er aan de hand was. Natuurlijk weer zoeklich ten, honderden lichtkogelS -en ontplof fende granaten en lm en dan motorge ronk als 't geschut even zweeg, Even maar, want bijna onophoudelijk bulder den de vele stukken en dedlpn ons stadje schudden op zijn fondamenten. Nu en dan verrieden zeer zware dreuningen het vallen van bommen in "Vlaanderen. Tot ongeveer half vijf duurde het ontzet tend gedreun. Toen kon men heel dui delijk 't motorgeronk hooren. Eén rlie- g(ex is toen uit den koers geraakt en over Sluis met een grooto bocht en weer terug naar België gevlögjen. 't Wa nen weer een paar uren ran angsf en spanning. Greijswoningen. De Duitschers hebben nabij not ge hucht de Posthoorn (Philippine) oen electrischen draad verzet, waardoor ze ven woningen vrij kwamen. Ze hebben die woningen afgebroken en nu halen de bewoners van de Posthoorn hlïe ma terialen van Belgisch grondgebied weg en verkoopen liet aan de Philippenenaren. Onze correspondent vernam, dat er geen steen of afbraak meer naar Philip pine mag komen; het is door de com* miezen verboden. Ongelukkige eigenaren der woningen, wanneer ze dat zullen te1 weten kojpen. Over de g/rens. Te VlisTsingen hebben een paar dagen vertoefd twee Duitsche vliegers, die gestat ionneerd zijn geweest te Zee- brugge. Zij waren daar gestraft omdat zij omgang hadden met een Belgisch meisje Hun straftijd brachten zij door le Heijsl, maar hier wisten zij burger- kleeren te krijgen, trokken in de rich ting van de grens enf wisten bij Cad- zand, na den draad te hebben doorge knipt de Nederlandsche bodem te berei ken. Een hunner, die o.a. reeds een paar maal naar Dover mede vloog, stamt uit een Nederlandsclue familie. De andere heeft o.a. reeds eens boven Wissingen gevlogen. Beiden waren zeer blijde hun ambt vaarwel te hebben kun nen zeggen en hoopten nu in Neder land werk te kunnen vinden. Door den draad gedtooid. Maandagnamiddag is een Nedprlarfdsch militair, behoorend bij het sinds ruim een week te Sluis liggend millarilleur- peloton, door den electrischen stroom van de grens versperring! gedo od. Daar niemand z.ich uit aardigheid zooi dicht bij den draad zal 'begeven, is het ver moeden gerezen, dat smokkelen de oor zaak van dit treurig geval is. Verb 1' ij f s b e paling c, n. De commandant der stelling va» de monden der Maas en der Schelde heeft twegens het betrokken zijn bij dep smokkelhandel het verblijf in zijn gle- zagsgebied ontzegd aan P. S Blom- maerl, geb. 30 Juli 1885 te Clinge en G. Lockefeer, geb. 19 Jan. 1885 le Clinge beiden Nederlandsche sehipers, wonende te Clim.e en aan den Belgi schen commies L. Duysburgh, geb 5 Augustus 1892 le Assenede wonende le Koewacht. Aan A. M. de Vreeze, N. M. Mar- teijn, beiden le EedeC. Termont,, IJzen- dijke; H. A. Coppens, Sluis; J. v. d. Heijden, Overslag; V. de Gruytter en P. B Vermaire beiden Aardenburg1, in dertijd uitgewezen, is voorwaardelijk ver- ghnning "verleenld in Zeeland terug te keeren. ,V r o uwen.' comité v cfpf r de dis tributie. Hel bij kon, besluit van J9 Maart in gestelde vrouwencomité voor d0 distri butie heeft als leden van het dagp- Lijksch bestuur aangtewezen dB dames: Drucker, voorzitster; L. Kappeyne v. dj Coppello—Wygears, 2de voorzitster: A, B. Schellema Beduin—Hesterman, secreta resse; C. PolakSozenberg, 2dB secreta resse; en Joh. W|. A. Naber, penning meesteres. Het comité heeft een telegram ver zonden aan den minister van landbouw waarbij werd verzocht; gezien de vleeschnood, de kalkeieren niet te latery uitvoeren, maar voor een lage prijs beschikbaar te stellen, fin de Zuiderzee- visch, speciaal de bokking', binnen^ de grenzen te houden. Broodkaarten. De directeur van het centraal brood- kantoor maakt hekend, dat de brood kaart van het 45ste tijdvak geldig is van 30 Maart tot en met 12 April. Steenkolen. Te Lobitli zijn. Zaterdag weer zes schepen met steenkolen voor Rotter dam en een voor Amsterdam aangé- lcomen. "Gedurende veertien dagen wa ren tiaar geen schepen met steenko len langs gekomen. Geen protest van EngelschB oft i (fi eren. Door de Engelsche legatie in Den Haag wordt nu ook nog eens namens de Engelsche regeering het bericht van de „Nederlander" inzake een prolesI van Engelsche geïnterneerde officieren te gen de inbeslagneming onzer schepen Nederlandsche köopvaardiji Schepen. Uit Batavia wordt aan de N.RCt. geseind': Zeven schepen van dB Bataafsche Pe- troleummaatsehappij en van de Neder- landsch-Indische SPankstoomboot-maat* schappij, die te Singapore lagen, zijn vrijgelaten. Verder zijn te Singapore vrqgölaten dc stoomschepen van de Paketvaart- maatschappij Singkep, Singar«dja, Brou wer, Van Hogendorp en Van der Par- In Nederland wonenrdeenin Duitschland werken de a r b e f d e r s In antwoord op vragen ran het Ka merlid Van Schaik heeft de Minister van landbouw het volgende gemeld- 1. uit de gegevens, wélke onder- geteekende ter beschikking staan, blijkt dal het aantal der in Nederland woon achtige doch in Duitschland werkende arbeiders 14.653 bedraagt, waarvan 7517 dagelijks en de overigp 7136 wekelijks ide grens passeenen. 