Mo 22.
Zaterdag 26 «Januari 1918.
ife n o t\ ii m
lëi^Jaargaaa.
Abono prijs per kwartaal ia Mid
delburg en bij de agenten in Vlissinigen
en Goes f 1.55; per post f 1.75.
Advertenties 20 cent per regel.
Bij abonnement reel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen
yan 1—7 regels f 1.50.
Bovenstaande advertentieprijzen werden
met 20 'o/o toeslag verhoogd.
Dit nummer bestaat uit TWEE bladen
EERSTE BLAD.
HERLEVING OF LAATSTE
OPFLIKKERING?
Wal Donder da jr ©U Vrijdag in de
Kamer is gebéurd met betrekking lot
de H, B Scholen-. -was den typische'
uiting van den vschoojelrijd.', zooals we
dien uil de vroegere .jaren kennen.
«Toen ging '1 meestal Som, -Let lager on
derwijs, nu was het !t' middelbaar on-
der wijs.
Herleving of laatste opflikkering?
(schreven we hier boven. 'We vera?.?,v
den dat het eerste de juiste kerische'f
sing is, vooral als men 't gebeurdej-in
band brengt met den dreigenden
en die intrekking1 handhaaft ooit als
hel geld tot zijner beschikking wordt
gesteld; en dat alles omdat hij dit
is duidelijk meer waarde hecht aan
een op bisschoppelijk bevel in gang
gezette actie, dan aan een gehandhaafd
besluit van het lichaam dat grondwette
lijk de heele bevolking vertegenwoor
digt, n.l. de gemeenteraad.
Wal voor gevolgen zoo'n gedragslijn
zou hebben blijkt helder uit de opmer
king van den heer Dresselhuys dal Pro
testanten thans belet worden zich rig de
provincie N.-Brabant te'vestigen omdat
het neutrale onderwijs zich daar in.
zulke moeilijke omstandigheden bevindt.
I-Iet is een bekend feit dat Helmond
een bijzondere positie inneemt omdat
er door hel daar wonen ,van een
aantal Protestantscho groot-fabrikanten
een element aanwezig is dal nog een
tegenwicht vormt tegen een katholieke
overheerèchmg'. Maar nu zou men ter
wille van éen katholieke actie de be
langen dier Protestanten ook moeten
negeeren.
We meenen dat de "luikerzijde uit de
Kamer terecht opkwam voor de bescher
ming van een bevolkings-deel waarvan
de belangen doeriijic tn nel gedrang
jdreisé» te geraken.
Slechts één liid der linkerzijde nam
een andere houding aan de heer Troel-
fctra.
SteSeK?derier dai deze
standpunt staat, dat cr alleen gevraagd
moet worden of er behoefte bestaat
aan een vakschool.
Toen kwam het lager onderwijs aan
de beurt, waarover het debat echter
nog weinig1 bijzonders opleverde.
BIKM1MLA11.
hooging nu reeds van het salaris der
bijzondere onderwijzers. Het zijn twee
symptomen van eenzelfde gemoedsstem
ming.
De aanneming van de molies der hëtei-
ren Dresselhuys én Teenstra gisteren in
de Kamer, was een uiting' van de be
zorgdheid links dat door dé houding
van minister CorL van der Linden door
lè 'groote tegemoetkoming aan de rech
terzijde, ten nadeele zal zijn van het
neutrale onderwijs.
Hel gebeurde' te Helmond is daarvan
een leerrijk voorbeeld.
Daar bestaat sedert meer dan 50
jaar een 3-jarige Rijks H. B. S Den
'29 Juni 1917 verklaarde de Minister
zich bereid die school in een 5-jarige
om te zetten mits de gemeente aan
'eeitére voorwaarden voldeed. En de
gemeenteraad verklaarde in een voltal
lige vergadering met algemeene stem
men die voorwaarden t^ aanvaarden.
Maar pas was dal besluit genomen of
er werd in Helmond een actie op touw
gezet lot oprichting' tegen 1 Sept. 1918
van een katholieke II. B. -S. met Han-
jcMsschool.
Uit de meedeclingen van den heer
Dresselhuys bleek dat die actie ge
schiedde niet slechts op aandrang maar
op bevel van monseigneur Diepen, den
bisschop.
