MIDDELBURGSCHE COURANT.
I6ie Jaaryany.
FEUILLETON,
Mm -srijM® Wiel
Wo 8.
Donderdag ÏO Jasiaari 1918*
A* bona. prijs por fewnrtakl in Mid
delburg en bij de agenten in ASissingen
en Goce f 1.55; per post f 1.75.
Advertenties 20 cent per regel.
Bq abtmuemant reel lager.
Familiaberichten en daakbetoxigtBgMi
<?an 1—7 r*geU I 1.50.
Bovenstaande ad'-rrtentiepeijaeo waadt»
met 20 fcaaleg Terfawigd.
AMERIKA EN WIJ.
Wat wü de regeering der Vereen.
Stalen toch van ons?
Dat ze onze schepen vasthoudt in
de. hoop er nog op een of andfcra
wijze van gebruik te kunnen jnaken
voor haai- eigen vervoer, is een ergei-
lijke aanmatiging- maar ten minste iets
waar je een motief achter vindt, al is 't
een motief van bedenkelijk soort.
Dat ze aan de in Amerika gestran
de Nederlanders zooveel moeilijkheden
in den weg legde, vóór - die gelegen
heid kregen naar hun land door te
reizen, was iets waarvoor wij met geen
mogelijiclieid een redelijk argument
konden vinden. Maar heelemaal onbe
grijpelijk is het feit dat ze nu ook wei
gert passen te geven aan Nederlanders
die uil ons land naai* Amerika willen
gaan, niet alleen aan bloembollenkweekers
ien een danseres, die Amerika zelf ais
einddoel hebben, maar ook aan perso
nen die daar op doorreis zijn, en diei
naar Ned. Indië moeten.
Naar we meenen te weten bevin
den zich daaronder verscheidene staats
ambtenaren die reeds langen tijd op
gelegenheid tot overtocht wachten en
wier komst in Indië hoog noodig is.
Wat voor gevaar men 'in- Amerika
vreest van de doorreis van die1 perso
den, is ons een raadsel.
Dat er in Amerika allermalste voor
stellingen worden gegeven van ons land
len volk welen we. We hebben dat
dezer dagen nog weer kunnen verne
men uit een dwaas artikel van eeu pro
fessor in de geschiedenis, W. S. Davis,
die in <de N. Y. Times ongelooflijke
domheden over ons land schreef. En
we weten ook dat het Amerikaansche
•publiek niet beter te weten komt. daar
de tegenspraak, door sommige Neder
landers aan dit en dergelijke bladen
gestuurd, eenvoudig niet opgenomen
wprdt. Het gros der Amerikanen ziet
ons blijkbaar aan voor Duit sellers.
Maar dat men in de regeeringskringen;
van Washington niet beter zou wetenv, wil
er bij ons niet in. En daarom blijven wc
vragen wat wil men daar toch van ons?
Is die weigering van passen soms ook
een dwangmiddel1 om ons te dwingen wat
toeschietelijker te worden inzake de be
schikbaarstelling van schepen?
Als dat zoo is, dan denkt de Ameri
kaan sche regeering waarschijnlijk ook aan
de enorme kosten, die ze ons bezorgt.
Dal hel gedwongen hier blijven van reeds
aangestelde O.-Indische ambtenaren veel
geld Lost, ligt voor de hand. Maar bovenal
mag men niet vergeten wat het vasl hou
den der schepen van de staatskas vordlert.
In de Mem, van Toell tot de jongste
aanvrage van beschikbaarstelling van "le
vensmiddelen, wees Minister Poslhuma
ter verklaring van het groote bedrag o
op aal feit:
..Sedert geruimen tijd liggen in Noord-
Amerikaansche havens een 60-tal Neder-
Handsehe schepen, voor rekening der re
geering uitgezonden om graan te halen
en voor het meerendeei beladen, wat
groote kosten aan liggelden veroorzaakt,
terwijl de kwaliteit van het graan er zoo
danig is op achteruitgegaan, dat liet zeer
twijfelachtig is, of nog eenige hoeveel
heid in bruikbaren toestand verkeert.
