MIDDELBURGSCHE COURANT
f „ma muur)
M 263.
Woensdag 7 November 1917.
160* Jaargang.
delburg
Ahoba. prgs per kwartaal in Mld-
3 de agenten m VT -
sa Goee f Vn; par pod f 1-75,
Advertenties 20 cent per regel.
Bij abonaement wl lagar.
Faimticbariehten «o dtstóbeaoigiugen
van 1—7 i"c^ilü f 1.60.
KAM EBO VERZICHT
Sveede Kamer.
Zitting van Dinsdag.
Ben sliert van een kleine twintig wets
ontwerpen betreffende onteigeningen,
subsidies, enz. bijna alle van plaatselijken
aard, gleed onverlet onder den hamei-
van den voorzitter door.
Tioen, bij de Landarbeiders wet, weer
een rust" f er tempo, want aan verschei
dene artikels waren amendementen opge
hangen, die elk een beoordeeling vroegien.
De meeste werden echter ten slotte weer
afgehaakt
Alleen werd doorgelaten het amende
ment van de üeeren De .Tong en De
M u r a 11, bepalende dat de regeering kan
afwijken van het in de wel bepaalde
maximum van 4000 (de Minister zelf
had het oorspronkelijke cijfer van f 2500
verhoogd) voor een plaatsje en vjau f 50
pacht voor los land.
•De heer Teenstra, die een maxi
mumprijs van 6000 wilde stellen, zag
dat voorstel verworpen, en de heP-r Sc li a-
per haakte zelf zijn amendement op dit
artikel af.
Een tweede punt waarover nog al veel
te doen was, betrof de rente van de
▼oorschotten, dpor het wetsontwerp be
paald op 4 pCt. Dat werd door sommi
gen te lastig gevonden. Maar een voor-
stel-Snoeclc Henlfemans om dat
percentage by algpmeenen maatregel van
bestuur vast te stellen werd met 54
tegen 9 stemmen verworpen, en een roor-
stel-Schaper om te. spreken van „ten
hoogste 4 pet.", leed ook nog juist de
nederlaag 29 vóór en 3F tegen.
De heer De Wiijkerslooth deed
een poging om weer in de wet op te
netmOn de bindende bepalingen uit het
ontwerp-Talma strekkend om te voor
komen, dat de landarbeider onmid
dellijk na de verkrijging het plaatsje
met winst verkoopt of aan een ander
verhuurt. Maar de Minister Treub had
deze beperkingen juist geschrapt heeft
omdat hij vertrouwen in den arbeider
heeft, de regeling geheel aan de over
eenkomst tusschen de partijen wil laten,
en den arbeider niet aan tien grond'
wü binden. En Minister Posthuma
bleek van dezelfde meening. Ook de
heeren Teenst'ra en Schaper be
streden het amendement dat met 46
tegen 15 stemmen verworpen werd.
De heer Van Hamel deed toen
nog een poging om deze zaak na
der regelen door een amendSexruewT
voorschrijvend dat de Algemeene Maat
regel geen bepaling mag1 .7)© vatten den
arbeider beperkend in zijn vrijheid van
gebruik vervreemding verhuring of be-
Ewaring van den grond. Het werd ver
worpen met 42 tegen 14 stemmen,
maar meer omdat de leden het zoo laat
ingediende voorstel zeiden niet te kun
nen beoordeelen en geen lust hadden
alleen daarvoor terug te komen.
"Want de Kamer Ls nu klaar met
deze wet en is tot 20 Nov. uileen.
SIiatBlasi
!>E WINST DER EXPORTCENTRALE.
Uit de Memorie van Toelichting tot het
voorstel *-m 150 opcenten te heffen top de
rerdedigingsbelasting zij nog de volgende
opmerking gelicht, die wel bijzondere
aandacht verdient:
De baten welke de Export centrale zal
afwerpen moeten wel is waar worden
gereserveerd als waarborg voor de volle
dige voldoening door die crisisinstellmg|
aan hare verplichtingen, maar dit neemt
niet weg ,dat die baten in de schatkist
zullen vloeien en alleen daaruit weder
zullen wegvloeien, indien en voor zoover
bij de liquidatie van het genoemde crisis-
instituut zal blijken, dat die reserve zaf
moeten worden aangesproken. Volgens
opgaven, verstrekt door het departemfent
van landbouw, nijverheid en handel is
•als bate van den goederenuitvoer in de
eerste helft vin 1918 te verwachten rond
f -10 millioen. Deze raming kan echter
niet op nauwkeurigheid bogen.
