161* Jaargang.
-* -I—
No 1.
Woensdag 2 Januari 1918
By dit nummer behoort een Bjjvoeg;©!.
Abonn. prijs por kwartaal In Mid
delburg en bij de agenten in Vlissingen
en Goes I 1.55; per post f 1.75.
Advertenties 20 cent per regeL
Bij ubonnemeot veel lager.
Familieberichten endankbetuigingen
van 1—7 regels f 1.50.
Bovenstaande advertentieprijzen werden
met 20 o/ó toeslag verhoogd.
DE NIEUWE LEENING.
We zijn hier, naar we meenen, n >g
niet in de geestesstemming van die oor
logvoerende landen waar met iefwaï, en
soms zeer erg schreeuwerige reclame nc
burgers opgewekt moeten worden om
hun aandeel in de behartiging van de
landsbelangen te nemen door inschrij
ving op de oorlogsleening. Het zal ech
ter heden, morgen en overmorgen moeien
blijken, of dat vertrouwen op goeden
grond rust en of het zeer hooge bedrag'
van 500 millioen verkregen wordt. Wel is
waar is daaronder een bedrag van iet»
minder dan 250 millioen begrepen van de
stukken der leening 1914, die nu ter
conversie worden aangeboden, maar >ie
250 (millioen die er dan toch overschieten,
y)armen een hoog cijfer voor ons kleine
land. En al is er nu wel meer vertrou
wen dan in "1914, toen. men niets van de
geldkracht van onze bevolking wist, en al
is 't waarschijnlijk, dat er veel geld een
belegging' zoekt in weerwil van u© tal-
looze kapitaaluitbreidingen van partiucu-
liere maatschappijen, die hun visennet
in den laatslen tijd door het water hid
den, toch mag iedereen wel goed in
gedachten houden, dat ten eerste het tee
kenen op deze leening nog iets anders
rs dan een daad-van-eigen-belang, nl. ook
een daad in het belang van het vader
land; en ten tweede dat d© meergegoe-
den die nu niet inteekenen aan het ge
vaar bloot staan tegen veel minder voor-
deelige voorwaarden, nl. 3 pet. m plaats
van 4i/s pet., gedwongen te worden lot
inschrijving, als er nu niet voldoende
wordt ingeteekend.
Het algemeen vertrouwen is echter
dat het zoo ver niet zal behoeven 'e ka
men. Mits.... dat vertrouwen niet zóó
sterk wordt, dal iedereen op ahaèren ver
trouwt, want dan komt men er niet.
Laat ieder die er voor in aanmerking
Komt, d. w. z. die in staat is honderd
gulden of meer beschikbaar te stellen,
die ook inschrijven. Tot Vrijdagmiddag 4
flor heeft men er 'gelegenheid voor.
cessie. Maar als het waar isl dat de
Commissie van Bijstand op die voor
waarde inging zonder de naast-belang1*
hebbenden te raadplegen, dan heeft mep
hier weer. een typisch staaltje van de
autoritaire handelwijze dier commissie,
en bovendien een aanwijzing van haar
buitengewone macht, zonder verantwoor
delijkheid. Want er blijkt opnieuw ®uit
dat deze „Commissie van Bijstand
zake de uitvoering der dis
tributie w e t"een beslissende macht
heeft Ln zaken die niets met distributie
in hel binnenland te maken hebben, en
die louter betreffen de ruilovereenkom
sten met Duiitschland.
EEN NIEUWE KLACHT.
Er is in de kringen der paardenfok
kers en handelaars veel te doen over
den aangekondigden uitvoer van 5000
merries en mins van 8—>12 jaar naar
Duitschland.
Van den aanvang van de mobilisatie
af is de uitvoer van paarden uit ons
land verboden. Ieder jaar werd echter
een tijdelijke uilzondering gemaakt voor
li/a tot 2-jarige ruins. Maar terwijl nu,
een overvloed van dergelijke jonge die
ren aanwezig is men spreekt van
een 20.000 wordt er nu ineens ver
andering gebracht, en wordt nu de uit
voer aangekondigd van 5000 paarden
van 812 jaar. dat zijn juist die paar
den welke de beste gebruikspaarden zijn
Het is weer de veelgenoemde Com
missie van Bijstand die daarvoor ern
stige verwijten te liooren krijgt. Volgens
„De Veehandel" heeft deze commissie
dien uitvoer belooft om een andere
concessie te krijgen. Naar de heer S.