De kostprijs is zoodoende buitensporig
verhoogd, terwijl met aan zekerheid gren
zende waarschijnlijkheid gezegd kan wor
den, dat, indien iets, dan toch in allen
gevalle betrekkelijk weinig van hot inge-
iadene ons land zal bereiken en het ove
rige mei zeer groote verliezen van de
door
BEATRICE HERON MAXWELL'
FLORENCE E. EASTW4GK.
Naar het Eog»isc.b
a
67).
„Ik heb den kapitein en Mr Hudson
over den kant zien glijden, juist toen wij
afgezet werden," zei een Stem in de
duisternis. „Ze konden zich ternauwer
nood neer redden voordal de boot
zonk",
Eerst was hel jonge meisje zich nau
welijks bewust geweest van wal er ge
beurde, zij wist alleen dat zij zich voort
bewogen iu de duisternis, onefndig lan
gen tijd naar hel haar toeschfeen en toen
plotseling bosefle zij dat zij voortdreven
hand zal moeten worden gezet.
„Hoe groot de som ongeveer zal zijn,
die hiervoor in rekening moet worden ge
bracht, valt voorshands niet uit le maken;
vast staat echter reeds thans, dat de door
het Rijn te dragen directe verliezen tien
tallen millioenen guldens zullen beloo-
pen."
Nu is het in Amerika een bekend mid
del oim een ander tot meegaan te dwingen
door hem» met geldelijke onkosten Zoo
lang te pplagen, dat hij wel móet toe
geven. Men deiilie bijv. aan de gerucht
makende manier waarop de petroleum-
trust zijn tegenstrevers onder jlp knie
kreeg. Misschien denken de Amerikanen
dat ze op die manier ons ook wel
zullen bewegen tot het afslaan onzer
schepen. Het kon wel eens blijken dat
dit middel tegenover een staat faalt,
vooral wanneer in dien staat de regeering
een eensgezinde bevolking achter zich
heeft.
DE „TIJDSOMSTANDIGHEDEN" EN
DE POLITIEK.
Een merkwaardig voorbeeld vaii den
invloed diende groote verandering
de maatschappelijke toestanden
heeft op de houding der politieled par
tijen, levert hét dezer dagen door de
bladen gepubliceerde concept-programma
der R. K. Staatspartij.
Hel is met de wordingsgeschiedenis
van zbo'u partij-programma bij de ka
tholieken altijd heel anders gesteld dan
bij de overige partijen. Zelfs het partij
wezen is er heel anders, want wat men
de Rof msch-Kath. Staatspartij noemt,
is eigenlijk slechts een Bond van R. IS
Kiesviereenigingen. En het programma
waaronder die Bond tot nu toe werkte,
was niel opgesteld door een vergadering
van den Bond, maar door de Katho
lieke leden der Tweede Kamer. Die van
de Eerste Kamer hadden er niets in te
zeggen Dat programma dateert van 1896,
en was in 1901 met enkele punten aan
gevuld, ook al weer door de Katholieke
Tweede Kamerleden. Eerst in 1909 voeg
de de al;emeene vergadering van den
Bond zelf er nog een „program van
actie" aan toe betreffende de sociale
verzekering, tariefwet, onderwijs, en ge
zinshoofdenkiesrecht
En nu dat grootendeels verouderd pro
gramma van 1896 vernieuwd moest wor
den., is het weer de Kamerfractie did
het concept opstelde „op verzoek" van
den Bond van R. K. kiesvereenigingen.
Deze zal het nu toch wel nader bekijken
vóór hel definitief wordt vastgesteld.
Maar behalve dat zijn er nog meer
merkwaardige dingen op te merken als
men dal programma 'legt naast het vroe-»
gere.
De katholieken worden in andere lan
den en ook wei bij ons aangeduid als
geboren „Realpolitiker". 'En dat blijkt
ook uit dit program.
Er zijn merkwaardige eischen uit het
vroegere programma verdwenen.
Toen, m 1896, werd bijv. bepaald,
dat ten opzichte van 'f leger vermin
dering van financieele en persoonlijke las
ten richtsnoer en dioel moet blijven, en
dat onderzocht moest worden of een uit
gave 's jaars van meer dan. twintig mil-
iioen voor het leger gewettigd was. En
hoewel ook reeds vóór den oorlog dat
cijfer vèr overtroffen werd (in 1913 was
het eindcijfer van „Oorlog" 38 millioen,
en dat van „Marine" 20 millioen), zijn
die eischen vervallen en vervangen door
twee n ieuwemedewerking met elk ern-
streven naar geleidelijke internatio
nale ontwapening en beperking van le
ger en vloot tot hetgeen noodzakelijk is
voor neutraliteit en onafhankelijkheid.