En zie, toen trok 'de Minister zijn
toezegging in. Den llden Aug. '17 zond
hij bericht dat de omzetting der school
niet kon plaats, hebben wegens de noo-
digte bezuiniging.
Als gevolg daarvafc werd 1 Dec. jl.
door 113 niet-lcatholieke ingezetenen van
Helmond een bedrag van f 100.000 ter
beschikking van den Minister gesteld
mils deze de school tegén Jt Sept.
'18 omzette in een vijf jarige. Maar het
baatte niet. De Minister bleef weigeren
hoewel de koslen slechts op f 65.000
werden geraamd.
Van katholieke zijde is nog gepro
beerd den raad om te werken. De
vorige week Zaterdag werd een spoed-
eischcnde vergadering van dien raad
belegd, maar lioéwel deze slechts twee
jruiet-katholieke leden telt. bleef hij mei
8 tegen 6 stemmen vasthouden aan hel
[genomen besluit.
En thans stelden de heeren Dressel
huys en Drion voor gelden vo or dat
doel op de begroeting le brengen.
We hebben reeds gemeld welke hou
ding de Minister tegenover dal voorstel
aannam. Hij meende dat dc r egeerin;
feScli moei bepalen tot stichting van
een H B S in plaatsen waar géén
politieke strijd beslaat. En in Helmond
bestaat .,groote" kans óp zoo'n strijd.
Men was het links heelcmaal niet
eens met die meening.
De heer Schaper sprak een woord
dat bij velen op de long licefl gelegen
Hij meende dal hel geval te Helmond
wijst op het bestaan van een nevèn-
regèering. Hij had daar ook in- ander
opzicht een bewijs van gekregen.
Ten opzichte van de school te Warf-
fum had hij eert schrijven vgn een inge
zetene ontvangen, waarin men cclireef.
dal iemand, die connecties bij rechts
heeft, van tien heer Nolens bericlil kreeg
dat hij de omzetting' niet onwelwil
lend gezind was, en van den heer Co-
lijn, dal hij er zich niet tegen zou ver
zetten. De rechterzijde zou, naar dién:
mecning, er g'een onvriendelijke daad in
zien. De heer Schaper heef' toen
schreven, dat hij er vierkant voor be
dankte om zicli te laten spaüncn voor
zulk een. politiek.
En nu is liet toch ook wei heel bij-
ponder dal een Minister eeh eerst gé-
■daan voorstel intrekt wegens zuinigheid.
door heel andere, dan
ijakelijko. redenen. Hij heeft in den laat-
■sti'n lijd zoo herhaaldel ijk gelonkt naar
(jf.,/katholieken in verband met een
mogr'iP*6' samenwerking der democraten
n.'V,,(i0dverkiezing, dat hij ze nu blijk
baar njM? "b'lde ontstemmen.
Maar 'iel reshltaat was dat hij door
zijnT eigen [Pffijfófthoo.ten. in den steek
werd 'gelalèib, Zij stemden allen vóór
hel ameitdemerji'.' "He? héér Troelslra was
de .eenrge- die Van i zijh. tegen liet
hooren. -
Of de "Ministér nu «an déiuwensch
zal voldoen? Het is nbg'u twijfelachtig.
Donderdag verklaardé'óhij zich'-oyer de
vraag of voor Helmondi 1 bij supple-_
toire begrooling alsnog' géiden zullen
worden aangevraagd, niel -wenichfe uit
Ié laten Hij behoudt Zich 'de overwe-
irïaarwm voor bij! de. samensttfl'.ng
dier suppletoire begrooting',' ril moge dat
voor den heer Dresselhys eert teleurstel
ling zijn. Hij wilde échter wél zegjgeii,
idat hij daarmee niet verklaart, geen
geld te zullen uittrekken.
De Minister heeft behalve door dé
motié-Dresselhuys ook nog een andere
aansporing in gelijken geest gekregen,
van meer algemeenen aard, n.l door
TWEEDE KAMER.
Spoorwegen op Zuid-Beveland.
