MIDDELBIRGSCHE COURANT
m 303
Maandag 24 Deoomber 1317,.
160* jaargang
Bi) dit nummer behoort een Bijvoeg ;el.
Abonn. prijs per kwartaal in Mid
delburg en bij de agenten in Vlissingen
ea Goes I 1.55; per post f 1.75.
Advertenties 20 cent per regel.
Bi; abonnement veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen
van 1—7 regels t 1.50.
Bovenstaande advertentieprijzen werder
met 20 o/o toeslag verhoogd.
DINSDAG EN WOENSDAG ZAL DE
MIDDELBURGSCHE COURANT WE
GENS HET KERSTFEEST NIET VER
SCHIJNEN.
DE „GOOI-MAARrRAAK-
METHODE."
Er is een 'tijd geweest, waarin we
dachten dat vliegers hun bommen be
stemden voor militaire doeleinden: voor
het bestoken van militaire fabrieken,
spoorwegen, werven, batterijen e. J. Als
er dan eens een bom daarnaast viel, was
'I een ongeluk, een droeve „oorlogmoon-
zaak".
Maar we weten hier in Zeeland nu
wel ouders. GeLuige ten overvloede het
geval van Goes.
Dat een vlieger verdwaalt, goed, dat
begrijpen we. Maar onbegrijpelijk is het
ons, wat in het hoofd van een vlieg;r
omgaat, die in een helderen maannacht
bemerkt dat hij is boven een land inge
sloten door twee breede stroomen als
de Wester en de Qster Schelde, een land
dat, van boven gezien, op geen enkel
deel van het oorlogsterrein lean lijken,
en die dan maar zeven bommen laat
vallen op.. ja, waarop dacht die man
wel te mikken? We zouden er wat voo~
over hebben, het aan zoo'n bommengöoier
zelf te kunnen vragen. Want het is on;
een raadsel.
Tenzij we aannemen daf er onder die
vliegers stommelingen zijn zonder vol
doende instructie. Er is al eens verteld,
dat de groote behoefte aan vliegers door
de enorme uitbreiding en ook Joor de
talrijke slachtoffers, er toe geleid heeft,
dat de eerst zoo zorgvuldige opleiding
plaats maakte voor de zeea* slordige mas
sa-opleiding, waarbij ieder die maar een
beetje met een machine kan omgaan
zoo spoedig mogelijk de lucht wordt in
gestuurd.
Een smid of chauffeur heeft echter nai
een korte inwijding in de geheimen der
vliegkunst nog geen begrip van aardrijks
kunde en volkenrecht.
Maar met dat al wordt Zeeland ge1-
duchf bezocht. Het is nu al een ergerlijk-
lange lijst: Zierikzee, Cadzand, Sluis, Axel,
Hoek, Sas van Gent eenige malen, en nu
Goes. En uit het begin van den oorlog
ook nog Vlissïngen.
Iedere inwoner van Zeeland rekent er
op dat een volgenden keer de bommen
wel eens in zijn buurt kunnen neerkoj-
men, waartegenover we volslagen on
machtig staan, want protesten blijken
vodjes papier" te zijn.
Het eenige wat we kunnen doen is na
te volgen wat de inwoners van oorlogvoe
rende landen zelf doen in zulke geval
len, al zijn we ook nog zoo neutraal, nl.
ons zoo min mogelijk aan de gievarcn
bloot stellen.
In dit nummer vindt men een waar
schuwing van den Burgemeester van Mid
delburg, aangevend hioe men zich ie ge
dragen heeft, als er èen bomaanval dreigt
of aan den gang is. Voorts vermelden wa
een dergelijke bekendmaking van den bur
gemeester van IJzendijke. We vermoe
den dat in iedere gemeente wel over
eenkomstige publicaties zullen volgen F.n
waar dat niet mocht gebeuren, zij 't aan
He inwoners toch aangeraden zich naar
die voorschriften te gedragen.