Toen werd op belasting-gebied ge
vraagd „geen verdere uitbreiding of ver-
liooging van 's Rijks directe belastingen."
Nu spreekt hel concept programma slechts
van „rechtvaardige verhouding tusschen.
directe en indirecte belastingen." Zelfs
kan men een tegenstelling vinden tus
schen dien eïsch van 1896 en de ni
op den Atlantischcn Oceaan Het kabbelen
van het water tegen den kant van de
sloep, bel schuim, dat van de roeispa
nen op haar gezicht spatte, dal was alles
wat zij wist totdal zij Tubby's stem hoor
de, die haai* vroeg hoe zij zich voelde)
en haar smeekte den .moed ier in le hou
den „Wij zullen er best afkomen
weet je! Wees maar niet bang. Felicia'
Als de 'ÏLag aanbreekt zullen wij zeker
opgepikt worden en dan zal alles heerlijk
wezen nu we van onzen vriend Lavvsoiv
af zijn."
Zij glimlachte in de duisternis, toen ze
zijn bekende temerige stem1 hoorde Die
kwam haar zoo weinig passond voor in
hun tegenwoordige omstandigheden
Maar Tubby's vadzige stem was mis
leidend, hij had energie geno'ég in zich
en Loionde van veel nut te wezen in deze
omstandigheden, een echte Bril met den
moed en opgewekte camaraderie, die
de mensehen in ©ogenblikken van gevaar
tot elUr«ir brengt. Hij roeide onvermoeid
voort, met blaren aan de handen, ter-
aanbevolen krachtiger doorvoering van
het beginsel van belasting naar draag
kracht „ook rekening houdend met de
grootte van het gezin.'
Dat de in 1901 bij de aanvulling op
genomen eisch tol vrijheid aan kerkge
nootschappen en H. Onderwijs-vereeni-
ging tot vestigingj van een leerstoel aan
de rijksuniversiteiten, nu verdwenen is,
zal wel verklaard moeten worden uit
den nu opgenomen eisch tot doorvoering
van de rechts- en financieele gelijkstel
ling van het middelbaar en hooger on
derwijs.
Een andere eigenaardigheid is het ver
schil van de plaats der punlen op het
program.
In 1896 stonden vóórop de sociale vra
gen en dat was ook bij do twee volgen
de aanvullingen het geval in 1901 moest
de verzekering van werklieden tegen ziek
te, ouderdom en invaliditeit „in het vol
gende wetgevend tijdperk een voornaam
punt van de wetgeving uitmaken." En in
1909 werd als eerste punt voor de vol
gende periode genoemd doorvoering1 djer
sociale verzekering.
Nu zijn die verzekeringskwesties lieele-
maal1 achteraan geplaatst op een lijst van1
21 onderwerpen „van algemeen maat
schappelijk belang". De invoering der
invaliditeitswet staat no. 22, die van de
ziekteverzekering no. 23. Alleen de wet
telijke regeling der werkeloosheidverzeke
ring komt er nog achter.
Of dat een bedoeling heeft' Zoo ja,
dan heeft het ook beteekenis, welke
vraagstukken vóór aan op die lijst zijn
geplaatst
En dan vinden we daar als no. 1, be
halve de Zondagsrust, de bestrijding der
onzedelijkheid, waarvan op de vorige
programm e s geen sprake was, maar die
in de katholieke beweging zoo'n veel bew
sproken factor is geworden.
Als no. 2: de wettelijke regeling van
het collectieve arbeidscontractals nes.
3 en 1 hel erkennen der organisaties van
belanghebbenden als adviseerende col
lege's bij de voorbereiding, en het deel
nemen van belanghebbenden^ bij de uit
voering van sociale wetten, gewichtige
kwesties.
Dan velgen een reeks andere punlen
woningnood, geleidelijke terugkeer tot
vrijheid van bedrijf, technische ontwikke
ling van handel en nijverheid, ontginning,
verkeer, ambtenaarsbezoldiging, pacht-
contract, jachtwet, en middenstand, en
eerst dan komen de arbeidersvraagstuk
ken.