W. de Clercq in het Hand. schrijft nam
de commissie dat besluit zonder raad
pleging van lahdbouwmaatscliappijen«
bond van bedrijfspaardenhou^ers, zelfs
zonder raadpleging van de van regee-
ringsw'ege ingestelde Paarden vereeniging.
Het gevolg Is geweest dat er nu van
verschillende kanten krachtig geprotes
teerd ijs tegen dit besluit. Zelfs werd
er gedreigd. De Vorccniging' van be-
drijfspaardenhouders zond bijv. een pro
fest aan" den minister van Landbouw
waarin gemelü werd hoe van verschil
lende kanten eene slaking van alle
goederenvervoer per as, inclusief dat
van levensmiddelen .steenkool en nij-
verheidsproducten als protest wordt ver
langd.
In „Het Paard" wordt voorts ge
wezen op het gevaar van dezen even-
lueelen uitvoer voor 's lands weerbaar
heid, daar iedere oorlog heeft geleerd
dat juist paarden van 8—12 jaar de
grootste bruikbaarheid hebben. Daaren
tegen zouden, volgens dit vakblad, be
halve de lVa tot 2 jarige paarden de
oudere, van 15 jaar en ouder zonder
bezwaar kunnen worden uitgevoerd.
We vermoeden dat juist de bruik
baarheid van de 8—12 jarige paarden
de reden is waarom Duitschland niet
mte'er dé jon'ge paarden wilde hebben
doch Wel de bruikbare, en dal ze
daarom den uitvoer daarvan als voor
waarde stelden van een of andere con-
DE PUBLIEKE OPINIE EN DE
BUITENLANDSCIIE POLITIEK.
Het „Nationaal Secretariaat" is wan
meening, dat ten onzent een publieke
opinie op het gebiea der buitenlandschio
politiek ontbreekt: „Wanneer trales a©
eveniuecle vredesonderhandelingen ver
ander 1 igen in de verhouding van Neder
land ten aanzien van het buitenland ter
sprake komen, zal met den wensch. van
het Nederlandsche vollf alléén al daarom
niet gerekend worden, omdat hij niet be
slaat en zich niet geuit 'heeft. Hoogstens
zuhen handige onderhandelaars uitingen
van bepaalde Nederlandsche vurige' be
wonderaars van een zeker deel van het,
buitenland als publieke opnie willen doen
gelden."
Daarom heeft het Nationaal Se
cretariaat, dat voorloopig gevestigd is te
Gronincen, Emmastraat 9, het voornemen
eenige groote algemeen Nederlandsche
Vereenigingeu (zoo de groote Vereeni-
gingen van ingenieurs, mdustriëelien,,
werklieden, geo- en demografen, ge
schiedkundigen, handelaars, landbouwers,
mili'a.'e en koloniale specialiteiten, en
enkele andere) uil le noodigjen ieder een
of meer gedelegeerden te benoemen in
een commissie, die het recht van as
sumptie zal hebben en die tot taak zal
hebben de vragen van internationale poli
tiek, welke zich kunnen voordoen, te
bestudeeren en de resultaten van die stu
die le publiceeren.
In hel artikel in de 15e aflevering (3(e
jaargang) van het Nationale 'Tijdschrift
„Ons Land", waarin dit plan verder
wordt uitgewerkt, worden als zulke kwes
ties genoemd: De verhouding tot België,
-lol do VbüBtügen, de kvrtesttó-VïSSt -do in.-»-
tregibeit onzer koloniën, de niet-poli
tieke toenadering tot de vijf gelijksoor
tige kleine naties van Noord-West-Euro
pa, err..