»E RIJKSWATERSTAAT.
Bij ICon. besluit zijn met ingang van 1
Januari 1918 in den omvang der inspec
tiën en direction van den Rijkswaterstaat
eenige wijzigingen aangebracht. Er Zijn
nu twee inspectiën, een algemeen© dienst,
acht direction en een district.
De eerste inspectie omval d© direction
Friesland en Drenthe, Noord-IIolland, Z.
Holland en Utrecht en Zeeland zoome
de het district Groningen.
De tweede mspeclie omvat d©n Alge-
tneenen dienst, benevens de directiën
gropte rivieren/ Gelderland en Overijssel,
Noord-Brabant en Limburg.
De directie Zeeland omvat do geheele
provincie Zeeland.
UIT DE PERS.
Ons land en Amerika.
Uit een artikel van H. Coiijn in de
„Stemmen des Tijds", getiteld „Sluit de
gelederen", en gewijd aan den oorlogs
toestand van het oogenblik,ontleenen
we het volgende:
Over Engeland viel in den loop van
dezen oorlog menige klacht, maar van
Amerika geldt het woord dat Rohabeam
tot het volk van Israël sprak: „Mijn va
der heeft uw juk zwaar gemaakt, maar
ik zal nog daarboven toedoen, mijn va
der heeft p met geeselen gekastijd, maar
ik zal n met schorpioenen kastijden."
Tegenover een behandeling als ons
thans wordt aangedaan behoeven we met
geheel machteloos /te staan. Onze machts
middelen zijn wel ^erjng, maar geheel
zonder zijn we niet.
Wel decreteert de macht, maai* ondanks
alles is er tegenover Engeland s;teeds
nog de meeste kans, dat men ten slotte
tot overeenstemming komt. Doch bij Ame
rika zullen al onze betoogen als op gra
niet afstuiten. De heer Galijn ziet in
Amerika's pantser één zwakke plek en
dat is zijn belangstelling voor België en
Noord-Frankrijk. Het Belgian Relief Com
mittee is machteloos indien Nederland
zijne medewerking niet verleent. En van
deze omstandigheden mogen wij in den
uitersten nood gebruik maken.
Wanneer straks in het eigen land hot
voedsel ontbreekt, de bevollopg hongert,
het straatrumoer in geweld overgaat, zal
het onmogelijk blijken te Rotterdam of
Vlissingen aangevoerd graan naar België'
door te eenden en ons eigen volk too
te roepen Ga heen en wordt warm.'
Wie dat meent kent de Ncderlandsche
volkspsychologie al heel slecht en wia
het desalniettemin zou willen doorzetten,
zou zijn onvermogen al sppedig onder
vinden.
Reeds op dezen practischen grond ral.
de regeering genoopt worden aan de hulpr i
verleening ten behoeve Tan het Belief 1
Comitlee de voorwaarde te verbinden, dat
ons het noodige niet onthouden wordt.
Maar ook overigens is cmder de bestaand®
omstandigheden zulk een voorwaarde ge
wettigd.
Intusschen mag dit alleen indien ©lk
ander middel om tot overeenstemming
te komen gefaald heeft. Zoovar Is het
nog met. We hebben nog iets om to
onderhandelen builen dit alleruiterste
middel. Wij kunnen een deel onzer in
Amerika vastgehouden schepen vrijwil
lig aan dat land afstaan voor de vaart
ongevaarlijke wateren in ruil voor
de voorziening van hetgeen wij noodig
hebben. Wij kunnen, in vereeniging met
andere neutralen, de roer het Relief
Committee vereischte scheepsyulmte aan
bieden.