We herhalen nog eens, dat wie niet
weten of men een bedoeling heeft met
die volgorde. Het zo(u echter geheet in
overeenstemming zijn met een bestaande
strooming, als niet de arbeïdersvraag-
stUKken zoo op den voorgrond werden
gesehoven als in de jaren vóór den oor
lóg hel geval was.
We schrijven deze dingen natuurlijk
niet als kritiek Daarvoor hebben alleen
de katholieken aanleiding. We coinsta-
teeren slechts wat we zien gebeuren irt
een partij, die nu een van cLe grootste is,
en ook na de verkiezingen zal blijven.
Zulke program-wijzigingen toonen een
bewegingsrichting aan, die de aandacht
verdient, ook al kan men het er mjee
eens zijn, dal programma's in de huidige
mslandigheden weinig beteekenen, daar
die omstandigheden zich zeer snel wij
zigen, en soms in eens heel andere vraag
stukken naar voren brengen dan de op
stellers vau zoo'n programma verwacht
ten.
Misschien maken sommige lezers de
opmerking dat er in de genoemde pro
grampunten zoo weinig katholieks is,
Wanneer zij het geheele programma door
lezen, zuilen zij te vergeefs naar iets'
dergelijks zoeken Het is een zakelijk
programma, geheel gewijd aan ..vragen
van den dag", dat ook door menigem
niel-katholiek zou kunnen worden on
derschreven.
Hél schijnt dat dit ook bij de katho
lieken zelf wordt gevoeld Althans het
wijl Je drie stokers en de tusschendieks-
passagier allen ongeschikt bleken te zijn
als roeier. De Zweed was eeq onhandige
vent met oen blonden baard, die den
naam Bernson opgaf toen men hem dien
vroeg; zijn kennis van de Engelsche laai
was uiterst gering, maai* hij herhaalde
voortdurend op klagelijken toon „Al mij
geld in hel schip geen geld alles
weg!"
„Je mag blij zijn er heelhuids afge
komen le zijn.' zei een van de stokers
eindelijk. De arme man had zich deer
lijk gebrand toen hij trachtte den stoom
af te draaien en een onmiddellijke ont
ploffing te voorkomen. Hii moest vree-
selijk geleden hebben at oien tijd, toch
klaagde hij niet. Hij had alleen bitter
verdriet over hel verlies van het goede
schip en toen het rommelend geluid
van een ontploffing in de verte tot zijn
noren doordrong, dat hem hel verdwij
nen der Lausanne aankondigde onder
de oppervlakte der zee, had de man
met woeste smart uitgeroepen „Do
„Centrum" meldt, dat het voornemen;
beslaat het Program te doen voorafgaan
door de, indertijd door dr. Schaepman
geschreven Inleiding, welk© reeds gold
voor het Program van 1896. „In die In
leiding worden in algemeeue trekken de
principiêele overwegingen aangegeven,
welke voor de samenstelling van het
Program tot leiddraad hebben gediend.
Voorop slaat daarbij de verklaring, dat
de samenstellers als katholieke mannen
belijden en verdedigen, wat door den
II. Stoei over het wezen van den Slaat,
over oorsprong en bevoegdheid van het
0ezag, over plichten van vorsten en
volken wordt geleerd."
ïsiysuy.
DE NIEUWE STAATSLEENING.
Het percentage van het bedrag van
toewijzing in de Staatsleening van 500
millioen bedraagt 66 pCl. van het bedrag
waarvoor" is ingeschreven voor die bedra
gen, die niet worden gestort in 5 pCt.
schuldbekenteniss|en en waarvoor geen
preferentie is gevraagd.
Het blijkt, dat van het ingeschreven
bedrag van f621628 200, voor een nomi
naal beorag van f 223 716.800 aan 5 pCt
schuldbekentenissen der leenin^lOl l in
storting zullen worden gegeven, en voorts
dat voor een bedrag van f31.328 000
voorkeur is gevraagd. Deze laatste in
schrijvingen zullen ten volle worden toe
gewezen.
ARBEIDER IN DE PROV. STATEN VAN
LIMBURG.
Men meldt uit Maastricht aan de Prov.