„Het is natuurlijk het plan, Zoo zegt oe
meedeeling, om de regfeering (en du»
ook de Kamer) niet in de zaak te be
trekken, opdat deze haai' officieus karak
ter niet verlieze en die Regeering, die
vooral op het gebied van Buitenlaudsche
Zaken het vertrouwen van het geheele
volk heeft, haar volle vrijheid van be
weging betoonde,"
(Daar volgens deze .laatste zinsnede
,de regecring" op 't gebied van Buiten-'
Éuidsche Zaken het vertrouwen van het
geheel" volk heeft, en haar „volle vrij
heid van beweging" moet behouden, doelt
de door het Nationale Secretariaat op
touw gezette beweging blijkbaar op een
volgende regeering. Want anders zou het
geen reden hebben een georganiseerde
publieke opinie te vormen.
Maar bovendien kunnen we niet zeg
gen veel sympathie te hebben voor
t denkbeeld van zoo'n uiet-officiëel li
chaam, dat zich aankondigt als de ver
tolker* van „de" publieke opinie in ons!
1 :nd op 't gebied der buitenlandsche po
litiek. H 't komt dan maar al te licht tot
uitingen, die in 't buitenland den >ndruk
geven van algemeen te zijn, hoewel de
waarborg daarvoor ontbreekt. En die wel1
degelijk de regeering in haar vrijheid be
lemmeren. Trouwensontbreekt hier
werkelijk een publieke opinie? Ja, als
men <ie illusie heeft dat allen eensgezind
denken. Neen, als men erktent dat ook
op dat gebied verschillende gedachten
jcwoiischt zélfs heel nuttig .zijn. We,
uinnen niet zoo geringschattend over de
nationale gevoelens der Nederlanders den
ben als „Ons Land" vaak doet).
verkocpers gemakkelijk gevonden wer
den, en sleeds meer hakkters als fabri
kanten moesten worden erkend.
De productie van beschuit gèheel vrij
laten ging niet, omdat besparing van
grondstoffen sleeds meer noodzakelijk
werd, en daarom werd besloten alle be
schuit op bons te doen verkoopen.
V i s c h.
Het Bureau voor Mededeelingen in
zake de Voedselvoorziening meldt:
De vooruitzichten voor de Noordzee-
visscherij blijven bij voortduring on
gunstig.
De stoomlreil-, slooinbeug- en zeil
tje ugvisscherijen zullen in den loop van
de maand Januari hoogstwaarschijnlijk
niet of sléchts in beperkte mate kunnen
woialcn uitgeoefend.
Slechts een deel van de zeilLreilvloot
zal aan dc diepzeevisscherij blijven deel
nomen
Hel aantal vaartuigen, dal bij goed
weder ter kustvisscherij. zal uitvaren, zal
bij aanhoudende vorst geringer zijn dan
gewoonlijk, aangezien e.- n deel der vloot,
te Urk thuis behoorende, wegens den
ijstoestand op de Zuiderzee niet buiten
gaats kan komen.
In verband mei een en ander zijn
sléchts geringe aanvoeren van veevisch
te verwachten.
Van de vischsoorten, welke van regee-
ringswece worden gedistribueerd, zullen
voornamelijk *schol, kleine schelvisch', wij
ting en gul worden aangebracht, zoodat
van dez»- soorten beperkte hoeveelheden
beschikbaar gesteld zullen kunnen wor
den.
De epieringvisscherij zal bij het be
vriezen van de Zuiderzee niiet meer op de
gewone wijze kunnen worden uitgeoefend,
waardoor de vangsten zich zullen bepa
len d betrekkelijk geringe hoeveelheden
zgn. ijsspicring.
Indien de vorst van korten duur mocht
zijn, zal echter in den loop van de ma«nnd
Januari de spiering op ruir^e schaal ge
distribueerd kunnen wóïden.
Haring en Engelscbe bokking zullen de
eerstvolgende weken nog in voldoende
hoeveelheden verkrijgbaar blijven.
BimSLIIB.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
De verkoop van beschuit
Het Tweede Kamerlid De Kanier had
den Minister van L., N. en H. gevraagd,
wat de "reden was waarom de verkoop
van liesctouit alleen mag geschieden le
gen inlevering van witlcbroodbons, ten -
gevolge waarvan de beschuitfabricrige
slop staat.
De Minister heeft daarop 'geantwoord
dat de eerst toegestane beschuitverkoop
in ongeschonden origineeic verpakking,
ertoe leidde dal alle bakkérs hun be
schuit in gesloten papieren verpakten,
wat ren steeds grooter verbruik van
grondstoffen meebracht. Ook de bepaling
dat beschuitfabrikanten door het Cen
traal' broodkantoor moesten worden cr-
kendj !iad weinig resultaat, daar weder-
worden om zulks in den vervolge tö
voorkomen.