Blijkens het Voorloopig Verslag nopens
het wetsontwerp lot bevordering van den
aanleg en liet in exploitatie brengen en
regeling van dc exploitatie van spoor-
weglijnen van Goes over 's-Heer Arends-
kerke, Borselen en Hoedekenskerke naar
Goes, van Goes over 's-Heer Arend'
kerke naar het Wolphaartsdijksche veer
en van Goes naar Wemeldinge, waren
sommige icden van meening dat bij de
indiening van dit wetsvoorstel te veel
aandacht was besjeed aan de belangen
van de maatschappij, die de ontworpen
spoorwegtijnen zal exploiteeren en daar
door het algemeen belang van de rijke
vruchtbare streek, waar zij zullen worden
aangelegd op den achtergrond was ge
raakt.
Tweeërlei bezwaar werd naai- Véren ge
bracht.
In de eerste plaats werd er de aan
dacht op gevestigd, dat de ontworpen
spcorweglijnen slechts aansluiting geven
aan den Zuid-Beveland dóór snijdenden
Staatsspoorweg en niel tevens aan de ha
vens welke zich in hel noorden en in
het zuiden van dat eiland bevinden
In de tweede plaats had men er be
zwaar tegen dat de financiering en de
exploitatie zullen geschieden door de Mij
tot Expl van S.S., terwijl, naar het oor
dcel der hier aan het woord zijnde le
den, de maatschappij,' die den aanleg
Ier hand neeml en waarin de gemeenten
en polders, met den financiëelen steun
an Rijk en provincie, zijn geïnteresseerd,
daartoe evenzeer in slaat zoude zijn; men
verwees naar hetgeen elders b.v. in Lim
burg bereids geschiedde. Aldus zoude
naar hun meening het algemeen belang
*r sticek op een veel betere wijze wor
den .gediend Meo vroeg of de Minister kirai van(len commandant vau Zeeland
geen poging m richting heeft gedaan '«-steW. - -
en zep met of ..- geên termen RajV'vï»
tea, ^iw^.lh.dicn'zin ^rkzaam te. zijn. -- amgehauden een
Andere leden Iconden zich evenmin ver-' 16-jarigo., 'jóngen, die zich od Vé^lÜ
pelmolen met den odrilinisfratiiwèn nmnl ..„i. i.' ,.K
de raolio-Teenstrade noodzakelijkheid
uitsprekend dat „op ruime schaal woK-
de overgegaan tot het oprichten van
nieuwe Rijks Hoogere Burgerscholen."
Blijkens de toelichting' had oolc deze
jmolie dezelfde politieke strekking, ejj
ook zij werd linies legen rechts aange
nomen.
Deze dingen kunnen voor de linker-
rijde slechts een aansporing zijn om
wèl te bedenken waar wij heen gaan
met het neutraal onderwijs als niet
krachtig voor de instandhouding' en het
op peil houden daarvan wórdt geijverd.
We hebben de Fmancieele gelijkstelling
mede voorgestaan op gronden van bil
lijkheid. Maar dat be teekent 'zeker niet
dat hel neutrale onderwijs op den ach
tergrond moei worden geduwd.
eenigén met den administration'opzöt
der plannen betreffende deze verhoudin
gen Zij meenden echter uil een oogpunt
van opportuniteit hun bedenkingen le
ien het w.o. te tnoeten laten rusten.
Verschillende inlichtingen werden, nog
KAMEROVERZICHT.
Tweede Kamer.
Zitting van Vrijdag.
Na de stemmingen over de I-I. B. S -
molies waarvan wij gister onder -Laat
ste Berichten den uitslag meldden, en
die wij hierboven nader bespreken, is
de Kamer overgegaan tol de vakscholen
En oolc hier het verschijnsel dal vrij
wel alle sprekers op een suppletoi;
begrooting aandrongen ter uitbreiding van
de subsidies.
*Dc Minister wees op de supple
toire begïooting van hel vorig jaar als
een bewijs van zijn gezindheid hel
vakonderwijs te bevorderen. Maar er zijn.
fmancieele grenzen. Hadden wie de ze
kerheid, dat we een normale toekomst
te igemoet gingen, dan zou hij meer
voor de aangevoerde argumenten gevoe
len; maar we welen niet, hoelang de
abnormale omstandigheden nog zullen
duren en mei welke zware lasten zij
onze begrootingen nog zullen belasten.