N. Br en 's H. Crt.
Door een groep R.K. georganiseerde ar
beiders worden pogingen aangewend om
een zetel in de Prov. Staten door een
vertegenwoordiger van hun stand te doen
bezetten. Die aandrang, welke er reeds
lang was, is sterker geworden, door de
houding der Prov. Staten, aangenomen bij
het afstemmen voor een pensioenverhoo-
ging van enkele gepensioneerden. Er zal
een beroep op de zittende leden worden
gedaan om een zetel vrij te geven vooa
een vertegenwoordiger der arbeiders.
Blijkt geen van de leden "hiertoe gene
gen, dan wenschen zij de vergadering van
de Katholieke Kiesvereeniging uitspraak
te laten doen. Bereiken zij hiermede niet
het gewenschte resultaat, dan xs. het niet
onmogelijk, dat een dissidente R. K. ar-
beiders-candidaal zal worden gesteld.
BRUINKOOLONTGINMNG
Een wetsontwerp is ingediend, strek
kende om den minister van Landbouw
de bevoegdheid te verleenen vergunning
te geven tot tijdelijke ontginning van
bruinkool zonder concessie.
UIT DE PERS
Het verminderde peujl
vruchtenrantso en.
Ei* schijnen met de peulvruchten weer
eenigszins vreemde dingen te gebeuren,
merkt de „Nieuwe Ct." op
„Dezer dagen kwam het bericht, a. t
de Minister van Landbouw, te beginne
met 1 Januari 1918, het rantsoen roor
peulvruchten had verminderd tot n., kilo
pei hoofd per 4 weken. Dat beteeaent
dus, dat het rantsoen op de helft was'
teruggebracht. Nu was het oxide rant
soen van 1 kilo per hoofd per 1 weken
reeds karig genoeg berekend, vooral
voor den werkenden stand, die wel
eenige aanvulling van het kleme brood
rantsoen in den vorm van peul vrueh-
len noodig heeft. Het Bureau voor me
oedeelingen voor de voedselvoorziening
had echter destijds betoogd, dat, in ver
band met den ongunstige» oogst, mei
meer peulvruchten beschikbaar konden
worden gesteld. Gerekend toch waop
boot is Weg! Groote God' Ze is weg'
En zoo ging de nacht voorbij en ver
moeide oogen trachtten bij het grauwe
licht van den aanbrekenden dag eenig
leeken van hoop te onderscheiden. Als
een gordijn, dat werd weggeschoven,
trok de mist op van de oppervlakte der
zee en toen verspreidde zich een gloed
als een nevelachtige sluier, welke de
ontwakende zon nog verborgen hield.
Nooit had het leven kostbaarder ge
schenen en de wereld schooner dan
in deze eerste oogenblikken van den
aanbrekenden dag aan het kleine
greepje inenschen, dal ternauwernoojd
aan de dood was ontsnapt.
Felicia had een aangeboren voorlief
de voor de zee, zij was in Cornwalis
geboren en opgevoed op de steile kust
dicht bij Bu.de waar men den Oreaan
kon zien en hoóreu de zee trok haar
aan als een magnetische kracht. En nu
besefte zij, dat het gezicht van den
Oceaan, glinsterend en schitterend met
millioenen kleuren onder den zachlrood
een hoeveelheid van 81/2 kilo per lioofj
der bevolking voor den winter^ der
halve bij een zielenaantal van 6.500.0U0.
ruim 55.000.000 kilo. Wel wa* dank
zij de door de regeering gegarandeerde
prijzen, over 1917 een grooter opper
vlakte met peulvruchten, bcteeld dan in
de vorige jaren (69.234 H.A. in 1917
tegen resp. 18,577 H.A. en 48,316 H A
in 1916 en 1915), maai* door het natte
weer in Augustus had vooral da erw
ten oogst sterk geleden, zoodat op niet
meer dan ongeveer 60.000.000 kilo i*s-
schikbare voorraden peulvruchten voor
menschelijke voeding gerekend kon wor
den De memorie van toelichting van
het 170-millioen-onlwerp sprak ook van
een ie verdeelen hoeveelheid van on
geveer 60.000.000 kilo peulvruchten.
