MIDDELBliRGSCHE €OURA!\T. No 66. Dinsdag 19 Maast ISIS. iét" Jaargans, Aboofl. prfls per kwattaal in Mid. aelbnrg en bij de agenten in .Vüssingen en Govs t 1.55; per post I 1.75. Advertenties 20 cent pjer regel. Bij abonnement veel lager. Familieberichten en dankbetuigingen sran 1—7 regels I 1.50. Bovenstaande advertentieprijzen werden aiet 20 g£ toeslag rerhoogd. Vernederd om een schotel liiasseia.- Met het beschamende gevoel, dat wij uit machteloosheid en nood, voor eer onredelijken dwang moeten bukken. Ia' zen wij gisteren hel bericht van Minis ter Loudon's verklaring, die we in dit nummer woordelijk opnemen. We bukken voor de zooveel ste raaa' in dezen oorlog! Maar nu dieper üitfi ooit te voren. Brutaal geweld waren di< vroöaore aanrandingen van ons recht alk De aanhouding van onze Indische ch- pen op weg naar eigen havens, de schending van onze post, de gruwel van de \1uik- booien, de ranlsoeneeringj van .uzei invoer in karakter is dat alles ge lijk: het belang der aanranders gaat bo ven óns reclit. Maar wat nu gebeurt,, is erger dan al 't andere, omdat het me zoon sluw overleg is voorbereid, en om- .dat het ons, een neutraal, dwingt door bedreiging met uithongering. liet is nu bijna een jaar geleden, in Mei '17, dat de eerste onzer schepen die, in goed vertrouwen op de bestaande regeling naai" de havens van Amerika voeren. <mar werden, opgehouden, en later vastgehou den. En nu worden wij gedwongen, Iet wel gedwongen, diezelfde chependie ons voor gebrek moesten behoeden, ter beschikking van anderen te stellen, legen onzen zint tegen ons belang V n t ©ogenblik, tegen ons belang! in de to komst. f Het is wel ver met ons giekomen I En slechts met verbittering kunnen wij de schoonklinkende leuze aaaiiooren waarmee pok nu nog de Engelsche en| Amei'ikaansche bladen de afpersing-daad goed praten. En het motief dat onze regeering oeed bukken? Er is er maar cén: de noodtoestand op voedingsgebied. ,,De rechtmatigheid van zoodanigen eisch kali de NederLand- sche regeering niet erkennen", zei Minis ter Loudon sober in zijn, van alle fra sen vrij gehouden verklaring. Eerst toen •de zekerheid was verkregen, dat wij van het Oosten géén graan lconiden 'zrijg^n, heeft onze regeering toegestemd, on oer zekere voorwaarden. Het is dus de nood die ons( dwingt: 'hel dreigend tarwe-gebrek, de vrees dat bij weigering Mie overzeesche toevoer zo,u worden afgesneden* en bovendien 'de nood in de koloniën. En zeker is het voor ons, het publiek, makkelijker over de nationale eer te spreken en te schrijven, dan voor een re geering. die behalve voor die eer, ook nog te zorgen heeft voor 'onze voeding^ Het zal ook den Ministerraad zwaar gie vallen zijn, dat besluit tot vernedering 'fe nemen. Maar vóór men een oordee vormt over dit besluit, zette men voo~ vn nadeeten tegenover elkaar. Wpt krijgen we? In de eerste plaats 100.000 ton tarwe op voorschol van de 400.000 ton die oüi is toegezegd in de -definitieve regeling waarvoor de grondslagen werden gelegd in de te Londen gesloten overeenkomst. Maprdie definiti ever egel ;ngis er nog niet. Alles gaat slechts om het voorschot van. tarwe, om een schotel linzen. Maar toch is er nog meer Voordeel; althans, als de voorwaarden onzer re ferring worden aanvaard. Immers dan zpu wel eenerzijds reeds nu voor de ge associeerden in de vaart komen wat bij dc Londensche overeenkomst was' bedon gen, maar zou anderzijds dok gelegenheid tol varen worden gegeven aan die sche pen welke bij die overeenkomst aange wezen waren om Vobr ónze belangen te vuren. We herhalen daarom de cijfer? die we Zaterdag reeds gaven, •Voor Nederland: ton vo'pr onzen toevoer overzee ook uit Indic 450.000 voor onze vaart in Europa 100.000 Voior de geassocieerden: uit Indiê naar andere landen dan Ned. 350.000 Voor vaart tusschen de landen der 'geassocieerden. 