Daarom is beperking) in dit opzicht
noodzakelijk. Hij zal moeten overwegen
in hoever hij zal kunnen legdlnoelka-
men aan den wensch der Kamer, ten
opzichte van de hoogere burgerscholen,
dc verbetering der salarissen van geera
ren en mi weer aan de nieuwe won
schen ten aanzien van hel vakonderwijs.
Naar aanleiding van den twijfel van
den heer Van Wiij n her gv'n, dié
meende bij dezen Minister een spoor le
hebben ontdekt van voorliefde voor Jiet
ÏLcutrale vakonderwijs verzekerde
Minister dal hij nog aïtijcl op 't
dat öe door dc Botervereeniging gemaakte
voorraad koelhuisboter binnenkort be
schikbaar zal worden gesteld. De maxi-
muin-kleinhandolprijs zal f 2.85 per K G.
zijn
Do Minister heeft voorts medegedeeld
dat de prijzen voor versche boter gedu
rende de wintermaanden geen verande
ring zullen ondergaan.
Petroleum
De Minister van L N. en H. maaicl be
leend, dat bon S dei- Rijkspetrol-0umdis-
Iribuliekaart geldig zal zijn vanaf 1 Febr.
as tot cn met 15 Februari d.a.v., voor
een hoeveelheid van 2 liter
Koper en Brons.
De St. Crt. van gisterenavond bevat
nieuwe bepalingen betreffende het ver
bod van vervoer van koper en brons.
Uil Slag en Provlueïe.
Uit Middelburg.
Wij verwijzen naar de bekendmaking
in dit nummer betreffende de uilbetaling
der inkwarlieringsgelden.
We vestigen de aandacht op dé
aldverlentie van de centrale voedings
commissie alhier in dit nummer, ver
meldend de dagen waaropvde spijs- en
soepkaartjes voor Februari le bekomen
In het verslag van tie vergaderijnt
over de winkelsluiting m hel tweede Jjlad
staat een paar maal de naam .VVessels:
(dit moet zijn. Wesselo.
Bij de politie alhie
geciaan van diefstal van lood van l>réci-
kassen, waarnaar een onderzoek, W>rdt
ingesteld.
Door de poilLie a i fiji e,;'- is aange
houden een Duitsche desertei'c, .die,"bij Sas
\an Gent in uniform over.,,de. grens is
gekomen en daar burgerkleren wist te
krijgen. De man, die zèiae. zonder mid
delen van bestaan te zijn, is "tér beschik-
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Onze schepen in Amerika.
Enkele Duitsche bladen zien in Me
overeenkomst met Amerika, volgens welke
onze in de Ver. Staten vastgehouden sche
pen éen of meer reizen zullen maken voor
dc /geallieerden, een neutraliteilsschéni
ding. Nu is het niet le ontkennen, dat
door de overeenkomst dc belangen der
Entente .worden gebaat en die
Duitscbland worden geschaad, doch de
rechten en verplichtingen der neutralen
bij een oorlog ter zee zijn in 1907 vast-
gesleld in alle bijzonderheden, zonder
dat de levering van koopvaardijschepen
aan een der oorlogvoerende partijen daar
bij is verboden.
De Scheepvaart
,Nie,uw-Amsterdam" is gistevenmid
dag ten sïotle locli naar Amerika ver
trokken.
De .Kennèmariand", beschuldigd van
„verstandhouding met een duikboot" (wat
geenszins bewezen is kunnen wordefrWs
door de Portugeezen vrijgelaten unit con
sideratie voor de Ned. regeering We
gens het nijpend gebrek aan maïs le St
Vincent is de lading maïs, die. zoo drin
gend noodig was voor ons land, maar
door de Portugeezen „opgjeeischt".
Behoudens bijzondere omstandigheden"
zal hel s.s, „Frisia" van den ICon. Holl.
I.loyd binnen enkele weken naar Zuid
Amerika vertrekken.
Vei-hooging Kolenrantsoc
Naar „Het Centrum" verneeml, is hij
de Rijkskolendistributie een plan in over
weging om aan klasse I en Ia alsno,
hrandstoffeneenheden boven het bepaald,
•anlsoen te verstrekken, doch uitsluitend
legen de verhoogde prijzen.
P r ij s van dien voor 1918.