Wat de vaart op Indië betreft, zullen
we weer den weg van Houtman moeten
kiezen. En als we nu aan de Kaap, wat
wel zeker schijnt, geen kolen kurnten
krijgen, zullen we onze schepen in kon
vooi moeten laten varen en ze door
kolenschepen doen vergezellen tan on
derweg in volle zee kolen in tfe ne
men, wanneer dit op ankeiplualseu niet
zou worden toegestaan. Makkelijk is dit
alles niet. Integendeel, aan deze oplos
sing kleven vele bezwaren, o. a. zal
men de vuren der schepen moeten wijzi
gen, maar dat is de hoofdzaak niet. De
vraag is alleen varen of met varen! En
dan is het antwoord eenvoudig!
(Tegenover twijfel in de bladen ge.
opperd aangaande de mogelijkheid van
het gebruik van andere dan Engelsche
of Duitsche kolen stelt de heer Colijn,
dit onze eigen hooge èischen stellende:
oorlogsmarine gebruikt ook wel Limburg-
sche kolen, dus kan ook de handelsfma-
rine dit doen. En Ombilinkolen, in In
dië verkrijgbaar, worden reeds nu
de Indische vaart geregeld gebezigd
hem toegezonden vet uit tegen, een door
den Minister vastgestelde belooning, en
zendt het aldus uitgesmolten vet daarop'
naar een hem aangewezen fabrikant van.
bak- en braadvet. De fabrikanten van
bak- en braadvet vermengen het hun
toegezonden dierlijke vet behoorlijk met
plantaardige vetten in een door dun Mi
nister le bepalen verhouding.
De fabrikanten van bak- en braadvet
leveren dat vet met af dan overeenkom
stig opdracht van het Rijks Centraal Ad
ministratiekantoor voor de distributie van
.levensmiddelen (na te noemien R. D. K.
De Minister van L„ N. en II. stelt den
prijs vast, welke den fabrikant voor het
door hen vervaardigde bak- en braadvet
zal worden betaald. Het verschil tusschen
dezen prijs en den prijs tegen welken
bak- en braadvet voor de distributie
franco spoor, boot of laatste veer door (de
fabrikanten zal worden geleverd, wordt
door het R. D. IC met ïederen fabrikant,
voorzoo veel hem betref^ maandelijks ver
effend.
Mij ne u.
In de maand October zijn op onze kust
aangetroffen niet minder dan 750 mijnen,
zijnde 698 van Engelscben, 2 van Fran-
schen, 8 van Duilschen en 42 van ombe
kenden oorsprong.
Dispensatie.
De Commandant der Stelling van de
Monden der Maas en der Schelde (com
mando Zeeland), heeft van zijn veror
deningen. regelende het vervoer en de
nederlagc van goederen in Zeeland en de
gemeente Rilland-Bath, dispensatie ver
leend ten dchoeve van granen, peulvruch
ten, zaden en veevoederartikelen, gedekt
door vervoerbewijzen, afgegeven door
den Reg^eringscommissarisg belast met de
Rjjksgraanveixameling in Zeeland, het
vcevoederbureau te Rotterdam ol van
Stolk's Commissiehandel te Rotterdam.
Broodkaart
De directeur van het centraal brood
kantoor maakt bekend, daf de 32ste
broodkaart loopt van 7 tot «o met 17
November.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Engelsche kolen.
Een Nederlandsch stoomschip is gis
teren met een volle lading steenkolen uit
Engeland in de Amsterdamscke haven
aangekomen.
D is'ltributie van vet.
De minister van landbouw heeft een
regeling voor distributie van vet vast
gesteld, welke op een nader le bepa
len datum in werking' zal treden.
Tevens heeft de minister een vet-dis-
tribulie-bureau ingesteld.
Bij de regeling worden de slachters
verplicht hel vet van geslachte runde
ren, kalveren, schapen en vjrkens, on
middellijk na de slachting op een koele
plaats uit le hangen, en het daags
daarna in drogen zuidelijken toestand l>e-
hoorlijk verpakt af te leveren, franco
per snelste gelegenheid, aan. een vetuit-
smelter, door of namens den Minister aan
te wijzen. De vetuitsmeller smelt het
gRfOffito ÊsMitBsm-
IS BEU DELICATESSE
VOOR IEDERE*
ROCKER
FIJNSTE SUMATRA
ZAND BLAD-S3 GAAR
8, 10 EN 12 CTS.
ÏH. HOUTMAN
•s HERTOSENBOëtB
fit SOi m Mïificii.