500.000 Wat ons hierbij wordt toebedacht vom ons eigen belang zouden wij niet krij gen wanneer onze regeering; geweigen had. Want dan zou eenvoudig de één mil'ioen ton die nu in liavens oer ge associeerden lag, ólle doDr en voor liert bruikt zijn, en zou het overgeblevene toch' niet kunneft varen. Dat voorts onze reederijen vbor lm: nu stilliggende schepen vrachtgjeW. zul ton hemen is voor een "deel een bellang (bit slechts onze schatkist ten goede bomt, j*ndai onzè regeering voor d« door ható uitgezonden schepen iiggbld moest be talen tot een bedrag van f 700. Q00 per, week. Maar dat geldelijkbelang is uu van zoo ondergeschikte beteekenis ge worden, dat we er niet langer hij zullen stil slaan. Maar wat voor onze voeding en ofizg nijverheid wèl van beteekenis kan wor den, is de groole waarschijnlijkheid dat die schepen welke voor ónze belangen zullen varen, niet alleen dat voorschot aan tarwe, iuaar ook nog meer tarwe en óók al die andere artikelen zullen aanvoeren, waaraan wij zoo groote be hoefte hebben. En dót stoffelijk belang kan zelfs zeer groot zijn v,o,or 't' instand houden onzer nijverheid. En. wat zijn de nadeeleu? We hebben nu al genoeg gehoord van het dreigend gevaar voor de toe komst van onze handelsvloot, *ió den oorlog. De schepen die voor de geasso cieerden varen, zullen bloot staan aan vernieling, wel is Avaar met belofte van, vergoeding door andere schepen, maai met grooten twijfel of die belofte zal kunnen worden nagekomen. En don zo onze, door jaren lang hard werken et door kranigen ondernemingsgeest zo.o, ge groeide mooie handelsvloot, dat levens belang voor ons land met zijn kolonie en zijn wereldhandel, sterk in 'tnadee zijn als na den vrede alom de econo mische strijd aanvangt. En dan de vraag van meer nabij zijnd belahg: wat zal Duitschland doen" Dat het de Nederiandsche schepen die tusschen de landen der geassocieerden varen, even onbarmhartig zal torpedae- ren als die van hun vijanden, ligt voor de hand. Maar wat zal het doen ten opzichte van de schepen die uit Amerika en Indic naar ons land varen, of daarheen Ver trekken? Zal het voor die schepen pok nog een vrije vaargeul open laten? We hebben Zaterdag er nog öp gewe zen wat het antwoord der "Duitsche re geering was toen onze regeering haar polste over de definitieve overeenkomst de Duitsche regeernig zei er niet toe te kunnen meewerken de tonnage die zich in de overzeesche gewesten bevindt, te vergroóten, omdat zij dan In de kaart harer vijanden zou spelen. Het vooruit zicht was echter, dat zij te vinden zou zijn voor een regeling, Waarbij telkens voor een uit onze havens varend schip een ander schip hier moest blijven. Maar Zoo'n regeling zou de bovenvermelde verdeeling van de scheepsruimte geheel in de war sturen, want 300.0QÖ ton thans in onze havens. Stel op z'n best! dat Duitschland zoo'n ru'l- regeling goedkeurt. Wat blijft cr ttau voor ónzen aanvoer over als daar n.g 300.000 ton afgaan? En stel wat er ger is dat Duitschland die regeling niet goedkeurt, en dus van onze heele afspraak met de geassieerden niet welen wil Staat dat dan niet gelijk met het blootstellen van onzen geheelen aanvoer aan .torpedeering? Het is een treurig vooruitzicht. En daarnaast: zal Duitschland nu nog een economische overeenkomst met ons illen treffen in de plaats vah die welke 21 dezer afloopt, o. a. ten opzichte '-an steenkool? We hebben in sommige Duit sche bladen beschouwingen kunnen le zen, die ons wel ter wille waren, "li die erop wezen dat men ons niet inoeltt aanrekenen wat wij, onder dwang, rnóes ten doen. Maar