Kaas.
De „St.crt." van Maandagavond bevat
■de door den Minister van L., N. en II.
vastgestelde maximumprijzen van kaas.
Thee en Koffie.
Gedurende het tijdvak, aanvangende 1
en eindigende 15 dezer, zal door detail
listen aan verbruikers nog thee en koffie
megen worden afgeleverd en wiel op
bon u o. 9 cener thee- en koffiekaart
005 KG thee en bon no 26 eener
thee- en koffiekaart 0.05 KG. koffie.
Vliegmachine gedaald.
Maanciag is te IJ z e n d ij k e tusschen
de Maagd van Gent en Mollekot, nabij,
de Belgische grens, een Duitsche vlieg
machine gedaald, waar een Duitsch mi-
liiair in zat. De man werd gefnterneerdj
en de machine is onder bewaking. Er
bevond zich een fotographictoestel' in.
ngezonien Hededeellngss.
Uit Stad en Provincie.
Riunderen naar D uif s'chllan d en
Oostenrijk.
„De Veehandel" deelt thans o a. de
volgende nadere bijzonderheden van den
uitvoer vag rundere'\„ naar Duitschland
en oostenrijk mee.
Uitgevoerd worden 2500 runderen,
waarvan ongeveer 1500 dragende (lcalf-
stootende) koeien en 1000 melkgevende
dieren, die minstens 'éénmaal gekalfd
hebben. De koeien mogen hoogstens 8
jaar oud zijn.
Naar Engeland zijn ongeveer 1200
koeien geleverd. De leveranciers die
daarvan hun deel hebben geleverd, zul
len nu eenzelfde kwantum voor dezen
uitvoer kunnen aanbieden. De overige
1300 koeien zullen kunnen worden ge
leverd door een 90-tal exporteurs, waan
van de meerderheid door den Neder-
landschen Bond van Veehandelaren als
exporteur werden voorgedragen. Door
hen zal in evenredigheid met hun be
drijf kunnen worden geleverd. Uit den
aard der zaak, zullen de grootste kwan-
tums ïiiel groot zijn, omdat er slechts
weinig koeien uit zullen gaan.
Voor den geheelen uitvoer is één Hol-
landsche taxatie-commissie benoemd die
bestaat uit een binnenlandschen hande
laar, een exporteur en een veehouder,
n.l. de hoeren II. Noo'ni te Marken
Binnen, J. Weinliausen te Schajm-He r
(Limburg) en N. Huysman (landbouwer)
te Zoe termeer.
In verband met het feit, dat de
prijzen van de koeien den laatsten tijd
met sprongen omhoog gaan (de versch
gekalfde koeien zijn deze maand wel
f 100 't stuk duurder geworden, en
t andere vee naai* evenredigheidwordt
den leveranciers geraden reeds langza
merhand het le leveren vee te koopen.
Te Groningen zal Maandag 7 Januari
een aanvang worden gemaakt met de
overname. Dan volgt Leeuwarden op 8
Januari. De overname zal in Januari
afloopen.
Verwatering van petroleum-
De Minister van Landbouw richtte tot
de burgemeesters de navolgende circu
laire, gedagteekend 31 Dec. 193 7-
Mij bereiken klachten over de hoeda
nigheid van petroleum, welke door som
mige kleinhandelaren wordt verkocht. Het
schijnt dat enkele hunner hun voorraad
hebben willen vergrootcn door toevoe
ging van water. Ook tijdeus het vervoert
moet li-"l voorgekomen zijn, dat vervoer
ders of hun personeel een gedeelte van
den inhoud der vaten petroleum ver
vingen door water. Hoewel van de zijd°i
der pefroloumimporlcurs al het mom
lijke wordt gedaan om dergelijk bande
tongen tegen te gaan, zijn deze uit dtenj
fflrd dor zaak meermalen moeilijk te
bewijzen. Ik wil in het bijzonder uw aan
dacht op deze aangelegenheid vestigen,
cm daardoor te bevorderen, dat <le po
litic-autoriteiten de bedrijvers van deze
onregelmatigheden doen opsporen, opdat
tegen bon maatregelen kunnen genomen
De reiordening, regelende de jaar
wedden der onderwijzers te Kats, is
na do aangebrachte wijzigingen door deü
Raad in zijn vergadering van 11 Decem
ber 1917, door Gedeputeerde Staten weet
niet goedgekeurd.