In 't bijzonder wat het uitstralen van
licht door ramen, e. d. betreft. De geval
len te Sas van Gent hebben zeer dui
delijk, en die te Goes hoogstwaarschijn
lijk aangetoond dat vliegers gCnei^ zijn
bommen te werpen naar punten waar zij
licht zien. De militaire overheid bleek
een juist inzicht in de zalcen te hebben,
toen zij waarschuwde tegen het aanbren
gen van lichten, zelfs van lichten in
de nationale kleuren. Daf werkt eer uit-
waodigend dan afwerend tegen do ,,g->oi-
maar-raak-vliegers".
gekwetst door een bomscherf aan het
onderlijf. Hij is per auto hedennacht naart
hel Gasthuis te Middelburg vervoerd. Zijn
toestand was hedenochtend bevredigend.
De geteisterde stadsgedeelten zijn door
militairen afgezet, die tevens naar bom
scherven zoeken.
Vice-admiraal Wl C. J. Smit, komman-
dant van Zeeland, en de Commissaris der
Koningin, mr. H. J. Dijckmeester, heb
ben zich hedenochtend naar Goes be
geven".
Zondagmiddag hebben we eveneens per
bulletin, nog de volgende nadere bijzon
derheden gepubliceerd:
Betreffende de gisterenavond op Goes
gevabcn bommen, vernemen wij thans
nog mtïer het volgende:
Gisterenavond te half elf hoorden per
sonen builen Goes wonende een hevigen
knal1 en kort daarop het geronk van een
motor van een vliegmachine. De eerste
bommen vielen huiten Goes en zooals wij
reeds op het eerste bulletin berichtten
zonder schade aan te richten. Anders
was het met de vier bommen, die even
later op de stad Goes zelf vielen.
De eerste brïm viel op de woning van
Oen heer M. P. de Loof, waterbouwkinn
dig amolenaar van de Breedc Watering
bewesten Ievseke en wet in de keuken,
waarvan de schoorsteen werd weggesla
gen. liet dak en de inboedel werden ver
nield, terwijl wonder boven wonder de
dienstbode, die zich in de keuken be
vond, wel hevig verschrikt, doch on
gedeerd kon wegvluchten. Deze eerste
bom vernielde bovendien in de omliggen
de woningen zeer veel ruiten en bij den
heer Van der Meuten, die enkele huizen
veraer woont, konden wij op den zolder
verschillende gaatjes in het dak waarne
men, al sof er met geweerkogels was door
geschoten, terwijl van enkele balken splin
ters waren afgeslage-n.
Had alzooi de eerste bom wel veel
schade, doch geen persoonlijke ongeluk
ken veroorzaakt, anders was hef met de
tweede bom. Deze viel op het motorschip
van den heer Ossewaarde, dat in de Kad^
lag en veroorzaakte daarin een groot gat
in het dek, terwijl ijzeren binten geheel
verwrongen werden. Tegenover de plaats,
waar dit schip ligt woont de heer J. Vis-,
ser, lid der drogistenfirma gebr. Muller.
Hij had zich reeds ter ruste begeven,
maar was bij het vallen van de eerste
bom naar de gang van zijn woning ge-
loopen en hier trof hem een scherf van
<jo bom in den buik; door de daardooïl
ontstane wonde werden zelfs de inge
wanden bloot gelegd.
Dr. Van der Harst verleende de eerst»
hulp en kon gelukkig oonstateeren dat de
wonde wel ernstig doch niet levensgje-
vaarlijk was. Toch was overbrenging van
•den gewonde naar het gasthuis te Mid
delburg gewenscht en dit geschiedde per
auto, terwijl bij aankomst alhier de heer
Visser onder behandeling van dr. Schoute»
kwam. Ook. werd in dezelfde woning
een meisje getroffen maar gelukkig niet
BOMMEN OP GOËS.
Zondagochtend publiceerden we het
Volgende bulletin
„Gister Zaterdagavond fusschen heTf
•lf en kwart over elf zijn in en nabij'
Gom zeven bommen neergeworpen uit
•en of meer vliegmachines.
Daarvan kwamen er drie neer in een
boomgaard bij Kloetinge.
D> andere vier te Goes on wet- één op
een huis aan de Kleine Kadeéén op «en
schip, gemeerd aan de Klieino Kade;
Jén fti de vest,- één op de orgelfabriek
van deal heer Giesen.