Duitsche bladen zijn de Duitsche regeering niet. En behalve dat -moeten wij die persstemmen vóór de beslissing ook nog beschouwen als een poging om ons meer tot de centralen te doen neigen. We vreezen dat ons een heel ander geluid van uit het Oosten zal toelclinken, pu de beslissing gevallen is ten nadeele van de centralen. Men zie de bevestiging van die verwachting: elders in dit nummer. En dit is zeker: onze scheepswer ven die nu al door gebrek aan ijzer Sooveel moeite hebben het werk aan don gang te houden, behoeven er niet op te rekenen nog maar een stukje ijver uit Duitschland te ontvangen voor aan1, ciiw van nog1 meer schepen, ter wijl nun in Duitschland zal juichen wam.eer schepen die ijzer uit de ge associeerde landen naar ons land aan voeren door een duikboot naar den kel der worden gestuurd. Fn wat moeten wij doen als Duitsch land ons nu iels afdwingt? We staan dan n -.t vrij meer. Het zijn dus wel zéér materieele over wegingen geweest die onze regeering hebben doen besluiten de ideëel e kwe lie van onze nation'ple eer en de gje- var<*c van Duitsche ontstemming onder geschikt te maken aan het belang van onzen alm voer, in strijd met het gevoe len van het overgroote deel van ons vóik zooals dat reeds te voren "geble- r. was uit de zoo gloed als eensteui- jrtoge persbeschouwingen behalve <dan natuurlijk de Telegraaf, die alles beziet niet van Nederlandsch standpunt maar Vbet entente-standpunt. Dat was 'juiRt een krachtgevende waar neming: de Nederlanders bleken zich Nederlanders Je voelen, en zonder neiging van pro-dlt of pro-dat, bereid to zijn voor onze eer als Nederlanders lie ver z.ch een opoffering te getroosten dan smadelijk toe te geven aan den baat- zuchtigen dwang van een der partijeu. Daarom was er algemeen instemming toen uit de nota van Minister Loudon de vcrigfe week ijleek, dat onze re gcering niet op do voorstellen der ge associeerden. was ingegaan. Fn zie, nu die voorstellen nóg er ger zijn geworden, en mplaats van vaart hdleen m ,'t ongevaarlijke gebied ook ▼aart in de gevaarlijke zone omvallen, nu hooren we ineens het omgekeerde cn deelt onze npgeeving mee dat ze er op in is gegaan. We begrijpen dat niet, en we ge- loc ven dat de meeste Nederlanders lie niet zullen begrijpen. Voor de eerste maal in dezen oorlog-, _d zien we. met een wee gevoel vat, landziekigheid dat er een groot©'tegen stellig is tusschen de houding van <le rc gee ring en de stemming van het volk; ai dal nog wel juist in eeuf gevaar lijken lijd. waarin we boven alles eens zmdheid hoognoodig hebben. Vandaag zal er in de Kamer over gesproken worden. Maar voor 't beslui zelf is het te laat. Ons voorstel aan de geassocieerden is reeds weg, en er is geen reden om aan te nomen dat deze er niet op zullen ingaan. Alleen kan naar aan de wereld gezegd worden, hoe ons volk over de daad der ge- associeerden denkt. En al zal dat mis schien nog niet tot een conflict mel de j-egeering leiden, omdat <ie noodtoe stand in ieder geval een argument is dat zwaar weegt, het is al erg genoeg wanneer hot lot een tegenstelling kom tusschen regeering en volksveriegenwoor ging. De verklaring van Minister Loudon. De verklaring door Minister Loudon gis'ei in de Tweed# Kamer afgelegd, luidt als volgt: Mijnheer de Voorzitter. Dit de Nota die ik U'll dezer deed! toekomen, is het aan de Kamer be ker,d dat de regeering in afwachting van de vertraagde lot standkoming eener* definitieve economische regeling met de geassocieerde regeeringen, dezen ireefl veizcehl om een voorschot van 100 000 ton tarwe op de 400.000 ton, welke aan Nederland zouden verzekerd wor den bij een definitieve regeling op den voel der Londensche „basis of agree ment." De geassocieerde