Dit Ifidiolbnrg,
Het Bestuur van „Handelsbelang"
beeft onder dagtcekening van 3 dezer
in een schrijven aan den Burgemeester
van Middelburg erop gewezen, dat vol
gen* ministeriëel besluit enkel erkende
botermakers, nadat zij f 50 waarborg ge
stort hebben, boter mogen verkoopen bo
ven een hoeveelheid van 5 K.G. en wel
tuitsl uitend aan de erkende grossiers.
„Deze maatregel, zoo zegt het Bestuur,
heeft tengevolge, dat de boter fabrikanten,
dus de aroote boterboeren en -boerinnen,
niet meer hun boter aan de markt zul
len (mengen, doch ze eenvoudig aan die
opslagplaatsen der grossiers zullen doen
afleveren.
De Kleinere botermakers, zij die min
der dan 5 K.G. Le leveren hebben, komen
reeds nu niet ter markt, daar zij hun
boter aan particulieren of tegen omrui
ling van andere waren aan winkeliers
afleveren.
De botermarkt zal dus gewoon gesloten
kunnen worden, wat wij ten zeerste legen
het belang der gemeente achten.
Het marktverkeer toch is een Levens
kwestie voor Middelburg.
Wij zijn er van overtuigd, dat u deze
zienswijze met ons deelt en latjen daarom
na dit verder uileen te zetten
In het Dolang van den Middelburgschen
handel, in het belang van uwe gansche
gemeente, verzoeken we u dringend al
uw invloed en macht te willen aanwen
den, om hel marktwezen in stand te
houden.
Wij geven u in overweging om den
grossiers op te leggen de boter uitsluitend
op do markt iu ontvangst te inemen ei>
ook daar te distribueeren. Het lijkt ons
toe dat daardoor de markt een samen
komst zal wezen Van botermakers en
•maaksters, grossiers eu winkeliers, waar
bij velen van builen deze gemeente.
Ook de kleine partijtjes, de hoeveel
heden beneden dc 5 K.G., zulten dan Ier
markt verhandeld worden.
Wij zijn ten volle overtuigd van de
bezwaren aan elke regeling verbonden,
doch hopen, dat u een weg zult weten te
vinden, die ons marktwezen inteeiie houdt
en geen afbreuk doet aan de welvaart
van Middelburg".
In de gistermiddag gehouden alg.
vcrg"<lcring van de Vereen. „Kindervoe
ding" 1 h i e r werden de aftredendie be
stuursleden herkozen, en werd in plaats
van mevr. GkijsenVan Marie, die be
dankt had, gekozen mevr. Hartman
Wisse.
De voeding zal dit jaar Maandag 12
Nov. aanvangen met ongeveer 300 kin
deren.
In deze vergadering werd ook het 28e
jaarverslag vastgesteld. In dit verslag
woidt opgemerkt, dat, de tijdsomstandig
heden in aanmerking genomen, de toe
stand hier ter stede in den vorigen win
ter redelijk was, zoodat ook het bezoek
aan „Kindervoeding" vrij normaal bleef.
Van de 352 aanvragen konden er 220
weiden ingewilligd, terwijl er 118 wer
den afgewezen, en 14 voorloopig werden
afgewezen. In den loop van den winter
werden nog 15 kinderen toegelaten.
„Een groot verlies, zoo zegt (hef ver
slag, leed de vereeniging door het vertrek
van den heer Mr. M. J. de W5tt Hamer
die van af de oprichting het voorzit
ter schap bekleedde. Hij toch was dq
man, bij wien nu bijna dertig jaar geleden
tnede het denkbeeld zich vormde, om
het arme schoolkind dagelijks een \Varm
middagmaal le verschaffen, opdat het
met een goed gevoed lichaam beter in
staat zou zijn de lessen te volgen en zoo
doende meer van het onderwijs te profi
teered Moeite noch tijd heeft hij ge
spaard om dit denkbeeld ingang te doen
vinden bij zijn sladgenooten, met wier
hulp en steun de vereeniging „Kinder
voeding tot staad is gekomen Aan zijn
groote toewijding dankt de vereeniging
voor een groot deel do plaats, die zij
thans inneemt, de sympathie, die zij nu
ondervindt, zoowel van particulieren als
▼an de gemeente, liet Ls dan ook uit,
een gevoel van groote dankbaarheid, dat
de atgemeene vergadering van 3 Novem
ber 1Ö10 den heer De Witt Hamer één
stemmig tot eerelid benoemde."