Béu persoon, Jacob Via*©*, fc zwaar
langrijke schade en wel aan de woning
van den heer Giesen, orgelfabrikant in!
do Magdalenastraat. Dit huis is pas met
een verdieping verhoogd en het werk
is zelfs nog niet geheel afgelooplen. De,
bom viel door het dak en enkele deel
tjes ervan drongen in de benedenverdie
ping door.. Het grootste deel der ver
nielde dakpannen kwamen terecht op
hel bed van den bediende, die juist het
plan had gehad zich ter ruste t© be
geven. Aan de woning van den heer
Giesen grenst het magazijn van den heer
F. Q C. den Hollander en ook hier is vrij,
veel schade aan het dak aangericht en
ook binnen, terwijl een schoorsteen wferd
weggeslagen. Natuurlijk moesten ook in
deze straat nog meerdere ruitten het ont
gelden. Persoonlijke ongelukken vielen
ook hier niet voor.
Dit was ook niet het geval bij net
vallen vau een bom in de Wiestvest, waar
wel hef ijs naar alle kanten werd geslin
gerd ea een boom werd beschadigd.
Reeds zijn hedenmorgen enlöete stuk
ken van bommen gevonden, o.a, in den
tuin van den heer. de Loof een kap van
een bom. Alles van dezeip'aard wordt
door de militairen in böslag genomen.
Dc schade zal worden opgenomen na
mens de autoriteiten.
a
We kunuen hier nog aan toevoegen
dat de geworpen bommen blijkbaar van
kleiner maaksel waren dan die te Zie
rikzee en Sluis. Het tooneel van verf-
woesting is van veel geringer omvang
dan dat in genoemde plaatsen. Het
gat dat de eerste bij Kloetinge gevaï-
(len bom in den grond sloeg heeft
slechts een hal ven meter doorsnee, en
is .misschien een kwart meter diep.
Naar wij te Goes vernamen zijn er
bomscherven gevonden waarop Engel-
sche merken en woorden stonden, o. a.
op een woord „date". Vermoedelijk
heeft men hier dus met een Engelsclit-
man te doen gehad. Of was 't een voori-
looper van den zwerm Amerikaansehe
bromvliegen, waarvan de komst ons is
aangezegd?
WAARSCHUWING.
De burgemeester van Middelburg
waarschuwt de ingezetenen, in verband
met de op Goes uit een vliegtuig ge*
Worpen bommen, om, ingeval zich iets
dergelijks hier ter stede mocht voor
doen, of men bij avond of nacht het
geronk van een vliegtuig hoort.
lo. de huizen niet te verlaten. In
verreweg de meeste gevallen werden zij
getroffen, die zich op straat bevonden,
2o. zich te begeven naar de beneden
verdieping der huizen
3d. alle lichten in huis, naar bui
ten uitstralend, te dooven;
4o. de voordeuren te openen, opdat
voorbijgangers in de huizen zich in vei
ligheid kunnen stellen.
Middelburg, den 24 December 1917.
De Burgemeester voornoemd,
P. DUMON TAK.
0
Voorts ontvingen we bericht dat de
burgemeester van IJ z e n d ij k e 'onder
dato 20 dezer bekend maakte, dat in
overleg met hem door den kanfoane-
ments-commandant dier gemeente het
navolgende is bepaald:
Wanneer vliegtuigen zich boven de
gemeente vertoonen, die in de meening
verkeerende, dat zij zich boven vijan
delijk grondgebied bevinden, bommen
latten vallen, -wordt een elk aangera
den rustig en kalm te blijven en de
door bevoegde autoriteiten gegeven aan
wijzingen op te volgen.
lo. Zij die buiten zijn, zoeken dek
king in de huisingangen; dekking zoe
kende personen moeten worden binnen,
gelaten.
2q Wie in hef vrije veld geen dekking
kan krijgen, moet op den grond gaap
liggen.
3o. Samenscholingen op «traten en
pleinen moeten onder geen omstandig
heden plaats- vinden.
4o. Het betreden van daken en baD-
cons wordt' afgeraden ook het opontO
houd aan de vensters is gevaarlijk.
