RIIDDELBURGSCHG COURANT.
„EIGEN IMPORT"
m 239.
Woensdag 10 October 19f 7,
160* Jaargang.
Aboao. f r p®r kwa*t*al in Mid
delburg m bt tk ajenfem ta YU-wüijen
en Gee» f LM; per poat I- 1.7».
Adterltallts 20 cttut pw m
Bij abasMUfenl ml Iagee.
Firaiilefc»rt akten «a dankbwfttftfagea
van 1-7 s*g*H f L5Q.
StlRIILARI.
j NEDERLAND EN DB OCHLOG
Bak- en braadvet.
De minister van L., N. en H. heeft hef,
rantsoen van normaal bale- en braadvet,
met ingang van 9 dezer verhoogd tot
350 gram per hoofd eu per 4 weken.
Turf.
De Minister van L., N. en H. maakt be-
fctend, dat het niet in zijn voornemen ligt
de turfprijzen voor het volgend jaar
ecnige verhooging te doen ondergaan.
'Aan belanghebbenden wordt in overwe
ging gegeven hiermede rekening te
houden.
De St.crt. no. 236 bevat de volledige
prijslijst voor turf.
Mesl voor den tuinbouw.
De minister van'oorlog brengt ter ken
nis, dat te rekenen van 15 Oct a.*>. ter
beschikking van den Nederïandscbeiy
Tuinbouwraad wordt gesteld de mest,
afkomstig van de legerpaorden, in plaat
sen waar ten minste 50 dezer paarden
zijn gestald, en waar blijkens opgaaf
van den Tuinbouwraad aan het depar
tement van oorlog de Tuinbouwraad
de beschikking over den mest verlangt
Door het departement van oorlog zal
nader worden bepaald in welke plaatsen
de mest ter beschikking van den Tuin
bouwraad kan worden gesteld.
Belanghebbenden verwijzen wij voor
verdere bijzonderheden naar de St.crt.
no. 236.
Dit W«lch*r»*.
Het was Dinsdag den ganschen do^
door een heele drukte langs den dijk te
"Wiestknoell e. s Morgens was nog een
gedeelte door de militairen afgezet, maar
toen later bleek dat de mijn, die Maan
dagavond nog voor de Kriekelstraat lag,
verdwenen was, liep jong en oud langs
den waterkant, begeerig uitkijkende, of de
zee na den slormachligen nacht niets af
te geven had, dat van hun gading kon
zijn. En velen liepen dien dag niet voor
de poes, want er dreef heel wat hout aan,
mooie stukken hout, zoogenaamde mijn-
stuiten, die velen zeker met do schaarsch-
te aan brandstoffen, nu dubbel welkom
waren. Niet alleen hout, doch Ook veel
waskaarsen dreven er aan, doch dat was
geen spekje voor het bekje van don West-
kappelaar. Deze spoelden meer aan op
het Zuiderstrand, waar zij ten goede
kwamen aan de matrozen, daar het
strand nog altijd verboden terrein is voor
de burgerij.
Dinsdag werd het lijk van den Duit-
schen vliegenier, dat Zondag aan het
strand van Oostkapelle was aange
spoeld, onder veel belangstelling aldaar
ter aarde besteld. Door militairen werd
het grafwaarts gedragen, begeleid door
het muziekkorps. Dc kist was gedekt
door de Duilseüe vlag, waarop 2 palm
takken met bloemen waren gelegd door
den majoor-commandant Jhr. Meijers en
een door den consul van Duitschland te
Vlissingen den heer Walter. Ook de bur-»
gemecsler der gemeente, jhr. Wl Z. van
Teijlingen, was aanwezig. Toen de kist
in iiet graf was neergelaten en de gebrul-»
kelijke salvo's waren gelost, spraken de
heeren jhr. Meijers en Walter een woord!
van hartelijke deelneming voor den ver
dronken vliegenier, die zijn leven in derf
dienst van zijn vaderland gelaten had.
Ook de burgemeester wijdde eenige woor
den aan den overledene en wees ar op,
dat deze thans rust aan de zijde van den
Engehchen zeeman, die eeaigen tijd ge
leden ook hier was ter aarde besteld.
Dit Stad h Provincie.