Uit Middelburg.
De vrij strepge vorst in den nacht
van Maandag op Dinsdag had het sneeuw
ijs in de vesten aanmerkelijk harder ge
maakt, en vrij Veel personen hebben gis
teren dan ook nog schaatsen gereden.
Aanvankelijk was het ijs erg slecht, i«joch
naarmate er meer rijders kwamen, die
met him schaatsen de sp.eeuw afschraap
ten, werd de baan meer berijdbaar. Het
ijs, hoewel „borstplaalachtig", had één
groote. verdienste: de afwezigheid van
scheuren. Dié, ontstaan in de vorige
periode, zijn alle door sneeuw ge
vuld, daarna gedeeltelijk ontdooid en op
nieuw dichtgevroren. Nieuwe scheuren
ontstonden niet, daar het ijs aanmerkelijk
sterker was dan Zondag vóór acht da
gen, toen het zoo stuk gereden, werd.
Slechts iussjchen de Koepoort- en d©
Veersche brug, vooral in de nabijheid
•an deze laatste, was het ijs; nog erg
zwak, een gevolg van het „trekken", en
een vijftal personen zijn er daar dan ook
doorgezakt, tlocb allen weer op den k_nt
gekomen. Later op den middag werd dit
gedeelte der vest op last der politie ont
ruimd. Bij de Veersche brug was giste
ren de stroom sterk alsj in een rivier.
Een groot aantal personen was er bezig,
en met goed succes paling te van
gen, die het onder het ijs te benauwd
krijgt en zich spoedt naar de open
plekken onder de bruggen. Ook d© een
den en meeuwen, die liet te kwaad be
ginnen te krijgen, visschen in de na
bijheid der bruggen ijverig naar paling.
Het is een eigenaardig gezicht de pogin
gen der vogels te zien om de visbenen
naar binnen tc krijgen. Zij slikken de
groote palingén in hun gèheel, na veel
moeite, in, doch deze kruipen spoedig
weer naar buiten en dan maakt'gewoon
lijk een andere eend of meeuw zïch van
den ongelukkigen paling meester. Op
nieuw wordt dan een wanhopige poging
gedaan om den zich in. bochten wringen
den paling binnen te krijgen en - t©
houden1
De baan der IJsclub was gisteren nog
niet open;, de werkzaamheden waren nog
niet voltooid. De baan onder water /el-
ten, ging niet, maar het ijs is nu afge
schaafd. Het noodlot wilde echter, dal,
toen alles klaar was en de baan gteroed,
de dooi inviel, zoodat ook heden de baan
niet opengesteld werd.
Dc onder „Nagekomen Berichten" in
ons nummer van Maandag vermelde me-
dedeeling betreffende goedkeuring van
het ijs, sloeg, gelijk trouwens, duidelijk
liit hel bericht te lezen was, uitsluitend
op het ijs der IJsverecniging. De andere
vesten waren nog niet gekeurd; zulks zou
heden gebeurd zijn als het doorgevroren
had.
-4
Dit Mb»j tl-B o e 1 «1 n L
- Door de gladheid der straten had
de vrouw van A. G. te Colijnsplaa'
het onge.uk zoodanig te vallen, dat een
harer pulken brak.
Uit Tholen
Te O u d-V ossemeer werd in de
jaarvergadering van de afdeeling hek
„Groene Kruis" besloten een brancard
aan te schaffen, daar uit de rekening
was gebleken, dal de financiëele toestand
der kas dit toeliet, fn plaats van den
heer F J. Ampt, die als bestuurslid heefl
bedankt, werd gekozen deheer A. J.
Gelok en in de plaats van den heer L. G.