5o. Rolluiken, blinden enz. worden
gpsloten.
6o. Des nachts wordt alle lichtuit-
straling naar buiten tegengegaan.
7q. Niet gesprongen bommen en dee4-
len van projectielen voornamelijk bui-
zon mogen niet worden opgeraapt.
Bij het ontdekken daarvan wordt on
middellijk de militaire commandant Ier
plaatse of tie gemeente politie gewaar
schuwd.
8o. Wordt oen bijzondere reuk waar
genomen dan is het raadzaam met het
oog op het gevaar voor het inademen
van vergiftige gassep, op een afstand
te blijven.
9,o. Het verkeer wordt stopgezet.
Bovenbedoeld verbod geldt nipt voor
waterwild, terwijl voor het wild, dat
reeds was ingevroren, alsnog vergun
ning tot uitvoer werd verleend.
Zoolang in de Detioefte van pluirof-
veevoeder niet zal zijn voorzien, is het
te verwachten, dat met het afslach
ten van pluimvee moet worden voort-
Varkons.
Het bureau voor Mcdcdeeïmgen in
zake de voedselvoorziening meldt:
Door gebrek aan voeder werd de var-
kensraesterij de laatste maanden inge
krompen, zoodat tengevolge daarvan, als|-
mede tengevolge van hel opkoopen van
varkens voor eigen slachting, de be
schikbare voorraad vette varkens der-
ïnato verminderde, dat zelfs bij een ver
laging van het slachtgewicht lot 51 K.G.
niet voldoende varkens voor de distri
butie beschikbaar waren.
Dientengevolge werd liet aantal var
kens aan de gemeente te leveren, tot
de helft verminderd, zoodat de «lislri-
butie van varkensvleesch tot ongeveer
ih van het vroegere kwatum werd terug
gebracht.
Op 16 November nam de Minister
van L., N. en H. het besluit, waarbij
het vervoeren van geslachte varkens
en onderdeden daarvan, benevens de
aflevering van voorraden bereide
vleeschwaren uit exportslagerijen en
vleeschwarenfabrieken werd verboden.
De rijkscommissie van toezicht op de
vleeschvereeniging die gemachtigd werd
van deze vervoerverboden ontheffing te
verleenen, trof verschillende maatre
gelen om zooveel mogelijk met instond1-
houding der bestaande bedrijven, de
bedoeling van het besluit tot haar recht
te doen komen, n.l. hel beschikbaar
houden van de nog aanwezige varkens
voor de distributie.
De doeltreffendheid van de boven
genoemde maatregelen blijkt reeds uit
een eenigszins ruimer aanbod! van dis*
tributiavarken».
e
Petroleum.
De Min van landb. maakt bekend,
dat bon no, 6 der rijkspetroleumdtfs-
tributiekaart geldig zal 2ijn van 31 Dec.
1917 af tot en met 15 Januari 1918,
voor een hoeveelheid van 2 liter.
logszsn^n SadadegllBuei.
ROOKER
PIJHSTB SUMATRA
ZAPIDBLAQ-SIQAAF!
8, 10 EN 12 CTS.
TH. HOUT?
««HOToaaNBïS
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Pluimvee en Wil d.
Het bureau voor raededeelingen in-
zake de voedselvoorziening meldt:
De pluimveestapel onderging ook in
da maand November ecne belangrijke
vermindering door afslachting, waar
mee moest worden voortgegaan als gel-
volg van lfel bestaande gebrek aan
pluimveevoeder. Het afgeslachte pIuimL
vee werd met toestemming voor uitvoer
in vriesinriclitingen opgeslagen. Met uit
voer van het reeds ingevroren pluimvee
werd voortgegaan. Hoewel in voorgaan
de jaren uitvoer van wild plaats "had,
werd thans ook in verband met de
schaarschte aau wild voor dien uitvoer
geen toestemming verleend, ten einde
liet voorradige wild beschikbaar te hoe
den voor de binnenlandsche behoefte.
In verband daarmede werd eten verbod
uitgevaardigd tot het invriezen van wild,
teneinde te voorkomen, dat wild in koel
huizen werd opgeslagen met specula
tieve doeleinden, in afwachting eener
openstelling der grenzen voor uitvoer.