Uit Middelburg.
Morgen, Donderdag, komen de wij
ken N, O, P> en Q aan de beurt voor
het afhalen van thee- en koffiekaarten.
We herinneren er aan dat de uren zijn
van 9—12, en van 1—4, op het stad
huis, ingang Helm.
In een gisteren gehouden alge.
meene vergadering van de Vrijz. Dem.
Propagandavereeniging alhier werd o.
ta. hei werkprogram voor den a.s. win
ter vastgesteld. Zooals wij reeds meld
den, spreekt Vrijdag 19 October a.s.
het Tweede Kamerlid Th. M. Ketelaar
in een bijeenkomst die voor alle vrij"-
zinnigen toegankelijk zal zijn, over de
vraag: Waarom Vrijzinnig-Democraat?
Voorts zullen in den komenden winter
eeniige openbare vergaderingen belcg|t
worden waarin daartoe bevoegden on
derwerpen van den dag zullen bespre
ken en de houding der vrijzinnig-demo
craten ten opzichte van die vraagstuk
ken zullen uiteenzetten. Voorts zullen
voor de leden der vereeniging op
zette tijden ontwikkelingsavonden gege
ven worden, waarvoor een aantal da
mes en heeren hun medewerking toe-
Heden herdacht de heer M.
Drab be, haofdkommies bij 's rjj ks directe
belastingen invoerrechten en accijnzen,
alhier, den dag dat hij vóór 40 jaar
m dien-t trad. De nauwgezette
Welwillende beambte ontving blijken van
belangstelling van de zijde zijner supe
rieuren. s
Gisteren is weder aangifte gedaan
van aiefstal van een rijwiel, dat op d<1
Markt alhier even onbeheerd stond.
Het gezelschap, dat onder directie
van den heer Oscar Coppée gisterenavond
in het Schuttershof alhier optrad cn
dal ook hedenavond zal doen, houdt
een paar uur lang de aanwezigen op
aangename wijze bezig, Er wordt goed
gezongen, al geldt dit niet voor alle num
mers., en er worden enkele dansen ver
dienstelijk uitgevoerd.'
Voor de pauze beviel ons het best
Tillv Caprice, die voor Middelburg met
haar voor or acht van de vrouwelijke ad
vocaat iets nieuws bracht, en voorts de
Musicale Exoenlrique, die bij een neger
in goeoe handen was. Na de pauze werd
de „Borobocdoer" opgevoerd, een na
volging van het Javaansch tooneel.
De humorist van het gezelschap, de
heer David Staal, kan van zijn collega's}
nog heel wat leeren. De zaal was matig
■bezet cn het publiek gul met zijn bijvals
betuigingen.
Wij ontvingen den bekenden han
kligen ,,Walchersche Zak gids" (win ter-
dienst 1917) uitgegeven door de firma
R. M. Smits alhier.
Uit
Van de zijde van denj Alg. Ned. Tim-
merliedenbond zond men ons het vol
gende ter plaatsing:
,,In het laatste half jaar zijn op het
eiland Zuid-Beveland een zestal cifdee-,
lingen opgericht van den Algcmeenerf
Nederiandschcn Timmerliedenband. Aan
dezen bond is een centrale wcrklotozenkas
verbonden, waarbij alle leden moeten zijn
aangesloten en wekelijks hun contributie
moeien storten. Daarvoor ontvangen zij
bij werkloosheid, onder nadere bepalin
gen, een uitkeering.
Dc Centrale kas van den Timmerlieden-
bond is door Z. E. den Minister van Wa
terstaat toegelaten tot het "Werkloosheids
besluit 1917 on komt dus in aanmerking
voor het ontvangen van subsidie van
Rijk en Gemeente op 'de door de kas/
ontvangen contributiebedragen. Deze sub
sidie maakt het dan mogelijk dat da
werklooze leden dubbel zooveel uitkee
ring ontvangen dan zonder dat het'
geval zou kunnen zijn.
Op zichzelf beschouwd is dit dus van
zeer groote sociale beteekenis. "Echter,
is er één bezwaar. En dat is wel dit. Diet
subsidie op de premie wordt door hef
Rijk alleen gegeven in die Gemeenten,
waarvan de Raad besloten heeft dat ook
de Gemeente er aan zal bijdragen (Rijk
en Gemeente elk vootr de helft).