regeeringeu stemden daarin toe, doch onder voor waarde, dat dan ook voorloopig 't gedeelte onzer scheepsruimte, dat bij1 dc definitieve regelingt er beschikking1; der geassocieerde belangen zou komen, reeds aanstonds daarvoor zou worden afgestaan. Met lie 'jeg op een bijeenkomen der geassoci eerden te Londen op 18 dezer were .'k verzocht de beslissing' der Nederland sche vegeering vóór dien dag te doei kennen. De regeering, te rade gaande met dt belangen der volksvoeding, stond, gereed op "die voorloopig© schikking' in te _,aan, toen van geassocieerde zijde plot. sel.'ng de eisch werd gesteld, dat d<e •evonbedoelde tonnage ook in de z.g gevaarlijke zone" zou varen. Het varen buiten het gevaarlijke ge bied was te Londen van Nederiandsche zij.le als een principieele voorwaarde coi het tot stand komen van een; ehikking' gesteld en van geassocieerde zij -c had men zich met het opnemen van die voorwaarde vereenigd. Dc beweegredenen, welke tol hel stel len van dien eisch geleid mogen heb- bi_D, laat ik in het midden. De rechtmatigheid van zoodanigen eisch kan de Nederiandsche regee- rinc niet erkennen. Ook vereenigt zij z'.t.n. in oeenen deele met de in enkele landen thans gekweekte opvatting, als zou, wanneer de scheepsnood van een oorlogvoerende bovenmatig stijgt, deze volkenrechtelijk bevoegd zijn neutra le schepen, nog' wel in massa, te dwin- n tot hef verrichten van diensten uitsluitend in zijn belang'; het volken recht toch erkent die bevoegdheid slechts bij wijze van hooge uitzonde- nl waar het gaat om bereiking van eenig onmiddellijk en noodzakelijk strategisch doel. De Neoerlandschfe regeering gaf na rijp beraad aan de geassocieerde regee r in een te kennen, dat zij zoowel uit po litiek als uit economisch oogpunt de ernstigste bezwaren tegen den gesteldei eisch had, doch schortte haar He'finitiel antwoord nog op. Rekening houdende met den tarwe- niood. die ons land tegen den non- stcandr-n zomer bedreigt, en met de waarschijnlijkheid, dat een weigering het afsnijden van alle overzeesche toevoe ren tengevolge zou hebben, achtte zij hel n,l haar plicht, zich vooraf te ver- (gewisseo, of er in dat geval brood koren uit Centraal Europa te verkrijgen zou wezen. Zij wendde zich dus tot de Duitsche regeering met de vraag, of op do levering binnen twee maanden van ten minste 100 000 ton tarwe gerekend zou kunnen worden. Het antwoord was he slist ontkennendde Duitsche regCe- ring verklaarde, dat zij, hoe ga arm ook bereid Nederland te "helpen, toch met het oog op de behoeften van en kele harer bondgenooten niet in staat zou zijn aan ons verlangen te voldoei terwijl zelfs ten aanzien van een latere verstrekking in kleinere hoeveelheid Jierlci zekerheid kon worden verschaft in die omstandigheden achtte de i-c- geering zich gedwongen den eisch U aanvaarden, welke door de geassocieer de rGgeeringen verbonden' wordt aar de levering op 15 April a.s- van lOO.OOt ton tarwe voor de Nederiandsche be volk mg Z ij heeft echter hare toestemming af ihankelijk gesteld van de navolgende 'oorwaarden. In de eerste plaats moe •aststaan, dal Nederland rekenen.cn ka'. op de vcrdeeling' der Nederiandsche scheepsruimte en op de voorziening! de lands naar den maatstaf, aangegeve:; in de Londensche „basis" waaromtren de regeering thans ook hare definities voorstellen in hoofdlijnen' aan de ge associeerden heeft medegedeeld; ook moet wel begrepen zijn, dat d© bunker kol on. noodig voor het vervoer dei voor Nederland volgens de evenbedoel de voorziening or ratteneer in'g" be stemde goederen aan de daarvoor aar te wijzen Nederiandsche schepen /a worden verstrekt. Voorts zal ten aan zien van de vaart van Nederlandsch# schenen in het gevaarlijk© gebied