Met bijzondere machtiging van de
rijkscommissie van toezicht op de eier-
vpreeniging en pluimvcevcreenigfng kon
«chter tot het doen m vriezen van wild
worden overgegaan.
er bij den Minister geen bezwaar, dal
voor vervaardiging daarvan althans melk
producten als melkpoeder en geconden
seerde melk worden gebezigd. Het gér
bruik dezer producten bij de bereiding
van brood zou echter moeten leiden
tot eene verhooging van den prijs van
het melkbrood, betgeen hij zeer ongej-
wenscht acht. Daar chemisch bezwaar
lijk kan worden vastgesteld, of melk
dan wel een melkproduct bij de berei
ding van brood is gebruikt, ontstaat
bovendien het gevaar,- dat toch frauf-
duleus melk zou worden gebezigd. Van
daar dat volgens de beschikking bij de
bereiding van brood zoowel bet gebruik
van melk als van melkproducten is
verboden.
Cacaopoeder.
De Minister van L., N. en H. heeft de
navolgende maximumklcinhandelsprjjzeo
vastgesteld voor cacaopoeder:
Voor poeder, door winkeliers lov uit
gewogen f 2 per K.G.f 0.40 per
een tiende K.G.
Voor cacaopoeder in origineele ven
pakking van den 'fabrikant: f 4.40 per
K.G., f 2.25 per ya K.G, f 1.15 per Hé
K.G f 0,60 per y8 K.G f 0.50 per.
een tiende K.G.
Graan en aldoliol.
Nog een week zal op de thans gel
dende basis (41 o/o der normale pror*
ducties) graan worden verstrektdaar
na wordt het graanrantsoen zoowel voon
Delft als voor Schiedam tot de helft
teruggebracht.
Geen koffie aan werkgevers.
De Min. van landbouw heeft aan de
gemeentebesturen medegedeeld, dat de
beschikbare voorraden koffie in ver
band ook met de vooruitzichten op aan
vulling daarvan, niet langer toelaten,
meer dan het algemeen geldende rant
soen van hef artikel ter beschikking
te stellen van hen, die daaraan niet
Op grond van eenige bijzondere om
standigheden bepaald behoefte hel*-
ben.
De Mi nister beeft zich daarom Lot zijn
leedwezen gewongen gezien, de ven
strekking van koffie zoowel aan werk
gevers als aan alle andere inrichting
gen kantoren ea dergelijke uitge-
zonoerd hotels, café'srestaurants,
wachtkamers, kajuiten en dergelijke,
met ingang van 1 Jan. een einde te
Zeep,
De Mtn. v. Landb. heeff aan de
meentebesturen medegedeeld, dat in ver
band met stagnatie in den aanvoer van
grondstoffen en chemicaliën voor de
zteepindustrie, de op grond van het
verlaagde rantsoen van 250 gram per
hoofd en per 4 weken over de 13e
periode door hen te ontvangen hoeveel-
veelheid zeep, niet vóór begin Jan.
a.s, door hen kan worden tegemoet
gezien.
In verband1 met de in de zeepindus
trie ondervonden moeilijkheden verzoekt
de minister den gemeentebesturen verder,
aan liet rijks centraal administratiekan
toor voor de distributie van levensmid1-
deJen een nauwkeurige opgave te doen
toekomen van de hoeveelheeden zachte
zeep, waarover op 1 Jan. 1918 door
hen nog zal worden beschikt, daar het
met inachtneming van een bedelijken
reservé-voorraad noodzakelijk zal zijn,
met die voorraden bij de uitvoering van
verdere orders rekening te houden.
Geen melk in de bakkerij».
De Min. v. Landb. heeft bepaald dat
niet ingang van Zaterdag j.l.
lo. geen melk zal mogen worden
gebezigd bij de bereiding van producten
der bakkerij en der banketbak kierij
(koek, beschuit, banket e. d., met in
begrip van brood);
2a. geen ïnelkbestanddetelen of melk
producten zullen mogen worden ge bef
zigd bij de bereiding van brood.