2. Het is niet juist, idat met ingang van 3 Maart 'j.l. aan deze arbeiders geen vergunning meer is gegeven,, levensmid delen voor eigen gebruik mede te ne men, anders dan één® belegde boter ham van bruin- of roggebrood. Wel is, in verband met het misbruik, dat van de bestaande bepalingen werd gemaakt veeal toch werden de voor langeren tijd meegegeven levensmiddelen in Duitschland legen hooge prijzen ver kocht deze regel gesteld, dat slechts de voor één dag t. w. den dag van die ries, benoodigde levensmiddelen mochten worden medegenomen. In een uitvoe rend besluit van den minister van fi nanciën is voorts, in overleg met onder- geteekende, bepaald, dat die levensmid delen slechts mogen bestaan uit belegde boterhammen van bruin- of roggebrood, Hoewel de ondergeteekende meent, dat het den arbeiders bij de geldende bepalingen niet geheel onmogelijk is, thans nog in Duitschland te werken, geven de daaraan verbonden bezwaren hem toch aanleiding' te overwegen of, in Jevallen waarin daartoe reden bestaat, dc gfestelde regel zal kunnen worden verzacht. UST DB PER». Het aftreden van den heer Roodhuvzeii. m „De .Vaderlander", het officieele orgaan der Liberale Unie, schrijft de heer A. Roodhuyzen, die 13 jaar lang'de redactie van hel blad heeft gevoerd en met 1 April deze neerlegt, ejen artikel „Waarom ik heenga". Kort samengevat, is de reden van zijn heengaan als redac teur viin De Vaderlander"dat zijn op- Iting over het anti-clcricaiisme in liet algemeen, en over de oplossing van den schoolstrijd in het bijzonder, niet meer; overeen.temt met die van de meerder-\ hejd zijner partij en de leiding daarvan. Ilier volgt de lijst mijner zonden Ib heb gepleit voor de benoeming van eten voorzitter van de Eerste Kamer uit de, Katho'eke partij, omdat die, als de groot ste fractie van de meerderheid in daP college, daarop recht had. Ik vond hek iets om trotsch op te zijn, dat een libe-i raai ministerie hier recht zou doen, waar dr. Kuyper als minister, om Calvinistische ge\oeligheden te sparen, dit niet had aangedurfd. Mijne partijgenooten vonden wel, dat dit juist was, maar... het was niet verstandig om het openlijk uit te spreken. Erger werd het, toen ik schreef dat, 3ls de Regeering meende door dia aanstelling van een tijdelijk gezant by den Paus iels voor den vrede te kunnem bereiken, dat men haar dien dan niet moest weigeren. Dat alles was echter peccadille, verge leken bij mijne houding in de school kwestie. Dat ik de oplossing van den onderwijsstrijd beschouw als absoluut' noodzakelijk, als wij tenminste, wat het gehalte van ons volksonderwijs betreft, niet nog droeviger achteraan willen ko men op het terrein, waarop wij eens efene eerste plaats mochten bekleeden, korf er mee door, vooral omdat dit moeilijM tegen te spreken was, maar dat ik er irf eigen kring rond voor uitkwam, dat ila de financieele gelijkstelling tusschen openbaar en bijzonder onderwijs op zich-' Zelf niet abiders vond dan het goed tmakea van een onrecht dat aan tal van onze medeburgers werd gepleegd, iets, wat dr. Bos volkomen met riïlj eens was, en wat door hoogstaande liberalen als Aliard Pierson, Cort van der Linden en Hubrecht reeds jaren geleden is gezegd bezorgde mij zelfs den naam van pa cificatie-hystericus en van verkapten cle- ricaal. En al heb ik in de Staatscommissie precies dezelfde houding aangenomen als De Meester, Bos, Ketelaar, Troelslra, Ier Laan en De Beaufort, het heeft niet kun nen verhinderen, dat een van mijn par tijgenooten mij voor het dilemna stel de, dat ik óf een verrader was van hef openbaar onderwijs, óf een sukkel, did „zich door Nolens in de luren had laten leggen.'