doo de geassocieerde regeeringen gewaar norgd moeten wordenten eerste, dat die schepen geen troepen of oorlogsb^noo- digolieden vervoerent en tweede, dat zij niet bewapend zullen zijn; ten derde dat de bemanningen geheel vrij blijven al dan niet aan die vaart deel te nemen en eindelijk ten vierde, da de eventueel vernietigde schepen Ier stond na den oorlog' door andere ver vangen zullen wordenr. Tot zoover meent de regeering' Ie moeten gaan. Zij heeft zich daartoe ge noopt gevoeld met het oog öp den nood. niet alleen hier te lande, doch ook in de koloniën, terwijl zij boven dien zich daardoor althans verzeker de van een belangrijk deel van onze vlooi, hetgeen voor het lieden en de toekomst van ons volk van overwegend belang is. Vereer kan noch mag de regeering' gaan. Persstemmen. We hebben geen plaats voor uitvoeri ge aanhaling van wat andere bladen schrijven. Slechts een korte aanduiding: De Nieuwe Crt. spreekt van de pijnlijke teleurstelling; zij mist in de verklaring ieder spoor van fierheid De eenige voldoening vindt zij in de stellig heid der voorwaarden. De N. Piotterd. Crt. spreekt van dj ontsteltenis door het bericht der capi tulatie gewekt, en van een zwarten dag in onze geschiedenis, van een toegeven aan den „Amsterdamschen geest" ''ge doeld wordt blijkbaar op de achttiende eeuw met haar invloed van handel Be langen); het blad meent dat de voed- selnood die een doorslag gaf, reeds lang, te voren tot bejierking van het gebruik had moeten aanleiding geven. Het Nieuws v. d. Dag kan het hon- gerargument, dat de regeering aanvoert, niet rijmen met Posthuma's verklaring, dat wij nog graan gpnoeg hebben lot Juli of Augustus. En bovendien wii:t het blad op de ver strekkende gevolgen die het besluit in politiek opzicht kan hebben. Is e"r iets achter de schermen gebeurd? Het Vaderland, dat de verontwaar diging over den beleedigienden eisch in ons land algemeen acht, stelt echter de vraag, of de meerderheid der Kamer, de regeering gehoord, niet zal inzien dat er van twee slechte dingen nog liet beste is gekozen9 De Resjdentie-bode kreeg "en verre van verheven indruk, al snijdt de regeering door haar voorwaarden af wat als partijkiezen zou kunnen worden aan gezien. De vraag is echter of oat toe geven ons zal balen, als Duitschkand cr anders o-ver denkt. Het Utrecht sch Dagblad vreest dal deze lieslissjng het voorspel vormt van erger dingen. Ook al worden de voorwaarden ingewilligd, dan blijft de schandelijke eisch ongehoord en het wer kelijke resultaat risquant. We zuilen er niet verder van den hongersnood dxM«r komen. Hel Handelsblad, dat evenals wij in een beschouwing van den hoefijzer correspondent herinnert aan „het lin- zemuaal", is erv.au overtuigd, cfot de hou ding der regceringhoe zeer ze ook d. treedon heeft verrast, toch in den gronc overeenstemt met de lieerschend© stroo mins ia ons land. Die strooming is maar "wij gelooven helaas Als we maar zoo min mogelijk last van den oorlog hehben en er buiten blijven. Deze ja ren zijn voor ons voorwaar geen oefe- nicg geweest in nationale fierheid. OÊ echter hel antwoord der regeernig ons graantoevoer zal bezorgen, acht het blad l\v ij leiachtig. Uit het buitenland twee pers ooi doelen, en wel uit Duitschland. De andere zullen nog wel komen! De Kölüische Zeitung schrijft Nederland heeft der entente >iiel alleen den vinger, maar op zijn minsl een hand (gegeven Ook Griekenland ging eens aldus le werk en deed zoodoende van zijn vrijheid en onafhankelijkheid af- -.Ir-nd De Duitsche regeering zal van haar kant niet dralen om aan, Ne,'er- lam c» "de entente, op tonnemaat ge brand, het antwoord te geven ,dat zo twedig acht. De Duitsche duikbooten zullen het ook