Om nu voor al zijn leden op Zuid-
Beveland de verlangde subsidie te kun
nen verkrijgenheeft het Hoofdbestuur
van den Algemeenen Nederiandschcn,
Timmerliedenbond naar een 18-tal ge
meenten op Zuid-Beveland een adres ge
richt, waarin wordt verzocht dat de
Raad der Gemeente zal "besluiten tot toe-»
Ireding bij de' subsidieregeling der Werk
loosheidsverzekering. Reeds hebben 2
gemeenten, n.l. 's-Gra ven polder en Elle-
woutsdijk, in gunstigen zin op dat ver
zoek besloten. (Dezer dagen ook Krab-
bendijlco. Red.). De gemeenteraad van
Goes nam reeds vroeger een dergelijk
bestuit, zoodat thans reeds een l-tal ge
meenten zijn toegetreden. In het geheele'
land bedraagt dat aantal reeds 320.
In de belichting tot z'n verzoek zegt
het Hoofdbestuur gaarue bereid te zijn
aan elk raadslid die dit wensclit, nadere
inlichtingen, over de werkloosheidsver
zekering te willen verstrekken. Ook de
desbetreffende tak van dienst van het
Ministerie van Waterstaat verschaft gaar
ne meerdere inlichtingen.
In het belang van een goede ontwik
keling der Werkloozenverzekering cn te-
\ens voor dc bevordering van goede so
ciale maatregelen, is het gewenscht dat
alle gemeenteraden zullen 'besluiten, dat
bun gemeente tot het Werkloosheidsbe
sluit 1917 toetreedt.
De kiesvereenigjing te Rilland»
Bath, 42 leden sterk, sloot zich ook
aan bij de Liberale Unie. Voorzitter is
A. A. Mol, secrelaris M. van Liere.
Gisterennacht kocht een landbouwer
te Vlakc van een schipper -10 II.L.
steenkolen, die hq in een roeiboot laadde,
en tot den morgenstond voor den wal
zou laten liggen.
Toen hij des morgens kwam om' dö
steenkolen te halen, bleek do boot ge-»
lost en de steenkolen verdwenen te zijn.
vermoedelijk gestolen.
Uit Noord-BofeUni
- Vermoedelijk tengevolge van bet
hemelvuur ontstond Maandagnacht brand
in de- Jandbouwschunr van den heer C.
Rastlein te Kamperland. De schuur
met graan en al de levende havo werd
een prooi der vlammen, «Er was geen
-mogelijkheid om ook maar iets te redden.
Verbrand zijn 2 paarden, 1 veulen, 2
koeien en 2 kippen, terwijl genoemde
Kastlein nog ernstige brandwonden aan
de banden bekwam bij de pogingen om
de paarden te redden. De Z.
- De liberale kiesvereenïging te IC a ta
pe r 1 a n d (30 leden) heeft zich aange
sloten bij de Liberale Unie. Voorzitter is
C. Vos en secretaris A. van Hee, penning
ster H. J. Schippers.
Ter verbetering meldt men ons,
dat de mijn aan den Anna Frisopol-
der eerst door de marine werd wegge
voerd, nadat zij door een officier geheel!
alleen was gedemonteerd, 't Was een mijn
van het nfeuwste model.
Uit Zeeowsch-Vlaanderen O. D.
- Uit Graauw meldt men aan dc
.2 Koerier", dat de vlashandelaar J. dq
P.f toen hij Vrijdagavond omstreeks 9
uur van het Jagertje naar Hulst ging, on
verwacht door drie personen, die uit een!
eikenbosch sprongen, aangevallen werd;
een gevecht ontstond, waarbij de heer
de P. het onderspit moest delven. Hij
kreeg enkele steken in 't hoofd on werd
door een der bandieten met den schoen
in 't gelaat getrapt, waardoor het lin
keroog deerlijk werd geschonden. Onder
wijl zochten de schurken het geld, dat
hij bij zich droeg, en denkende dat zij
het gevonden hadden, namen zij ijlings de
vlucht. Toen zij weg waren, klopte de
aangevallene de bewoners op van een
dichtbijzijnd hui». Deze kwamen direct
ter hulp om zijn wonden te verbinden.