In den loop van het vereenigingsjaar
•teeg het aantal leden van 70 op 77; het
aantal begunstiger» van 175 op 225.
Aan ontvangsten was over het jaar to
taal beschikbaar f3479,45; de uitgaven
waren 13383. Het aantal maaltijden was
115, daf der porties 22.970 (tegen 134
maaltijden en 30.903 porties la het voor
gaande jaar). De prijs per portie was
"3,17 cent, d.i. 1,92 cent hooger dan in
het voorgaande jaar. De maaltijden be
stonden uit: erwtensoep met rund-
leesch. hutspot met vleesch, havermout
met melk, kool met vleesch, rijst met
melk, groentesoep met rijst en vleesch.
Aan het dot van de inleidende beschou
wing zegt het verslag:
„Dal in den komenden winter door de
schaar»cht© aan brandstoffen en levens
middelen zich groote bezwaren zullen
voordoen, is te verwachten, doch juist
in deze bij uitstek moeilijke tijden is htet
de plicht der vereeniging te trachten de
ondervoeding van het behoeftige school
kind zooveel mogelijk te voorkomen, /oer
zeker zal dit echter de financieele krach
ten der vereeniging verre te boven gaan;
daarom roepen wij de hulp en steun in
van allen, die in het bovenstaande doel
belangstellen."
De aankomst gisterenavond van het
gezelschap militaire „zangers-propagan
disten" hceR ons ook nog teen vroolijk
element in dc militaire beweging doen
kenuen. Een militair muziekkorps wachtte
hen aan het station op, en met opgewekte
muziek, en nu en dan met luiden zang
trok de stoet, dje weldra enorm aanzwol,
de stad door. 's Avonds te negen uur
hebben de zangers zich nog doen hoe
ren op de Markt.
De afdeeting Zeeland van den Al ge
meen© n Nedcrlandsohen Politiebond heeft
zich tot de gemeentebesturen gewend met
het verzoek, waar dit nog niet liet geval
is de jaarwedden der gemeenteveldwach
ters le brengen op minstens f 800 en pe
riodieke verhoogingen in te voeren.
0
U it W alchoret
Dö ntbosschiiig van ons eiland is
nog niet lot stilstand gekomen op de
buitenplaatsen „Overduin" cn „Iepen-
oord" worden dezen winter eenige ge
meten lxisch in bouwland veranderd.
Ook oij het „Iluys ten Duyne" zijn
vele boomen ten doode opgeschreven en
ten decle reeds geveld.
een korte wordingsgeschiedenis van dje
afdeeling „Werkverschaffing", die in
1892 op initiatief van de heeren J. M.
Kakebeeke, ds. van Griethuizen en J.
Donner werd opgericht. Hij dankte allen,
die dea Bond van dienst zijn geweest of
nog zijn den burgemeester voor zijn
sympathie, het Burgerlijk Armbestuur en
de Oeconoinische spij&uitdecling voor
hun steun en de Commissie tot Werkver
schaffing voor haar arbeid. Daarna werd
n-jg hel woord gevoerd door aanwezigen*
die allen uiting gaven aan hun sympathie
voor oen Bond en hun steun weder toe
zegden.
In de commissie tot het nazien «lep
rekening werd de heer P. van d|er Meu
ten, die niet herkiesbaar was, vervangen
door den heer A. Corstanje. De heeren
J. Donner en M. II. Harinck werden her
kozen als bestuursleden, terwijl de voof-
loopige benoeming van den heer F. H.
Hopster (in de vacature Dronkers) be
stendigd werd. De rekening over 1916—
17 werd goedgekeurd in ontvang op
f 4701,56s, m uitgaaf op f 4626,915. du»
met een batig saldo van £7-1,62
Ten slotte sprak de voorzitter len
wensch uit. dat nog vele leden zullen;
toetreden en vele feestgaven zuilen binnen
komen (een gift van f 100 -is reeds ont
vangen). Nog werd dank gebracht aan
den heer P. van der Meuten, die reed*
menigmaal lid der commissie tot nazien
der rekening is geweest gn voor den Bond
veel heeft gedaan.