Over de jaren 1915 en 1916 kon idc
oogst van peulvruchten, rekende op een
gemiddeld gewicht van 80 kilo per H L
terwijl voor zaaigoed enz, 3 IIL. per
'H.A. wordt afgetrokken, worden ge
raamd op 63.000.000, resp. 50 ft
55.000.000 kilo. Voorloopig werd dxn
ook in November aangenomen, dat niel
hieer dan 8y_. kilo per liooFd beschik
baar zou zijn, waarvan 5 kilo gedistri
bueerd en de rest bewaard zou worden
om eventueel in tekort aan ander voed
sel als aardappelen, brood, enz. te
voorzien. Zoo mogelijk zou later een
verhooging van het rantsoen, dat de
regeering destijds dus niet te h>ug
achtte, in overweging genomen worden
Nu heeft hel in de eerste plaats vrij
geruimen tijd geduurd, eer dte distri
butie bepaald kon beginnen. Oorspron
kelijk was zes November -als datum
genoemd, maar in die maand ontving
bijna geen enkele gemeente peulvruch
ten van den nieuwen oogst, doch moest
men zich zooveel mogelijk met wat
er van den ouden oogst over was ge
bleven en dal vaak van niet te beste
kwaliteit was, tevreden stellen. Eerst 111
December ging de distributie geregel
der. Het gevolg hiervan is, dat wij o.a.
in Den Haag inplaats van 2 Kilo over
over de maanden November en De
cember in totaal slechts 1 Kilo peul
vruchten kregen, waarvan 3 ons bruine
boonen en de rest groene erwten. Luxe
soorten, die ook onder het rantsoen
vallen, zijn er nog altijd niet. En nu
is met ingang van Januari het rant
soen algemeen verlaagd en daardoor ze
ker voor den werkman veel te gering
geworden.
Wat is d© reden hiervan? Blijkt de
oogst nu nog zoo tegen te vallen, aal
er niel voldoende is om het pude,
rantsoen te liandhaven, of moet eëH
grooter reserve gevormd worden en zoc.
ja, waarvoor? Of werkt de distributiere
geling nu nog niet vlot, zoodat aan de
bestellingen der geméén ten nog niet re
gelmatig kan worden voldaan Dit Iiat-
ste kunnen wij nauwelijks-aannem?n
dat zou toch wel te erg zijn. Benige
toelichting bij de rantsoen verminde
ring zou zeker wel noodig zijn ge
weest, of krijgen wij die wellicht nog
bij de behandeling van de Landboit v
begrooting en het distributiecrediet io
de Tweede Kamer Bij de vete aan
gelegenheden, die dan besproken en op
gehelderd dienen te worden, mag ook
de peulvruchtendistribiitie niet vergeten
worden.
Wij vreezen, dat daaraan ook nog
wel heel wat zal blijken le ontbre
ken".
NEDERLAND EN DB OORLOG.
Over de kaas prijzen.
Hel Kamerlid Van Beresteijn, die blijk
baar heel goed op de hoogte is van de
gebeurtenissen in de kaaswereld, hoeft
een reeks vragen aan den Minister van
L N cu II gesteld
Er büjkt uit vragen cn antwoorden
ten eerste dat de prijsregeling voor
kaas van 29 Nov. niet is vastgesteld in-
overleg met de kaasvereeniging, daar,
zooals de Minister zegt, hel vroeger bij
getintcn dageraad, het prachtigste vi-
zioen was dat ooit tot haai* gesprolceu
had van de menigvuldige schoonheden
der zee en stilzwijgend zond zij een
gebed op tot God, een gebed voldank,
dat hij haar gered had uit den flood
en tevens een smeekbede om vergiffe
nis, omdat zij éón oogenblik slechts dea
meed had verloren in den strijd en
liever bereid' was geweest dien strijd op
le geven dan de moeilijkheden en smarp
ten <les levens aau te durven.
Deze gedachlengang werd spoedig
verstoord floor een twist onder de mar
trozen De een gaf zijn afkeuring te
kennen tegen den victualiemeester, dien
hij persoonlijk verantwoordelijk achlte
voor den toestand waarin zij zich op 't
oogenblik bevonden, daar het aan zijn
bevelen te wijten was, dat zij zich snel
van de Lausanne verwijderd hadden en
en zoo waren afgedwaald Ln den mist.
(W.ordt vervolgd).