Bij onderzoek in zijn zakken bleek, dat de
aanranders wel de portefeuille met re
keningen en quitanlies hadden; een an
dere portefeuille echter met ruim f 8000,
alsook de porlemonnaie, waren nog in
het bezit van den heer de P. Zouden <1©
struikroovers iemand gehoord hebben
(want het is een druk begane weg) dat
zij zoo spoedig zijn gaan loopen?
De ontboden geneesheer verklaarde,
dat de wonden niet levensgevaarlijk zijn.
Het is te hopen, dat de politie de da*
ders spoedig moge vatten.
Uil Zeecwsct-VItanderen W. IX
Door de Maatschappij lot Bouw- en
Exploitatie van Gemeentebedrijven te
Utrecht is tot leider van hel gasbedrijf te
Oostburg benoemd de iiper fz. Wes-
dorp aldaar; de heer A. Nestelaar, zijn
voorganger, is benoemd tot directeur der
gasfabriek te Tjummarum.
Aan het strand te Cadzand zijn
vijf Engelsche mijnen aangespoeld, welke
door militairen worden bewaakt.
ingezoadei HededeaUogsB.
IS EEK DELICATESSE
VOOR IEOEREN
ROOKER
FIJNSTE SUMATRA
Z ANDBLAD-SIGAAR
8, 10 EN 12 CTS.
ITH. HOUTMAN
i's hertogenbosch
iehknieiws.
Bij een verkiezing te R i 11 h e m van
2 nolabeien der Ned. Herv. Kerk werd
herkozen de heer Ara. Cevaal; er moet
een herstemming plaats hebben tusschen
P. J. de Pagter en C. de Visser, die li
en 13 stemmen kregen.
Door de stémgerechtigde leden der
Ned. Herv. Kerk te Krabbend ij ke
werd lot lid van het kiescollege gekozen,
de heer Joost Vergouwe in de plaats van
den heer Jac. Smit, die niet meer in aan
merking wenschle te komen. Uitgebracht
werden 73 steramen. De heer C. Berm an
verkreeg 29 stemmen.
Ned Herv. Kerk.
Drietal te Maassluis G. J. Koldewijn te
Domburg, dr. W. Lodder te IJlst, en E.
Warmolts te Nunspeet.
Aangenomen naar Slochteren< A. Vrij-
landt te Terborne.
G er e f. Kerken.
Beroepen te Paesens en Moddergat
(vac.-dr. Greydanus)- H. Popma te Oude-
c. a.
Aangeuomen naar Landsmeer J. H.
Beumée te Stedum.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
De Wichelroede.
Maandag hield dr. D. van Gulik van
Wageningen voor het Natuurkundig Ge
zelschap alhier een lezing over de
Wichelroede.
Spreker begon met aan een metalen
roede te d^monstreeren, dat de bewe
gingen, die dit voorwerp bij de roede-
loopers vertoont, zich bij iedereen voor
doen en het gevolg zijn van kleine,
onmerkbare handbewegingen, betgeen de
rhadoroanten zelf toegeven.
Rest dus vast te stellen, dat deze
bewegingen inderdaad onder den invloed
van aanwezige water-, metaal- of petro-
leumaders plaats grijpen en zoodoende
als betrouwbare aanwijzers van dergelijke
aders kuunen dienst doen.
Het Wageningsch Natuurkundig Gezel
schap heeft zich ten taak gesteld deze
zaak zoo grondig mogelijk te onderzoe
ken en spreker gaf zijn gehoor de resul
taten van dit onderzoek op duidelijke,
onderhoudende wijze weer.
Op zorgvuldige wijze zijn vier bekende
Nederlandsche rhadoroanten onderzocht
en daarbij bleek, dat in het vrije veld de»
aanwijzingen van een zelfden roedelooper
bij herhaald doorkropen van eenzelfde
terrein niet overeenstemden, zoodat plaat
sen, die eerst als waterhoudend waren
aangegeven later geen invloed meer uit
oefenden, terwijl ook de overeenstem
ming tusschen de aanwijzingen der roede-
loopers onderling ontbrak, nl. niet gr rio
ter was, dan het toeval mee kan bren
gen.