De Minister van L.,*N. en H. brengt Ier
algemeene kennis, dat ten aanzien
den uïenoogst 1918 zoodanige maalreje-
len z uien worden genomen, dat de ver
bouwen s voor dit gewas geen hoogeren
prijs zulrn kunnen bedingen -dan f 8.50
per 100 K.G.
Koelhuisboter.
Den gemeentebesturen is door den
Minister van L.. N. en II. medegedeeld,
lende p.ialsen heeft schuldig..gemaakt
aan diefstal' van ge id i$t muntgasmeters.
Uit Vlissingea.
e VI i- s s i n g e n zijn in één week
"j"s (Irlt r.jwiOWllr <11 OUIJLU^, - v
straat stonden, ontvreemd. Mén zij op zijn
hoede!
Uit Walcheren.
V-ijdagavond werd te Sero os-
kerk e in de chr. school x»en vergade-
gehouden ter bespreking dér le-
vcnsmiddelenkwestie, waarvoor wareniop-
jeroepen per advertentie alle gezins
hcofd°n. Velen hadden aan de oproeping
gehoor gegeven.
Er werd een voorloopig comité samen
gesteld, dal de leiding der vergadering
op zich nam; het eerste wierk was een
definitief bestuur te benoemen, dat werd
gekozen bij acclamatie drie ruit liet be
st uwr van Patrimonium en eveneens drie
uit den Chr. Nat. Werkmansbond, mei
nog een uit de burgerij. Bij stemming
werd hiervoor gekozen de heer A, Seijs,
die ook deze benoeming aannam
Nu ging men over tot het hespreken
rau het verkrijgen vau goedlcoopere l'e
veiismiddelen voor de arbeiders in -den
•orm van tóbslag uit de gemeentekas Al
lereerst werd behandeld het artikel melk,
er volgens gas, pstr,oleum enz. enz Aan
het bestuur werd opgedragen aan den
gemeenteraad deze verzoeken, te richten.
Velen voerden nog het woord over
hetgeen in andere gemeenten wordt ge
daan door de distribuliecommissies en
werden wenken gegeven ook in deze ge
meente de meest noodige 'levensmidde
len voor verminderde prijzen beschikbaar
te krijgen
Iïet bestuur zegde bij monde van den
voorzitter den heer P. Jacobse, >len aan
wezigen toe, met ijver te zullen werken
voor deze zaken.
te N i s s e. Het ledental was gestegen
van 60 tot 70. Iu 1917 werd geleverd
63.332 K.G, kunstmeststoffen voor een
bedrag van f 13.983,4S De inkomsten der
vereeniging beliepen f 100,79'/2 en de uit
gaven f 97,06. Herkozen" werd tot be
stuurslid de heer J. Meijaard te 's lieer
Abtskerko en gekozen de heer G. de
Blaeij in plaats van den heer C. Boogert.
die niet meer in aanmerking wenschte
te komen.
Uit No o r d-B e v elan d.
- In de Vrijdag gehouden algpmeene
vergadering der werklieden vereeniging
„Uit het Volk Voor het volk" te Co-
1 ij n s p .1 a a Ibleek uit hel jaarverslag
van den penningmeester, dal de^nlvang
sten met het kasgeld van het vorige jaar
hadden bedragen 1' 650.811/2, de uitgaven
f 231,50 (waaronder f 162,90 aan uilkee-
ring wegens ziekte), zoodat het g(pedslot
f 416,311/2 bedroeg. Bij dc spaarbank is
thans geplaatst een bedrag van f 1953,81.
De aftredende bestuursleden werden her
kozen, ovenals de commissie van toezicht
Het bestuursvoorstel om de uit koe ring
wegens ziekte te brengen van f 0.90 op
f 1 per dag, werd aangenomen, terwijl
een voorslel van een der leden om dit
le brengen op f 1.20 werd verworpen
met 37 tegen 11 stemmen.
o1
'Uil Scliouwen-Duivel'and.
Bij de verkiezing' van hoofdinge
landen van hel Waterschap Schouwen
ter voorziening in de vacaturen ontstaan
door het overlijden van den heer .Tohs.
Gast Cz. en door liet bedanken der
heeren. Cent van Schelven. M. Mol e»
Jacob Sleur, zijn gekozen de heeren L.