- Hij was wel zoo minzaam het] laatste aan te nemen. Eindelijk sta ik schuldig daaraan, dat ik van meet af aan het Kabinet-Gort, van der Linden heb gesteund met allei macht in de Kamer en in de pers. Ik achtte dit niet alleen plicht na de weige ring van de concentratie om de regeering te aanvaarden, al heb Ik zélf op de be kende vergadering op het Alexander- plein in 1919 mei «11e lcracht voor do vorming van een dergelijk ministerie ge pleit, maar ik heh zooveel leed me?ege- tmaakt van het afbreken van liberale mi niseries door liberalen, dat het mij en kel toelachte opbouwer te zijn Het heet echter bij sommige van mijne partijge-» nooten democratisch, om, als men eerst/ een respectabel kwantum van kracht, tijd en ook geld besteed heeft om door propaganda de vrijzinnigen in «e meer derheid te brengen, het in alles onein dig veel beter te weten dan de mannen, die achter de groene tafel gaan zit ten om te regeeren. Dat heeft Thor- becke ondervonden, het is het lot var* Tak en van Borgesius geweest, en ook Cort van der Linden heeft daaraan ruim zijn deel gehad Ziedaar mijn openbare biecht. Ran cune heb ik niet, omdat ik vast over tuigd ben, dal de denkbeelden, die ik voorsta, op den duur zullen zegevie ren Het eenige wat mij ontstemt, is, dat op Lieftinck na, die van mijn! partijgenooten, die de "bevrediging op onderwijsgebied liever niet wilden, toch aan het nieuwe art. 192 hun stem ge ven Verder beklaag' ik mij nergens over. Ik heb toch twee jaar geleden, zij het ook niet in dit blad, 'geschreven, dat ik liever mijn Kamerzetel wilde ver liezen door te strijden voor de Bevredi ging, dan ze te behouden door ze to gen te werken, en ik fwïst dat dez© zeer wankel stond, toen anderen dan Briellenaars daarover te zeggen kre gen. Toch was ik in eersten aanleg no. 3 op de lijst voor den kieskring Dordrecht. Hoe ik daarop kort daarna 8 van de lijst werd, om daarvan ten slotte geheel te verdwijnen, wieet iW niet en begeer ik ook niet te weten'. Die beschikkingen hebben tocliw met alle liberalisme in strijd, 'in gehei me vergaderingen plaats. Uif Middelburg. Naar wij van welingelichte zijde vernemen, worden or door de organisatie der Bakkerspatroons alhier pogingen in 't werk gesteld, om le komen tot eelf groote samenwerkende bakkerij, zooals er in verschillende plaatsen van ons' land reeds in werking zijn. Komen deze plannen tot uitvoering, wat zeer waarschijnlijk is, dan is con centratie met een of andere particuliere bakkerij overbodig. Deze plannen hebben rasten vorm ge kregen door de hooge looneischen 3er gezellen en den verlengden 'duur 9£r broodkaarten, waardoor het bakkersbe drijf met meer loonend is. Bij samenwerkende bakkerijen kan hel grootste deel der gezellen worden ge mist,- een en ander gevolg van ae druk kende tijdsomstandigheden. De reeds, iö werking zijnde Samenwerkende Bakkerij te Bergen op Zoom zal e erstdaags door bovengenoemde organisatie worden be zocht, om zich op de hoogte te stellen me t inrichting, werkwijze, boekhouding enz. Ondanks de herhaalde waarschu wingen zijn er nog steeds personen, die zoo onvoorzichtig' zijn, htm rijwiel onbeheerd op straat te laten staan. Wij vestigen daarom nog eens met klem de aandacht er op, dat er hier nog steeds een of meer rijwieldieven) rond loopen, die o.a. Zaterdagavond zich weder difie rijwielen toeeigenden; ter wijl ook aangifte is gedaan van diefstal van een rijwiel uit een '.pakhuis. - Aangifte is bij de politie gedaan van diefstal van 'een Iooden buis van een der torens van de Abdij; van, 30 reepen chocolade uit de torenwachters- kamer op den Langen Jan; van 5 zil- verhons van een bezoeker van hef postkantoor en van 3 doezen choco lade en 2 pakjes boter uit de goederen loods aan het station. Baldadige jongens hebben in een pakhuis van den heer M. in de Nieuwe Kerkstraat alhie/r alle ruiten stuk ge glooid. Er is aangifte van deze vernieling bij de politie gedaan. Door een bewoner van het Hof plein alhier is hij de politie aan gifte gedaan, dat tijdens zijn afwezig heid ongenoode gasten een bezoek aan zijn woning hebben gebracht; er wordl echter niets vermist. Een 13-jarigfe jongen, die ouderlijke woning1 te Boschkapelle ont- loopen was, is door de politie alhier aangehouden en naar zijn woonplaat* teruggebracht, 1 I MS (fflB Uil Walcheren, Maandagmorgen is op hef Zuider stand te "Westkapel e het lijk van oea hngelsch marinematroos aange poeW. Op de kleeren stond de naam P. Doolin. Hel lijk werd gekit! en naar h«t lijkenhuis-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1918 | | pagina 1