Het onderzoek in een laboratorium,
waar men naar willekeur snelstroomend
water onder den grond kan te voor
schijn roepen en doen verdwijnen, gaf
echter een volkomen fiasco voor de rhab-
domanten.
Voor zoover in vroegere lijden en iiï
het buitenland dergelijke onderzoekingen
hebben plaats gehad, was het resultaat
gelijk aan het bovengenoemde.
Onoerzoekingen van eene rhabdomante
op petroleum en goud hadden hetzelfde
gevolg.
Het succes dat verschillende roedeloo-
pers hebben schrijft spreker toe aan
routine en terreinkennis.
Van invloed is ook de aanwezigheid
van personen, die het terrein kennen;
(hierbij herinneren wij even aan de le
zingen van dr. van der Hoeven over de
psychogalvanische reflexphenomeeneu en
van den heer Portielje over de geleerde
paarden en honden).
Verder wees spreker op een onder
schrift van een plaat in „Het Leven",
waarop een rhabdomante omgeven door
autoriteiten was afgebeeld, in welk on
derschrift vermeld stond, dat deze roe
deloopster water had aangewezen en dit
op 60 a 70 M. diepte bleek aanwezig te
zijn; terwijl aan spreker bekend was,
dat hier geen boring was geschied.
Op dergelijke wijze kan het nog lang
duren voor ook bij het publiek de w^n
chelroede naar het land der sprookjes
wordt verwezen.
Bij eene boring op ons eiland op een
plaats, door twee rhabdomonten aange
geven, kwam noch op de aangegeven,
noch op grootere diepte water voor den
dag.
De overvolle zaal hoorde de belang
rijke lezing met aandacht aan en toonde
zich dankbaar door een krachtig applaus.
Inderdaad mag het publiek het Wage
ningsch Natuurkundig Gezelschap en in
zonderheid spreker dankbaar zijn, dat dit
degelijk wetenschappelijk onderzoek het
wickclroedcvraagstuk voor den physicus
voor goed heeft opgelost en nu alleen
nog stof voor den psycholoog en mis-
schien ook den physioloog heeft overge
laten.
LANDBOUW.
Naar aanleiding van het persbe
richt, op 31 Juli j.l. verschenen, waar
hij de rijkscommissie van toezicht op
de Fruit-centrale mededeelde, dat zoete
appelen en zure Holgaten van den oogst:
1917 zouden worden gedroogd verneemt
het Z. L. en T- bl uit de beste bron,
dat de Minister van L., N. en H tot
(dezen maatregel niet zal overgaan we
gens de buitengewone schaarsehle aan
steenkolen,
De kunstmeslcommissie mankt be
kend:
dat een aanvang zal worden gemaakt
met de verdeeling der bestelde superfos
faat, ten behoeve van de bemesting voofl
den oogst 1917/'18, en wel tot een hoes,
veelheid van 65 pCt voor iedere doofl
haar goedgekeurde aanvrage;
dat beschikbaar zal zijn superfosfaat
van 14 pCt. en 17 pCt., welke soorten
verdeeld zullen worden over de aange
nomen bestellingen, zonder rekening te
houden met een eventueel door bestel-»
Iers gewenscht gehalte;
dat de prijs, door bestellers voor dezej
ter beschikking komende hoeveelheid te
betalen, is vastgesteld
voor vuperfosfaat 14 pCt. op f 9,05 pc»
100 K G., bruto voor netto, in zakken, al
fabrieksterrein (stuwloon voor rekening
der ontvangers);
voor superfosfaat 17 pCt. op f 11 pe«
100 KG., overigens dezelfde conditiën.
Veevoeder,
Opgericht is de Naaml. Vennootschap
„Bieta", gevestigd te Rotterdam, Vis-
schersdijk 16b, welke onder toezichï
van een lid der Toewijzingscommissi»
als regeeringscommissaris, voerbieten,
mangelwortelen en dergelijke voor vee
voeder zal opkoopen en distribueeren.