met deze scheepsver- ii.' ordering klaarspelen. I)f. Köln Volles zei lung Wijst cr- itp 'dat de gevolgen van Holland's toe- ccvonheid tegenover de entente een zeer aanzienlijke vermeerdering' van, de vijan delijke scheepsruimte en hiermede eea verlenging van den oorlog zal zijn. in dien Holland zich op zijn gedwongen Icesl'.nd beroept dan kan het toch niet v rtengèn, dat dit standpunt ook voor Dj.tschland „massgebend" zijn zal. Ou der «i'.Ic omstandigheden is deze houding an Holland een zware schending der neutraliteit. Zij is een, in dit oogienbiik bijzonder gewichtige, buitengewoon erge oégunstiging van de vijandelijke oorlog voering, waartegenover geenerlei. Hol- lancschc maatregelen ten onzen gunste staan Men kan niet ontkennen ,dcit de .uitlevering van zooveel Hollandsch© schepen - om het open te zeggen objectie.' genomen een zware slag te gen onzé oorlogvoering is en «leze zwaie schade hebben wij den Nederlan ders "te danken. Het zal zaak zijn voor on:,r regcering die den toestand en d-, (gezichtspunten, die hierbij in liet oog moeten worden gehouden ,het beste b'.oyrdeelen kan, zich bewust te zijn van hare toekomstige houding tegenover onzrn nabuurstaat. (Men zie voorts onder Laatste Berich ten). De indruk te Rotterdam Gisteren was het op de beurs te Rot terdam geleidelijk bekend geworden, dat onze regcering de overeenkomst met En geland en Amerika heeft aanvaard. De Rollerdamsche reeders, zoo schrijft jde - N R. Ct.", hebbenl behoord tot beu. die het zoo goed als buiten twijfel achtten, dat Nederland de gestelde voor waarden niet zou aanvaarden. Nu dit weC geschied, zijn daardoor hun materi eele belangen natuurlijk beter verzorgd, dan indien de geallieerden onze schepen zonder meer in bezit hadden genomen. Weliswaar gelooft niemand, dal Engeland of Am-iika in staat zullen zijn, voor ge torpedeerde Nederiandsche schepen an dere ui de plaats te stellen, 'maar in elk geval rekent men tliaus op behoorlijke, vergoedingen in geld, waaraan de reeders begrijpelijkerwijze toch weer niet heet veel waarde hechten, omdat hel voor eerst wel niet mogelijk zal zijn, daarvoor nieuwe schepen te laten bouwen. Dit alles neemt niet weg, dat ook ut de kringen der reeders ontstemming heerschte over het gevallen besluit, dat algemeen als een vernedering gevoeld wordt, als een beslissing welke men niet goed begrijpt, en waaromtrent men dan ook de mededeelingen van de regeering wenschte af te wachten. Overigens heerscht in de betrokken kringen ongerustheid over het lot van de Nederiandsche bemanningen der in Ame- •ika liggende schepen, die zeer waar schijnlijk in moeilijke omstandigheden zul len go-aken, en waarvan er een aantal misschien zal weigeren op bewapende, schepen in het versperde gebied te gaan varen. De schepen in Amerika. Naar wij vernemen waren, ingevolge de door de regeering verleende toestem ming, reeds in de eerste week van deze maand bijna alle Nederiandsche schepen, in Amerika liggende, door de betrokken! reederijen bevracht met de American Shippinz Board voor de vaart in de niefe gevaarlijke zóne. Uitzondering hierop vormde slechts een gering aantal sche pen, welke óf nog lading aan b,oord luid den óf len opzichte van welke de tele grammen van hier naar Amerika of omge keerd mei doorkwamen Verbazing wekte het daarom: in ree- derskringen nog op 6 Maart j.l. te vee- nemen, als zoude aan de zijde van ïi« geassocieerde regecringen „misnoegen" bestaan over het niet opschieten der on derhandelingen, Immers, door de roor- loppige bevrachting was aan het ve*- langen der geassocieerde regeeringen vol daan. Sk*J Thans is wel gebleken, dat andere nuo-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1918 | | pagina 1