Nadat het officiêcle gedeelte der ver
gadering was a fge loepen, bleven velen
nog eenigen Lijd in feestelijke stemming
bjjeen.
- - Men meldt ons uit Hansweerf
Bij tie visitatie van het schip „Leo
pold", schipper Somers, vonden de Doltfi
sche militairen le Antwerpen in het logies
van den knecht 5 Belgen verstopt, die
naar Nederland wilden vluchten. Zij rijk
ellen fre vangen genomen.
8«h»& we a-Daiv» taart.
By Kon. besluit is aan de gemeen
te Oosterland een voorschot verleend
uit 's rijks kas van len hoogste f 10.786.31
ten behoeve van den aankoop van «feu
perceel grond in die gemeente vob*
den bouw van arbeiderswoningen.
Uit Ziesvie k-V (aanderaa O. D.
- In de Dinsdag te Axel gehouden
vergadering van den gemeenteraad, waar
bij alle leden tegenwoordig waren, weed
medegedeeld, dat dezen winter herhar
lingsonderwijs zal worden gegeven.
De premiën voor de aanstaande ve»v-
markl (26 Nov.) werden vastgesteld alk
vorige jaren, terwijl lot keurmeester»
werden benoemd de heeren H. Wolfert,
H, D. Dieleman en H. W. de Moou.
Tot lid van het alg. burg, armbestuu»
werd herbenoemd de heer J. K Vink
met 6 stemmen; de heer H. Luijk ven-
kreeg 2 stemmen, terwijl 1 briefje blan
co en een van onwaarde was.
Ingewilligd werd een verzoekschrift
van de heeren P, Dekker Fz. en F. van
Hoeve om een bek te plaatsen voor
hunne woning in de Noordstraat. Do
verordening, regelende de jaarwedden
van de hoofden en het onderwijzend
personeel der o. 1. school werd vastge
steld als volgt- hoofd der school aan
vangssalaris f 1300 met 5 twee jaarlijk-
sche verhoogingen van f 100. maximum
t 1800; onderwijzers f 600 met 5 twee
jaarlijbsche verhoogingen van f 100;
maximum f 1100. Huishuur f 100. Voon
het geven van lessen buiten de school
uren f 1 per lesuur. Voor elke ver
plichte hoofdakte f 200. De meerder»
uitgaven voor de gemeente bedroegen
r 1020
Besloten werd de borgstelling van
den administrateur van het levensmid-
delcnbedrijf te brengen van f 5000 op
f 2000. Vastgesteld werd een ontwerp
verordening op de hondenbelasting. Do
belasting zou volgens deze verordening
bedragen f 4 per hond en 1 vpoï
een hond voor bedrijf. 1
De begrooling voor de gemeentelijke
gasfabriek vo.or 1918 werd vastgesteld
op f 64.190 (onvoorzien f 715.) De ge-
meentebegrooling voor 1918 werd vast
gesteld op f 94.925,40s. Nog werd vast
gesteld het suppl. kohier van den hoof-
delijken omslag. De inkomsten van den
hoofdclijken omslag werden begroot op
f 55.200. in 1916 was deze begrooting
f 2-1.368.
In besloten zitting werden nog be
handeld 30 reclames inzake den lio,of-
del ijken omslag.
Naar wij vernemen, is de salaris-
regeling voor hel onderwijzend perso
neel aan beide scholen te S t o p p e 1 d ij k
niet goedgekeurd door Ged. Staten.
Uit Z n i d-B e J a <L
Maandag is in een feestelijke samen
komt het 25-jarig bestaan gevierd vam
den Chrislelijken Volksbond te Goes. De
voorzitter, de heer J. A. van Heel, gaf
STIKKEN VOOR DE PROVINCIALE
STATEN
Subsidie R. K. militai
ren vereeniging te Neuzen,
Ged. Staten stellen voor om aan oo
R. K. mi!itairenvereeniging te Neuzen
„Vreest God, eert den Koning" voofl
1917 opnieuw een subsidie te verkenen
van t löq, i k. ItM