Zij zal dit doen door hoofdagenten in
verschillende provinciën, die in ruimto
mate door aanstelling van sub-agenten,
van den handel en de landbouworgani
saties zullen gebruik maken.
DB voorzitter der kansïmesifr
commissie.
Ter aanvulling van bet door ons ver
melde bericht van het Ned. Landb.
Weekbl., dat het eervol ontslag in bo
vengenoemde hoedanigheid van den IieB#
G. Kruseman te Halfweg niet op ver
zoek werd verleend, meldt het N. v. D.:
De heer Kruseman heeft zich in dis
pers meermalen ongunstig uitgelaten over
de regeeringsmaatregelen. Voor enkele
weken nog richtte hij een „Open Brief'
aan minister Posthuma, waardoor feite
lijk de goede verstandhouding tu schen
hem en den minister volkomen verbro
ken werd. Toen heeft de minister den
heer Kruseman aangezegd óf op te
houden in dc pers te ageeren, zooal®
hij tot nu toe gedaan heeft, óf ontslag
te nemen als voorzitter van de kunst-
taestcommissie. De heer Krussemaa»
wenschle zijn vrijheid van critiek te
behouden; het ontslag is daarop ge»-
roljgd.
ONDERWIJS-
- Op de voordracht voor onderwijzer
te K a p e 11 e komen voor de heeren
Kfcijzer uit Middelburg, Verburg uit Bor-
selcn en Louwcrse uit Kapelle.
- Aan de Ambachtsschool en de
daaraan verbonden avond-vakleekcn-1
school te Hulst zijn benoemd tot
leeraar in het schilderen enz. de heer
B. F. Huybers te Arnhem en tot leer
aar in het bankwerken en smeden enz.
de heer W. Kleinbussink te Deventer
(Zei.)
- Maandagmiddag heeft de buiten
gewone hoogleeraar aan de Amsterdam-
sche universiteit G. Mannoury zijn ambt
aanvaard door het uitspreken van een
rede over de sociale beteekenis van
den wiskundigen denkvorm.
RECHTZAKEN.
(C. C. H. v. d B. uit Domburg,
van wiens arrestatie wij onlangs melding
maakten, Is reeds Donderdag weer op
vrije voeten gesteld. Naar wij verna
men zijn er geen redenen gevonden een
strafvervolging tegen hem in te stellen.
o
Voorwaardelijke veroordeo-
ling voor militairen.
Het „Weekbl. v. h. Recht" richtte zich
lot den president van het Hoog1 Militair
Gerechtshof en tot de presidenten van do
vier Krijgsraden en stelde hun deze vra-
n:
lo. Acht g3j de invoering van de voor
waardelijke veroordeeling wenschelijk in
de militaire rechtspleging zoowel voor mi
litaire als voor commune delicten? 2o„
Heeft uwe ervaring u geleerd, dat er wel
gevallen voorkomen, waarin van de
Voorwaardelijke veroordeeling ten aan
zien van de aan de militaire rechtspraak
onderworpenen een nuttig gebruik zon
kunnen zijn gemaakt?
Uit de afgedrukte antwoorden blijkt
dat zij alle vijf de vragen bevestigend ba-
antwoorden.
Arr.-Reehtbank Zierikzee.
In de Zitting van 9 October werden,
veroordeeld wogens:
overtreding der distributiewetJ. H,y
43 j landbouwer te Noordwelle, tofl
f25 b s 1 m|. h J. Jj. S., 46 j„ land
bouwer te Noordwelle, tot f 25 b s.
1 m. h.: C. van der S-, 70 j., landbouwer
te Noordwelle, tot f 25 b. s. 1 m. h.;
diefstal: P. van B., 49 j., landbouweij
te Scherpenisse, bij verstek tot f 10 b.
s. 14 d. h C. P, 50 jaar, arbeider tei
Zierikzee lot 1 m. gev.; M. C. R., 35:
jaar, koopman te Zierilczee, tot f 10 b.
s 2 w h mishandeling: J. H., 40 jaar^
Schipper te Bruinisse, tot f 5 b. s. 1 w,
h.; oplichting: N. P. S., 20 jaar, vroeger!
dienstbode te Noordwelle, thans te Zie
rikzee, voorw. tot 3 m. gev. met ee»