JBlom Pz. leNoordwelle M. de Mol
•tc Duivendijke en J. Steur te EUemeel,
'Voor één vacature moet nog een herstem
ming plaats hebben.
- Bij dc op Vrijdag' gehouden her
stemming voor een lid van den gemeente
raad van Brouwershaven, werd! ge
kozen de heer J. D. de Kater met 115
stemmen. Op den lieer P D Bos werden
75 stemmen uitgebracht, terwijl er 5
stemmen vau onwaarde waren.
Uit T hol en.
I11 de jl. Donderdag te St A-a ha
land gehouden vergadering van den ge
meenteraad, waarin de heer J. Zandee
afwezig was, is met .alg. stemmen beslo-
lenuwk jiu.rtfnrijm «o. brf-
fén" Hopfdcfijken «Omslag. ,npg te verhoo-
gen met f 1000 en. teJjiebge'n op f 15000.
leze verhoöging- was noodzakelijk dooi
de vermeerdering der jaarwedden van hél
;jjzend ^personeel,
werd nu gewifzlg,?
vang en uitgaaf op f 39155,0T5.
'Vastgesteld werd nog een verordening1
betreffende vervroegde winkelsluiting. Be
paald werd dat in de maanden October
tot en met Maart de winkels des Zater
dags open mogen zijn van des morgens
zeven tot des avonds negen uur, de ove
rige dagen van des morgpns zeven tot
des avonds zeven uur. In 'de overigé
maanden des Zaterdags van 's, morgens
zes tol des avonds tien uur. de andere
dagen van des morgens zes tot des avonds
acht uur
Uit Zee 11 wsch-Vlaandereo O. D.
Donderdag^ is op de Axelsche Sas
sing onder de gemeente Axel, een wa
gen. hespannen met twee paarden, in het
kanaal gereden. Het eene paard Icon wor
den gered, het andei-e is verdronken.
V it Zee u w s ch Vlaander-en W D.
Onder de passagiers voor de Prov.
boot, die Vrijdag Le 'Breskens aan
wai stonden, bevonden zich twee dron
ken soldaten, die het wel wat te bont
maakten. Een marecliaussec waarschuwde
hen. doch inplaals van op te hóuden met
roepen en schreeuwen, begonnen zo ook
de politie uit te schelden. Een soldaat-
commies, die hen ooi; waarschuwde
kreeg een paar draaien om de oren. zoo
dat de marechaussee er met dc blanke
sabel lussclien moest komen. Onder ge
leide van drie soldaten zijn ze toen naai
de kazerne opgebracht.
Uit Zui d-B eveland.
- In de raadsvergadering le W a a r d e
op Vrijdag 25 Januari schetste de heer J,
Blok Sz., plaatsvervangend burgemeester
In waarde erende woorden den overleden
biirgcméfesler, den heer C. Tliorenaar.
Alle raadsleden stemden hiermede ;n.
Hel aanvangssalaris voor een nieuwen
burgemeester werd vastgesteld op f 525.
Na oen drukke discussie, naar aanlei
ding van eèn advies dienaangaande van
B, cn Wc werd besloten om de gemeente-
gebouwen tegen molest te verzekeren.
De hi-er J. J Miol werd benoemd tot lid
v;yi de gasconvmiss'ie en als zijn plaats
vervanger werd aangewezen de heer J.
Pieper.
Vrijdagavond vergaderde dje 'and1
bouwvereeniging „Eepdraclil maakt macht"
STIKKEN VOOR DEN GEMEENTE
RAAD
V as ts telling slcm-
di sir p eten.
In verband mei de wijzigingen, die dooi
de grondwetsherziening in de kieswet zijn
gebracht, is een herziening der indeeling
van dc gomeenle in slemdislricten yor de
raadsverkiezingen noodzakelijk.
Ilel aantal kiezers voor de Tweede Ka
mer zal vermoedelijk 4376, dat voor den
gemeenteraad 121(i bedragen.
B. en Wc stellen de volgende verdeeling
voor:
Stemdislricl I, 938 kiezers, wordt be
grensd door Volderijlaagte, Ilecrengracht
van Volderijlaagte tot Wateroren, Noord
straal, Langeviele, Lange vie legrachtV
singsch Wagenplem, kanaal en de gi>
lor gemeente tot aan den St. L,aurensc"
Watergang.