Bij de toezending van afdruk van
deze beschikking aan de burgemeesters
heeft de Minister medegedeeld dat hij
zich genoodzaakt ziet het hier bedoelde
verbod uit te vaardigen, om tiat in
verband met de daling der productie
de melk zooveel mogelijk voor directe
consumpte moei dienen.
Voor zoover betreft luxe producten
d*r bekkerjj en banketbakkerij bestaat
Verbod van vervoel ran
goederen.
De minister van landbouw heeft to*
de gemeentebesturen de volgende circus
laire gericht.
Gelijk u bekend is hebben enkele
rechterlijke colleges beslist dat ook aan
de wet van 1 Sept. 1917 (St.bl. 578)
niet de bevoegdheid kan worden ont-f
leend geheel algemeen het vervoer van
bepaalde goederen te verbijteden, gcM
lijk zulks ten aanzien van een groof
aantal goederen is geschied. Of de von
nissen in dezen geest uitsluitend op
den vorm der thans geldende vervoer
verboden zijn gebaseerd, is niet met
absolute zekerheid te zeggen. Hangen
de de overweging, of ten deze wellicht
wetswijziging onvermijdelijk is, heb ik
het geraden geacht de vervoerverboden
een nieuwen vorm te geven, opdat ai-
tlians niets van hetgeen op dit oogen*
blik mogelijk is, onbeproefd blijve om
te waarborgendat een zoo onmisbaoe
hulpmiddel in de distributie nis de verj-
voerboden zijn, niet op louter formeelte
gronden van zijne kracht worde be
roofd.
Tot dat doel sfrekf de onderwerp©-
lijko beschikking. Onder verwijzing daajj-
naar heb ik de eer u te verzoeken
wederom met de meest mogelijke zorjg
te doen toezien op het verboden ver
voer van goederen en daartegen mei
gestrengheid op te treden, zoo u daar
van mocht blijken.
De minister van landbouw heeft be».
paald, dat lint verbod van vervoer ten
Aanzien van de hieronder genoemdé
goederen in dier voege wordt gelezen
dat:
verboden is (behoudens mogelijkheid
van ontheffing voor zoover deze werd
voorzten) het vervoer uit epnige plaats
In eene gemeente gelegen, naar hef
overige deel des rijks, hetzij in of bas
ten die gemeente gelegen.
Aardappelen, azijn, baksteen,kalkzand-
steen, bessensap, blok- en bladzink»
idem oud brandhout, brandstoffen, bar
ter, bijenwas, paraffine1, enz. calcium
carbid, cement, cichoreiwortelen, eiken
hout /"ongeschild), erwten en itooneo,
graanstroo, haring, hooi, houtskool, hui»,
den en looistoffen, ijzer en staal, kana-
riezaad. kinabastafval, klaverzaad, enz.
koper, leder, lijnzaad, medicijnen, me.
las se, motorbrandstof, mout, pasmunt,
petroleum enz. pyriet en zwavelhou
dende ertsen, roggebloem, roggebrood
(grot), rijwielbanden, runderkoppen-
vleesch enz. motorspiritus, Stof. kalt,
iui'tschoonsel van graan enz., .-.tijfsfel,,
suikerbieten, knollen enz. terpentijn,
turf, turfstrooisel, varkens (geslachte)
vaseline (witte), idem (gele), veevoederi-
arlikelen (gemengd), vet van geslachte
dieren, vischlever, haringvef, enz St.cf.)
'Nederlanders in Amerika.
Men meldt uit de ZuidrLimburgsch®
gemeente MeclielenrWiittem, aan de Limb,
Koerier
Een echtpaar alhier, maarvan twee
zonen zich In Amerika bevinden, onfr-
ving gisteren van dezen bericht, daf
beiden aldaar in militairen dienst wen
den gesteld. Zij zijn in een kamp mei
25.000 man ter voorbereiding en zou
den, aa geoefend le zijn, naar Frankrijk
moeten vertrekken.
Het telegrafisch verkeer m|®f
Engeland..
H#t aantal telegrammen uit en ovav
Engeland voor verschillende bestemming
liter te lande neemt in dj& Igjitste datfen to».