Brinkman, burgemeester, die de gemeente
verlaat, de heer C. de Wilde. Daar dl»
heer Ampt tevens voorzitter was, werd
ook in die vacature voorzien door d»
benoeming van den heer F. Wl O. Wis-
kcrke, terwijl lot vice-voorzitter werd
gekozen de heer C. Wi. Snijder.
Uit J«6HW8ch-VlMti^er«n O
Men schrijft ons uit Koewacht.
De scliaarschte of liever het gemi»
aan steenkool doet zich in deze ge-<
meente geducht gevoelen. De voorraad
hout Degint evenzeer schaarsch te wor
den; het is dan ook buitengewoon duur.
Zij, die het geregeld moeten koopen om
te kunnen stoken, moeten over 1een ruinwi
beurs beschikken. Gelukkig dat in de.z»
gemeente veel vlasbewcrkers wonen, d*
arval van het vlas bij het zwingelen
Qeem'-n) wordt bij velen uitsluitend aid
branastoT aangewend. Maar ook dit goedje4
dat dan nog veel vuil geeft bij het stoken
wordt duur betaald, nu 1,5 cent pen
K G. vroeger niets; een 100 K.G. leemen,
zijn dadelijk op. Het komt hier dan ook
menigv.ddig voor, dat gezinnen, die zich
de weelde van het koopen van hout ca
leemen niet kunnen veroorloven, maan
in f> d gaan soms reeds om 6 uur, oml
toch maar wat op hun welnigje brand
stof te kunnen bezuinigen en geen kóud*
te lijden, want steenkolen komen er be
slist veel te weinig en 't sjécht brandend^
gruis, dat vaak gezonden wordt, is voor
het gebruik ongeschikt en moet met lee
men of klein hout vermengd worden.
De toestand is meer dan allertreurigst.
Maar aan wien de schuld? Schrijver de
zes heeft volgens zijn kolenkaart aan-
ipraak op 22 HL. steenkool. Totnutoe,
het is nu 1918. heeft hij nóg niet meen
kunnea krijgen dan in het geheel
196 K.G.
rn de raadszitting, Vrijdag te Kpf-
aeht gehouden, werden de jaarwed
den van net onderwijzend personeel al
daar andermaal geregeld; nu echter méea
in overeenstemming met de wenschen van
Gedeputeerde Staten. Het minimum inko
men der hoofden van scholen en on
derwijzers werd respectievelijk vastge
steld op f 1100 en f 600, elk met vijf
2-joarlijksche verhoogingen van f100.
Te Philippine sprak Zondag
30 December de heer Vlenings van Goe«
in de R. K. kerk tot het oprichten van
een R, K. kiesvereeniging. Aanvankelijk
hebben zich ongeveer 80 leden opge
geven
Het voorloopig bestuur bestaat uit den
heer Vermunt, pastoor en A. Swagen-
makers.
KERKNIEUWS.
De heer Jac. Lokerse .Tz., tot hedert
notabele bij het kerkbestuur der Ned.
Herv. gemeente te VGravenpolder,
werd ge ito zen tot kerkvoogd in de plaats
van den heer C. Kosten, die als zoodanig
ontslag had genomen.
Bij de gehouden verkiezing wer
den in het bestuur der Gereformeerds*
Kerk te 's-Gravenpolder herkozen de hee-
ren Wi de Schipper Cz. ats ouderling en
Jan op 't Hof als diaken.
ONDER WUIL
Naar aanleiding van het bericht be-(
treffende de ondcrwijsdangeiégenhoid
Zou lel an de meldt men ons het vol
gende ter verduidelijking:
De gemeenteraad heeft geen afwach
tende houding aan te nemen, daar bij dar
vorming eener vereeniging tot oprichting"
van een school met den Bijbel gebleken)
is, dat de ouders van schoolgaande kin-A
deren als één man bijzonder lager on-
dérwjjs verlangen
Als gevolg van dit feit heeft de raad!
besloten met 1 Jan. 1918 de O. L. sehooi
op te heffen, welk besluit reeds door
Ged. Staten dezer provincie is goedge
keurd.
De school met onderwijzerswonma
worat uu aan de bewuste vereeniging
verhuurd, zoodat van af 1 Jan. bijzonj
der onderwijs zal worden gegeven. Het
is dus een voldongen feit dat de leerlin
gen der openbare naar de bijzonder*
school' overgaan.
